Franja

pozdràv (-áva) m saluto; omaggio; addio; convenevole; bibl. salutazione; (spoštljiv pozdrav) sberrettata, scappellata:
izmenjati si pozdrave scambiarsi i convenevoli
sporočiti pozdrave mandare a salutare
prejmite najlepše pozdrave (v pismih) cordiali saluti
prisrčen, hladen pozdrav saluto cordiale, freddo
vojaški pozdrav saluto militare
poslednji pozdrav l'ultimo, l'estremo saluto
bibl. angelski pozdrav salutazione angelica
voj. pozdrav! presentat'arm!

pozébsti (-zébem) perf. gelare; bruciare (con il gelo):
poganjki so pozebli il gelo ha bruciato i germogli
pren. kopriva ne pozebe la mala erba non muore mai

pôzen (-zna -o) adj.

1. in ritardo, che ritarda:
zaspal je, zato je pozen ha dormito troppo, perciò è in ritardo
pozni potniki hitijo na avtobus i ritardatari corrono a prendere l'autobus
danes bom pozna oggi farò tardi

2. inoltrato; basso, tardo:
pozna jesen autunno inoltrato
do pozne noči fino a notte inoltrata, a notte fonda
pozni srednji vek basso Medioevo

3. tardivo; serotino:
pozne in zgodnje sorte le specie tardive e le primature

4. (poznejši) successivo, seguente; posteriore; futuro:
niti poznejši pogovori niso pripeljali do sporazuma nemmeno le trattative seguenti portarono a un accordo
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
med. pozni porod parto serotino
vrtn. pozni sadež tardizia
um. pozna gotika gotico tardo, tardo gotico
um. pozni barok tardo barocco
jur. poznejša potrditev (veljavnosti) convalescenza

pozíbati (-am) | pozibávati (-am)

A) perf., imperf.

1. cullare

2.
pozibavati z boki sculettare, ancheggiare, ondeggiare i fianchi

B) pozíbati se (-am se) | pozibávati se (-am se) perf., imperf. refl.

1. scuotersi

2. ballare, traballare, ondeggiare:
med viharjem se je ladja pozibavala durante la burrasca la nave ballava

pozídati (-am) perf.

1. costruire fabbricati (su tutta un'area)

2. costruire, fabbricare, edificare, erigere

3. finire il materiale (costruendo):
pozidati opeko finire i mattoni

pozitíven (-vna -o) adj.

1. positivo:
pozitivna ocena giudizio positivo

2. positivo; affermativo:
pozitiven odgovor risposta positiva

3. positivo, buono:
imeti pozitiven vpliv na koga influire positivamente su qcn.

4. positivo, vantaggioso; piacevole:
pozitivne posledice effetti positivi
pozitivne (svetle) strani življenja i lati positivi, piacevoli della vita

5. med. positivo

6. positivo, verificabile, dimostrabile
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
elektr. pozitivna elektrina carica elettrica positiva
šol. pozitivna ocena voto positivo
ekon. pozitivna trgovinska bilanca bilancia commerciale positiva
fiz. pozitivni delec particella positiva
kem. pozitivni element elemento positivo
pozitivni film positiva
elektr. pozitivni pol polo positivo
mat. pozitivni predznak segno positivo
med. pozitivni Rh faktor fattore Rh positivo

pôzlu | po zlù adv.

1. iti po zlu (propasti, propadati) andare in rovina, andare a male, andare perduto, perdersi, morire:
zaradi suše bo šla letina po zlu a causa della siccità andrà perduto il raccolto
zaradi neopravičenih izostankov gre po zlu na tisoče delovnih dni per via dell'assenteismo si perdono migliaia di giornate lavorative
v vojni gre po zlu veliko ljudi nella guerra muore molta gente

