Franja

εἶτα adv. [Et. loc. demonstrat. debl. ei + τα] 1. čas. potem, nato, dalje. 2. a) v zaključku: torej, potemtakem; b) v vprašanju: tako? pa vendar ne? zares? εἶτα τί τοῦτο; kaj torej?

ἐκ, pred vok. ἐξ [Et. idevr. ek's (iz eg'h-s), lat. ex, slov. iz] I. adv. vun, proč, na njem (Il. 18. 480). II. praep. z gen. 1. krajevno: iz, izvun, s, z, od: ἐκ τῶν πολεμίων iz dežele sovražnikov, ἐκ θαλάσσης z morja, ἐξ ἕδρας ἀνέστην vstal sem s sedeža, ἐκ πλαγίου od strani, οἱ ἐξ ἐναντίας ljudje z nasprotne strani, ἐκ βελέων izvun streljaja = več kakor za streljaj, ἐκ τοῦ μέσου καθῆστο odšel je iz njih srede, ἐκ πάντων μάλιστα mimo vseh, pred vsemi, ἐξ ἑτέρων ἕτερ' ἐστίν eno se drži drugega, ἐκ ποδὸς διώκω za petami V slov. prevajamo večkrat z v, na: τὸ ἐξ Ἐπιδαύρου τεῖχος trdnjava v Epidauru, οἱ ἐκ τῆς ἠπείρου prebivalci na kopnem, ἡ ἐξ οὐρανοῦ ὁδός pot na (po) nebu, ἐκ πολλοῦ φεύγω v veliki razdalji, ἐκ δεξιᾶς (a dextra) na desni, καθήμεθ' ἄκρων ἐκ πάγων sedimo gori na griču (in gledamo s hriba mrtveca), ἐκ βραχίονος na roki, ἐκ τοῦ προηγητοῦ na (ob) roki vodnika, οἱ ἐκ τοῦ ἐπέκεινα ljudje, ki stanujejo na nasprotni strani Tako posebno pri glagolih obesim, privežem, nosim, visim: τὴν φόρμιγγα ἐκ πασσάλου ἐκρέμασεν je obesil na žebelj, ἀνάπτω τὸν ἵππον ἐκ δένδρου privežem za drevo, τὸν νεκρὸν ἔλαβεν ἐκ τῶν ποδῶν mrtveca je prijel za noge, ὁδοιπορέω ἐκ σκήπτρου opirajoč se na palico. 2. časovno: od, izza, po: ἐξ ἀρχῆς spočetka, od nekdaj, ἐκ νεότητος εἰς γῆρας, ἐκ παίδων od mladih nog, ἐκ τοῦ ἀρίστου takoj po zajtrku, ἐκ πολλοῦ zdavnaj, davno, τὰ ἐκ τούτων nadaljnje, ἐξ ἡμέρας po dnevi, v teku dneva, ἐκ νυκτῶν ponoči, ἐξ ἡμέρας εἰς ἡμέραν od dne do dne, ἐκ τούτου od tedaj, ἐξ οὗ, ἐξ ὅτου odkar, ἐκ τοῦ od tedaj, ἐκ πολλῆς ἡσυχίης po dolgem molčanju, ἐκ φόβου φόβον τρέφω skrb za skrbjo, μόχθος ἐκ μόχθων neprestane nadloge ali težave. 3. preneseno; pomenja pa: a) izvor: iz, od γίγνομαι, εἰμὶ ἔκ τινος izviram iz, rodim se komu, ὄναρ ἐκ Διός ἐστι prihaja od Zevsa, θάνατος ἐκ μνηστήρων, ἡ ἐξ ἐμοῦ ἄνοια ki izvira iz mene = moja nespamet; tako posebno pri glagolih μανθάνω, λαμβάνω, ἔχω, ἀκούω τι ἔκ τινος; b) snov, iz katere je kaj narejeno: iz τεῖχος ἐκ ξύλου ποιῶ, ζῶ ἔκ τινος živim od česa; c) včasih = ὑπό od, po, za φιλοῦμαι ἐκ Διός, ἀπόλλυμαι, προδίδομαι ἔκ τινος, ἐκ θεόφιν πολεμίζω z božjo pomočjo; d) povod ali vzrok: po, vsled, zaradi, iz ἐκ τραύματος ἀποθνῄσκω, ἐκ τέχνης κακῆς πράσσω z zvijačo, ἐξ ἔριδος μάχομαι iz sovraštva, ἐκ φόβου vsled strahu, ἐκ τίνος ἐπλήγης zakaj? ἀρέσκω, μισέω ἔκ τινος zaradi (vsled) česa, ἐκ τούτου vsled tega, zato, potem; e) primernost: po ὀνομάζω ἐκ γενεῆς po rodu, κρίνω ἐκ τῶν ἔργων, ἐκ τῶν ὡμολογημένων po dogovoru, νομίζω ἐκ τεκμηρίων, ἐξ ὧν ἀκούω κρίνω po tem, kar sem slišal, ἐκ τῶν παρόντων po sedanjih razmerah, ἐκ τῶν δυνατῶν po možnosti; f) način: ἐκ τοῦ δικαίου (ἀδίκου) pravično (krivično), ἐκ παντὸς τρόπου na vsak način, ἐξ ἴσου (ἰσότητος) enako, na enak način, ἐκ τοῦ εὐθέος očito, ἐκ ταχείας hitro, ἐκ δευτέρου drugič NT, ἐξ ἑτοιμοτάτου takoj, ἐκ τῆς ψυχῆς od (iz) srca, ἐκ δόλου zvijačno, ἐκ τῆς νικώσης po večini glasov, ἐξ ἑτοίμου lahko; NT μέλη ἐκ μέρους udje med seboj, vsak po svojem namenu, ἐκ μέρους γιγνώσκω, προφητεύω deloma, pomanjkljivo, ἐκ συμφώνου po dogovoru NT.

