Franja

Zadetki iskanja

  • aggravō (adgravō) -āre -āvī -ātum (ad in gravis)

    1. težje napraviti (delati), oteževati (naspr. elevare): aggravatur pondus illā Plin.

    2. pren. večjo moč da(ja)ti čemu: ruinam suam illo pondere Plin., ictūs Plin.
    b) (po)slabšati, poveč(ev)ati: curam curā aggravant Ph., agg. dolorem, sortem alicuius Cu., vulnera Plin., aggravata valetudo Suet., agg. inopiam sociorum L., quo (bello) si aggravatae res essent L., adeo sine ulla ope hostis, quae aggravaret (ki bi bila položaj poslabšala), cum ipsā difficultate rerum pugnandum erat L.; z besedo poveč(ev)ati (naspr. elevare): aggravantibus summam invidiae eius (aeris alieni) tribunis plebei L., amaritudo verborum quasi aggravatura res Sen. rh.
    c) težiti, nadlegovati, prevze(ma)ti: morbo quartanae aggravante (sc. eum) Suet., odor... aggravans capita Plin. prevzemajoč glavo.
    č) moralno obteževati koga, delati mu težave: quae (argumenta) per se nihil reum aggravare videntur Q.
  • annehmen*1 sprejeti, sprejemati; akceptirati

    2. prevzeti, prevzemati, einen Duft: navzeti se (vonja), eine Form, Gestalt, Ausmaße: zadobiti, dobiti, die ursprüngliche Form: vrniti se v; einen Namen, eine Gewohnheit: privzeti

    3. ein Kind (an Kindes statt): posvojiti

    4. einen beschwörenden Ton, ein trotziges Wesen, einen ... Umfang: postati roteč/trmast/...velik; Vernunft annehmen spametovati se; sich eines Menschen/einer Sache annehmen zavzeti/zavzemati se za
  • antecapiō -ere -cēpī -ceptum (ante in capiō) (večkrat pisano narazen)

    1. „prej vzeti“ = prej zasesti: uti locum castris antecaperet S., loco castris ante capto L., pontem Mosae fluminis anteceperat, Medos Pacorus ante ceperat T.

    2. pren.
    a) prevze(ma)ti komu kaj: cogitatum alterius Ap.; fil.: informatio rei animo antecepta Ci. = πρόληψις, pojem a priori.
    b) prej (po)skrbeti, prej priskrbeti (priskrbovati), prej (po)rabiti, prej porabljati: multa antecapere, quae bello usui forent S., ea omnia luxu antecapere S., noctem, tempus a. S. najprej zase porabiti (porabljati).
  • anteferō -ferre -tulī -lātum

    1. naprej, spredaj nesti (nositi), nesti (nositi) pred kom ali čim: fasces C., ut (in funere Augusti) legum latarum tituli... anteferrentur T.

    2. pren.
    a) postaviti koga ali kaj nad koga ali kaj, višje postaviti, bolj ceniti, prednost da(ja)ti komu ali čemu pred kom ali čim: longe omnibus unum Demosthenem Ci., pacem bello Ci., N., irae religionem N., omnibus suis rebus commodum regis S., una in re anteferri alicui Ci.; abs.: nullius umquam consilium... antelatum... est N.
    b) (v mislih) prevze(ma)ti, vnaprej premisliti (premišljati): aliquid consilio (razsodno) a. Ci. ep.
  • apprehendō (adprehendō) -ere -hendī -hēnsum, pesn. kontr. apprēndō (adprēndō) -ere -prēndī -prēnsum (decomp.: ad in pre [= prae] in handō; prim. prehendō)

    1. prije(ma)ti: aliquem pallio (= za plašč) Ter., aliquem koga za roko prijeti (hoteč ga komu predstaviti) T. (ali hoteč ga česa prositi) Plin. iun., manum osculandi causā Suet., araneus... morsu cerebrum (serpentis) adprehendit Plin. pika v možgane, bucculam app. Suet. uščeniti, vites sic claviculis adminicula tamquam manibus apprehendunt Ci., atomi aliae alias apprehendentes Ci. prijemajoči se drug drugega; pren.
    a) sovražno prijeti, ujeti koga (da bi ga zaprl): hominem Auct. b. Hisp., fugitivum, furem Icti., venam Cels. prestreči, prestrezati.
    b) kako deželo osvojiti, zasesti: Hispanias Ci. ep.; prisvojiti (prisvajati) si, doseči: avidissime palmam Plin., possessionem alicuius rei Dig., dominia rerum Ulp. (Dig.).
    c) pren. o kakem telesnem zlu: prije(ma)ti, napasti (napadati), prevze(ma)ti: ubi libido veniet nauseae eumque apprehendet Ca.