2. (izjaloviti se) fallire, non riuscire:
načrti so šli po zlu i piani sono falliti

poznáti to know (koga someone), to be acquainted (with someone), to be familiar (with someone)

samo po videzu ga poznam I know him only by sight
poznáti po imenu to know by name
že več let ga poznam I have known him for years
poznamo jih že pet let we have known them for five years
ne hoteti poznáti koga to cut someone, to turn one's back on someone, to give someone the cold shoulder, to cold-shoulder someone
ne poznáti (ne vedeti za) to be ignorant of, to be a stranger to
ne poznam strahu I am devoid of fear
on ne pozna težav he is ignorant of the difficulties, he does not know the difficulties
pozna se mu na obrazu, da je utrujen one can see by his face that he is tired
ne poznajo se mu leta he does not look his age
žal vas (jaz) ne poznam you have the advantage of me

pozórnost attention; attentiveness

vzbujajoč pozórnost showy
središče pozórnosti centre of attraction, figurativno cynosure (of all eyes)
pozórnost je osredotočena na attention is focused on
osredotočiti pozórnost na to focus (one's) attention on, to concentrate (one's) attention on
biti v napeti pozórnosti to keep one's attention at full stretch
obrniti pozórnost na to turn one's attention to
vso pozórnost obrniti na to pay full attention to
obračam vašo pozórnost na I call (ali I draw) your attention to
pritegniti pozórnost nase to draw someone's attention to oneself
vzbujati pozórnost to attract attention
zbuditi pozórnost to excite curiosity

požéti (-žánjem) perf.

1. mietere (tudi ekst.):
požeti sadove svojega truda mietere i frutti delle proprie fatiche

2. pren. mietere, raccogliere, ottenere:
požeti hvalo, občudovanje mietere plausi, ammirazione
v vojski mu je poželo obe nogi perse ambedue le gambe in guerra
pri volitvah je ljudska stranka požela največ glasov il partito popolare ha avuto il maggior numero di voti alle elezioni

požírati to swallow; to gulp; to devour; to consume

požírati kilometre (figurativno) to eat up the miles
naglo, krepko požírati to swig
požírati roman to devour a novel
z očmi požírati to feast one's eyes (kaj on something)
požrla ga je neka zver a wild beast devoured him
tako me grlo boli, da komaj požiram my throat is so sore that I can hardly swallow

požírati (-am) | požrêti (-žrèm)

A) imperf., perf.

1. inghiottire, ingerire, ingoiare, ingollare, deglutire, trangugiare:
požirati hrano, tekočino inghiottire, ingurgitare, trangugiare il cibo, le bevande; ekst. divorare
požirati s pogledom divorare con lo sguardo

2. ekst. inghiottire, smaltire, assorbire:
kanal ne požira več il canale è intasato, occluso
trg proizvodnje ne požira il mercato non è in grado di smaltire la produzione

3. pren. inghiottire, ingoiare, trangugiare, mangiare:
požirati solze inghiottire le lacrime
požirati nasilje ingoiare soprusi
požirati besede (slabo izgovarjati) mangiare le parole
požirati žalitve, jezo inghiottire offese, trangugiare la bile

4. pren. divorare, consumare, distruggere:
dejavnost, ki požira veliko denarja un'attività che divora somme enormi
plamen požira poslopje le fiamme divorano lo stabile
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
artist požira meč il giocoliere ingoia la spada
avto je požiral kilometre l'automobile divorava i chilometri
učenci kar požirajo učiteljeve besede gli scolari pendono dalle labbra del maestro
požirati knjige leggere avidamente
pren. požirati sline avere l'acquolina in bocca
uši ga bodo požrle è pieno di pidocchi
kar naprej, saj vas ne bomo požrli avanti avanti, non vi mangiamo mica
požreti besedo rimangiarsi la parola, venir meno alla parola
požreti koga živega avercela con qcn.
požirati živce komu innervosire qcn., far saltare i nervi a qcn., dare ai nervi a qcn.

B) požírati se (-am se) | požreti se (-žrém se) imperf., perf. refl. rodersi, arrovellarsi; ekst. litigare:
požirati se od jeze mangiarsi il fegato
ne bom se mešal, naj se sami med seboj požrejo io non mi impiccio: se la vedano tra loro

poživíti (-ím) | požívljati (-am) perf., imperf. tr.

