Franja

κατα-τείνω (gl. τείνω; tudi v tmezi) 1. trans. a) napenjam, nategujem, doli vlečem ἡνία, ὅπλα (vrvi) odpenjam, zvijam; b) pritiskam, mučim; c) raztegujem, razpostavljam v dolgih vrstah, διώρυχας kopljem dolge jarke, δόλιχον τοῦ λόγου raztegujem govor, obširno govorim. 2. intr. a) napenjam se, trudim se; ne odneham; b) raztezam se, segam do ἐπί, εἴς τι, ταύτῃ.

κατα-τέμνω pre-, razsekam, razrežem, razdelim, ἐμαυτόν razmrcvarim, poškodujem samega sebe; pass. ἡ πόλις κατατέτμηται τὰς ὁδοὺς ἰθείας mesto je bilo presekano po ravnih cestah; τάφροι κατετέτμηντο jarki so bili napravljeni, izkopani, ἐπί τι kam.

κατα-τίθημι [fut. καταθήσω, aor. κατέθηκα, pl. κατέθεμεν itd.; ep. aor. κάτθεμεν, κάτθετε, κάτθεσαν, cj. καταθήομεν (-θείομεν), inf. κατθέμεν; aor. med. 1 pl. κατθέμεθα, 3 du. κατθέσθην, cj. κατθήομαι (-θείομαι)] I. act. 1. a) doli devljem, polagam, postavljam na tla, odlagam τὶ ἐπί τινος, ἐπί, ἔν τινι, εἰς Ἰθάκην postavljam na suho, τὸ στόμα πλησίον ὀφθαλμῶν postavljam, narejam blizu oči; b) izpostavljam (kaj) kot nagrado ἄεθλον, λέβητα; prirejam tekmo; c) ἐς μέσον Πέρσῃσι τὰ πρήγματα polagam oblast med P. kot skupno blago = vpeljem ljudovlado. 2. spravljam, shranjujem. 3. plačujem (dolg) δέκα τάλαντα, τιμήν, τί τινος kaj za koga, poravnam, izpolnjujem obljubo. II. med. 1. odlagam, polagam svoje stvari (sebi), porabim kaj za se, εἰς τὸ ἴδιον nalagam zase; ἐμαυτόν postavim sebi šator; ἀποστροφήν preskrbim si, osiguram si; τινὰ εἰς τόπον spravljam koga (od sebe) kam, εὐεργεσίαν izkazujem dobrote, χάριν zavezujem si koga, ugodim komu NT; κλέος osnujem si, pridobivam si; τὴν φιλίαν παρὰ τοὺς θεούς zaupam komu, izročam v varstvo; γνώμην izrekam svoje mnenje; θυμὸν ἔν τινι namerjam, obračam svoje nagnjenje kam; λύπας ἐγγυτέρω pomikam bliže k žalosti (kakor k radosti). 2. a) odlagam (s sebe) orožje, obleko; λείαν εἴς τι spravljam kam; b) shranjujem (si) za večerjo; c) pokopavam (mrtvece). 3. postavljam na stran, zanemarjam, ne brigam se za ποιητάς, τινὰ ἐν ἀμελείᾳ; πόλεμον opuščam, končavam, dovršujem; pass. odstranjen sem συμφορά.

κατα-τρέχω 1. doli tečem, hitim, dirjam ἀπό τινος. 2. pritečem nad koga, navalim na; četujem, hodim (po deželah), pustošim, plenim τί.

κατα-φερής 2 k zapadu se nagibajoč, zahajajoč ἥλιος; vdan, nagnjen k čemu πρός τι.

κατα-φέρω, κατα-φορέω 1. act. a) med. doli nesem, spravim, vodim, peljem, odnesem Ἄϊδος εἴσω; b) ψῆφον glasujem, oddam glas = odobravam NT; c) πληγήν oplazim, udarim; d) poplačam. 2. pass. a) doli me zanese, priplovem, dospem v pristanišče εἴς τι; b) zrušim se, doli padem, doli se spuščam; c) ὕπνῳ trdo zaspim NT; d) λύχνος pogorim.

κατα-φεύγω, κατα-φυγγάνω bežim navzdol, pobegnem, zatečem se h komu, pribežim kam εἰς, ἐπί τι, πρός τινα, ὅποι.

κατάφευξις, εως, ἡ (κατα-φεύγω) pribežališče, κατάφευξιν ποιοῦμαι bežim, ἔς τι kam.

κατα-φρονέω 1. a) malo cenim, zaničujem, preziram τινός, τινά; ἐπί τινι radi česa, εἴς τι z ozirom na kaj, v čem, ne bojim se koga τινός; b) imam prevzetne misli o čem, ravnam prezirljivo, sem prevzeten. 2. ion. mislim na kaj τί, menim (z inf.).

κατα-χράω 1. act. samo impers. καταχρᾷ (impf. κατέχρα, fut. καταχρήσει) zadosti je, zadostuje. 2. med. [fut. καταχρήσομαι, aor. κατεχρησάμην, pf. κατακέχρημαι, aor. pass. κατεχρήσθην s pas. pom.] a) rabim, upotrebljam, uživam τινί, πρός τι za kaj; b) porabim, potrošim, zlorabim; c) posekam, usmrtim τινά.

κατα-ψεύδομαι med. [aor. κατεψευσάμην in κατεψεύσθην] izmišljam si, lažem se τί, ὡς, κατά τινος o kom; obrekujem τινός, πρός τινα.

κατ-εικάζω 1. act. ion. narejam koga sličnega, vidim, da je sličen; slutim, menim, domnevam. 2. pass. poet. sem sličen, τινί τι komu v čem.

