Franja

kráva cow

kráva mlekarica milk cow, dairy cow
molzna kráva milch cow (tudi figurativno), milker
breja kráva a cow with (ali in) calf
ponoči je vsaka kráva črna all cats are grey in the dark
nikoli nisva skupaj kráv pasla (figurativno) he's no partner of mine
to ti pristoji kot krávi sedlo (figurativno) it fits you like a top hat on a telegraph pole, it does not suit you at all

krč medicina cramp; convulsion; spasm

mrtvični krč (tetanus) lockjaw
nauk o krčih spasmology
nagnjenje h krčem spasmophilia
krč me je prijel I caught cramp, I was seized with cramp
dobiti bolezenski napad krča to go into convulsions; to have a bad attack of cramp
povzročiti krče to affect with cramp, to cramp
želodčni krči cramps pl, spasm in the stomach

krčevina samostalnik
(izkrčeno zemljišče) ▸ irtás, irtvány, irtásföld
Gozdne krčevine in kamnite površine so morali urediti v njive, travnike in pašnike. ▸ Az erdőirtásokat és a köves területeket szántókká, kaszálókká és legelőkké kellett alakítaniuk.

krdélo troop; herd; mock; pack; drove

krdél volkov a pack of wolves
zbirati se v krdélih to gather in droves

kreativen pridevnik
1. (ustvarjalen; inovativen) ▸ kreatív, alkotóMed oglasi za pivo in pivnice za najbolj kreativne veljajo angleški. ▸ A sörök és a sörözők reklámjai közül az angol hirdetések a legkreatívabbak.
Učitelj lahko poda le vzorce, pot do kreativnega razmišljanja pa mora vsak zase najti sam. ▸ A tanár csak mintákkal szolgálhat, a kreatív gondolkodáshoz vezető utat mindenkinek magának kell megtalálnia.
London je mesto za kreativne ljudi. ▸ London a kreatív emberek városa.
Povezane iztočnice: kreativno pisanje

2. (ki razvija nove ideje ali izdelke) ▸ kreatívPovezane iztočnice: kreativna direktorica, kreativna producentka, kreativna urednica, kreativni direktor, kreativni producent, kreativni urednik, kreativni vodja

kréden (-dna -o) adj. di gesso; gessato; a gesso, patinato:
geol. kredna doba cretaceo
kredne barvice gessetti
kredne skale rocce di gesso
kredni papir carta a gesso, patinata
pren. kreden obraz bianco livido in volto

kreníti (-em) perf.

1. mettersi in cammino, in marcia; incamminarsi; avviarsi, partire:
vlak je krenil s postaje il treno partì dalla stazione
kreniti na pot avviarsi, mettersi in cammino
kreniti od brega salpare, partire
kreniti v boj muovere all'attacco
pren. kreniti z mrtve točke muoversi da un punto morto

2. deviare, svoltare, prendere; divagare:
kreniti na desno, na levo, v desno, v levo svoltare a destra, a sinistra
pren. kreniti s poti deviare (dalla retta via)
kreniti vstran divagare

krêpek | krepák (-pka -o)

A) adj.

1. (močen) forte, robusto; gagliardo; aitante; nerboruto:
krepek mož uomo robusto

2. pren. (opravljen z veliko močjo) forte:
krepek odriv, udarec spinta, colpo forte

3. pren. (ki ima tako zgradbo, da lahko opravlja svojo funkcijo) forte:
beli in krepki zobje denti bianchi e forti

4. pren. (ki po razvitosti presega navadno stopnjo) robusto; aitante:
bila je krepka v telo era di costituzione robusta
krepek dedec marcantonio

5. pren. (hranljiv, kaloričen) nutriente, buono; sostanzioso:
krepek zajtrk una buona colazione
gastr. krepka juha brodo ristretto, franc. consommé

6. pren. (ki presega običajno stopnjo glede na obseg in čutno zaznavnost) lungo, duro; forte, intenso, sonoro, squillante:
krepek požirek lungo sorso
krepek spanec duro sonno
krepek vonj forte odore, profumo
krepke barve colori intensi
krepek glas, smeh voce, riso squillante

