mečkáti (papir, blago) froisser, chiffonner, friper ; (stisniti) press(ur)er, écraser, aplatir ; (krompir) réduire en purée ; (obotavljati se) hésiter à faire quelque chose, tarder à, temporiser , familiarno barguigner
mečkáti (-ám)
A) imperf. ➞ zmečkati
1. gualcire, spiegazzare (carta)
2. schiacciare, pigiare:
mečkati krompir, krmo schiacciare le patate, il foraggio
mečkati grozdje pigiare l'uva
3. lavorare lentamente; raffazzonare, pasticciare; (obotavljati se) indugiare, tentennare, cincischiare
4. pren. (težko, nerazumljivo govoriti) borbottare, farfugliare
B) mečkáti se (-ám se) imperf. refl.
1. gualcirsi; restringersi
2. pomiciare
mečkáti -am
1. gnječiti, muljati: mečkati grozdje, jagode
2. gnječiti, gnjecati, prštiti: mečkati kepice moke
prštiti grumuljice brašna
3. gužvati: mečkati papir, obleko
4. sporo, tromo raditi, siriti: delavec nekaj mečka, pa vse skupaj ni nič
5. oklijevati (-kle-): vsi so že odšli, ti pa še mečkaš
6. nejasno što pričati: na vsakem sestanku mečka in mečka, pa sam ne ve, kaj hoče
7. pipajući pritiskivati: ko sta prišla v park, jo je začel mečkati
armeggiare v. intr. (pres. armeggio)
1. pren. kriliti z rokami; onegaviti, brkljati brez haska, mečkati:
armeggia da un'ora attorno ai fornelli že eno uro onegavi okrog štedilnika
2. pren. blesti, fantazirati, sanjariti
3. pren. spletkariti:
armeggiare in segreto na skrivaj spletkariti
cincischiare v. tr. (pres. cincischio)
1. (tagliuzzare) narobe razrezati
cincischiare le parole pren. nejasno, s težavo govoriti, besede požirati
2. zmečkati
3. pren. mečkati, onegaviti, delati brez volje
comprimō -ere -pressī -pressum (cum in premere)
1. stisniti (stiskati), (s)tlačiti: Fulg., dentes Pl., Sen. ph., labra H., Sen. ph., corpora inter se Lucr., oculos O., Sen. ph., Col., Q. oči zapreti, zatisniti, palmam Pl., duos digitos utrimque Cels., cum digitos compresserat pugnumque fecerat Ci. ko je bil prste skrčil v pest, compressa in pugnum manus Q.; preg.: compressis manibus sedere L. križem roke držati, brez dela sedeti.
2. stisniti (stiskati), (z)mečkati, (z)drobiti: Lucr., Ph., Lucan. idr., ista serpens compressa morietur Ci., humor ita mollis est, ut facile comprimi … possit Ci., c. conchas morsū Ci., linguam forcipe O., dorsum boum manibus Col.
3. occ.
a) koga trdno (tesno) objeti, evfem. = telesno (spolno) (z)družiti se s kom, (o)skruniti, onečastiti: mulierem Pl., Ter., vi compressa Vestalis L. posiljena; tudi o spolnem občevanju z moškimi: Nov. ap. Prisc., Sen. ph.; (o pavu) pariti se s …: Col.
b) utesniti (utesnjevati), zožiti (zoževati): c. naves Lucr., triarii compressis ordinibus velut claudebant vias L. s strnjenimi vrstami, c. ordinibus versūs O. v gostih vrstah pisati, commeantium in utramque partem catervis itinera compressa Sen. ph., comprimitur terra duobus fretis Sen. tr.
4.
a) zaustaviti (zaustavljati), zadrž(ev)ati: animum Ter. sapo zadržati, sibi manus Ter. roke proč držati, habenas Cl. zategniti; occ. zadrž(ev)ati, zase pridrž(ev)ati: quasi vero ego … compressum aliquod frumentum tenerem Ci., annonam c. L. kot žitni oderuh; pren. zase pridrž(ev)ati, ne izda(ja)ti, prikri(va)ti, zamolč(ev)ati: delicta magna Ci. ep., odio compresso et tacito Ci., c. famam captae Carthaginis L.
b) medic. zapreti (zapirati), zapeči (zapekati): corpus, stomachum, alvum, ventrem Cels., verbenae comprimentes Cels.; met. c. aliquem (= alicuius alvum) Cels.; (o ranah, tvorih) (za)celiti: hoc (aceto sorpto) sine ulla noxa comprimi ulcera Cels.
5. pren. s stvarnim obj. zadrž(ev)ati, ustaviti (ustavljati), zavreti (zavirati), (u)krotiti, (o)brzdati, zatreti (zatirati), udušiti, zadušiti: Col., Suet., Iust., ego tibi istam hodie scelestam comprimam linguam Pl. ti zavežem jezik, c. vocem atque orationem, consilium Pl., comprime gressum V., c. amorem edendi V. utešiti, murmura voce manuque O., lacrimas pueri Auct. b. Alx. otreti dečku solze, rabiem caeli marisque V., insanos curarum fluctus Sil., saepe furores compressi V., c. furores tribunicios dicendo Ci., remittant spiritus, comprimant animos Ci., c. animi conscientiam Ci., cupiditatem, libidinem, voluptates, pestem rei publicae Ci., licentiam Ci., Cu., exsultantem laetitiam comprimens Ci., c. iram Stat., ambitionem L., hominis conatum atque audaciam Ci., compressi conatus tuos nefarios Ci., bellis terra marique compressis Ci. pomirjene, c. motūs L., tumultum L., T., seditionem L., Cu., seditiones tribunicias L., rebellionem T.; occ. s subjektivnim obj. (o)brzdati, (u)krotiti, ugnati, (u)strahovati, pobiti: comprime te Pl., vix comprimor, quin involem illi in oculos Pl. komaj se zadržujem, hac (eloquentiā) gestientes comprimimus Ci., c. improbum negotiatorem Ci., Lentuli poenā compressus convertit se ad timorem Ci., eius adventus Pompeianos compressit C. je ustavil prodiranje, c. multitudinem metu L., magis e re publica visum erat comprimi ac sedari exasperatos Ligures L., compressus perseveranti interrogatione Laelii Val. Max. — Adj. pt. pf. compressus 3 stisnjen, od tod
1. tesen, ozek: caliculus oris compressioris Cels., fossura ore compressiore, nucamenta compressiora Plin.
2. zaprt, zapečen: alvus, venter Cels., morbi Cels. — Adv. compressē, le v komp.
1. bolj jedrnato: compressius loqui Ci.
2. skrbneje: compressius … quaerere Gell.