Franja

ἐγ-κομβόομαι med. privežem si kaj, za stalno si kaj prisvojim, ταπεινοφροσύνην pridobim si ponižnega duha NT.

ἐν-δοιάζω (δοιή) omahujem, dvomim, pomišljam se; pass. ἐνδοιάζεταί τι smatra se kaj za možno.

ἐξ-αρκέω [fut. -έσω, aor. -εσα] 1. zadostujem. 2. o osebah: sem zadosti močan, sem kos, premorem, imam, τὶ πρό τινος opravljam kaj za koga. 3. impers. ἐξαρκεῖ zadosti je, dovolj je, zadovoljen sem s čim τινί.

ἐξ-οικέω 1. izpremenim svoje stanovanje, izselim se. 2. porabim kaj za stanovanje; pass. τὸ Πελασγικὸν ἐξῳκήθη se je porabilo za stanovanje.

εὕρημα, ατος, τό (εὑρίσκω) 1. najdeno, najdba, najdenec δέχομαι, srečen, nepričakovan dobitek, εὕρημα ποιοῦμαί τι smatram kaj za dobiček in srečo, εὑρίσκω najdem kaj (nepričakovano), εὕρημά ἐστί τινι z inf. sreča je za koga. 2. iznajdba, συμφορᾶς izhod, zdravilo.

κατα-τίθημι [fut. καταθήσω, aor. κατέθηκα, pl. κατέθεμεν itd.; ep. aor. κάτθεμεν, κάτθετε, κάτθεσαν, cj. καταθήομεν (-θείομεν), inf. κατθέμεν; aor. med. 1 pl. κατθέμεθα, 3 du. κατθέσθην, cj. κατθήομαι (-θείομαι)] I. act. 1. a) doli devljem, polagam, postavljam na tla, odlagam τὶ ἐπί τινος, ἐπί, ἔν τινι, εἰς Ἰθάκην postavljam na suho, τὸ στόμα πλησίον ὀφθαλμῶν postavljam, narejam blizu oči; b) izpostavljam (kaj) kot nagrado ἄεθλον, λέβητα; prirejam tekmo; c) ἐς μέσον Πέρσῃσι τὰ πρήγματα polagam oblast med P. kot skupno blago = vpeljem ljudovlado. 2. spravljam, shranjujem. 3. plačujem (dolg) δέκα τάλαντα, τιμήν, τί τινος kaj za koga, poravnam, izpolnjujem obljubo. II. med. 1. odlagam, polagam svoje stvari (sebi), porabim kaj za se, εἰς τὸ ἴδιον nalagam zase; ἐμαυτόν postavim sebi šator; ἀποστροφήν preskrbim si, osiguram si; τινὰ εἰς τόπον spravljam koga (od sebe) kam, εὐεργεσίαν izkazujem dobrote, χάριν zavezujem si koga, ugodim komu NT; κλέος osnujem si, pridobivam si; τὴν φιλίαν παρὰ τοὺς θεούς zaupam komu, izročam v varstvo; γνώμην izrekam svoje mnenje; θυμὸν ἔν τινι namerjam, obračam svoje nagnjenje kam; λύπας ἐγγυτέρω pomikam bliže k žalosti (kakor k radosti). 2. a) odlagam (s sebe) orožje, obleko; λείαν εἴς τι spravljam kam; b) shranjujem (si) za večerjo; c) pokopavam (mrtvece). 3. postavljam na stran, zanemarjam, ne brigam se za ποιητάς, τινὰ ἐν ἀμελείᾳ; πόλεμον opuščam, končavam, dovršujem; pass. odstranjen sem συμφορά.

κέρδος, ους, τό [gen. pl. κερδῶν, κερδέων] 1. a) dobiček, korist, ἐπὶ κέρδεσι zaradi koristi, κέρδος λέγω koristno svetujem (pa tudi: smatram za dobiček Soph. Ant. 462), κέρδος (ἐστί) koristno je, κέρδος φέρω imam dobiček; κέρδος νομίζω, ἡγέομαι, ἐν κέρδει ποιοῦμαί τι smatram kaj za dobiček, κέρδη οἰκήσαντα veliko korist donašajoč; b) zaslužek, τὸ κατὰ μῆνα κέρδος mesečna plača; c) dela, ki donašajo dobiček, dobičkarija, dobičkoželjnost. 2. prebrisanost, prekanjenost, κέρδεα εἰδώς prekanjen; dober svet; pl. zvijače, spletke, kovarstvo κακὰ κέρδεα.