7. pren. (jedrnat, jasen) vigoroso, conciso, chiaro:
krepek izraz, jezik linguaggio vigoroso, espressione vigorosa

8. evf. (grob, žaljiv) grossolano, sgarbato, offensivo:
krepka kletev una bestemmia grossolana
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
biti mož krepkega duha, krepke volje essere un uomo deciso, costante
plačati krepek milijon pagare un milione e passa
imeti krepke poteze avere lineamenti marcati
pren. krepka laž grossa bugia
tisk. krepka črka grassetto

B) krêpki (-a -o) m, f, n
dati (komu)
nekaj krepkih appioppare a uno un paio di pugni, di schiaffi
povedati kaj krepkega cantarle chiare a uno
pren. ta pa je res krepka questa poi è grossa

krepóst virtue; morality; chastity

krepóst je sama sebi nagrada virtue is its own reward
iz sile napraviti krepost (neprijetne in neizogibne stvari radevolje prenašati ali delati) to make a virtue of necessity

kretenizem samostalnik
1. (motnja v razvoju) ▸ kretenizmus
Če bolezen pričnemo zdraviti prepozno, se pojavijo nepopravljive motnje v razvoju - govorimo o prirojenem kretenizmu. ▸ Ha túl későn kezdjük el kezelni a betegséget, visszafordíthatatlan fejlődési rendellenesség léphet fel – ilyenkor veleszületett kretenizmusról beszélünk.

2. izraža negativen odnos (nepremišljena, nespametna izjava ali dejanje) ▸ badarság
Podobno je z zakonom o varnosti cestnega prometa, ki ga pripravljajo in je še en kretenizem. ▸ Hasonló a helyzet az előkészítés alatt álló, a közúti biztonságról szóló törvénnyel, amely egy újabb badarság.

krí blood; figurativno family, race

dajalec krvi blood donor
kaplja krvi drop of blood
izliv krvi shedding of blood, effusion of blood
bljuvanje krvi spitting of blood
naval krvi rush of blood, congestion of blood
prelivanje krvi bloodshed, slaughter
transfuzija krvi blood transfusion
izguba krvi loss of blood
zastrupljenje krvi blood poisoning, sepsis
puščanje krvi bleeding, blood-letting, cupping
sredstvo za ustavitev krvi styptic
preobilica krvi plethora
kepica, strdek krvi clot of blood
centralno zbirališče človeške krvi blood bank
huda krí (sovraštvo) bad blood
soroden po krvi related by blood (z to), consanguineous
strnjena krí coagulated blood
mlada krí young blood
modra krí blue blood, high birth
omadeževan s krvjo bloodstained
žejen krvi bloodthirsty
huda krí (antagonizem) ill (bad) blood
kraljevska krí royal blood
brez krvi bloodless, anaemic
iz mesa in krvi flesh and blood
v krvi (prirojen) bred in the bone
krí je brizgnila iz rane blood gushed from the wound
delati hudo krí to breed ill blood
krí ni voda blood is thicker than water
biti vroče krvi to have a passionate temper
biti plemenite krvi to be of a noble stock
po krvi mi je soroden he is a blood relation of mine
boriti se do zadnje kaplje krvi to fight to the last drop of blood
kar mirno krí! keep your temper!
biti, ležati v krvi (figurativno) to run in the blood
to mu je v krvi it runs in his blood, it is bred in the bone
krí ga je oblila he is running with blood
obdržati hladno krí to keep cool
ohranite mirno krí! keep your hair on! take it easy!
ohraniti mirno krí to retain one's composure
krí mi je šla v glavo the blood rushed to my head
krí mu je planila v obraz there was a rush of blood to his face
krí mi je poledenela (od groze) my blood ran cold; it made my blood freeze (ali run cold)
krí ji je šinila v obraz the blood rushed into her cheeks
krí puščati to let blood, to bleed (ali to phlebotomize) (komu someone); arhaično to cup
piti komu krí (figurativno) to suck someone's lifeblood
to mu je prešlo v meso in krí it has become second nature with (ali to) him
omadeževati si roke s krvjo (figurativno) to bathe one's hands in blood
prelil je mnogo krvi he has spilt much blood
šibati do krvi to flog till the blood runs
krí mi teče iz nosa I have a nosebleed, my nose is bleeding (ali pogosto bleeds)
krí mi je zastala it made my blood run cold
krí mi je zavrela my blood began to boil, my blood was up
krí prelivati to shed blood