    2. pren.
    a) poprije(ma)ti se, lotiti se česa (v govoru), izreči (izrekati), povedati: quidquid ego apprehenderam, statim accusator extorquebat manibus Ci., id ipsum nisi caute et cum iudicio (razsodno) apprehenditur Q.
    b) z umom doseči, doume(va)ti, razume(va)ti: Tert., Cael.
    c) privze(ma)ti, obseči (obsegati): casum testamento, personam filii (sc. in stipulatione) Icti., una praeceptione omnia Cael.
  • āsciscō (adsciscō) -ere -scīvī -scītum

    1. privze(ma)ti, priz(i)vati, k sebi poz(i)vati, spreje(ma)ti: perficiam..., ut hunc A. Licinium non modo non segregandum... a numero civium, verum etiam... putetis adsciscendum fuisse Ci., asciverunt sibi illud oppidum piratae Ci. spravili so na svojo stran, pridobili so si, asc. manus Mulcibri Ci. na pomoč pozvati, exsulibus omnium civitatum ascitis Hirt., plurimos cuiusque generis homines ascivisse sibi dicitur S., dominos acrīs adsc. Lucr., precibus uxoris Tiberio Germanicum, sibi Tiberium T., tribunos centurionesque et volgus mititum T.; s predikatnim acc.: me patronum asciverant Ci., asc. aliquem socium ad bellum C., aperit docetque se... a Gabinio... socium adscitum nihil amplius scire S., asc. aliquem generum V., L., T.; na vprašanje kam? ali čemu? s praep.: nemo... fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus adsciverit Ci., asc. aliquem ad spem praedae L., aliquem in numerum civium Ci., in civitatem L., T., in senatum T., in nomen familiae suae Suet., virginem in matrimonium Iust. za ženo vzeti, aliquem in societatem sceleris Cu., in conscientiam facinoris pauci asciti T., asc. aliquem inter patricios T.; pesn. z dat.: tu certe scis hoc, superis ascite... Caesar O. bogovom pridruženi.

    2. pren.
    a) od kod kaj vzeti (jemati), spreje(ma)ti, prevze(ma)ti, prije(ma)ti se česa: hanc consuetudinem, dictionis genus, amicitiam propter utilitates Ci., quod natura ipsa asciscat Ci. zahteva, sacra a Graecis ascita et accepta, sacra ista ascita ex Phrygia Ci., asc. civitatem N. sprejeti državljanstvo, nova verba H., neglegere patrios ritus, peregrinos asciscere L.; occ. (pri)lastiti si, (pri)svojiti (prisvajati) si, vzde(va)ti si (ime): provinciam, quam Lentulus deposuit, sibi asc. Ci., neque istam mihi ascisco sapientiam Ci., asc. sibi prudentiam Ci., sibi eloquentiae laudem T.; brez dat.: nihil dixi sublatius asciscendae laudis causā Ci. iz slavohlepnosti, asc. imperium, regium nomen L.
    b) spreje(ma)ti kaj = potrditi (potrjevati), odobriti (odobravati), prizna(va)ti kaj, privoliti (privoljevati) v (na) kaj, k čemu, prista(ja)ti na kaj: illud et melius et verius, omnia, quae natura aspernetur, in malis esse, quae asciscat, in bonis Ci., ne labar ad opinionem et aliquid asciscam et comprobem incognitum Ci., quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt Ci., cum iussisset populus Rom. aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini Ci. Od tod adj. pt. pf. āscītus 3 od drugod (pri)vzet, tuj: ut appareret in eo nativum quendam leporem esse, non ascitum N. nepriučena, genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite Cu. ne najeti, ascitae dapes O., ascita proles Stat.
  • assalire v. tr. (pres. assalgo, assalisco)

    1. napasti, napadati, naskočiti, naskakovati, navaliti (na koga) (tudi pren.):
    assalire alle spalle napasti izza hrbta
    assalire con male parole ozmerjati koga

