Franja

Zadetki iskanja

  • éternel, le [etɛrnɛl] adjectif večen; brezkončen; neločljiv; (religion)

    Eternel masculin Večni Bog; masculin kar je večno; večnost
    neiges féminin pluriel éternelles večni sneg
    repos masculin, sommeil masculin éternel večno spanje, smrt
    (religion) la vie éternelle, le salut éternel večno življenje, zveličanje
    d'éternelles discussions diskusije brez konca in kraja
    la Ville éternelle večno mesto (Rim)
    son éternelle cigarette njegova večna, neločljiva cigareta
    (familier) c'est un grand chasseur devant l'Eternel to je zelo velik lovec
  • etērno

    A) agg.

    1. večen:
    giurare eterno amore prisegati večno ljubezen
    il sonno eterno smrt
    la vita eterna relig. večno življenje
    la città eterna večno mesto, Rim
    in eterno večno

    2. nenehen, neskončen:
    un discorso eterno neskončen govor

    B) m

    1. večnost

    2.
    l'Eterno Večni, Bog
  • Ethopia -ae, f Etopija, mesto v Atamaniji: L.
  • etruščansko prislov
    (v etruščanskem jeziku) ▸ etruszk [etruszk nyelven]
    Rim, etruščansko Ruma, naj bi nastal po uničenju Troje v letu 735 pr. n. š., dejansko pa je mesto nastalo leta 575 pr. n. š. iz posameznih etruščanskih naselij. ▸ Róma, etruszk nyelven Ruma, Trója pusztulása után keletkezett, i.e. 735-ben, ténylegesen a város i.e. 575-ben jött létre különálló etruszk településekből.
  • Euboea -ae, f (ἡ εὔβοια νῆσος, otok z izobiljem govedi) Evboja, otok v Egejskem morju (zdaj Euboia): N., L., O., T., Fl. idr. Od tod adj.

    1. Euboïcus 3 (Εὐβοϊκός)
    a) evbojski: sinus L., Pr., cautes (= rt Kafarej) V., Euboicae Cumarum orae V. (Kume so evbojska naselbina), Cumani ab Chalcide Euboica trahunt L., Euboicae civitates L., gentes Cu., Euboicae undae O., Val. Fl., scopulus Amm.
    b) Evboji nasproti ležeč (stoječ): Euboicum litus Pr. ali Aulis Euboica O., Euboica Anthedon O.; od tod tudi: Euboicus cultor aquarum (= morski bog Glavk iz Antedona) O.
    c) pesn. = kumski (ker so Kume evbojska naselbina): Euboica urbs O. kumsko mesto, Kume, recessus Lucan.; met.: carmen O. rek kumske Sibile.

    2. Euboeus 3 evbojski: plebes Eub. Stat.

    3. Euboïs -idis, f (Εὐβοΐς) evbojska = kumska: tellus Eub. Stat., kumska okolica.
  • Euhydrium -iī, n Evhidrij, mesto v Tesaliji: L.
  • Eupalium -iī, m (Εὐπάλιον) Evpalij, mesto ozolskih Lokrov: L.; pri Plin. Eupalia -ae, f (Εὐπαλία) Evpalija.
  • Eurōmus -ī, f (εὔρωμος) Evrom, karijsko mesto: L.; od tod preb. Eurōmēnsēs -ium, m Evromijci: L.
  • Eurymenae -ārum, f (Εὐρυμέναι) Evrimene, tesalsko mesto: L., Plin.
  • Euthrānae -ārum, f Evtrane, mesto v Kariji: Mel., Plin.
  • évacué, e [evaküe] adjectif izpraznjen; evakuiran; masculin evakuiranec