krí¹ (krví) f

1. fiziol. sangue:
kri brizga, teče iz nosa, ust il sangue schizza dalla ferita, corre dal naso, dalla bocca
kri se mu je curkoma ulila il sangue sgorgò a fiotti
dati, odvzeti kri dare, donare, cavare il sangue
izkašljati, pljuniti kri sputare sangue
strjena kri sangue coagulato
rdeč kot kri rosso sangue
človeška, živalska kri sangue umano, animale
biti oškropljen s krvjo essere macchiato di sangue
ožuljen do krvi coi piedi feriti
s krvjo zalite oči occhi iniettati di sangue
puščati kri salassare, cavare il sangue (a)
dajalec, darovalec krvi donatore di sangue
pren. na bojišču je lila kri v potokih sul campo di battaglia scorrevano fiumi di sangue
darovati, dati, prelivati kri (za svobodo) dare, versare il proprio sangue (per la libertà)
boriti se do zadnje kaplje krvi battersi fino all'ultimo sangue

2. (kri kot nosilec temperamenta, čustvenega stana, spolnosti, nekaterih značajskih posebnosti) sangue:
krotiti svojo kri frenarsi, controllarsi
biti burne in nagle krvi avere il sangue caldo, bollente
ohraniti hladno kri mantenere il sangue freddo
pren. biti brez krvi (osebe iz zgodbe) essere esangue
kri mu je zavrela il sangue gli montò alla testa
kri se mu je umirila si è calmato
to mu je v krvi (questo) ce l'ha nel sangue

3. (izraža sorodstveno, socialno, poklicno pripadnost) sangue:
(človek) mešane krvi di sangue misto
kri njene krvi sangue del suo sangue
biti plebejske, plemenite krvi essere di sangue plebeo, aristocratico
modra kri se ji pretaka po žilah è di sangue blu
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
pren. kri ni voda buon sangue non mente
kri mu je planila, udarila v glavo arrossì fortemente
pren. dejanje, ki ga opere le kri un atto che può essere lavato solo nel sangue
(nedolžna) kri vpije po maščevanju il sangue innocente chiama vendetta
kri mu je zastala, zledenela (v žilah) si sentì ghiacciare il sangue nelle vene
pren. postati meso in kri realizzarsi
piti (komu)
kri succhiare il sangue (a)
pren. broditi po krvi sguazzare nel sangue
biti, ležati v krvi essere coperto di sangue
zatreti upor v krvi, s krvjo soffocare la rivolta nel sangue
imeti ribjo kri non scomporsi mai
po naftovodih teče rjava kri negli oleodotti scorre il petrolio
mlaka krvi lago, pozzo di sangue
pren. biti žejen krvi, hlepeti po krvi aver sete di sangue
koga pretepsti do krvi picchiare qcn. a sangue
med. naval krvi congestione
transfuzija krvi trasfusione del sangue
anat. arterialna, venozna kri sangue arterioso, venoso
PREGOVORI:
mlada kri se ne zataji buon sangue non mente
mlada kri mirno ne stoji ogni puledro vuol rompere la sua cavezza

krík cry, shout; scream, shriek, outcry

bojni krík war cry
krík in krik hue and cry; commotion; outcry; roar
dvigniti krík in krik to set up a roar
nastal je krík in vik an outcry arose
zagnati huronski krík (figurativno) to raise the roof
zagnati krík in vik zaradi česa to make (ali pogovorno to kick up) a great commotion about something
zagnati krík in vik proti komu to rise a hue and cry against someone
mnogo krík za prazen nič much ado about nothing; a storm in a teacup

krík (-a) m

1. grido, urlo (živalski m pl. -i; človeški f pl. -a ); urlata; strillo; vocio:
presunljiv, pretresljiv krik urlo terribile
iztrgal, izvil se mu je divji krik diede in un urlo selvaggio
kriki na pomoč chiamata di aiuto