1. animare, ravvivare, ristorare; rinvigorire, tonificare, vivificare, rivitalizzare:
pijača ga je poživila la bevanda lo ristorò

2. (narediti bolj pestro) ravvivare, vivacizzare

3. stimolare, intensificare, riattivare:
poživiti trgovinske stike med državama intensificare i rapporti commerciali tra i due paesi

požvížgati to whistle; to blow a whistle

požvížgati komu to whistle (ali at) someone
požvížgati se na kaj (figurativno) not to care a straw (ali a pin, a rap, a hoot, a damn, a fig, a curse) for (ali about) something, not to give a hoot about something
požvížgati psu to whistle to one's dog
lahko se požvižgaš na to (= na to lahko še dolgo čakaš)! you may whistle for it!
se požvižgam na to I don't give a damn for it

práksa (-e) f

1. pratica; prassi:
zamisel brez vrednosti za prakso un'idea di nessun valore in sede pratica, dal lato pratico
načela in praksa principi e prassi

2. (opravljanje poklica) pratica; professione, esperienza:
arhitekt z večletno prakso un architetto con pratica, con esperienza pluriennale
opravljati odvetniško, zdravniško prakso esercitare l'avvocatura, la professione del medico

3. tirocinio, apprendistato, stage:
poslati diplomirance na prakso v tujino mandare i neolaureati a fare uno stage all'estero

4. ekst. dimestichezza; routine, praticaccia:
imeti nekaj prakse avere una certa praticaccia in qcs.
vsakdanja praksa routine quotidiana

práti (pêrem)

A) imperf.

1. lavare; sciacquare:
prati perilo lavare, fare il bucato
prati na roke, v pralnem stroju lavare a mano, in lavatrice
prati z milom in vodo lavare con acqua e sapone

2. scusare, scusarsi

3. pren. (oštevati) lavare il capo a qcn.

4. impers. diluviare, scrosciare

5. mont. flottare (il carbone)

6.
morje pere čeri il mare bagna gli scogli
pren. prati možgane lavare il cervello; fare il lavaggio del cervello
pren. prati umazano perilo lavare i panni sporchi
prati umazani denar riciclare denaro sporco

B) práti se (pêrem se) imperf. refl. essere lavabile

práv just, right; (zelo) very

práv zdaj just now
práv rad with (great) pleasure, very (ali most) willingly, gladly
práv! all right!, okay! (krajšava: O.K., OK)
takó je práv that's right, all right
práv dobro quite well
práv takó! just so!, quite!, quite so!
práv nič nothing at all
práv škoda je, da... it is a great pity that...
práv nobenega denarja nimam I have no money whatever
nimamo práv nobenih izkušenj we have no experience whatsoever
ta klobuk mi je práv this hat suits (ali fits) me well
moja ura gre práv my watch goes well (ali keeps good time)
moja ura ne gre práv my watch is going wrong
ravno práv prihajaš you come just in time
práv blizu stanujemo we live quite close by
ne razumeš me práv you do not rightly understand me, you mistake my meaning
ne vem práv, kaj naj naredim I hardly know (ali I am at a loss) what to do
to mi je ravno práv it is just what I want
če vam je to práv if it is convenient for you, pogovorno if it's all right by you
če ti je práv ali ne whether you like it or not
práv ti je; práv se ti je zgodilo (se ti godi) it serves you right; you got what you deserved
práv mu je! serves him right!
imeti práv to be right
imaš práv you are right
práv napraviti, delati to do right, to do what is right
komu práv napraviti to suit, to please someone
vsem ne moreš práv narediti you can't please everybody
to ni práv od tebe you are wrong there
meni je práv I don't mind (ali object), that's all right with me, I agree
vam je práv, če pridete jutri? does it suit you to come to-morrow?
to mi je práv (mi ustreza) that suits me fine
práv priti (koristiti) to come in handy
vse práv pride every little helps
to utegne práv priti it may come in useful
práv tako bi lahko rekli, da... we might just as well say that...
ta vrvica utegne pozneje práv priti this string may come in handy later on
priti ravno práv (kot nalašč) to be most welcome
práv takó likewise
práv nocoj (še nocoj) this very night
práv na začetku at the very beginning

právda (-e) f

1. jur. causa, processo; lite; azione:
sprožiti, začeti pravdo intentare un processo
civilna pravda processo civile
delitvena pravda causa di divisione
lastninska pravda causa di proprietà
očetovska pravda azione di accertamento della paternità
razvezna pravda causa di separazione

