Franja

obtičáti -im, obtiči -ite, obtičal -ala zapeti: beseda, kost mu je obtičala v grlu; obtičati v blatu
zaglibiti

obviséti -im
1. ostati viseći: obviseti nad prepadom, na eni roki
2. zapeti: pogled mu je obvisel na dekletovem obrazu
3. če bo ozdravel, mi bo obvisel na vratu
ostaće na mojoj brizi

zatakníti i zatákniti -em
I.
1. zataknuti, zadjenuti (-de-): zatakniti leso, okno, vrata
2. zataknuti, staviti, metnuti: zatakniti si lasnice v lase; zatakniti si kaj za pas
II. zatakniti se zapeti, zastati: zalogaj se mu je zataknil v grlu, pri deklamaciji se ji je zataknilo

alelúja (-e)

A) f

1. rel. alleluia:
zapeti alelujo cantare l'alleluia
knjiž. voščiti veselo alelujo augurare la buona Pasqua

2. etn. specie di piatto pasquale

B) inter. alleluia

balada samostalnik
1. (o glasbi) ▸ balladaAlbum vsebuje presek mojih najlepših ljubezenskih balad in uspešnic. ▸ Az album válogatást tartalmaz legszebb szerelmes balladáimból és slágereimből.

2. (o poeziji) ▸ ballada

bluza samostalnik
(oblačilo) ▸ blúz

gúmb button; (neprišit, za ovratnik) collar stud

manšetni gúmbi cuff links pl
gúmb na vratih doorknob
gúmb pri radiu itd. knob
prevlečen gúmb covered button
odpeti gúmb to undo a button
zapeti gúmb to do up a button
zapeti z gúmbom to button (up)
gúmb se je odpel a button has come undone
gúmb se je odtrgal a button came off
čevelj na gúmbe boot with buttons
izdelovatelj gúmbov button manufacturer, button maker

nòv (nôva -o)

A) adj.

1. nuovo, recente, novello:
nova cesta, hiša una strada, una casa nuova
nastanek novih držav formazione dei nuovi stati
jesti nov krompir mangiare patate novelle

2. (ki še ni bil v uporabi) nuovo:
nova obleka abito nuovo

3. (do nedavnega neodkrit, neznan) nuovo, mai visto, mai conosciuto prima; inedito:
nova zvezda stella nuova
iskati nove dogodivščine andare in cerca di nuove avventure

4. (ki sledi prejšnjemu, je namesto prejšnjega) nuovo:
ukrepi nove vlade le misure del nuovo governo

5. (nedavno vključen) nuovo; neo-:
novi učenci i nuovi scolari
novi diplomiranci i neolaureati

6. (ki se po lastnostih razlikuje od prejšnjega) nuovo:
novi tokovi v umetnosti le nuove correnti artistiche

7. (v primerniku, presežniku) nuovo, recente:
novejša slovenska literatura letteratura slovena recente
upoštevati najnovejša dognanja tener conto delle scoperte più recenti

8. pren. (tak kot pravi) novello:
on je novi Manet è un novello Manet
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
pren. oznanjati novi evangelij predicare, diffondere un nuovo vangelo
obrniti nov list, novo stran voltar pagina
nov veter je zapihal tira un vento nuovo
biti nov od nog do glave, od glave do pete essere nuovo dal capo ai piedi
videti koga v novi luči vedere uno in una nuova luce
čakati novo leto fare il veglione di Capodanno
praznovati novo leto festeggiare Capodanno
gledati kakor bik v nova vrata strabuzzare gli occhi
lingv. nova beseda neologismo
nova ekonomska politika nuova politica economica, NEP
um. nova gotika neogotico
rel. nova maša messa novella
um., lit. nova romantika neoromanticismo
med. nova tvorba tumore
bibl. nova zaveza Nuovo Testamento
lit., film. novi realizem neorealismo
geogr. Novi Svet Mondo Nuovo
film. novi val nouvelle vague
hist. novi vek evo moderno
metal. novo srebro alpacca, argentone
agr. nov cepič reinnesto
nov pristaš proselito
med. nova tvorba tumore
film. nova verzija remake
nova vrstica capoverso
trg. nove pošiljke blaga arrivi, ultimi arrivi
bibl. Novi testament Nuovo Testamento
pren. novi član skupnosti neofita
ekon. novi menični upnik giratario
novi odlok controdecreto
novi poskus riprova
pren. novo ovrednotenje rivalutazione
bot. novo poganjanje rintallo
novo povelje contrordine
PREGOVORI:
nova metla dobro pometa granata nuova spazza bene tre giorni