2. knjiž. pren. grido:
krik trpljenja, obupa grido di dolore, di disperazione
krik po ljubezni anelito di amore
bojni krik grido di guerra

3. pren. (najnovejše na kakem področju) grido:
zadnji krik mode l'ultimo grido della moda

krílo¹ (-a) n

1. gonna, gonnella; sottana:
nabrano, nagubano krilo gonna a pieghe
zvončasto krilo gonna svasata
hlačno krilo gonna pantalone
bombažno, volneno, platneno krilo gonna di cotone, di lana, di tela
držati se materinega krila stare sempre attaccato alle gonnelle della mamma
spodnje krilo sottoveste

2. pren. (ženska) gonnella:
letati za krili correre dietro alle gonnelle

3. star. (naročje) grembo:
vzeti otroka v krilo prendere il bambino in grembo

kriminalec samostalnik
(zločinec; lopov) ▸ bűnözőNjeni nasprotniki ji očitajo povezave s kriminalci in sumljive posle. ▸ Ellenfelei bűnözőkkel való kapcsolatokkal és kétes ügyletekkel vádolják.
Kriminalci so kradli podatke o kreditnih karticah in bančnih računih, merili pa so na uporabnike Facebooka. ▸ A bűnözők hitelkártya- és bankszámlaadatokat loptak el, és a Facebook-felhasználókat vették célba.
Sčasoma je razvil sistem za identifikacijo kriminalcev na podlagi enajstih telesnih mer ter barve oči, las in kože. ▸ Idővel kifejlesztett egy rendszert a bűnözők azonosítására 11 különböző testjellemző, valamint a szemük, a hajuk és a bőrük színe alapján.
Mediji nas obravnavajo, kot da smo največji kriminalci. ▸ A média úgy kezel bennünket, mint a legnagyobb bűnözőket.
Sopomenke: zločinec

kriminalistična psihologija stalna zveza
psihologija (področje psihologije) ▸ kriminálpszichológia
Prav grožnje, ki jih prejmejo sodniki, tožilci in policisti, so tudi po mnenju profesorja kriminalistične psihologije najbolj resne. ▸ A kriminálpszichológia professzora szerint azok a fenyegetések a legsúlyosabbak, amelyeket bírák, ügyészek és rendőrök kapnak.

kritêrij (-a) m

1. criterio; norma, principio, regola:
uveljaviti nove, strožje kriterije introdurre nuovi, più rigorosi criteri
ocenjevati po objektivnem, subjektivnem kriteriju giudicare in base a criteri oggettivi, soggettivi

2. šport. criterio, criterium

krítičen critical; grave, earnest, serious; dangerous; censorious, carping, cavilling; (odločilen) crucial

krítično stanje a critical state, crisis, critical juncture, pass, pinch
krítičen položaj a tricky (ali ticklish) situation
krítičen duh criticalness
krítični dnevi (bolezni) the crisis, the turning point (of a disease)
krítična starost (ženske) change of life (of a woman)
v tem krítičnem času at this juncture
v teh krítičnih okoliščinah in this emergency
biti v krítičnem položaju (v stiski) to be in a sticky situation (ali in dire straits)
stvari so postale krítične things have come to a pass

kritična masa stalna zveza
1. fizika (o jedrski reakciji) ▸ kritikus tömeg

2. (o zadostni količini) ▸ kritikus tömeg
Stvari se bodo izboljšale, in sicer takrat, ko bo kritična masa ljudi začela razmišljati svobodneje. ▸ A dolgok jobbra fordulnak majd, mégpedig akkor, amikor az emberek kritikus tömege elkezd szabadabban gondolkodni.
Za komercialne kanale potrebuješ kritično maso gledalcev, da se program splača. ▸ A kereskedelmi csatornák esetében a nézők kritikus tömegére van szükség ahhoz, hogy megérje a program.