Franja

usposóbiti

usposóbiti koga za kaj to qualify someone for something

ústa mouth

od úst do úst from mouth to mouth
skozi úst medicina per os, by the oral route
z odprtimi ústi with open mouth
polna ústa a mouthful
sama ústa so ga (figurativno) he is a boaster (ali a braggart)
nima kaj v ústa dati he hasn't a crust of bread to eat
(slab) duh ima iz úst his breath smells
ni odprl úst (figurativno) he didn't open his mouth, he didn't speak a word
komu od úst odtrgovati (hrano) to stint someone
otrokom odtrguje mleko od úst he is stingy with his children's milk, he keeps his children short of milk
pritrgovati si od úst to stint oneself
njegovo ime je šlo od úst do úst his name was freely bandied about
položiti komu besede v ústa to put (ali to place) words into someone's mouth
besedo ste mi vzeli iz úst you have taken the words out of my mouth
zamašiti, zapreti komu ústa to shut (ali to stop) someone's mouth, to silence someone
živeti iz rok v ústa (figurativno) to live from hand to mouth

ústa (úst) n pl.

1. bocca; ekst., šalj. (goflja, kljun) becco:
odpreti, zapreti usta aprire, chiudere la bocca; aprire, chiudere il becco
ne odpreti ust non aprir bocca
zapreti, zamašiti usta (utišati) chiudere, cucire, tappare la bocca
poljubiti na usta baciare sulla bocca
govoriti s polnimi usti parlare con la bocca piena
imeti grenka usta (tudi ekst.) avere la bocca amara
pritrgovati si od ust togliersi il pane di bocca
izvleči kaj iz ust cavar qcs. di bocca
odpreti usta od začudenja spalancare la bocca dalla sorpresa

2. pren. (človek glede na potrebo po hrani) bocca:
nahraniti veliko ust avere molte bocche da sfamare

3. (odprtina) bocca, entrata, apertura:
čeb. usta panja entrata dell'arnia
usta podzemne železnice entrata, uscita del metrò
usta kitare (zvočnica) foro di risonanza
usta piščali (na orglah) bocca (della canna d'organo)
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
veselo raztegniti usta ridere di gusto
vzeti besedo iz ust togliere la parola di bocca
polagati komu odgovore na usta imbeccare qcn.
ne imeti kaj v usta dati vivere stentatamente
živeti iz rok v usta campare alla giornata
vleči nekoga ime po ustih sparlare di qcn.
njegovo ime je bilo v ustih vseh il suo nome era sulla bocca di tutti
danes še nisem imel nič v ustih oggi non ho mangiato ancora niente
imeti medena, nesramna usta parlare affettatamente, sconcio
poslušati z odprtimi usti ascoltare a bocca aperta
njega so polna usta junaštva, na vsa usta se hvali è un fanfarone, uno smargiasso
na vsa usta se smejati ridere a crepapelle
imeti zavezana usta aver la bocca cucita
misliti, da ti bodo (nekje) pečena piščeta v usta letela a nessuno piovono le lasagne in bocca
umetno dihanje usta na usta respirazione (artificiale) bocca a bocca
PREGOVORI:
česar polno je srce, o tem usta govore la bocca batte dove il dente duole
dokler prosi, zlata usta nosi il bisogno fa brav'uomo

uščipn|iti² (-e) ščipati figurativno koga: in (jemanden) fahren (kaj te je uščipnilo? was ist in dich gefahren?)
nekaj ga je uščipnilo nepričakovana jeza: ihm ist eine Laus über die Leber gelaufen

uščípniti to pinch

uščípniti koga to give someone a pinch
kaj te je uščipnilo? (figurativno) what's biting you?

uščípniti (-em)

A) perf.