κατ-ειλέω ion. [aor. pass. κατειληθείς] skupaj seženem, zaprem, zaklenem v kaj ἔς τι.

κατ-ειλίσσω ion. [plpf. pass. 3 pl. κατειλίχατο] za-, ovijam, obvezujem, povijam, τί τινι kaj s čim.

κατ-ειλύω ep. ion. [pf. pass. κατείλυμαι] zavijam, zagrinjam, pokrivam τί τινι.

κατ-είργω, ion. κατ-είργνῡμι κατ-έργω, ep. κατ-έργνῡμι, vzpor. obl. καθ-είργνῡμι [impf. ep. κατεέργου, aor. καθ-εῖρξα, pf. καθεῖργμαι] 1. a) skupaj zganjam, stiskam, pritiskam, spravljam v stisko, τινί s čim; b) silim, omejujem, zaklepam, zapiram εἴς τι; c) nazaj potiskam, odganjam, podim kam ἐς τὰς νέας. 2. zadržujem, oviram τινά.

κατ-ειρωνεύομαι d. m. smešim, zasmehujem, zasramujem τί; posmehujem se (ironično).

κατ-εργάζομαι d. m. [impf. κατηργαζόμην, plpf. 3 sg. ion. κατέργαστο; pf. κατείργασμαι (tudi s pas. pom.), aor. κατειργάσθην pass.] 1. dokončam, do-, izvršim ἔργα; delam, pri-, napravljam, pridobim komu kaj τινί τι; ἀσχημοσύνην uganjam nesramnosti, κακόν hudobno živim NT; θυσία κατείργασται daritev je izvršena, τάδε οἱ κατείργαστο tole je napravil. 2. a) pridelam si, pridobim si, dosežem τυραννίδα, ἡγεμονίην, βασιλείαν; b) pridobim koga na svojo stran, naklonim koga k čemu τινὰ καλεῖν σε ἐπὶ δεῖπνον. 3. a) užugam, premagam, osvojim νῆσον, podjarmim ἔθνος; b) umorim, ubijem λέοντα, uničim τινά.

κατ-εύχομαι d. m. [augm. ηὐ in εὐ] 1. želim, molim, prosim. 2. želim komu kaj hudega, preklinjam τινί τι, inf., κατά τινος.

κατ-έχω [tudi v tm.; fut. καθέξω, κατασχήσω, aor. κατέσχον, pf. κατέσχηκα, adi. verb. καθεκτέον; ep. aor. κατέσχεθον, 3 sg. κάσχεθε; ep. ion. vzpor. obl. κατ-ίσχω, κατα-ΐσκω in κατ-ισχάνω] I. trans. 1. act. in pass. a) α.) držim (pri tleh), κεφαλήν povešam, ἐν χεροῖν τινα držim v rokah; β.) pri-, zadržujem τινά, τί, γέλωτα, δάκρυ, τὸ μὴ δακρύειν, ὀργήν zatiram, brzdam, krotim ἐμαυτόν; prikrivam διάνοιαν, φθόνον; odlagam ἀναγωγήν; γ.) prebijem, prenašam ἡμέραν, βίον; δ.) ohranim, držim λόγον, τὸ καλόν, παραδόσεις NT, γνώμῃ imam v mislih, ohranim v spominu; pass. zadržuje me kdo, bivam, mudim se kje ἔν τινι, περί τι okrog česa; b) obračam, vodim ladjo kam, dam ladjo kam peljati ναῦν ἔς τι; c) imam v oblasti, posedujem; α.) obdržim τὰ πρήγματα, dobim, imam τάφον, ἀρχήν, κλέος priborim si; β.) polastim se τὸ Καδμείων πέδον, osvojim si, zasedem ἀκρόπολιν, ἐχυρά; γ.) vladam Ὀλύμπου αἴγλαν, χθόνα, πλῆθος; δ.) pokrivam κόνις νέκυν, νὺξ οὐρανόν, γαῖα, αἶά με κατέχει zemlja me pokriva, sem pokopan; o bogovih: varujem, ščitim γῆν; ε.) napolnjujem πεδίον ἀλαλητῷ, δυσφημίαις στρατόπεδον, oglušujem θόρυβοι ἡμᾶς; ζ.) razumem, umevam, vem; η.) o stanju in stvareh: zgrabim, lotim se, φθορὰ δόμον tare, muči; navdušim τινά; pass. sem navdušen (aor. med. κατασχόμενος ima pas. pomen Pl. Phaedr. 244e), κατέχομαι ἀνάγκῃ sila me pritiska, δίψει žeja me muči, νοσήματι sem bolan NT, οὐρανὸς νεφέεσσι κατείχετο nebo je bilo oblačno. 2. med. a) držim pred seboj, po-, zakrivam si πρόσωπον, pokrivam se ἑανῷ; b) stiskam, καρδίαν ἔρωτι κατείχετο (Φαίδρα) njeno srce je prevzela ljubezen, v njenem srcu je plamtela ljubezen; c) zadržim, pridržim si χρήματα. II. intr. 1. jadram, plovem, veslam proti εἴς τι, izkrcam se, priplovem kam, εὖ srečno dospem k zvršetku, prinašam srečo. 2. sem, bivam, mudim se kje (tudi med.). 3. a) trajam, trpim; o vetru: neprestano vejem, ὄμβρος κατασχών trajen dež; b) vladam, obstajam, sem, λόγος κατέχει govorica je, govori se, pripoveduje se, τὰ πράγματα κατέχοντα obstoječe razmere; κατέχων držeč = vztrajno; c) pritiskam, prodiram βάλλοντες, πάντῃ.