κληρο-νόμος 2 (νέμομαι) 1. deležen česa τινός NT; subst. ὁ dedič, κληρονόμον γράφω postavim za dediča. 2. kdor kaj za kom ali namesto koga prevzame: naslednik, namestnik.

μετα-βάλλω (tudi v tmezi; gl. βάλλω) I. act. 1. trans. premetavam, preobračam δέμας, obrnem νῶτα, izpreminjam ὄνομα, μορφήν, δίαιταν, krotim, brzdam ὀργάς. 2. intr. obračam se, izpreminjam se, izpreminjam svoje mnenje, odpadam h komu πρός τινα; pt. μεταβαλών se more pogosto prevesti z: nasproti εἴ τις μεταβαλὼν πυνθάνοιτο, ἐκ τούτου μεταβαλὼν ἔλεγεν. II. pass. in med. 1. obračam se (drugam), izpreminjam si (ime v kaj), zavijem (na levo, na desno), menjam mnenje. 2. (za)menjam τὰ ἱμάτια, τί τινος kaj za kaj, ὤνια kupčujem, tržim. 3. τὰ ὅπλα mečem (ščite na hrbet).

ναίω¹ [Et. iz νάσ-jω, νέομαι iz νεσομαι, ἄσμενος iz n̥s-menos] ep. poet. ep. vzpor. obl. ναιετάω [samo praes. in impf.; ep. inf. ναιέμεν, impf. iter. ναίεσκε; aor. act. (ἔ) νασσα, pass. ἐνάσθην; k ναιετάω: pt. praes. fem. ναιετόωσα, impf. iter. ναιετάασκον] 1. intr. stanujem, prebivam, živim kje; o kraju: ležim, nahajam se, sem (naseljen). 2. trans. prebivam v čem, ἐὺ ναιόμενον gosto obljuden, dobro obdelan, prijeten, ugoden za stanovanje. 3. kavzativno: nakažem, dam komu kaj za stanovanje, pustim, da kdo stanuje; aor. pass. naselil sem se, Ἄργει v Argih.

οἰωνίζομαι d. m. (brez augm.; οἰωνός) 1. opazujem ptičji let ali glas. 2. prorokujem iz ptičjega letanja, slutim, smatram kaj za (usodno) znamenje.

οἰωνός, ὁ [Et. iz ὀϝj-ων-ός, lat. avis] 1. velik ptič, ptica roparica (orel, jastreb). 2. ptica, po katere letu in glasu so stari tolmačili voljo bogov. 3. (pomembno) znamenje, dobro ali slabo znamenje, ἐν οἰωνῷ τοῦ μέλλοντος τίθεμαί τι vzamem (smatram) kaj za znamenje bodočnosti, εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης eno znamenje je najboljše: boriti se za domovino.

παίζω [fut. παίσομαι, aor. ἔπαισα, pf. πέπαικα, pass. πέπαισμαι] igram se (kot otrok), šalim se (opp. σπουδάζω), zabavam se, razveseljujem se, sem vesel, rečem kaj v šali, plešem, lovim κατ' ἄλσος, izmišljam ali storim kaj za šalo, λόγον παίζω λέγων samo šalim se, μετρίως ἤδη πεπαίσθω τὰ περὶ λόγων naj bo konec te zabavne razprave o govorih.

παρα-σκευάζω [ion. plpf. pass. παρεσκευάδατο, adi. verb. παρασκευαστέον] 1. act. a) pripravim, priredim, napravim, doženem, dokončam, uredim τί, τί τινι kaj za koga, εἴς τι, ἐπί τι; pos. α.) oskrbim, oborožim, opremim τί τινι; β.) priskrbim, dam, podelim komu kaj τινί τι; γ.) z dvojnim accus. naredim koga za kaj τὸ σῶμα βέλτιον, τινὰ εὐσεβέστερον; δ.) z acc. c. inf., ὅπως itd. delam nato, skrbim za to, da, storim, učinim da, τὰ παρεσκευασμένα priprave, οἱ παρεσκευασμένοι urejena vojska; b) napravljam koga sposobnega za kaj, naščuvam, izpodbujam τινὰ εἴς τι, παρασκευασμένος pripravljen, voljan, odločen. 2. med. a) pripravim, priredim, oborožim, oskrbim kaj sebi, τὴν γνώμην pripravim se; b) dam si kaj narediti ὅπλα εἰς πόλεμον; c) pripravim se k čemu, oborožim se, τὰ ἐμαυτοῦ izvršujem svoje priprave; trudim se, nameravam kaj εἰς, πρός τι, ὅπως, ὥστε. ὡς s pt. fut.: ὡς ἀπιών pripravljam se na odhod, ὡς μάχης ἐσομένης, οἴκαδε pripravljam se na povratek, domov.