    2. pren. prevzeti, lotiti se:
    lo assalì la nausea zagnusilo se mu je
  • assume [əsjú:m] prehodni glagol
    nase vzeti, prevzeti; lastiti si; domnevati; izmisliti, domišljati si; zahtevati; dopustiti, dopuščati; obleči

    to assume measures ukrepati
    to assume the responsibility of prevzeti odgovornost za
    to assume a haughty air domišljavo se držati
  • assumer [asüme] verbe transitif prevzeti, nase vzeti, naprtiti si, naložiti si; zavestno sprejeti

    assumer une fonction, un risque, un rôle, une responsabilité prevzeti funkcijo, riziko, vlogo, odgovornost
  • assumere* v. tr. (pres. assumo)

    1. prevzeti:
    assumere un nuovo incarico prevzeti novo funkcijo

    2. privzeti, sprejeti, osvojiti, priskrbeti si, pridobiti:
    assumere un atteggiamento zavzeti, privzeti stališče
    assumere informazioni priskrbeti si informacije

    3. vzeti v službo, zaposliti:
    assumere una segretaria zaposliti tajnico

    4. povzdigniti (v):
    fu assunto al Pontificato povzdignili so ga v papeža

    5. domnevati, predpostaviti, predpostavljati:
    nei paesi civili si assume che l'imputato sia innocente v civiliziranih deželah se predpostavlja, da je obtoženec nedolžen

    6. pravo uradno sprejeti, vzeti:
    assumere i mezzi di prova uradno sprejeti dokazno gradivo
  • asumá asúm vt. prevzeti
  • asumir k sebi vzeti, prilastiti si, prevzeti

    asumir responsabilidad prevzeti odgovornost
  • aufnehmen*

    1. Gäste, in einen Verein, in die Kirche, Zeitung: sprejeti, sprejemati, (einbeziehen) vključiti, in eine Liste: vpisati; Empfindungen, Reize, Licht: zaznavati, Nahrung aufnehmen hraniti se

    2. aus dem Darm, Sauerstoff usw.: absorbirati, vsrkavati, vsrkati, črpati, resorbirati, adsorbirati; Gerüche, Feuchtigkeit: navzeti se (vonja, vlage), adsorbirati, privzemati, privzeti (vonj, vlago)

    3. (fassen) držati

    4. (hochheben) dvigniti, dvigovati, vom Boden, eine Laufmasche: pobrati, pobirati, der Bagger Erdmaterial: zgrabiti; Hund - eine Fährte: slediti (sledi); eine Anregung, Diskussion: prevzeti (pobudo), priključiti se (diskusiji), vključiti se (v diskusijo)

    5. Schwingungen, eine Last: prestrezati, prestreči, Kräfte: prevzemati

    6. eine Anleihe, Hypothek: najemati, najeti

    7. (beginnen) začeti (z)

    8. (festhalten) schriftlich: zapisati (si), zapisovati (si), fotografisch: fotografirati, slikati, einen Film, den Ton: snemati, posneti

    9. (auffassen) dojemati, dojeti, razumeti in sich aufnehmen sprejemati, asimilirati; es mit jemandem/etwas aufnehmen spoprijeti se z
  • ausspannen

    1. (spannen) Drähte: napeti, napenjati, Netze: razpeti; Pferde: izpreči

    2. vzeti iz okvirja/stroja ...

    3. jemandem jemanden (abspenstig machen) prevzeti (komu koga)

    4. intransitiv Himmel: peti se; (entspannen) izpreči, sprostiti se
  • avocare v. tr. (pres. avoco)

    1. pisarn. prevzeti (zadevo iz pristojnosti nižjih organov):
    avocare a se l'emanazione di un provvedimento prevzeti pristojnost za izdajanje ukrepa

    2. zapleniti, zaseči, konfiscirati:
    avocare allo Stato i beni dell'ex re zaseči imetje bivšega kralja

    3. vzeti nase:
    avocare a sé la facoltà di fare qcs. vzeti nase pravico, da nekaj narediš
  • beeindrucken narediti vtis na, prevzeti (koga)
  • birlar z enim strelom podreti; prevzeti (pred nosom); preprečiti
  • capessō -ere -īvī (redko -iī) -ītum (intens. glag. capere)

    1. željno, urno z(a)grabiti, prije(ma)ti, popasti (popadati): animalia cibum dentibus capessunt Ci., arma c. V., O.

