Franja

scorpītis -tidis, f (tuj. σκορπῖτις) škorpijonovec, škorpitíd (škorpítida), dragulj, po barvi in obliki podoben škorpijonu: PLIN.

Scythēs ali Scytha -ae, m (Σκύϑης) Skít (Scít); obl. Scythēs: CI., H., SEN. TR., PLIN., FL.; obl. Scytha: PH., LUCAN., LACT., VULG., PRISC.; abl. Scythā: TERT. in (meton. = Scythiā) T. (Annal. 2, 60); pl. Scythae -ārum, m Skíti (Scíti), skupno ime divjih nomadskih plemen severno od Donave, Črnega morja in Kaspijskega jezera pa vse tja do evropsko-azijske meje; Skite (Scite) so si pozneje podvrgli Sarmati: CI., H., CU., MEL., PLIN. Pesn. Scythēs ali Scytha -ae, m, f kot adj. = skítski (scítski): Taurus Scythes SEN. TR., pontus Scytha STAT., acc. pontum Scythen SEN. TR. Črno morje, cirrata loris ... Scythae pellis MART., Scythas zmaragdos MART. – Od tod

1. adj.
a) Scythicus 3 (Σκυϑικός) α) skítski (scítski): MEL., STAT., MART., AUS., CL., tegimen CI., arcus, sagitta, frigus, Ister, fretum (= Črno morje) O., Diana O. tavrijska = čaščena na Tavrijskem Hersonezu, amnis (= Tanais, zdaj Don) H., Oceanus PLIN. = Ledeno morje, pri VAL. FL. pa = Črno morje, Scythica herba in subst. samo Scythicē -ēs, f bot. skítska (scítska) zel, neka rastl.; Scythici smaragdi PLIN., caeruleum Scythicum PLIN. skitska modra (modrina), neka barva. β) pártski: pharetra LUCAN.
b) Scythis -idis, f (Σκυϑίς) skítska, scítska; kot subst. = α) Skítka (Scítka), Skítinja (Scítinja): O., VAL. FL. β) kot dragulj = skitíd (scitíd), skítida (scítida), skítski (scítski) smaragd: M.

2. subst.
a) Scythia -ae, f (Σκυϑία) Skítija (Scítija), dežela Skítov (Scítov): CI., V., O., MEL., PLIN., IUST.
b) Scythissa -ae, f (Σκύϑισσα) Skítka (Scítka), Skítinja (Scítinja): matre Scythissa natus N.

sidēropoecilos -ī, m (tuj. σιδηροποίκιλος) sideropójkil, nam neznan dragulj: sideropoecilos ex ea fit variantibus guttis Plin., selenitis. sideritis. sideropoecilos. spongitis. synodontitis. Syrtitis Plin.

sītītēs -ae, m (tuj. σιτίτης) sitít, neki dragulj: Plin.

Opomba: Detlefsen in Jahn v svoji izdaji navajata obl. Syrtītēs sirtít.

smaragdachātēs -ae, m (tuj. *σμαραγδαχάτης) dragulj smaragdahát: vocatur enim iaspachates, cerachates, smaragdachates, haemachates, leucachates, dendrachates Plin.

smaragdus (zmaragdus) -ī, m in f (tuj. σμάραγδος) smarágd, svetlo zelen dragulj, pri starodavnikih ne le naš smaragd, ampak vsak zelen dragulj ali poldragulj: Varr. ap. Non., Lucr., Cu., O., Pr., Sen. ph., Plin., Cl., Prisc. idr., o quantum est auri potius pereatque smaragdi quam fleat ob nostras ulla puella vias Tib., ebur atria vestit, et suffecta manu foribus testudinis Indae terga sedent, crebro maculas distincta zmaragdo Lucan., nitor smaragdi collo praefulget tuo Ph., et lotam tepido togam Galaeso, Indos sardonychas, Scythas zmaragdos, et centum dominos novae monetae Mart. (ki meri zmarăgdus), zmaragdum ad quam rem viridem, pretiosum vitrum? Petr., ibi arcano florentis igne zmaragdos cingit et infaustas percussum adamanta figuras Stat., Cilniorum smaragde (o Mecenatu) Macr., foribus testudinis Indae terga sedent fulvo maculas distincta smaragdo Serv.

sparto-polia -ae, acc. -ān, f (σπαρτοπόλιος -ον z raztresenimi sivimi lasmi) spartopólija, nam neznan dragulj: drosolithos. melichrus. melichloros. crocias. polias. spartopolia. rhoditis. melitis Plin., Colos appellavit drosolithum herbaceus, melichrum melleus, cuius plura genera, melichlorum geminus, parte flavus, parte melleus, crocian croci, polian canitiei similitudinem quandam spargens e nigro, spartopolian rarior Plin.

spongītis -ītidis, f (tuj. σπογγῖτις) spongítida, „gobnik“, neka morska goba, baje dragulj: selenitis. sideritis. sideropoecilos. spongitis. synodontitis. Syrtitis Plin., spongitis nomen suum repraesentat Plin.

steatītis -tidis, f (tuj. στεατῖτις) steatítida, nam neznan dragulj, menda salovec: siquidem a membris corporis habent nomina: hepatitis a iocinere, steatitis singulorum animalium adipe numerosa Plin.

