Franja

βρύω [Et. iz g^wrū-, nem. Kraut, iz stvn. krút] ep. poet. 1. intr. sem zelo poln, sem prepoln, obilujem ἄνθεϊ, δάφνης; bujno rastem, poganjam, priklijem iz. 2. trans. storim, da v obilici klije, brsti, izvira χάριτες ῥόδα βρύουσι; izlivam τὸ γλυκύ NT.

γεννάω (γέννα) 1. rodim, zaplodim, obrodim, donašam; NT tudi o materi: rodim; οἱ γεννήσαντες roditelji; σῶμα μέγα γεννᾶν biti zelo velike rasti (hrust); λόγους καλούς τινα oplodim z lepimi besedami. 2. pass. rodim se, nastanem.

γοάω in med. (gl. γόος) [fut. γοήσομαι, ep. praes. γοόω, inf. γοήμεναι, impf. 3 pl. γόων, iter. γοάασκεν, aor. 2 γόον] javkam, plakam, tugujem, objokujem τινά, žalujem po kom, z dvojnim acc. πολλὰ ὀδύρματα γοᾶσθέ τι zelo žalujete po …

δα- [iz διά = ζα-] predponka (gl. δα-φοινός, δάσκιος) = zelo, prav.

δά-σκῐος 2 (σκιά) ep. poet. (zelo) senčnat, senčen, gost.

δα-φοιν(ε)ός 2 ep. zelo krvav, okrvavljen, s krvjo oškropljen; krvavordeč, rdečerumen.

δεινός 3 kogar se je treba bati 1. a) častitljiv, vzvišen, spoštovan; b) strašen, grozen, grozovit, (na)gnusen, nevaren, δεινόν ἐστιν prehudo je, preveč je; τὸ δεινόν strah, groza, nezgoda, nesreča, nevarnost, sila; δεινὸν γίγνεται, μή nevarnost preti, bati se je, da; οὐ δεινόν ἐστι, μή ni se bati, da; οὐδὲν δεινοὶ ἔσονται, μὴ βοηθέωσιν ni se treba bati, da ne bi pomagali; δεινὸν ποιοῦμαί τι zamerim, jezim se, čudim se; δεινὸν ἡγοῦμαί τι smatram za nesrečo; δεινόν τι πάσχω trpim kaj strašnega. 2. izreden, čudovit a) silen, mogočen, izvrsten, δεινόν τι κάλλος čudovita lepota; δεινότατος σαυτοῦ ἦσθα samega sebe si daleč prekosil; b) spreten, vešč, sposoben z inf., χρῆσθαι, δεινὸς λέγειν spreten govornik, δεινός τι v čem; c) nezaslišan, strahovit. – adv. δεινῶς strašno, zelo, izredno, δεινῶς φέρω = aegre fero, težko prenašam, ἔχω sem v groznih razmerah.

δεισι-δαίμων, ονος 2 (δείδω) 1. bogaboječ, pobožen. 2. praznoveren, vražen; zelo veren NT.

δέρω, δείρω [Et. slov. derem, dreti, nem. Zorn, verzehren, stvn. firzeran, zerstören. – Obl. fut. δερῶ, aor. ἔδειρα, pass. pf. δέδαρμαι, aor. ἐδάρην, fut. δαρήσομαι]. 1. derem, devam iz kože. 2. tepem, bijem, NT pretepam; δαρήσεται πολλάς(sc. πληγάς) zelo bo tepen.

δια-δέξιος 2 ion. zelo povoljen ali ugoden, veliko srečo obetajoč; διαδέξιον ποιέομαί τινα mislim, da pomenja kdo veliko srečo.

διά-θερμος 2 zelo vroč, razgret, goreč, nagel.

δια-θορυβέω zelo vznemirjam, begam τινά.

δι-ακρῑβόω 1. act. skrbno napravim, natančno preiščem ali razložim; dobro poznam τὰς τάξεις. 2. med. skrbno presodim, točno razložim. 3. pt. pf. pass. διηκριβωμένος (zelo) natančen, zelo skrben.

δια-λῡμαίνομαι [pf. ion. διαλελύμασμαι tudi s pas. pom.] d. m. zelo grdo ravnam s kom, škodujem komu, poškodujem, pohabim koga, sem komu usoden.

δια-πρῑ́ω prepilim, prežagam; med. razsrdim se, zelo se hudujem NT.

δι-ερεθίζω še bolj, zelo razdražim.

δι-ώδυνος 2 (ὀδύνη) poet. zelo boleč, bolesten.

δύναμαι d. p. [δύνασαι itd., fut. δυνήσομαι, aor. ἐδυνήθην in ἐδυνάσθην, pf. δεδύνημαι; praes. 2 sg. δύνῃ, impf. 2 sg. ἐδύνω; ep. aor. ἐδυνήσατο; ion. pr. ind. 3 pl. δυνέαται, impf. 3 pl. ἐδυνέατο] 1. o osebah: a) morem, zmorem, premorem, mogoče mi je, sem zmožen; b) imam moč, sem vpliven, imam vpliv; aor. dospem do moči ali veljave; sem premožen, veljam; μέγα δύναμαι veliko premorem, μέγιστον δύναμαι imam največji vpliv, μέγα δυνάμενος zelo vpliven, bogat, premožen, οἱ δυνάμενοι mogočniki, bogatini, veljaki; μάλιστα δύναμαι παρά τινι imam pri kom mnogo vpliva; οὐ δύναμαι, μὴ (οὐ) πείθεσθαι ne morem drugače, nego da ubogam; s sup. in ὡς kolikor je mogoče, kar največ ὡς ἂν δύνηται πλείστους, ὡς ἐδύνατο τάχιστα = quam celerrime potuit, kar najbrž; ὅτι δύναιτο, ὅσον δυνάμεθα po svojih močeh; c) odločim se, hočem z inf. 2. o stvareh: a) vreden sem, veljam, znašam ὁ σίγλος δύναται ἑπτὰ ὀβολούς; b) značim, pomenim, namerjam τοῦτο, οὐδὲν ἄλλο. 3. impers. δύναται mogoče je, τοῖσι Σταρτιήτῃσι καλλιρῆσαι θυομένοισι οὐκ ἐδύνατο žrtve niso hotele (imele) biti ugodne.

δυνατός 3 (adi. verb. od δύναμαι) 1. act. zmožen a) močan, krepak, čvrst, jak, τινί na (v) čem, δυνατὸς γίγνομαι, εἰμί morem; b) sposoben, spreten, pripraven, vešč, izveden z inf.; c) mogočen, vpliven, ugleden, plemenit; οἱ δυνατοί boljarji, plemenitniki, lat. optimates; χρήμασιν δυνατός premožen. 2. pass. mogoč, močen, δυνατόν ἐστι z inf. ali aee. c. inf., εἰς, κατὰ τὸ δυνατόν, ἐκ τῶν δυνατῶν, ἀπὸ τοῦ δυνατοῦ po možnosti, po močeh; ὡς (ᾗ, ὅσον) δυνατόν s sup. kolikor je mogoče, kar; ὁδὸς δυνατὴ πορεύεσθαι hoden, zložen. – τὸ δυνατόν možnost, moč, τὰ δυνατά kar je mogoče, kar se da izvršiti. – adv. δυνατῶς zelo, močno, δυνατῶς ἔχει možno, mogoče je, sme se.

δυσ-άθλιος 2 poet. zelo nesrečen.