    2. pren.
    a) poprije(ma)ti se česa, vneto in resno kaj priče(nja)ti, poda(ja)ti se na kaj, kaj prevze(ma)ti, podvze(ma)ti, lotiti (lotevati) se česa, zače(nja)ti: Pr. idr., viam L. ubrati jo kam, napotiti se, bellum L., Cu., proelium Cu., proelia Sil., pugnam L. pričeti, pugnam manu L. spopasti se, otium T. vdati se brezdelju, noctem T. prebiti, vitam T. preživeti, spectaculum oculis (dat.) L. priskrbeti si, fugam L. v beg se pognati; poseb.: iussa capessere V. povelje izvršiti, rem publicam c. Ci., N., S. nastopiti državno službo, posvetiti se političnemu življenju, civitatem Plin. iun., magistratus, imperium, honores T. prejeti, doseči, provincias T. prevzeti upravo v provincah, inimicitias T. spor netiti.
    b) za čim težiti, stremeti, hrepeneti po čem, želeti doseči, napotiti se kam, hiteti: Pl., Ap. idr., mundi partes medium locum capessentes Ci., animus superiora capessat necesse est Ci., alios finīs capessere est animus V., turrīs capessat V. naj plane na stolpe, c. Italiam V.; pren. se capessere Pl. (od)hiteti kam, (filius) se ad vitam et ad mores capessat Pl. vdaj se življenju.

    3.
    a) corde capessere Enn. zapaziti, videti.
    b) doume(va)ti, razume(va)ti: in capessendis naturae sensibus ita obsurduit, ut... Gell.

    Opomba: Star. obl. capissam = capessam Pac. ap. Non. Neizpričan pf. capessi Prisc.
  • capiō -ere, cēpī, captum (prim. gr. κάπτω hlastam, κάπη, κώπη držalo, ročaj, lat. capāx, capēdō, capulus, capis, capsa, caput, particeps, prīnceps idr.)

    A.

    I.

    1. prije(ma)ti, vzeti, jemati: cape sacra manu V., columque cape cum calathis O., c. baculum, ensem O., clupeum V., arma Ci., C., L., Cu. zgrabiti (za) orožje, cibum S., Cu. uži(va)ti, posteaquam cibum cepisti Ci. ko si se najedel, Cerealia munera c. O.; occ.
    a) kak kraj zavze(ma)ti, zasesti (zasedati), osvojiti (osvajati), poseb. voj.: montem C., iugum montium Cu., collem, arcem C., locum editum S., N., locum C. stališče zavzeti = postaviti se na svoje mesto.
    b) kak kraj doseči ali poskušati doseči, priti kam, dospeti kam, poseb. z ladjo pripluti kam: insulam, portum C., cum ignorarent, quem locum reliquae (naves) cepissent C., montes proximos fugā capiunt L. skušajo doseči; pesn.: (cycni) terras... capere... videntur V. da se spuščajo na kopno; pren.: portum otii c. Ci.

    2. pren. z abstraktnim obj. vzeti, jemati, prevze(ma)ti, navze(ma)ti se česa: virtutem animo Pl., amorem O. zaljubiti se, spem O., consuetudinem Ci. navaditi se, prudentiam Ci. prilastiti si, nobilitate dignos spiritus Cu. navzeti se, impetum Cu. zaleteti se, fugam C. v beg pognati se, conatus ad erumpendum L., initium (exordium) capere ex aliqua re Ci., C. pričeti s čim, začeti pri čem, finem Ci. nehati, consilium Ci., C. skleniti, coniecturam C. sklepati po čem, tempus L. ali occasionem Front. (ugodno) priložnost izkoristiti, tempus ad aliquem adeundi Ci. priložnost počakati, documentum c. ex... Ci. dokaz povzeti iz..., exemplum de aliquo ali ex aliqua re c. Ter., Ci. za primer vzeti; pesn.: poenas capere (= sumere) O. kaznovati; occ.
    a) kak posel prevze(ma)ti, nase vzeti, zače(nja)ti, lotiti (lotevati) se česa: augurium c. L., capite orgia mecum V., unde ingressūs... cepit? V. (gl. ingressus).
    b) kako službo, dostojanstvo prevzeti, nastopiti (nastopati): provinciam duram Ter., consulatum, magistratum Ci., magistratūs N., rem publicam capere (= capessere) Ci., honores L., O., pontificatum maximum Suet.; pesn.: moderamina (navis) O., regnum ab aliquo O.

    II. s kakim določenim namenom vzeti, jemati = odb(i)rati, (iz)voliti, privze(ma)ti: locum castris idoneum C., loca C., locum oculis V., templa ad inaugurandum L., tabernaculum recte (vitio) Ci., prospectum L. izbrati si prostor, od koder se dobro vidi, sacerdotem Iovis sortito Ci. po žrebu odbrati, virginem Vestalem Suet.; z dvojnim acc.: aliquam sibi patronam Ter., eum socium consiliis V., eum iudicem (flaminem) L.