    population féminin, ville féminin évacuée evakuirano prebivalstvo, mesto
  • evakuirati glagol
    1. (preseliti zaradi nevarnosti) ▸ evakuál
    evakuirati stanovalce ▸ lakókat evakuál
    evakuirati ranjence ▸ sérülteket evakuál
    evakuirati prebivalce ▸ lakosokat evakuál
    evakuirati civiliste ▸ civileket evakuál
    evakuirati živino ▸ jószágot evakuál
    evakuirati prebivalstvo ▸ lakosságot evakuál
    evakuirati turiste ▸ turistákat evakuál
    evakuirati državljane ▸ állampolgárokat evakuál
    evakuirati s helikopterjem ▸ helikopterrel evakuál
    evakuirati z letalom ▸ repülőgéppel evakuál
    evakuirati zaradi požara ▸ tűz miatt evakuál
    evakuirati zaradi poplav ▸ áradások miatt evakuál
    evakuirati iz hotela ▸ szállodából evakuál
    evakuirati z območja ▸ területről evakuál
    evakuirati iz stavbe ▸ épületből evakuál
    preventivno evakuirati ▸ megelőzésből evakuál
    nemudoma evakuirati ▸ azonnal evakuál, haladéktalanul evakuál
    hitro evakuirati ▸ gyorsan evakuál
    V Vietnamu so pred prihodom tajfuna preventivno evakuirali okoli 70.000 ljudi. ▸ Vietnamban mintegy 70.000 embert evakuáltak megelőzésként, mielőtt megérkezett a tájfun.
    Zaradi požara so evakuirali tudi stanovalce sosednjih stolpnic. ▸ A tűz miatt a szomszédős toronyházakból is evakuálták a lakókat.

    2. (o prostoru) ▸ evakuál, kiürít
    evakuirati poslopje ▸ épületet evakuál
    evakuirati zgradbo ▸ épületet evakuál
    evakuirati veleposlaništvo ▸ nagykövetséget evakuál
    evakuirati stavbo ▸ épületet kiürít
    Mesto je ostalo brez elektrike, evakuirali pa so tudi osrednjo bolnišnico. ▸ A város áram nélkül maradt, és a központi kórházat is evakuálták.

    3. (o snovi) ▸ evakuál
    Pri plinski sterilizaciji je treba evakuirati komoro najmanj do 1 milibara in šele nato vanjo spustiti baktericidni plin. ▸ A gázzal történő fertőtlenítés során a kamrát legalább 1 millibarig kell evakuálni, mielőtt a csíraölő gázt kibocsátják.
  • ēventus -ūs, m (ēvenīre)

    1. izid, iztek (ugoden ali neugoden), posledica: belli Ci., C., S., bellorum Suet., pugnae C., S., rei C., rerum Cu., ad incertum casum et eventum certus sumptus impenditur Ci., haudquaquam ad spem eventus respondit Ci. ni ustregel pričakovanju, precibus eventum vestris senatus, quem videbitur dabit L. bo rešil, fortunae eventus varii C., sine successu et bono eventu Varr., eventus stultorum magister est L., eventus prosper L., Cu., eventus caeci V., eventus ducis V., duorum militis L. izid boja dveh vojakov, in eventu eius urbis (navala na mesto) positum esse L., eventus laetus sequitur Plin. iun.; z ut: hunc eventum habere, ut … C.; occ.
    a) dober izid, uspeh: cui casus eventusque rerum … consiliorum comites fuerant Ci. neuspeh in uspeh, per eventus suos iurat O., utendum eventu T., nec eventus defuit T., nec audaciae eius eventus defuit Iust.
    b) konec: (Homerus) semper ad eventum festinat H.; konec življenja, konec kake osebe: impiorum fratrum eventus L., non tamen eventu horum deterritus O., ut … (Iuno) eventūs Hecubam meruisse negaverit illos O.

    2. dogodek, pripetljaj: cogitans incertos eventus valetudinis Ci.; occ. sreča (v prvotnem pomenu) = usoda, naključje: ut non queam satis huius eventum fortunamque miserari Ci., ex eventu navium suarum C., qui quosque eventus exciperent C., alicuius eventum speculari C., auditur Decii eventus L.