sȳcĪtis -tidis, f (tuj. συκῖτις) sikítida (sikitíd), dragulj smokvove barve: rhoditis rosae est, melitis mali coloris, chalcitis aeris, sycitis fici Plin., rhoditis. melitis. chalcitis. sycitis. bostrychitis. chernitis Plin.

syn(n)ephītis -tidis, acc. -tim, f sinefítida (sinefitíd), dragulj, sicer imenovan galactites: galactitis sive leucogaea sive leucographitis sive synephitis (v novejših izdajah synechitis) Plin., eandem leucogaeam et leucographitim appellant et synephitim (v novejših izdajah synechitim), in attritu lactis suco ac sapore notabilem, in educatione nutricibus lactis fecundam Plin.

synochītis -tidis, f (tuj. συνοχῖτις) sinohítida (sinohitíd), nam neznan dragulj, s katerim so baje lahko zaklinjali duhove: anancitide in hydromantia dicunt evocari imagines deorum, synochitide teneri umbras inferum evocatas Plin. — Pozna soobl. synochītida -ae, f: Isid.

synodontītis -tidis, f (tuj. συνοδοντῖτις) sinodontítida (sinodontitíd), dragulj, ki se baje najde v možganih ribe, imenovane synodūs: synodontitis e cerebro piscium est, qui synodontes vocantur Plin.

sȳringītis -tidis, f (tuj. συριγγῖτις) siringítida (siringitíd), nam neznan dragulj: syringitis stipulae internodio similis perpetua fistula cavatur Plin.

Syrtis -tidis in -tidos, acc. -tim, abl. -te in -tī (tuj. σύρτις sipina v morju)

1. Sírta, ime dveh sipin oz. sipinastih zalivov ob severni obali Afrike: Syrtis maior Velika Sirta pri Kirenajki (zdaj Bengasi oz. Banghāzī) in Syrtis minor Mala Sirta pri Bizakeni (zdaj Gabes): S., L., V., H., O., Pr., Tib., Lucan. (z gen. -tidos), Mel., Plin. (z gen. -tis), Sid.

2. meton. pusto peščeno obrežje ob Sírtah, peščeno področje ob Sírtah: inhospita Syrtis V., per Syrtīs iter aestuosas H., ad litora Syrtis Lucan.

3. metaf. Sírta = skala, čer, peč: Syrtim patrimonii, scopulum libentius dixerim Ci., vitiorum Syrtibus obrui Hier. — Od tod adj.

1. Syrticus 3 (Συρτικός) sírtski: mare, gentes Sen. ph., solitudines Plin.; meton. peščen: ager Sid.

2. Syrtītis -tidis, f ali Syrtītēs -ae, m (tuj. Συρτίτης) sirtítida (sirtitíd) ali sirtít, dragulj, ki ga je bilo mogoče najti v Sirtah: syrtitides in litore Syrtium, iam quidem et Lucaniae, inveniuntur, e melleo colore croco refulgentes, intus autem stellas continent languidas Plin., proximos illis, quos vocant syrtitas, pinnato fulgore radiantes Plin.

tanos -ī, m tán(os), nam neznan dragulj: eorum XII vitia eorum tanos gemma Plin., inseritur smaragdis et quae vocatur tanos e Persis veniens gemma, ingrate viridis atque intus sordida Plin.

taōs, m (ταώς pav) táos = „pavovec“, nam neznan pavast (pavu podoben) dragulj: taos pavoni est similis, itemque aspidi quam vocari timictoniam invenio Plin.

tephrītis -idis, f (τεφρῖτις) tefrítida (tefritíd), nam neznan dragulj pepelnate barve: tephritis lunae novae speciem habet curvatae in cornua, quamvis in colore cineris Plin.

terebinthīzūsa -ae, f (gr. τερεβινϑίζουσα) terebíntovec, dragulj terebintove barve: non minus multae species reliquae sunt, sed omnes in vitium caeruleae, ut crystallo similis aut myxis, item terebinthizusa Plin.

teres -etis, abl. -etī (terere; pravzaprav „otrt“, „ostrugan“)

1. (za)sukan, gladko okrogel, podolgovato (podolgasto) okrogel, okroglast, okrogličast, ovalen, valjast, óblast: virga, fusus O., stipites C., hastile, mucro V., oliva (palica iz divje oljke) V., lapilli O., gemma V. (valjasto) (iz)brušen dragulj; occ.
a) sploh okrogel: gutta, orbis Aus.
b) kodrast: coma Varr. ap. Non.
c) gladek: filum Plin.
d) trdno (za)sukan, trdno (z)vit, trdno (s)pleten: habenae V., zona O., plagae H., mitra Cl.

2. metaf.
a) (o udih) kakor stružen (strugan), gládek (gladák), zakrožen, vitek, mesnat, čvrst, mišičast: cervix V., Lucr., collum O., sura H., digiti O., membra Suet., crura Porph., puer H.; od tod: (sc. Stoicus) sapiens in se ipso teres atque rotundus H. v vseh pogledih (na vse strani) uglajen.
b) zakrožen, izoblikovan, dovršen, okusen: oratio Ci., aures Ci. tenkoslušna, pretanjena, s prefinjenim posluhom (okusom), Ciceroni mollius teretiusque visum (sc. est) … fretu scribere quam freto Gell.; subst.: scita et teretia Critolaus (sc. dicebat) Gell. Kritolajev govor je bil umetniško dovršen in zaokrožen.