Franja

káj

A) adv.

1. pren. (uvaja vprašanje) ○:
kaj že greste? ve ne andate già?

2. pren. (v retoričnih vprašanjih poudarja nasprotno trditev) ○:
pohiti, kaj naj čakam do sodnega dne! e sbrigati! Non posso aspettare all'infinito

3. (izraža grajo) ma:
kaj te ni sram, da se samo potepaš ma non ti vergogni a non far niente

4. (izraža nejevoljo, presenečenje) ed ecco, quand'ecco:
ravno sem hotel zdoma, kaj ti ne pride obisk stavo uscendo quand'ecco visite in casa!

B) adv.

1. (izraža manjšo količino) un po', qualche cosetta, di (partitivo):
gotovo ima kaj dolga avrà sicuramente dei debiti

2. (v vprašalnih stavkih izraža nedoločeno količino ali mero) ○:
ali me imaš kaj rad? mi vuoi bene?
ali se kaj spozna na avto? se ne intende di automobili?

3. (izraža precejšnjo mero) piuttosto, abbastanza, parecchio:
življenje je kaj žalostno la vita è piuttosto misera
(v nikalnih stavkih z nič omejuje zanikanje) affatto, per niente:
delati se mu nič kaj ne ljubi lavorare non gli garba affatto

4. (v vprašalnih stavkih posplošuje vprašanje) cosa, che:
kako je kaj doma? a casa cosa c'è di nuovo
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
neroden je kot le kaj, da je kaj è incredibilmente maldestro
udari, če te je kaj e picchia, se ne hai il coraggio
ne morem si kaj, da se ne bi smejal non posso non ridere
vrne se čez leto dni ali kaj torna fra un anno o giù di lì

kâjda ž, kàjda ž (t. kaide, ar.)
1. nota: staviti u -e zapisati z notami
2. mn. napev, arija, note, z notami zapisano glasbeno delo
3. od te -e nema fajde iz te moke ne bo kruha

kakó how; in what way

kakó to? how so?
kakó lepó! how beautiful!
kakó daleč? how far?
kakó to, da... how comes it that..., how come that...
kakó vraga... how the deuce..., how the devil..., how the dickens...?
kakó, prosim? I beg your pardon, pogovorno pardon?; what was that?, what did you say?
kakó se počutiš? how do you feel?
kakó stara je? how old is she?
kakó dolgo ste že v Ljubljani? how long have you been in Ljubljana?
kakó je z vstopnicami? what about the tickets?
kakó lepo jutro! what a lovely morning!
kakó sem vesel, da te vidim! how pleased I am to see you!
kakó je nesrečna! how unhappy she is!
kakó mu je ime? what is his name?
kakó imenujete to (rečete temu) po angleško (v angleščini)? what do you call this in English?
kakó to, da si še vedno tu? how is it you're still here?
ne razumem, kakó je to možno I do not understand how this can be
nihče ne ve kakó mu je uspelo no one knows how he has done
kakó vendar... how on earth...
pa še kakó! and how
Se lahko poslužim vašega telefona? - Kako, da ne! May I use your telephone? - Why, yes! of course!

kakó

kako? ¿cómo?; ¿de qué modo?; ¿de qué manera?
kako to? ¿cómo así?, ¿cómo pués?, ¿cómo qué?!
kako vam gre? ¿cómo está usted?, ¿cómo (le) va (de salud)?
kakó si? ¿cómo estás?
kako dolgo? ¿cuánto tiempo?
kako dolgo si tu? ¿desde cuándo estás aquí?
kako prosim? ¿cómo?, ¿cómo dice (ali decía) usted?
kako daleč je do ...? ¿qué distancia hay de aquí a...?
kako sem srečen! ¡qué feliz soy!
kako dežuje! ¡cómo llueve!
kako to, da ne! ¡cómo que no!
kako bi bilo, če ...? ¿qué le (ozir. te) parece si... (subj)?
kako dolgo bomo morali še čakati? ¿cuánto hemos de esperar todavía?

kàkor

A) adv. (izraža poljubnost načina) comunque:
beseda je žaljiva, obrni jo kakor si že bodi la parola è offensiva comunque la giri

B) konj.