    3. pooseb. Bonus Ēventus Dobra letina poljskih pridelkov, božanstvo rimskih kmetov: Varr., Plin.
  • Evropa samostalnik
    1. (celina) ▸ Európa
    države Evrope ▸ Európa országai
    zemljevid Evrope ▸ Európa térképe
    potovanje v Evropokontrastivno zanimivo európai utazás
    celinska Evropakontrastivno zanimivo európai kontinens
    sever Evrope ▸ Európa északi része
    mesto v Evropikontrastivno zanimivo európai város
    zgodovina Evrope ▸ Európa történelme
    Povezane iztočnice: Jugovzhodna Evropa, Južna Evropa, Severna Evropa, Srednja Evropa, Vzhodna Evropa, Zahodna Evropa

    2. v političnem kontekstu (Evropska unija) ▸ Európa
    združena Evropa ▸ egyesült Európa
    vključevanje v Evropo ▸ Európához való csatlakozás
    predsedovati Evropi ▸ Európa soros elnöki tisztét látja el, Európa soros elnöki tisztét tölti be
    Sredstva, ki jih bo Evropa namenila širitvenemu procesu, niso majhna. ▸ Nem csekélyek azok az eszközök, amelyeket Európa a bővítési folyamatra szán.

    3. v športnem kontekstu (evropsko tekmovanje) ▸ Európa [Euroliga]
    uvrstitev v Evropo ▸ bejut Európába
    nastop v Evropikontrastivno zanimivo európai fellépés
    igranje v Evropikontrastivno zanimivo európai játékok
    Vse štiri ekipe so si že zagotovile igranje v Evropi, kar je želja vseh rokometnih prvoligašev. ▸ Mind a négy csapat biztosította magának a részvételt az európai játékokon, ami minden első ligában játszó kézilabdázó vágya.

    4. v mitologiji (bajeslovno bitje) ▸ Európé
    Evropa je Zevsu rodila tri sinove. ▸ Európé három fiút szült Zeusznak.

    5. astronomija (naravni satelit) ▸ Europa
    Jupiter ima prek 60 lun, štiri največje so Io, Evropa, Ganimed in Kalisto. ▸ A Jupiternek több mint 60 holdja van, a négy legnagyobb az Io, az Europa, a Ganymedes és a Callisto.
  • excellō -ere (—) (—) (ex in cellō1) (po)vzdig(ov)ati se nad koga, presegati koga, odlikovati se pred kom, izkaz(ov)ati se: Mac. fr., Cu., Mel., Prud., Gell., scio solere plerisque hominibus (in) rebus secundis animum excellere Ca. ap., Gell., illud excellit regium nomen Ci., dixi me … electurum ea, quae maxime excellerent Ci., multarum artium scientia eminet atque excellit T. S čim? z abl. instrumenti: Lucr., Plin., excellere animi magnitudine Ci., ut excellas pulchritudine et viribus Ci., excellebat Aristides abstinentiā N., si qui excellit dignitate C., excellere arte colendi religiones L.; tudi v slabem pomenu: excellere improbitate Ci., singulis vitiis aut etiam pluribus Ci. V čem?: cum in omni genere artium Pompeius excellat Ci., excellere in aliqua arte et facultate Ci., maxime in amicitiis expetendis colendisque Ci. Pred kom?
    a) z dat.: Q., hunc hominem tantum excellere ceteris Ci. pred drugimi, qui dignitate principibus excellit Ci., in quibus tu longe aliis meā sententiā excellis Ci.
    b) s praep.: inter quos posset excellere Ci., excellere praeter ceteros Ci., super ceteros L., ante ceteros Ap. Kje?: excellit in ista provincia Ci. Od tod pogosto

    I. adj. pt. pr. excellēns -entis, adv. excellenter,

    1. vzvišen, visok: oppida excelentibus locis constituta Auct. b. Hisp., unus e barbaris corpore excellens Vell.

    2. pren. odlikujoč se, odličen, izbran, izvrsten, vrl, poseben, slaven: Galba fuit inter aequalīs unus excellens Ci., excellens ars, virtus, venustas Ci., natura excellens atque praestans Ci., excellentissima virtus Ci., C., Sen. ph., hominis excellens bonitas N., qui dominatum … tenuerunt, excellentissimi fuerunt Persarum Cyrus et Darius N., excellens studium C., ingenium L., cycnus V. krasen, ova excellentiora, aurum excellentissimum Plin., quae … fortiter excellenterque gesta sunt Ci., in re publica excellentius se gerere Ci. imenitnejše mesto zavzemati, excellenter pronunutiare (predavati) N., excellenter accrescens fama Amm., cuius nomen excellenter clarebat apud servos tuos Aug. S čim?: excellens omni genere laudis Ci., homo excellens cum ingenio tum etiam doctrinā Ci., dii rerum omnium praestantiā excellentes Ci. V čem?: homo in omni virtute excellens Ci., nihil illo (Alcibiade) fuisse excellentius vel in vitiis vel in virtutibus N.; subst. neutr. pl.: nec excellentia, sed cotidiana tractabo Aus.