    III.

    1. sovražno prijeti, zgrabiti = odvze(ma)ti, v last vzeti, jemati, prilastiti (prilaščati) si: fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant Ci., (Phorcidum) oculum astu... cepisse O.; pren.: lubido rei publicae capiundae S. polastiti se, capta re publicā Ci.; occ.
    a) (u)loviti, ujeti, zateči, zasačiti (ljudi in živali): belli nefarios duces Ci., ibi regis filia capta est C., c. Dareum Cu., hostes O., eum vinclis c. V. v spone dati, vkleniti, vivum Thuyn cum uxore et liberis N., tres nobilissimi Haedui capti (kot ujetniki) ad Caesarem perducuntur C., clementia uti in captos N.; c. pisces Ci., O., Cu., uros foveis C., prolapsorum equitum vacuos equos L., cervum Ph., murem Val. Max.; subst. pt. pf: capta ex Caria Ter. karska ujetnica.
    b) upleniti = prisvojiti (prisvajati) si, ugrabiti (ugrabljati): signum ex Macedonia Ci., magnum pecorum numerum C., impedimenta C., Cu., magnas praedas N., iuncta vehicula mille L., pecuniam Cu.
    c) kak kraj ali prostor vzeti, zasesti, v last vzeti, jemati, osvojiti (osvajati) (si): c. calles Ci., Eretriam N., oppidum S., moenia scalis L., castra capta C., urbe captā L., Troiā captā H. po osvojitvi Troje = post Troiam captam Vell., navis capta O. uplenjena.

    2. pren. (o stanju in duševnem razpoloženju) prevze(ma)ti, ganiti, navda(ja)ti, presuniti: capit me odium tui Ter., ea, quae admiratione nos capiunt Hirt., senatum metus cepit L., iam nos satietas laudis capit Cu. že smo siti, capit amor Solem O., ubi periculum quemque ceperat S. kjer ga je nevarnost presenetila, nos cepit oblivio Ci., misericordiā captus sum Ci., dementia capit amantem V.; occ.
    a) prevze(ma)ti koga, kaj = mikati, zanimati, nase vezati, pridobi(va)ti (si) koga, kaj, prikupiti (prikupljati) se komu, čemu: factum mirabile ceperat aures O., te coniunx aliena cepit H., c. oculos Cu. ali lumina O.; pogosteje v pass. (kar večinoma slovenimo aktivno): captus voce nova O., in figura dei capta est O., captus eius humanitate N., amore captivae captus L.
    b) (o)mamiti, (pre)slepiti, prevarati: captus est dolo N., aliquem capere subdola oratione C., blanditiis, simulato obsequio Cu., Pan... captam te, Luna, fefellit V., errore capi L., sapientis est cavere, ne capiatur Ci.
    c) ujeti, uloviti v svoje mreže, zvabiti, speljati, zapeljati: captus est Ter. dal se je zapeljati (ljubici), ne consuetudine capti studia commutent C., ardebant mentibus ex aequo captis O. od ljubezni vneti, capti compendio C. zapeljani z dobičkom.
    č) pred sodiščem dokazati komu kaj: aliquem impudicitiae Pl.

    3. le v pass.
    a) telesno zboleti; ohrometi: caput leto captum V., oculis capti talpae V. slepi, luminibus capi L. oslepeti, oculis et auribus captus Ci. slep in gluh, altero oculo capi L. na eno oko oslepeti, captus pedibus S., L. ohromel, membris omnibus captus ac debilis Ci.
    b) duševno oslabeti: delirare et mente esse captum Ci. slaboumen biti, velut mente capta L. kakor obsedena; z loc.: captus animi L., T. slaboumen, virgines captae furore Ci., vates superstitione captus Cu.

    IV.