I.

1. (izraža primerjave glede enakosti) come:
toplo je kakor poleti fa caldo come d'estate

2. (s primernikom izraža neenakost, različnost) come, di:
sin je večji kakor oče il figlio è più alto del padre
ni tako priden kakor sestra non è così diligente come la sorella

3. (izraža podobnost) come:
ukazuje kakor diktator comanda come un dittatore

4. (izraža dozdevno podobnost) come:
srečala sta se kakor po naključju si incontrarono come per caso

5. drug, drugega kakor (izraža omejenost na navedeno) che, se non:
ne kaže drugega kakor molčati non bisogna far altro che tacere
kdo drug je kriv nesreče kakor ti di chi altri è la colpa della disgrazia se non tua

6. tako ... kakor (za vezanje sorodnih pojavov) (tanto)... quanto; (così)... come; (sia)... che:
film je bil ugodno sprejet tako pri občinstvu kakor pri kritiki il film ha avuto buona accoglienza tanto di critica che di pubblico

II. (v odvisnih stavkih)

1. (v primerjalnih odvisnikih) (così)... come; (tanto)... quanto; (di) come; (di) quanto; come se; che; come:
on dela tako, kakor delajo drugi fa (così) come fanno gli altri
plačal je več, kakor so zahtevali pagò più di quanto gli avessero chiesto
maha z rokami, kakor bi orehe klatil agita le braccia come se abbacchiasse le noci
dela se, kakor da me ne pozna fa finta di non conoscermi
ne kaže drugega, kakor da potrpimo non ci resta altro che pazientare
(za izražanje primerjave sploh) come:
kakor poročajo časopisi, je prišlo do nemirov come riferiscono i giornali, sono scoppiati disordini
(za izražanje odnosa osebka do povedanega) come:
ostani ali pojdi, kakor hočeš resta o va', come vuoi

2. pren. kakor hitro (v časovnih odvisnikih) (non) appena:
kakor hitro se vrnem, se ti javim non appena torno, mi faccio vivo

3. (v pogojnih odvisnikih) se:
kakor mi ne boš pri priči tiho, te spodim iz sobe se non chiudi subito il becco, ti sbatto fuori dalla stanza

4. pren. (v dopustnih odvisnikih) per quanto, quantunque, benché:
kakor ga imam rad, njegovih napak ne morem zamolčati per quanto gli voglia bene, non posso sorvolare sui suoi difetti

5. (eliptično za naštevanje zgledov za prej povedano) come:
ptice, kakor orli, jastrebi, sove, so ujede uccelli come le aquile, i nibbi, i gufi, sono predatori

6. (eliptično z nedoločnim zaimkom ali prislovom za izražanje različnosti stanja) dipende, a seconda:
postrežba po lokalih ni najboljša, kakor kje il servizio nei locali non è dei migliori, a seconda

kàm adv. (izraža usmerjenost v nedoločen, poljuben kraj) ○, da qualche parte, dove:
ali boš kam odpotoval? pensi di partire?
mislil sem, da si kam šel pensavo che te ne fossi andato
pren. hudo je, če nimaš kam na svetu è grave se non sai dove, da chi andare

kàr (čésar)

A) pron. (v oziralnim odvisnikih) (ciò, quello) che, cui:
naredi, kar hočeš fa ciò che vuoi
to je edino, s čimer se ne strinjam è l'unica cosa con cui non sono d'accordo
pren. kar je, (to) je è quello che è
bo, kar bo sarà quel che sarà

2. (za uvajanje stavka, ki dopolnjuje vsebino nadrednega stavka) il che:
tudi minister je odstopil, s čimer se je položaj še bolj zapletel si è dimesso pure il ministro, il che ha complicato ulteriormente la situazione

3. (s členkom izraža poljubnost pojava) qualsiasi cosa:
zadovoljen bo s čimer koli si contenterà di qualsiasi cosa
PREGOVORI:
ni vse zlato, kar se sveti non è tutto oro quel che riluce

B) adv.