B) nôvi (-a -o) m, f, n

1. novi il nuovo (capo ecc.):
novi je zelo strog il nuovo capo è molto severo

2. nova:
zapeti nekaj novih cantare varie nuove canzoni

3. novo il nuovo:
boj med starim in novim la lotta fra il vecchio e il nuovo

péti (pôjem) imperf. ➞ zapeti

1. cantare:
peti kot slavček cantare come l'usignolo
peti od sreče, od veselja cantare dalla felicità, di gioia
peti podoknico, uspavanko, žalostinko cantare la serenata, la ninnananna, un canto elegiaco
peti pri zboru, kot solist cantare nel coro, cantare come solista

2. pren. cantare, poetare, inneggiare:
peti o ljubezni, o soncu cantare l'amore, inneggiare al sole

3. pren. dire, raccontare

4. cantare (uccelli, insetti), gorgheggiare:
črički, murni pojejo cantano le cicale, i grilli

5. pren. suonare, echeggiare; ticchettare:
zvonovi so peli čez hribe in doline le campane echeggiavano per monti e valli
pisalni stroji so peli le macchine per scrivere ticchettavano
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
kadar je nagajal, je pela šiba quando faceva le bizze veniva picchiato
o tem poje neka stara pesem il fatto è cantato da una vecchia poesia, canzone
peti komu hvalo, slavo cantare, tessere le lodi di qcn.; inneggiare a qcn.
peti komu levite strapazzare, rimbrottare qcn.
rel. peti novo mašo cantare la prima messa, essere consacrato sacerdote
slaba, trda poje komu uno si trova in difficoltà, nei guai, campa miseria

podoknic|a [ô] ženski spol (-e …) das Ständchen
zaigrati/zapeti podoknico ein Ständchen bringen

podóknica serenade

igrati, zapeti komu podóknico to serenade someone

sídro anchor; (majhno) grapnel

plovno sídro sea (ali drift) anchor
sídro na ladijskem kljunu bower (anchor)
polsídro buoy anchor
rezervno sídro best bower
najmočnejše sídro sheet anchor
dvigniti sídro to weigh anchor
spustiti sídro to let go the anchor
vreči sídro to cast (ali to drop) anchor
zapeti sídro to cat an anchor

tón (-a) m

1. muz. tono, suono:
nizek, visok ton tono basso, alto
zaigrati, zapeti ton suonare, cantare un tono

2. tono, tonalità:
svetel, temen ton tono chiaro, scuro
topli, veseli, živahni toni toni, tonalità calde, vivaci

3. (način izražanja, govorjenja) tono:
pogovori so potekali v prijateljskem tonu i colloqui si svolsero in tono amichevole

4. (značilnost, posebnost) tono:
melanholičnost je osnovni ton njegovega pripovedništva il tono di fondo della sua narrativa è malinconico
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
pren. zvišati ton (odločneje spregovoriti) alzare la voce
žarg. film., rad. slika in ton immagine e colonna sonora
muz. alikvotni ton sovratono
fiz., muz. komorni, uglaševalski ton la normale
lingv. osnovni ton tono base

uspavanka samostalnik
1. (pesem) ▸ altatódal, bölcsődal
2. izraža negativen odnos (o športnem dogodku) približek prevedka ▸ álmosító dolog
V prvi tretjini smo gledali pravo uspavanko, Kitajci so umirili slovenske hokejiste, naši pa so igrali brez prave agresivnosti in hitrosti. ▸ kontrastivno zanimivo Az első harmadban álmosítóan zajlottak az események, a kínaiak lenyugtatták a szlovén jégkorongosokat, így ezután a játékosaink nem a kellő agresszivitással és lomhán játszottak.

zadrga samostalnik
(del oblačila) ▸ cipzárPuloverji z zadrgo so vedno prijetni za nošenje, poleg tega pa se tudi lažje oblačijo, ker si z zadrgo povečamo izrez. ▸ A cipzáras pulóvereket mindig kellemes hordani, emellett könnyen magunkra ölthetjük őket, mivel a cipzárral kitágíthatjuk a nyakkivágást.

zapénjati (-am) | zapéti (-pném)

A) imperf., perf.

1. abbottonare; affibbiare (il cappotto)

2. agganciare (il vagone, il rimorchio)

3. šport. bloccare l'attacco (degli sci)
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
rib. zapeti ribo agganciare (con l'amo) il pesce
voj. zapeti pištolo, puško mettere la pistola, il fucile in sicura

B) zapénjati se (-am se) | zapéti se (-pnem se) imperf., perf. refl.

1. obl. abbottonarsi, affibbiarsi (di vestito)

2. impigliarsi:
zapeti se v živo mejo impigliarsi, restare impigliato nella siepe

3. pren.
zapeti se diventare scontrosi, permalosi, orsi

zapojem [ô] ipd. ➞ → zapeti²