    — II. adj. pt. pf. excelsus 3, adv. -ē,

    1. vzvišen, visok: Plin., Suet., editus atque excelsus locus Ci., porticus Ci. ep., Diana posita in excelsa basi Ci., aves excelsae Cels., excelsus mons C., vertex montis V., cornu excelsius C., excelsissimus mons C., vitis scandit excelsius Col.; subst. excelsum -ī, n višava: Plin., Iovis simulacrum in excelso conlocare Ci. na visoko mesto, ab excelso aspicere O., gloria in excelsis deo Vulg. na višavah.

    2. pren. vzvišen, veličasten, odličen, vrl: Q., Iust., in hanc excelsissimam sedem dignitatis Ci., ad omnīs virtutes magnus et excelsus homo Ci., grandior et quodammodo excelsior orator Ci., tua in me humanitas excelsior quam in te mea Ci. ep., animus excelsus et magnificus Ci., excelso et illustri loco sita est laus tua Ci. ep., duces excelsi Vell., excelsissima victoria Vell. sijajna, species magnae excelsaeque gloriae T., hic qui omnibus excelsior inconcussus stetit Plin. iun., excelse ornat Plin. iun. (o govorniku), excelsius … et dicet et sentiet Ci., excelsissime floruit Vell. (o državi); kot subst. neutr. visokost, visok položaj, visoko dostojanstvo: cuius opes in excelso sunt S. je na vrhuncu, in excelso aetatem agunt S. žive kot visoki dostojanstveniki, excelsa spectare L. po časteh (dostojanstvih) hlepeti. Poznejša soobl. excelleō -ēre -celluī: Prisc., Prud., excelleat Ci. ap. Prisc., gens … sapientiā excellet bonisque moribus regitur Cu., excelluit Aug., excelluerunt Gell.

    Opomba: Neutr. sg.: excellente (od adj. *excellentis -e) Petr.
  • excipiō -ere -cēpī -ceptum (ex in capere)

    I.

    1. ven vzeti, ven jemati, vze(ma)ti iz česa, izvleči, potegniti iz česa: vidulum e mari Pl., quos e mari propter vim tempestatis excipere non potuissent Ci., classis, quae exciperet natantes N. ki naj bi izvleklo, clipeum excipere sorti V. žrebanju odtegniti, excipere telum (e vulnere), dentem manu Cels., aliquem servitute L. sužnosti rešiti, osvoboditi, aliquem cupiditati, libidini T. rešiti (česa).

    2. pren. izvze(ma)ti: excipere me Pl., hosce ego homines excipio et secerno libenter Ci., excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem Ci., illud exceptum sit, ne vitia sint imitanda Ci., reus … quo minus decemvir fieri possit, non excipitur Ci., virtute exceptā nihil amicitiā praestabilius Ci. razen čednosti, tako tudi: exceptis … vobis duobus Ci., exceptis duobus Carthaginiensibus N., excepto Commio C., excepto Turno V., excepto Cicerone Sen. rh., uno … excepto, ne … decrescat oratio Q., excepto, si quid Masuri rubrica vetavit Pers.; pesn.: excepto, quod non simul esses H. z edino izjemo, da … ; occ.
    a) izjemo določiti (določati), izrecno določiti (določati), izgovoriti si kaj: legibus exceptum est, de quibus causis … non liceat Ci., cum nominatim lex exciperet, ut ad templum … capere liceret Ci., Tauromenitanis exceptum est foedere „ne navem dare debeant“ Ci., est exceptum foedere, ne quem populus Romanus recipiat civitate Ci., cum Graecos Italiā pellerent … , excepisse medicos Plin., ut vindemiator auctoratus rogum ac tumulum excipiat Plin.
    b) jur. sodno ugovarjati, sodno navesti (navajati) proti čemu: de dolo servi, adversus aliquem, societatem periculi Icti.