1. (poudarja intenzivnost dejanja):
kar sijal je od ponosa era tutto raggiante di orgoglio

2. (krepi pomen prislovnega izraza), così, proprio:
spi kar oblečen dorme (così) vestito
čakati je moral kar pet ur dovette aspettare persino cinque ore, la bellezza di cinque ore
kar vsega mu ne moreš verjeti non devi credergli proprio tutto

3. (s presežnikom izraža najvišjo možno mero) il più, il meno possibile; quanto più, quanto meno possibile:
v tipkopisu naj bo kar najmanj napak nel dattiloscritto devono esserci quanto meno possibile errori

4. (izraža rahlo omejitev) piuttosto, abbastanza:
dekle je kar prikupno la ragazza è piuttosto carina
kako pa kaj tvoj oče? — Še kar e tuo padre come sta? — Abbastanza bene

5. (izraža nepričakovanost, neutemeljenost dejanja) d'un tratto, ed ecco:
kar vstal je in šel e lui d'un tratto si alza e se ne va

6. kar tako (izraža, da se dejanje zgodi brez določenega vzroka) così:
kar tako so ga vrgli iz službe l'hanno licenzato così (senza preavviso, inaspettatamente)

7. (izraža spodbudo, poziv) su, forza, via:
kar naprej, prosim avanti, prego
(izraža močno zavrnitev) kar misli si, da te bom zastonj redil stai fresco se credi che ti manterrò gratis
kar po njem su, dagli
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
pog. pren. mož ni kar tako l'uomo non è chicchessia, è una persona importante
ne maram denarja, dam ti kar tako non voglio soldi, ti do gratis
pren. to ne bo šlo kar tako la cosa non andrà così facilmente

C) konj.

1. (v primerjalnih odvisnikih) (kolikor) quanto, che:
denar, kar ga je treba za knjige, ti posodim i soldi che ti occorrono per i libri te li presto
izgubil je še tisto malo upanja, kar ga je imel perse anche quel poco di speranza che gli era rimasta
naj stane, kar hoče costi quel che costi

2. (v časovnih odvisnikih) che, dacché, da quando:
kar je oženjen, ne zahaja več v družbo da quando si è sposato non si fa più vedere in compagnia

kastanjéta, -te (glasba) castagnette(s) ženski spol (množine)

keep^*2 [ki:p]

1. prehodni glagol
držati, obdržati, ohraniti, zadržati; držati se (zakona, navade); vztrajati, obdržati se; zadrževati koga; vzdrževati, čuvati, varovati, podpirati; nadzirati, na skrbi imeti, skrbeti za; imeti, voditi (trgovino), upravljati (šolo), imeti (sejo); imeti v zalogi; voditi (knjige, račune); praznovati, obhajati (praznik); imeti, gojiti (čebele, konje itd.)

2. neprehodni glagol
ostati (doma, v postelji); počutiti se (he keeps well)
držati se, ne kvariti se (hrana, vreme); kar naprej kaj delati (she keeps smiling)
pogovorno stanovati (where do you keep?)

