Franja

Zadetki iskanja

  • stárši, stárša -ev m. mn., dv., батьки́ -і́в мн.
  • sta|i moški spol množina Eltern množina, das Elternpaar; (adoptivni Adoptiveltern, nevestini Brauteltern, prastari Urgroßeltern, Ureltern, stari Großeltern)
    … staršev Eltern-
    (svet der Elternbeirat, zbor die Elternversammlung)
    brez staršev elternlos
    pravice in dolžnosti staršev die elterliche Gewalt
    sirota brez staršev das Waisenkind
    last ipd.: staršev elterlich, starih: großelterlich
    govorilna ura za starše die Elternsprechstunde
    izgubiti starše elternlos werden
    otroci, ki so izgubili starše elternlos gewordene Kinder
    figurativno to ni (od) slabih staršev das kann sich sehen lassen, das ist nicht von schlechten Eltern
  • stárši parents pl; father and mother

    stari stárši grandparents pl
    nepravi stárši adoptive parents pl
  • stárši parents moški spol množine

    brez staršev sans parents, sans père ni mère
    brezsrčni starši parents dénaturés
    krušni starši parents nourriciers
    moževi, ženini starši beaux-parents moški spol množine
    stari starši grands-parents moški spol množine
  • stárši (-ev) m pl.

    1. genitori:
    adoptivni starši genitori adottivi
    krušni starši patrigno e matrigna

    2.
    stari starši nonni

    3. biol. genitori
  • stárši -šev m mn. roditelji, otac i majka: adoptivni starši; krušni starši
    hranitelji, poočim i pomajka
  • stárši padres m pl

    brez staršev sin padres; huérfano m (de padre y madre)
    brezsrčni starši padres desnaturalizados
    krušni starši padres adoptivos
    moževi, ženini starši padres políticos, suegros m pl
  • stárši -šev m mn. părinţi
  • prastari starši moški spol množina Urgroßeltern množina
  • prvi starši množina Ureltern množina
  • stari starši množina die Großeltern množina
    … starih staršev großelterlich
  • Eltern, pl, starši, roditelji
  • Elternpaar, das, starši
  • Elternschaft, die, starši
  • genitore m

    1. oče, roditelj

    2. pl. starši
  • parēns2 -entis, f, m (parere = gīgnere)

    1. f roditeljica, rodnica, mati: parens Idaea O. ali parens Idaea deûm V. = Cybele, Tegeaea ali Euandri O. = Carmenta, principum coniuges ac parentes T. soproge in matere.

    2. m roditelj, rodnik, oče: Enn. ap. Non., T., parens tuus, Torquate Ci., mortem offerre parenti Ci., solitae parentis (= Iovis) laudes H., parens liberorum an orbus Q., uterque parens O. oba roditelja, oba starša, oče in mati; occ.
    a) prednik, ded, praded, praoče, očak: Tros V. praoče Trojancev, parentis (praočeta) Pilumni Turnus valle sedebat V. (prim.: Pilumnus illi (sc. Turno) quartus pater (= abavus prapraded) V. in: Dauno possem incolumem (sc. Turnum) servare parenti (praoče) V., victor Abantiades patrios cum coniuge muros intrat et inmeriti vindex ultorque parentis (deda) adgreditur Proetum O.
    b) bratranec: parens et ipse Tarquinii Eutr. (o Brutu).

    3. parentēs -um in -ium, m roditelji, starši (naspr. liberī): Pl., H., T. idr., parentes cum liberis C., liberi parentes suos orabant Ci., pietas in parentes Ci., rusticis parentibus natus Macr. sin kmečkih staršev; occ.
    a) stari = ded in babica, praded in prababica, praočetje, predniki (prim. gr. πατέρες): Icti., si ad pueros pertinebit, de liberis suis cogitent, si ad senes, de patribus aut parentibus Ci., veterum decora parentum V., more parentum V. (prim. more maiorum).
    b) svojci, sorodniki, bratranci: Fl., Lamp., solent rei capitis adhibere vobis parentes, duos fratres ego nuper amisi Cu. — Parens in parentes tudi o živalih in rastl.: Varr., Plin., Stat., Cels.

    4. metaf. m in f oče, mati = začetnik (začetnica), ustanovitelj(ica), utemeljitelj(ica), vzročnik (vzročnica), povzročitelj(ica), iznajditelj(ica), izumitelj(ica); o stvareh = vir, vzrok: Plin., operum, philosophiae Ci., curvae lyrae H. iznajditelj, izumitelj, neque enim te fugit laudandarum artium omnium procreatricem quandam et quasi parentem eam quam φιλοσοφίαν Graeci vocant ab hominibus doctissimis iudicari Ci., earum rerum parens est sapientia Ci.; tudi = hranitelj, ohranjevalec, vzdrževalec, dobrotnik (poseb. kot častni priimek): patriae T., legionum Stat., conservatorem urbis, quem parentem esse dixerunt Ci. ep.; occ. materinsko (matično) mesto, materinska (matična) dežela: certare pio certamine cuiuslibet bonae artis ac virtutis ausi sumus cum parentibus quaeque civitas et conditoribus suis L., Sidon Thebarum Boeotiarum parens Plin., cum ita contra matrem suam ac parentem urbem consurgeret Fl.