ἐκ-βάλλω [gl. βάλλω, aor. ep. ἔκβαλον, adi. verb. ἐκβλητέον] 1. act. a) trans. vun mečem, izmetavam, izrivam, izkrcavam, spravljam na suho ἐκ νεώς, pahnem, vržem z voza δίφρου, ἵππων, izbijem ἔγχος χειρός, preženem, izobčim, zapodim ἐκ τῆς πόλεως, γῆς, sekam (drevesa) δοῦρα, oropam πλούτου, χάριτος, izpodrinem iz česa τιμῆς, χάριτος, ἐκ τῆς φιλίας, izgubim φίλον, φρένας, τἀγαθόν; zavržem, odklanjam, zametavam χάριν, λόγους, εὐμένειαν; tajim, prekličem πάλιν(sc. ἔπος), izpostavljam τινὰ ἔς τι, prelivam δάκρυα, izgovorim ἔπος, odgodim δίκην, vržem proč ὀϊστούς, δόρυ; storim, da klije, zorim στάχυν; zanesem εἰς τὴν γῆν; vzamem (iz mošnje) δηνάρια NT; b) intr. o reki: ποταμὸς ἐκβάλλει reka izvira. 2. med. izkrcam, spravljam na suho.

ἐκ-βιβρώσκω (v tmezi) poet. izjedam τί.

ἐκ-δέχομαι d. m., ion. ἐκ-δέκομαι 1. jemljem od koga kaj, odjemam τινί τι, (s)prejemam, prevzamem παρά τινος, nasledujem; o deželi sledim, mejim ἀπό τινος. 2. λόγον poprimem besedo, nadaljujem, ἐκδεξάμενος λέγω govorim za kom. 3. razumem, naučim se od koga παρά τινος. 4. pričakujem, čakam, prežim na πόνος τινά NT.

ἐκ-διαιτάομαι pass. [plpf. 3. sg. ἐξεδεδιῄτητο] razlikujem se od koga v življenju τινός τι, izpreminjam kaj v življenju.

ἐκ-διδάσκω 1. act. in pass. natanko (temeljito) poučim, temeljito izobrazim, odgojim τινά τι. 2. med. dam koga (temeljito) podučiti ali izobraziti.