1. pizzicare, dare un pizzico

2. pren. mordere; punzecchiare:
le kaj ga je uščipnilo, da je nenadoma odšel cosa mai lo ha preso da indurlo ad andarsene all'improvviso?
ravnati, kakor te uščipne fare, comportarsi a capriccio

B) uščípniti se (-em se) perf. refl. stringersi, farsi male (con le tenaglie e sim.)

utegníti to have time

če bom utegnil, bom prišel if I have time, I shall come
to utegne biti res that might be true
utegnemo zamuditi vlak we may miss the train
kaj bi se mu bilo utegnilo zgoditi? what might have happened to him?
nisem ga utegnil obiskati I had no time to see him
ne utegnem (= nimam časa) I cannot afford the time

uvájati introducir

uvajati modo lanzar una moda
uvajati koga v kaj iniciar a alg en a/c; (ukrepe) adoptar; (navado, sistem) implantar, establecer

uveljáviti to put into force (ali into effect), to carry into effect; to put forward; to bring into force

uveljáviti kaj to give effect to something; (izsiliti) to enforce
uveljáviti svojo pravico to assert one's (splošno) rights pl oziroma (določeno) right
uveljáviti svojo voljo to enforce one's will, to have one's way
uveljáviti se to make oneself valued, to make one's influence felt, to get on; to assert oneself (successfully); to push oneself forward; (umetnik) to win recognition
on se zna uveljáviti he knows how to make himself valued

uvêsti¹ (uvedem) to introduce (v into); to initiate; (v into)

uvêsti se v kaj to get into the swing of something

uvêsti¹ introducir

uvesti modo lanzar una moda
uvesti koga v kaj iniciar a alg en a/c; (ukrepe) adoptar; (navade, sistem) implantar, establecer

užaljen (-a, -o) beleidigt, gekränkt, hudo: tiefbeleidigt; pogovorno: verschnupft
biti užaljen beleidigt sein, (kaj zameriti) einschnappen, eingeschnappt sein, sich gekränkt fühlen
biti hitro užaljen keinen Spaß verstehen

užítek delight, enjoyment, pleasure, zest; pravo usufruct, benefit

velik užítek (pogovorno) treat
bil je pravi užítek poslušati njegovo petje it was a treat to hear him sing
z užítkom kaj napraviti to do something with zest
najti užítek v čem to get a kick out of something

vadljáti jouer aux dés

vadljati za kaj jouer quelque chose aux dés

vádljati

vadljati za kaj jugar (ali echar) a los dados a/c; echar (ali tirar) los dados

vájen (-a -o) adj. abituato, abituale; avvezzo; rotto:
biti vajen česa essere abituato a qcs.
vajen naporov rotto, avvezzo alla fatica
narediti kaj z vajenim gibom fare qcs. con gesto abituale

váren safe; secure

váren pred safe from
na várnem in safety
absolutno, popolnoma váren (pogovorno) as safe as houses
toliko bolj várno so much the safer
váren kraj a safe place
váren pred napadi secure from attacks
váren obstoj, eksistenca a secure existence
váren pred nevarnostjo secure from danger
várna investicija a safe investment
most ni váren the bridge is not safe
biti na várnem to be on the safe side
biti váren pred volkovi to be safe from the wolves
hraniti kaj na várnem to keep something safe
tu smo na várnem pred vetrom here we are sheltered from the wind
moje življenje ni več várno my life is no longer secure
ni várno dotakniti se tega psa it is not safe to touch this dog, beware of the dog!
zdaj se čutimo várne we feel safe now
várno sem ga spravil (spremil) domov I saw him safe home
spravil sem ga na várno I have taken him to (ali put him in) a safe place
peljati na várno to lead to safety
položiti na várno mesto to put in a safe place

várstvo protection (pred from); guardianship; tutelage; custody; safeguard; shelter

pod várstvom noči under the cover of night
socialno várstvo social security, social welfare
sodno várstvo judicial protection
vzeti kaj v várstvo to take charge of something
vzel nas je v svoje várstvo he took us under his protection
vzeti v várstvo pred... to shield from...

vátel (-tla) m (starinska dolžinska mera, ca. 77 cm) braccio (pl. braccia):
deset vatlov dolga vrv una fune lunga dieci braccia
meriti kaj z vatlom današnjih dni misurare qcs. (del passato) col metro odierno
meriti druge po svojem vatlu valutare gli altri col metro usato per sé

vbíjati vbíti

vbíjati, vbíti komu kaj v glavo to hammer something into someone's head, to beat something into someone's head, to inculcate something in someone's mind, to put something into someone's head
vbíjati, vbíti komu ideje v glavo to inculcate ideas in someone's mind