to keep an appointment držati se zmenka
trgovina we don't keep this article tega artikla nimamo v zalogi
to keep s.o. at arm's length ne dati komu do sebe
to keep in bread and water komaj se preživljati
to keep one's balance obdržati ravnotežje
to keep the ball rolling ohraniti kaj v teku
to keep body and soul together životariti
trgovina to keep books voditi knjige
to keep cool ostati miren
to keep one's counsel obdržati kaj zase
to keep s.o.'s counsel varovati tujo skrivnost
to keep a close check on skrbno nadzirati
to keep in countenance bodriti koga
to keep one's countenance ostati resen, zadrževati smeh
to keep clear of izogniti se česa, čuvati se česa
to keep s.o. company delati komu družbo
to keep company with skupaj hoditi, družiti se z
to keep s.th. dark obdržati zase, ne izdati
to keep a diary voditi dnevnik
to keep one's distance držati se ob strani
to keep one's end up braniti svoja načela, opravljati svoje delo
to keep an eye on (ali out for); ali to keep one's eyes open (ali skinned); ali to keep one's weather eye lifted imeti odprte oči, budno paziti
to keep the field vztrajati, ne se umakniti
to keep one's feet obdržati se na nogah
to keep a straight face zadrževati smeh
to keep friends ostati v prijateljstvu
to keep guard stražiti
to keep (a) guard over s.o. čuvati koga
šport to keep (the) goal biti vratar, čuvati gol
God keep you! bog te varuj!
to keep s.th. going ohraniti kaj v teku
to keep s.o. going komu (denarno) pomagati; ohraniti koga pri življenju
to keep the game alive ohraniti v teku
to keep one's ground ne popustiti, vztrajati, ostati čvrst
to keep early (ali good) hours prihajati zgodaj domov, hoditi zgodaj spat
to keep bad (ali late) hours prihajati pozno domov, hoditi pozno spat
to keep one's hand in ne priti iz vaje
to keep one's head ne izgubiti glave, ostati miren
to keep one's head above water ne zaiti v dolgove
to keep house vzdrževati družino, gospodinjiti
to keep open house biti gostoljuben, sprejemati goste ob vsakem času
to keep hold of ne puščati iz rok
to keep in good health ostati pri dobrem zdravju
to keep a good look-out budno opazovati, paziti
to keep s.o. for lunch zadržati koga pri kosilu
to keep a stiff upper lip ne izgubiti poguma
to keep the law držati se zakona
to keep in mind zapomniti si
to keep one's nose to the grindstone neprestano garati
to keep pace (ali step) with iti v korak, ne zaostajati
to keep peace between obdržati mir med
to keep the peace držati se reda
ameriško to keep plugging along kar naprej garati
to keep s.o. posted (ali advised, informed, up to date) stalno koga obveščati
to keep the pot boiling životariti, komaj se prebijati
to keep one's pecker up ne izgubiti poguma in odločnosti
to keep good relations with s.o. ostati s kom v dobrih odnosih
to keep a record of s.th. voditi zapise o čem
to keep in good repair ohraniti v dobrem stanju
to keep sight of imeti kaj pred očmi, misliti na
to keep the stage obdržati se na odru
to keep straight on iti naravnost naprej
to keep in suspense pustiti koga v negotovosti; trgovina imeti v evidenci (nerešeno zadevo)
to keep time držati se takta
to keep good time biti točen (ura)
to keep track of zasledovati (dogodke), biti na tekočem
to keep one's temper zadržati se, ne razburjati se
ameriško to keep tabs on nadzirati, budno spremljati (dogodke), zapomniti si
to keep in touch with ostati s kom v stikih
to keep together biti složen, držati skupaj
to keep one's word držati besedo
to keep watch (over, on) stražiti koga, oprezovati za kom
to keep the wolf from the door komaj se preživljati

kesáti se (-ám se) imperf. refl. ➞ pokesati se pentirsi; dolersi:
pren. še kesal se boš! te ne pentirai!

kȉša ž dež: sitna, plaha, jaka kiša; dan je na -u kaže na dež; popio bi -u hud pijanec je; kiša te ubila! da bi te koklja brcnila

kjé where; in what place; on which side

kjé drugje somewhere else, elsewhere
kjé si dobil te informacije? where did you get the information?
ne vem kjé (= kjerkoli) somewhere or other
kjé pa!; kjé neki! (kaj še, ni govora o tem!) no such thing!

klavír glasba piano

pri klavírju at the piano
igranje na klavír playing te piano, piano playing
igrati na klavír to play the piano
na tem klavírju se ni mnogo igralo this piano has not been played (on) very much

klíma climate

nisem še vajen te klíme I am not yet used to this climate
navaditi na klímo to acclimatize, ZDA to acclimate

klin|(e)c moški spol (-ca …)

1. žebljiček: die Pinne

2. (penis) die Rute, der Schwanz
figurativno tega je za mišji klinc das trägt eine Maus auf dem Schwanz fort
klinc te gleda! scher dich zum Teufel!

3.
klinc, pa tak X! Scheiß- (sprejem Scheißempfang!, poklic Scheißberuf!, igra Scheißspiel!)

klofniti glagol
1. (dati klofuto) ▸ pofon üt, pofon vágZ drugo roko ga je močno klofnila. ▸ A másik kezével erősen pofon ütötte.