    II.

    1. padajoče osebe ali stvari ujeti, prestreči (prestrezati): Pallas ruentem excipit V., excipere moribundum L., regis corpus Cu.; od tod: excipere se pedibus Cu. ali in pedes L., Col., ali in genua Sen. ph., excipere clipeo caput, corpus Cu. na ščit naslanjati, opreti (opirati), exceptum poplitibus corpus Cu. na kolena oprto; podobno: excipere filiorum extremum spiritum ore suo Ci., sanguinem paterā Ci., sanguinem ore Sen. ph., tela Ci., C., tela clipeo Cu., plagae genus in se Lucr., ictūs H., ali vulnera Ci., C. rane dobiti, ranjen biti, cicatrices adverso corpore exceptae Ci. spredaj na prsih dobljene, armis suis imbrem excipere L.; pren.: veterem amicum … labentem excepit … , fulsit et sustinuit re, fortuna, fide Ci.

    2. osebe ali stvari uje(ma)ti, prestreči (prestrezati), vzdrž(ev)ati: eae sublicae vim fluminis excipiebant C., vada ac decessum aestūs excipere C. vzdrž(ev)ati, zavarovan biti zoper … , tunicis fluentibus auras excipere O., porticus excipiebat arcton H. je prestrezalo severni veter = je stalo proti … vetru, excipere aprum H. prestreči z lovsko sulico, principio Phalerim excipit V. prestreže (s kopjem), Orestes excipit incautum V. prestreže in napade, Sucronem excipit in latus V. prestreže in rani v stran, excipere aves Cu. ptice v letu ustreliti, feram irruentem venabulo Sen. ph., excipere impetum hostium Ci., C., N., L., impetūs gladiorum C., tu Tyrrhenum equitem conlatis excipe signis V. zdrži napad … konjenice, vim improborum excepi Ci., excipere quamvis fortunam Ci. prenesti, non minorem invidiam aulicorum excepit N.

    3. sploh ujeti, uloviti, prestreči, prijeti, zgrabiti, zasačiti: servos in pabulatione, ex fuga dispersos, bestias, uros parvulos C., equitum turmas dimittit ad aliquos excipiendos C., excipere caprum insidiis V., latitantem fruticeto aprum H., fugientes feras Ph., litteras Cu. prestreči, quidam saucii excepti erant Cu.; pesn.: excipitque manu dextramque amplexus inhaesit V. podal mu je roko in … ; pren. kako besedo, glas idr. ujeti, uloviti, prestreči, zaslišati, zazna(va)ti: sermonem eorum unus e servis excepit L., excipere casus (motus) futuros V., vocem L., Cu., assensu populi excepta vox consulis Ci., ad has excipiendas voces speculator missus Ci., qui rumores Africanos exciperent Ci., idem dixit, quod exciperent improbi cives Ci., maledicto nihil citius excipitur Ci., excipere clamorem C., vestigia Cu., laudem avidissimis auribus Plin. iun.; excipere eorum (hominum) voluntates Ci.

    4. pren. nase vzeti (jemati) prevze(ma)ti, naložiti (nalagati) si, naprtiti si; najprej konkr.: exceptus tergo equi consueta locavit membra V., equus regem excipiebat Cu. konj se je kralju dajal zajahati; potem pren.: excipere imperium, pericula, labores magnos, vim frigorum hiememque Ci., illa onera excepit unus Ci., excipere has partes N. to vlogo (nalogo), rem publicam (obrambo države) L., iugum, inimicitias Cu., cognitionem (preiskavo) T., magnae quaestionis pondus T.

    III.

