Franja

Zadetki iskanja

  • āsciscō (adsciscō) -ere -scīvī -scītum

    1. privze(ma)ti, priz(i)vati, k sebi poz(i)vati, spreje(ma)ti: perficiam..., ut hunc A. Licinium non modo non segregandum... a numero civium, verum etiam... putetis adsciscendum fuisse Ci., asciverunt sibi illud oppidum piratae Ci. spravili so na svojo stran, pridobili so si, asc. manus Mulcibri Ci. na pomoč pozvati, exsulibus omnium civitatum ascitis Hirt., plurimos cuiusque generis homines ascivisse sibi dicitur S., dominos acrīs adsc. Lucr., precibus uxoris Tiberio Germanicum, sibi Tiberium T., tribunos centurionesque et volgus mititum T.; s predikatnim acc.: me patronum asciverant Ci., asc. aliquem socium ad bellum C., aperit docetque se... a Gabinio... socium adscitum nihil amplius scire S., asc. aliquem generum V., L., T.; na vprašanje kam? ali čemu? s praep.: nemo... fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus adsciverit Ci., asc. aliquem ad spem praedae L., aliquem in numerum civium Ci., in civitatem L., T., in senatum T., in nomen familiae suae Suet., virginem in matrimonium Iust. za ženo vzeti, aliquem in societatem sceleris Cu., in conscientiam facinoris pauci asciti T., asc. aliquem inter patricios T.; pesn. z dat.: tu certe scis hoc, superis ascite... Caesar O. bogovom pridruženi.

    2. pren.
    a) od kod kaj vzeti (jemati), spreje(ma)ti, prevze(ma)ti, prije(ma)ti se česa: hanc consuetudinem, dictionis genus, amicitiam propter utilitates Ci., quod natura ipsa asciscat Ci. zahteva, sacra a Graecis ascita et accepta, sacra ista ascita ex Phrygia Ci., asc. civitatem N. sprejeti državljanstvo, nova verba H., neglegere patrios ritus, peregrinos asciscere L.; occ. (pri)lastiti si, (pri)svojiti (prisvajati) si, vzde(va)ti si (ime): provinciam, quam Lentulus deposuit, sibi asc. Ci., neque istam mihi ascisco sapientiam Ci., asc. sibi prudentiam Ci., sibi eloquentiae laudem T.; brez dat.: nihil dixi sublatius asciscendae laudis causā Ci. iz slavohlepnosti, asc. imperium, regium nomen L.
    b) spreje(ma)ti kaj = potrditi (potrjevati), odobriti (odobravati), prizna(va)ti kaj, privoliti (privoljevati) v (na) kaj, k čemu, prista(ja)ti na kaj: illud et melius et verius, omnia, quae natura aspernetur, in malis esse, quae asciscat, in bonis Ci., ne labar ad opinionem et aliquid asciscam et comprobem incognitum Ci., quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt Ci., cum iussisset populus Rom. aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini Ci. Od tod adj. pt. pf. āscītus 3 od drugod (pri)vzet, tuj: ut appareret in eo nativum quendam leporem esse, non ascitum N. nepriučena, genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite Cu. ne najeti, ascitae dapes O., ascita proles Stat.
  • bail [baj], pluriel baux [bo] masculin zakup; najem; zakupna, najemna pogodba

    bail à loyer najem stanovanjske hiše
    prix masculin du bail najemnina
    c'est un bail! to je dolgo trajalo!
    cela fait un bail, il y a un bail! dolgo je že tega!
    je n'ai pas fait de bail avec lui (familier) nisem poročen z njim!
    donner, prendre en bail dati, vzeti v najem ali zakup
    payer son bail plačati zakupnino
    prendre une maison en bail najeti hišo
    renouveler un bail obnoviti zakupno pogodbo
    tenir en bail imeti v najemu, zakupu
  • cab1 [kæb] samostalnik
    fijakar, kočija; taksi; strojna hišica na lokomotivi

    to take a cab najeti si kočijo, taksi, peljati se s kočijo, taksijem
    cab driver fijakar, kočijaž, voznik taksija
    cab stand parkirni prostor za kočije ali taksije
    cab runner, cab tout človek, ki za nagrado pokliče taksi in pomaga naložiti vanj prtljago
  • camera1 f

    1. soba:
    camera da pranzo jedilnica
    camera da letto spalnica
    camera di soggiorno, soggiorno dnevna soba
    appartamento di quattro camere štirisobno stanovanje
    musica da camera glasba komorna glasba

    2. spalnica:
    affittare una camera najeti sobo
    camera ammobiliata opremljena soba
    fare la camera pospraviti sobo
    veste da camera jutranja halja
    valletto di camera paž

    3. ekst. sobno pohištvo, soba:
    la sua camera è in noce soba je iz oreha

    4. celica; komora:
    camera a gas plinska celica
    camera ardente mrliška veža
    camera blindata trezor (v banki)
    camera di consiglio pravo posvetovalnica, soba za posvetovanje
    camera mortuaria mrtvašnica
    camera di punizione voj. celica, zapor
    camera di sicurezza pripor, celica (na policijski postaji)
    camera oscura foto temnica
    camera sterile med. izolirna soba