2. ekst. questione:
pravda za oslovo senco questione di lana caprina

3. star. giustizia;
boj za staro pravdo (nei secoli XV — XVIII) lotta per i diritti dei padri (contro le angherie dei feudatari)

právi -a, -o right, the right one; proper; (neponarejen) natural, pure, genuine, unadulterated; perfect, quite a; (resnlčen) real, true, veritable, authentic, actual; (točen) accurate, correct; (zvest) true, true-blue; (iskren) sincere, felt

právi, -a, -o brat full brother
práva sestra full sister
právi, -a, -o denar good money
právo zlato pure gold, genuine (ali real) gold
právi, -a, -o kot geometrija rectangle
práva pot the right way
právi, -a, -o mož (človek) the right man
právi, -a, -o mož na pravem mestu (figurativno) a square peg in a square hole
o právem času in due course, at the right time, in the nick of time
na právem mestu in the proper place
právi, -a, -o Francoz, ta možakar! a true Frenchman, that man!
právi, -a, -o pravcati bedak a regular fool, a prize idiot
právi, -a, -o pravcati lopov an arrant knave, a confirmed rascal
právi, -a, -o pravcati detektiv a real, live detective
to je právi, -a, -o mož this is a real man
on je právi, -a, -o avtor te knjige he is the true author of this book
on ni čisto pri právi, -a, -o (pameti) he is not quite in his senses
on je práva ničla (figurativno) he is a mere cipher
to je práva sreča it is a piece of real good luck
to ne gre čisto po právem (figurativno) there is some skulduggery in it, I suspect foul play
ni nobene práve razlike med njima there is no real difference between the two
imeli smo právo poplavo doma we have had a real inundation at home
naleteti na právega to meet one's match
priti na právo mesto to come to the proper place
urezal si se v prst, práva reč! you have cut your finger, what's that? (ali it's nothing to make a fuss about)

pravíca right; justice; equity; title (do, na, za to), claim (do to)

po pravíci rightly, justly, with (good) reason, in justice, in equity
po pravíci ali po krivici rightly or wrongly
vse pravíce pridržane all rights reserved
osnovne človeške pravíce basic human rights pl
domovinska pravíca right of domicile (ali of citizenship)
glasovalna pravíca right to vote
literarna pravíca copyright
lastninska pravíca right of possession, ownership, proprietorship
splošna volilna pravíca universal suffrage, franchise
aktivna volilna pravíca right to vote, the elective franchise
pasivna volilna pravíca eligibility
pravíca pesti, sile club law
pravíca preiskave right of search
pravíca odpovedi right of notice
pravíce in dolžnosti rights and duties
bežati pred roko pravíce to flee from justice
boriti se za pravíco to fight for justice
pravíci je bilo zadoščeno justice was done
sila je močnejša kot pravíca might makes right, might is (above) right
imeti pravíco do... to have a right to..., to be entitled to...
nimaš pravíce do tega you have no right (ali title) to it
imam pravíco zvedeti vso resnico I have a right to know the full truth
enake pravíce imeti to have equal rights
krojiti pravíco to administer justice
sam si krojiti pravíco to take the law into one's own hands
kratiti komu njegove pravíce to encroach upon someone's rights
da po pravíci povem, po pravíci rečeno to be quite frank; honestly speaing
odreči se svojim pravícam to waive one's rights
pridobiti si pravíco (do) to acquire the right (to)
priti do svoje pravíce to obtain justice
storil sem to z vso pravíco I had a perfect right to do it, I was entitled to do it
uveljaviti svoje pravíce to prove one's rights
s kakšno pravíco vstopate? what right have you to enter
vztrajati pri svojih pravícah, ne odstopiti od svojih pravic to stick up for (ali to hold out for) one's rights
imeti pravíco na svoji strani to be in the right; to have right on one's side