    1. spreje(ma)ti: qui fugientes ex Hispania exciperet Ci., excipitur ab omnibus eiusmodi clamore, ut … Ci., Metellus laetissimis animis excipitur S., exceptus est Caesaris adventus incredibili honore atque amore Hirt., excipere plausu pavidos V., aliquem festis vocibus T., victorem regis tabernaculo Cu.; poseb. gostoljubno spreje(ma)ti, pod streho vzeti, pogostiti: Kom. idr., excipitur comiter Ci., hunc (Mithridatem) in illo timore et fuga Tigranes … excepit Ci., excipere eiectum, aliquem servatum ex undis V., educes gaza agresti V., aliquem hospitio O. ali hospitaliter Cu., pro fortuna quisque apparatis epulis excipit T., hic te polentā excipiet Sen. ph.; o stvareh, poseb. o krajih: o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit Ci., Cassius exceptus scaphā refugit C., si non exciperet caeli indulgentia terras V., excepere alios tecta barbarorum, alios castra Cu., silva tum excepit ferum Ph., lupanar excepit (virginem) Sen. rh.; izrečeno spreje(ma)ti, v posebnem smislu razume(va)ti, razložiti (razlagati) si: assensu populi excepta vox L., ea oratio summa militum alacritate excepta est Cu., excipere aliquid comiter T., sententiam gravius T.

    2. s peresom sprejemati = pisati za (kakim) narekovalcem, pisati po nareku: orationem ali dictante aliquo versūs Suet., verba nostra Aug.; abs.: notis velocissime excipere solitum esse Suet.

    3. pren.
    a) sprejeti (o času): cum … virgunculam … septimus aetatis annus exceperat Hier. = ko je bila … deklica stopila v sedmo leto.
    b) čakati koga, kaj, zade(va)ti, doleteti, prevzeti koga, opraviti da(ja)ti komu: qui quosque eventus exciperent C., quis te casus excipit? V., ipsas quamvis angusti terminus aevi excipiat V. čeprav jim je usojeno le kratko življenje, excipit eum deinde … bellum L., ali seditione militum excipitur Iust. naletel je na vojno, excepere eum voluptates Cu., regem alius haud levis dolor excipit Cu.

    IV.

    1. sprejeti = nadaljevati: memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes Ci. spomin tega moža bodo ohranila … , alios alii deinceps exciperent C. naj se med seboj vrste, hanc legionem cohortes exceperunt C. na mesto te legije so stopile kohorte, ut primis … deturbatis … secundi … pugnam excipiant L., excipere proelium dubium L., inde Romulus excipiet gentem V. bo rod nadaljeval, quorum tempus esse vices excipere melius acturos Iust.; z inf.: excipit inde suos frater coniungere casus Sil.

    2.
    a) krajevno slediti za čim, stikati se s čim: ultima excipiat quod tortilis inguina piscis O., apodyterium … excipit cella frigidaria Plin. iun.; abs.: inde excipere loca aspera et montuosa C., Cyclades excipiunt O., excipere Gangem cognoscit Cu., regio aquarum inops excipit Cu.
    b) časovno slediti za kom, za čim, naslediti (nasledovati) koga, kaj: Herculis vitam inmortalitas excepisse dicitur Ci., tristem hiemem pestilens aestas excepit L., orationem Tullii exceperunt preces multitudinis L., rosam cyanus excipit, cyanum amarantus Plin., Pompilium Numam Tullus Hostilius excepit Fl.; abs. slediti, nastati, nastopiti (nastopati): excipit rursus … clamor C., re cognita tantus luctus excepit C., turbulentior annus excepit L., excipit antumnus O, suboles deine excepit Cu.; v govoru slediti za kom: excipit hunc Labienus C. za njim je govoril Labenij; abs.: tum sic excepit Iuno V. nato (za njim) je spregovorila Junona.

    3. excipere aliquid aliqua re (z)mešati kaj s čim: crocum albo ovi Cels.; v pass: excipi vino ali aquā pluviatili Cels.
  • exodus [éksədəs] samostalnik
    (množičen) odhod, preselitev; selitev Izraelcev iz Egipta

    rural exodus množičen beg iz vasi v mesto
  • extrahō -ere -trāxī -trāctum (po nekaterih -trăctum)

    I.