ἐκ-δύω [fut. ἐκδῡ́σω, aor. ἐξέδῡσα, pass. ἐξεδῡ́θην, pf. ἐκδέδῠμαι, med. ἐκδύομαι, ep. ἐκδῡ́νω, fut. ἐκδῡ́σομαι, aor. ἐξέδῡν, pf. ἐκδέδῠκα, ep. opt. aor. ἐκδῦμεν = ἐκδυῖμεν, -δυίημεν] 1. act. in pass. slačim, τινά τι komu kaj. 2. med. a) trans. slačim si, snemam si, odlagam kaj τεύχεα; b) intr. izmuznem se, utečem, uidem, ἐκ τῆς θαλάττης pomolim glavo iz morja.

ἐκ-κηρύσσω, at. -ττω 1. dam razglasiti (po glasniku), zapovedujem τί, inf. in μή. 2. dam (po glasniku) izgnati, preženem τινά (ἔκ) τινος.

ἐκ-κλέπτω 1. ukradem, odvedem, odpeljem, ugrabim (skrivaj ali zvijačno) τινά, τί, rešim skrivaj. 2. varam ψυχήν, tajim, prikrivam λόγον.

ἐκκλησιάζω [augm. ἐξεκ., ἤκκλ.] 1. sklicujem ljudski ali vojni zbor, zborujem. 2. prihajam na zbor, posvetujem se, govorim v zboru περί τινος, τί.

ἐκ-κομπάζω poet. hvalim se, ponašam se, κατά τι zaradi česa.

ἐκ-λανθάνω, ep. ἐκληθάνω (v tmezi) [ep. red. aor. ἐκλέλαθον] 1. act. ep. storim ali pustim, da kdo kaj popolnoma pozabi τινά τι. 2. med. [aor. ep. ἐξελάθοντο, -θέσθαι] popolnoma pozabim τινός.

ἐκ-λωβάομαι pass. poet zelo sem razžaljen τί.

ἐκ-μάσσω [cj. aor. pass. ἐκμαγῇ] 1. (o)brišem, otiram, izbrisujem τινί τι NT. 2. upodabljam, izrezujem lik.

ἐκ-μουσόω temeljito poučim v čem τινά τι.

ἐκ-περάω prebijem, prederem (o puščicah); prehodim, prepeljem se, peljem se črez λαῖτμα, pridem mimo česa τί.

ἐκ-πίπτω [gl. πίπτω, aor. ep. ἔκπεσον] 1. a) vun ali doli padem, odpadem ἔκ τινος; o drevju: padem, poderem se, pf. ležim; o reki: razlijem se, izlivam se; b) vun planem, napravim izpad, pobegnem kam iz kakega kraja Ἀθήναζε; c) zaidem ἐκ τῆς ὁδοῦ; o mornarjih in ladji: zanese me, (morje) me vrže na suho, trčim ob breg, razbijem se na skali; λογισμοῦ izgubim pamet; d) = pass. od ἐκβάλλω preženejo me, izobčijo me, ὑπὸ τοῦ δήμου ljudstvo me izžene, ἐκπεσών pregnan, izgnan; ὁ ἐκπεπτωκώς pregnanec, izgnanec; e) izgubim kaj ἔκ τινος, ἀπὸ τῶν ἐλπίδων pustim, izgubim nade; prepadem, nimam sreče v čem (o govorniku); ostanem (pri glasovanju) v manjšini; ὑπ' ἀνδρός premagan sem, padem po kom. 2. izprevržem se, izpremenim se εἴς τι.

ἐκ-πλέω, ion. -πλώω [fut. πλεύσομαι, in -σοῦμαι] odjadram, odpeljem se, odrinem ἔκ τινος εἴς τι, ἔξω τι čez kaj, izplavam (o ribi); τὰς ναῦς uidem sovražnim ladjam; τοῦ νοῦ, τῶν φρενῶν znorim, zblaznim.

ἐκ-πυνθάνομαι med. 1. ep. izprašam, poizvedujem τί τινος. 2. poet. zvem, čujem kaj τί τινος (od koga).