    Opomba: Parēns pomeni očeta in mater kot roditelja, starša, torej v naravnem razmerju, pater, mater pa bolj v nravnem, socialnem in državljanskem razmerju.
  • parent [pɛ́ərənt] samostalnik
    roditelj, oče, mati; prednik, praoče, pramati
    množina starši
    figurativno vir, izvor

    parent craft matična ladja
    ekonomija parent bank (enterprise) matična banka (podjetje)
    parent frequencies primarne frekvence
    parent plant matična rastlina
    geologija parent rock prvotna rudnata kamnina
    parent form prvotna oblika
  • parent, e [parɑ̃, t] adjectif soroden; masculin, féminin sorodnik, -ica; pluriel starši; predniki

    parents par alliance sorodniki po svaštvu
    parents spirituels boter in botra
    nos premiers parents Adam in Eva
    le français est parent de l'italien francoščina je sorodna z italijanščino
    proches parents, parent éloignés bližnji, daljni sorodniki
    traiter quelqu'un en parent pauvre s kom ne ravnati tako kot z drugimi, zapostavljati koga, mačehovsko ravnati s kom
  • părínte -ţi m oče, roditelj; pl. starši
  • pater -tris, m (indoev. *pətēr, gl. lat. papa; prim. skr. pitár- (nom. pitá-) = gr. πατήρ = got. fadar = stvnem. fater = nem. Vater, osk. patír = pater, umbr. patre = patrī; prim. še lat. patruus = gr. πάτριος = skr. pítr̥vya- stric, stvnem. fetiro, fatirro, fatureo stric; prim. tudi lat. Iuppiter iz *di̯eu pətēr, skr. dyā́uṣpitá, umbr. Iupater)

    1. oče: Pl., Ter., L. idr., exheredare pater filium cogitabat Ci.; o živalih: O., Col., Petr. idr., est in equis patrum virtus H.; pren. začetnik, stvarnik: Lucr., Oceanus p. rerum V. (po Talesovem mnenju je voda počelo vseh stvari), cenae H. gostitelj; kot častno ime: pater patriae Ci. idr. oče (= tako rekoč drugi ustanovitelj) domovine.

    2. metaf.
    a) = krušni oče, očim, rednik, hranitelj: Ter. (Adelph. 452).
    b) = tast: T. (Ann. 1, 59).

    3. pesn. meton.
    a) očetovska ljubezen: Cl., rex patrem vicit O.
    b) očetova podobnost (podoba), podobnost z očetom: Cl.

    4. pl. patres = roditelji, starši, predniki: coissent, sed vetuere patres O.; fortia facta patrum V., aetas patrum nostrorum Ci., patrum nostrorum memoriā C., Ci.

    5. oče kot častni naslov: Kom. idr., PATER subscribitur statuis H., p. Aeneas V., non nosti, quid p. Chrysippus dicat H.; pogosto o bogovih: Naev., Enn., H. idr., Lenaeus p. V. = Bacchus, Gradivus p. V. = Mars, Lemnius p. V. = Vulcanus, Tiberinus p. L. bog Tibere, Tiberin, Iuppiter Ci. idr., Diēs-piter Pl., H., L.; od tod pater familiās (familiae) C., Ci. hišni oče, gospodar, v pl. patres familiās Ci., familiae C., familiarum Suet.; pater senatūs T. (častni naslov cesarjev); patres Ci., L. starešine (senatorji), starešinstvo (senat), „mestni očetje“, v popolni obliki patres conscripti (tudi sg. pater conscriptus in samo conscriptus; gl. cōnscrībō), pri L., T., Ci., Ci. ep. patres tudi = patricii (v naspr. s plebei, plebes), npr.: patrum numerum explevit (je popolnil senat) … id profuit ad iungendos patribus plebis animos L. (2, 1); pater patratus L. „z(a)vezni oče“, „z(a)vezni svečenik“, načelnik fecialov, ki je sklepal z(a)veze (prim. patrō); pater o nekem starcu: V. (Aen. 5, 521 in 533); pater esuritionum Cat. glavar stradačev (o nekem revežu).

    Opomba: Pri pesnikih je končnica -ter v cezuri včasih dolga.