    1. izvleči, vleči iz česa, izdreti, potegniti (potegovati) iz česa; abs.: nequitia est ut extrahas mergere (illum) Sen. ph.; z obj.: extrahere ferrum N., telum L., cervices boum ad aratra extrahenda natae Ci., extrahere aquam Pl., materiam, venenum, cucurbitulā, virus, telum forcipe, polypum unco ferramento, infantem Cels., retia Suet., Eutr.; z dat.: spinas extrahere corpori, venena extrahere corpori Plin., anulum sibi deficienti Suet. sneti. Od kod? z abl. (večinoma pesn.): vivum puerum alvo H., extrahe turbā (sc. eum) H. potegni ga iz gneče, extrahere aquam specubus ac puteis Auct. b. Afr., aliquem arundineto Vell.; s praep.: rete ex aqua Pl., telum e corpore Ci., de vulnere telum O., cultrum ex vulnere Lucretiae L., gladium e vulnere Q., velut ab inferis extractus L.; z adv.: inde guttam Cels., aliquem inde Mel.; pren.: Epicurus … ex animis hominum extraxit radicitus religionem Ci. je iztrebil, se ex aliquo malo Ter., ali urbem ex periculis maximis extrahere Ci. oteti iz … , se ac suos omnes extraxit incolumes N. je rešil, extrahere copias ex hibernaculis N. odvesti, secreta mentis Sen. ph. razodeti, odkriti, candidatos Sen. ph. pripomoči jim k častnim službam, aliquem poenae (dat.) Sen. ph. odtegniti, se ab hac vita Sen. ph. Kam?: ex occultis ea (scelera) tenebris in lucem extraxerunt L. so na dan spravili (dali), extrahere aliquem ad honorem L.

    2. siloma izvleči, potegniti iz česa: extrahitur domo latitans Oppianicus a Manlio Ci., ex tenebricosa popina consul extractus Ci., extrahere senatores vi in publicum L., aliquem cubili T., ab his extractus e latebra Suet.; pren.: datis vadibus qui rure extractus in urbem est H. ki je prisiljen s kmetov iti v mesto na sodišče, extractus falsis rumoribus Suet. na cesto zvabljen; voj. (sovražnika) zvabiti na kaj, prisiliti k čemu: (hostes) in aciem invitos extraxit L., extractos ad certamen fudit L.

    — II.

    1. (časovno) zavleči (zavlačevati), odložiti (odlagati), odlašati: res ab adversariis extracta variis calumniis Ci. ep., extrahere obsidionem, certamen diutius, certamen usque ad noctem, proelium prope ad noctem L., extractum bellum est in tertium annum, extrahi rem ex eo anno viderunt L., se tergiversando in adventum eius (collegae) rem extracturum L., extrahere diem de die (dan na dan, dan za dnem) Sen. ph., extrahere has materias in infinitum Q., pugnā in posterum extractā T., quem (somnum) plerumque in diem extrahunt T., ki ga navadno daljšajo do belega dne.

    2. (osebe) za nos voditi: Suet., eludi atque extrahi se multitudo putare L., populumque ducesque extrahit incertis Stat.

    3. (čas) (po)tratiti: triduum disputationibus, dicendi morā dies, extracto primo noctis tempore C., cum id (= non multum aestatis) facile extrahi posse intellegeret C., ne … sine ullo effectu aestas extraheretur L., extrahere tempus morando, cunctando diem L., biduum Cu., aliquantum temporis Cu., Front., noctem vigiliis Cu.
  • Fabrāteria -ae, f Fabratérija, volskovsko mesto, pozneje rimska naselbina: Ci. ep., Iuv., Sil., Prisc. Od tod adj. Fabrāternus 3 fabraterijski; kot subst. Fabrāternus -ī, m Fabraterijec: Prisc., v pl. Fabrāternī -ōrum, m Fabraterijci, fabraterijski preb.: Ci. ep., L., Plin.
  • fabríški

    fabríški delavec factory worker, factory hand, operative; workshop hand; (industrial) worker; workman, pl -men; mill hand
    fabríška cena cost price
    fabríški izdelek (blago) manufactured article
    fabríška znamka trademark; brand
    fabríški direktor managing director, superintendent, plant manager
    fabríška napaka factory defect, flaw
    fabríška številka serial number
    fabríški stroški costs of production
    fabríško mesto manufacturing town