πάρ-εργον, τό postranska stvar, postransko opravilo, dodatek, privesek, ὡς ἐν παρέργῳ τῆς ἐμῆς δυσπραξίας da, kajti to je v primeri z mojo nesrečo manj važno, ἐκ παρέργου ποιοῦμαί τι smatram kaj za postransko (manj važno) stvar, ἐν παρέργῳ θοῦ με vzemi me kot nameček, (ὡς) ἐν παρέργῳ, ἐκ παρέργου mimogrede, zraven.

προ-εργάζομαι [augm. ἠργ- in εἰργ-, redupl. εἰργ-] prej delam, trudim se za koga, narejam kaj za koga, pridelujem, pridobivam si kaj; pt. προειργασμένος prej pridobljen (δόξα); subst. τὰ προειργασμένα prejšnja dela.

σημαίνω [fut. σημανῶ, aor. ἐσήμηνα, (-μᾱνα), pf. σεσήμαγκα, pass. pf. σεσήμασμαι, 3 sg. -ανται, inf. -άνθαι, pt. -ασμένος, aor. ἐσημάνθην, fut. σημανθήσομαι; med. fut. σημανοῦμαι, aor. ἐσημηνάμην; ep. fut. act. σημανέω, aor. σήμηνα] I. act. 1. zaznamenujem, označujem, zapečatim; πλῆθος obračam pozornost na. 2. a) dam znamenje, da se kaj izvrši, dam geslo, povelje (v vojni), dogovorim se s kom po znamenju, τὸ πολεμικόν dajem (s trobento) znamenje, ἀνακώρησιν za umik, impers. σημαίνει zatrobi se; b) sploh: dam povelje, zapovedujem, velim, ukazujem, sem komu gospodar (poveljnik) τινί, τινός (ep.), ἐπί τινι, z inf.; c) kažem, razglašam τί; d) o bogovih: dajem, pošiljam usodno znamenje, naznanjam prihodnost; o stvari: pomenjam. 3. a) javljam, naznanjam, sporočam (da se je kaj zgodilo) πρός τινα; s pt. Κρέοντα προσστείχοντα da se Kreon bliža; b) tolmačim, razlagam; c) dokazujem. II. med. 1. označujem kaj za svoje (za sebe), (za)pečatim si, dam si zapečatiti. 2. spoznavam iz znamenj, sklepam, domnevam.

σκῆψις, εως, ἡ (σκήπτω) izgovor, pretveza, razlog, vzrok, σκῆψιν ποιῶ izgovarjam se, σκῆψιν ποιοῦμαί τι jemljem kaj za izgovor, φόνον σκῆψις obdolžitev, σκῆψιν δείκνυμι, sklicujem se na kaj, σκῆψιν φέρω τινί opravičujem koga.

σύγγνοια, ἡ, συγγνώμη, ἡ (συγ-γιγνώσκω) συγγνωμοσύνη, ἡ (συγγνώμων) odpustitev, odpuščanje, pomiloščenje, prizanašanje, prizanesljivost NT, συγγνώμην ἔχω (ἀπονέμω, ποιοῦμαί) τινι (περί) τινος odpuščam, ne zamerim, prizanašam komu v čem, ἡ τύχη συγγνώμην ἔχει zasluži odpuščanje ali prizanašanje, συγγνώμην τι ἔχω imam kaj za opravičbo (v opravičilo), συγγνώμη γίγνεται ἐκ ἐμεῦ odpuščam, συγγνώμη ἐστίν more se oprostiti (odpustiti).

συμφορά, ἡ, ion. -ρή 1. dogodek, naključje, slučaj, usoda; a) sreča (ἀγαθή); b) nesreča, nezgoda, bolezen, izguba, trpljenje, poraz; pl. slučaji nesreče, συμφορὴν ποιοῦμαί τι ženem si kaj k srcu, smatram kaj za veliko nesrečo, žalostim se, συμφορᾷ χράομαί τινι imam nesrečo, sem nesrečen, vdam se žalosti nad nesrečo. 2. posledica, izid, uspeh.