    1. spreje(ma)ti, preje(ma)ti, dobi(va)ti: aequatis cepissent praemia rostris V., quicumque vicerat, capiebat frondis honorem O., cape vaccam praemia O. vzemi kravo za plačilo, c. nomen ex calamitate C. dobiti ime po porazu, utilitates ex amicitia Ci., divitias per aliquem N., munus ab eo O.; poseb. podedovati, kot dediščino dobiti: si nihil ex hereditate ceperit Ci., abdicatus, ne quid de bonis patris capiat Q., capiendi ius nullum uxori Iuv.; occ.
    a) jur. denar vzeti (jemati), da(ja)ti se podkupiti, denar izsiliti: quos pecuniae captae accersebat S., captarum ab regibus pecuniarum suspicio L. sum, da se je dal podkupiti knezom.
    b) (o dohodkih, plačilih, davkih) preje(ma)ti, dobi(va)ti: stipendium c. iure belli C., vectigal ex agro L., quinquagena talenta vectigalis ex castro N., ex praediis DC sestertia Ci., fructum capere Ci., Ph. dobiček imeti; od tod pren.: oculis fructum c. N. dobiti pašo za oči.

    2. pren. (vase) spreje(ma)ti, vzeti, jemati: terra feras cepit, volucres agitabilis aër O., fessos tellus cepit O., plenos capit alveus amnes O.; pren.: alter ab undecimo tum me iam ceperat annus V. = hitel sem v dvanajsto leto, cape dicta memor V. sprejmi vase in si zapomni.

    3. z abstraktnim obj. dobi(va)ti, preje(ma)ti, (ob)čutiti, trpeti, stakniti: laborem inanem Ter., videant consules, ne quid res publica detrimenti capiat Ci. (besedilo senatskega sklepa senatus consultum extremum, s katerim so pozivali na izvolitev diktatorja), c. magnam infamiam C. veliko sramoto si nakopati, somnum, quietem C., O., Cu. zaspati, mir najti, spectacula O., gloriam ex hoste L., gloriam rei O.; occ.
    a) začutiti, zavedati se: voluptatem ex aliqua re Pl., voluptatem malis alienis Ci., gaudium ex civibus victis L., desiderium ex filio Ci., dolorem ex re Ci., C., dolores N., omnium suorum mala unā capiebat Cu. je z njimi čutil, c. gaudia O. razveseliti se, taedia rei capit O. zagnusi se mu.
    b) (obliko, zunanjost) privze(ma)ti, dobi(va)ti podobo: novas figuras O., vultus priores O., faciem, duritiam O., formam, vires nocendi O., (Caesaris anima) lumen capit O. se svetlika.

    B.

    1. prostorsko obseči (obsegati), držati, vsebovati, prostor imeti za koga, kaj: aedes nostrae vix capiunt Ter. ima komaj kaj prostora, non capiet tuus venter plus ac meus H., vehicula plures capere milites possunt Cu., portae non capiebant funera O., populi, quos Achāia cepit O., plura loqui poteram, quam quae cepere fabellae O., portus ingentem vim navium capit L., lapis excisus sic, ut pedes capiat Cels., nec iam se capit unda V. valovje se ne zadrži več = vzkipi, se razburka; pren. z nikalnico = ne imeti prostora, premajhen biti: nec te Troia capit V., orbis te non caperet Cu., nec capiunt inclusas pectora flammas O. plamen šviga ven, animo iram c. O., Cu. obvladati, imeti v oblasti, capere eius amentiam civitas, Italia, provinciae, regna non poterant Ci. niso mogla potešiti njegovega besa.

    2. pren.
    a) biti pripraven, zmožen, primeren, prilegati se, ujemati se, prenesti (prenašati), (u)trpeti, dopustiti (dopuščati): libri litterarum notas capiunt Cu., sollertia, quantam vix poterat aetas eius capere Cu. kolikršno je komaj mogla doseči, fortunam, plus quam capis Cu. kakor jo moreš prenesti, quidquid mortalitas capere poterat Cu. kar koli je bilo človeštvu mogoče, celeritas, quantam capere tam grave agmen poterat Cu., rimam fissuramque non capit cedrus Plin.
    b) z umom doseči (dosegati), doume(va)ti, razume(va)ti, doje(ma)ti, čutiti: hic unus veram speciem Romani senatus cepit L., mens eorum hoc non capit L., mens nostra capit, quae sit natura aeterna Cu., vix spes ipse suas animo capit O. v svojem srcu komaj čuti velikost tistega, na kar upa, quantum capio Aug. kolikor razumem.

    Opomba: Star. obl.: capsō (= cepero) Pl., capsis (= ceperis) Ci., ki to obl. v svojem spisu Orat. 45, 104, razlaga napačno: in uno „capsis“ tria verba sunt (namreč cape si vis; prim. Q. I, 5, 65), capsit (= ceperit) Pl., Acc. ap. Non., capsimus (= ceperimus) Pl.
  • captivá -éz vt.

    1. ujeti

    2. prevzeti