2. (o ukrepu) približek prevedka ▸ visszavág
Kar zgrabi jo, pa te bo klofnila s tožbo. ▸ kontrastivno zanimivo Fogd csak meg, majd visszavágásként beperel.
Napad je prijavila policiji, že nekdanjega ljubimca klofnila z začasnim sodnim odlokom o prepovedi približevanja. ▸ A támadásról feljelentést tett a rendőrségen, volt szeretőjének pedig ideiglenes bírósági távoltartási rendelettel vágott vissza.

ko konj. (v odvisnih stavkih)

1. (v časovnih stavkih za izražanje)
a) (sočasnosti) quando:
ko se je prebudil, je stalo sonce že visoko quando si svegliò il sole era già alto
b) (predhodnosti) (non) appena:
brž ko prideš domov, mi piši non appena sei a casa scrivimi
c) prej ko (zadobnosti) prima che, prima di:
za novico sem zvedel, še prej ko sem se vrnil ho saputo la notizia prima di tornare
č) medtem ko (za poudarjanje nasprotja med dejanjem nadrednega in odvisnega stavka) mentre, invece:
lani je imela industrija precej težav, medtem ko je letos položaj precej boljši l'anno scorso l'industria si trovava in difficoltà, mentre quest'anno la situazione è notevolmente migliorata

2. (v vzročnih odvisnikih) quando, dato che, visto che, dal momento che:
kaj bi tajil, ko pa je res perché insisti nel negare, quando è vero

3. knjiž. (v pogojnih stavkih s pogojnim naklonom; če) se:
ko bi se fant malo učil, bi bil zdelal se il ragazzo avesse studiato un po', avrebbe passato la classe
(za izražanje želje ali omiljenega ukaza) kaj ko bi poslali po zdravnika? e se mandassimo per il medico?

4. knjiž. (v dopustnih odvisnikih; čeprav) benché, quantunque, sebbene; anche se:
ko bi tudi imel, tebi ne bi dal anche se avessi, a te non darei

5. knjiž. ko da, kot da, kakor da (v primerjalnih odvisnikih) come se:
odskočil je, ko da bi ga kača pičila fece un salto, come se l'avesse morso una serpe

6. (v primerjalnih odvisnikih za izražanje sorazmernosti) più... più, più... meno:
bolj ko vpije, manj ga poslušajo più lui sbraita e meno gli danno ascolto
dalj ko je bral, bolj ga je povest zanimala più leggeva e più il racconto lo avvinceva

kócka matematika cube; hexahedron; (igralna) dice sg in pl; arhaično die, pl dice

igralne kócke (pogovorno) bones, ivories
posodica za metanje kóck dice-box
sleparska kócka cogged dice, (obtežena) loaded dice
igranje s kócko, kockanje game of dice
briket v kóckah cubeshaped briquet(te)
premog v kóckah cobbles pl
sladkor v kóckah sugar cubes (ali lump sugar)
tlakovalna kócka paving stone
kócka je padla the die is cast
biti na kócki (figurativno) to be at stake
njegovo življenje je na kócki his life is at stake
staviti na kócko to stake
staviti (svoje) življenje na kócko to take one's life in one's hands, to stake (ali to risk) one's life on a throw of the dice, to dice with death
vse na kócko staviti to risk all; to go neck or nothing
igrati s kóckami, kockati to play dice
rezati v kócke to dice, to cut into small cubes

kompeténten competent (to do something, in something); qualified; able, efficient, skilled

kompeténtna sodba a competent judgment
ni videti zelo kompeténten he does not seem up to his work
nisi kompeténten za kritiko te knjige you are not competent to criticize this book

kompromitírati to compromise

prej ali slej te bo gotovo kompromitiral sooner or later he is bound to compromise you
kompromitiral je svoj ugled he has compromised his reputation
kompromitírati se to commit oneself, to compromise oneself
ne kompromitiraj se s takimi ljudmi! do not compromise yourself (ali pogovorno don't get involved) with such people!