    5.
    camera d'aria avto zračnica
    camera di caricamento voj. ležišče naboja
    camera di combustione, di scoppio avto zgorevalna komora
    camera di decompressione dekompresijska komora

    6. polit. dom, zbornica:
    camera dei deputati, camera bassa poslanska zbornica, spodnji dom
    camera alta zgornji dom, senat
    le Camere oba doma, parlament

    7. ekon.
    camera del lavoro delavska zbornica
    camera di commercio trgovinska zbornica

    8. anat.
    camera dell'occhio solznica
  • claque [klak] féminin udarec s plosko roko, lahen udarec, zaušnica, klofuta

    donner, recevoir une claque sur la joue dati, dobiti klofuto na lice
    (familier) figure féminin, tête féminin à claques neprijeten, nevšečen, dražljiv, izzivajoč obraz
    la claque (théâtre) najeti ploskači, klakerji
    (populaire) en avoir sa claque (figuré) imeti dovolj, čez glavo česa; technique del obutve, ki obdaja nogo, zgornje usnje, oglav, urbas
    chapeau masculin claque, claque masculin sklopljiv cilinder
    donner des claques sur les fesses d'un enfant našeškati otroka po zadnjici
    prendre ses cliques et ses claques pobrati šila in kopita
  • cūstōs (po drugih cŭstōs) -ōdis, m

    1. stražar, čuvar (čuvaj), paznik, varuh, čuvarica, varuhinja: clamor a vigilibus fanique custodibus tollitur Ci., custosne urbis an direptor et vexator esset Antonius Ci., c. defensorque provinciae Ci., praesides libertatis custodesque tribuni plebis Ci., c. ac vindex cupiditatum Ci., custodem religionum, comitiorum, rerum omnium urbanarum facere aliquem Ci., c. capitis mei, rei publicae, senatūs, dignitatis, fidei, litterarum, otii Ci., salutis Ci., Cu., custodes salutis suae Q., custos saluti T., custos … in frumento publico est positus Ci., gazae c. regiae N. ali c. pecuniae regiae Cu. kraljevi zakladnik, in hortis custodem imponere fructus servandi causā N., c. agri captivi S. fr., portae L., ipse pecuniae quam regni melior c. L., custode rerum Caesare H., optime Romulae custos gentis H. (o Avgustu), virtutis verae custos rigidusque satelles H., severum custodem pudicitiae (časti) agere Val. Max., c. pecuniae immensae Sen. rh. (o skopuhu), arcis Cu., casae, istius domicilii Sen. ph., L. Piso urbis c. Sen. ph. ali securitatis urbanae c. (= praefectus urbi) Vell., custodes legum Col., assiduus c. auctoritatis Plin., c. patrimonii Q., hortorum Suet., iurium T.; (o čuvarju živine): c. caprigeni pecoris Ci. poet., formosi pecoris, gregis V., ovium H. ovčar, boum O. govedar; (o živalih čuvajih, poseb. o psih): c. Tartareus (= Cerberus) V., c. liminis Ph., villae Col., c. mutus Col., serpentem custodem ibi ponere Hyg., magnus draco, quem canunt poëtae custodem Scythici fuisse luci Mart.; preg.: o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum! Ci.; custos kot fem.: antiqua herilis fida custos corporis Enn. ap. Non., domus Herculei custos Pinaria sacri V., sacerdos (svečenica), Hesperidum templi custos V., c. aedicularum Petr. vratarica.

    2. occ.
    a) (o božanstvih) varuh = zaščitnik, zavetnik; kot fem. varuhinja = zaščitnica, zavetnica: dii custodes conservatoresque huius urbis Ci., Priape, custos es pauperis horti V., ab Iove Neptunoque sacri custode Tarenti H., claustraque custodem pacis cohibentia Ianum H., armenti c. O. (o Panu), Iovi Custodi templum ingens … sacravit T., novam … excitavit aedem in Capitolio Custodi Iovi Suet.; c. urbis, Minerva Ci., nemorum Latonia c. V., montium c. nemorumque Virgo H. (o Diani), perpetuorum c. Vesta ignium Vell.
    b) vodnik mladega človeka, učitelj, mentor: his discipulis privos custodes dabo Pl., vici cautos custodes meos Pl., bone custos, salve Ter., appositi erant custodes, qui eum a pristino victu deducerent N., dum custodis eges H., ipse (pater) mihi custos incorruptissimus omnes circum doctores aderat H., imberbus iuvenis, tandem custode remoto, gaudet equis canibusque H., custos famulusque dei Silenus alumni H., c. et comes Iuli V., custodem nobis et paedagogum dedit Sen. ph., cui (adulescenti) in rubrico aetatis non praeceptor modo, sed custos etiam rectorque quaerendus est Plin. iun., discipuli c. Iuv.; kot fem.: natarum altrix eadem et fidissima custos Stat. vodnica, učiteljica.
    c) čuvar, spremljevalec kake ženske (nav. skopljenec): aliquem custodem concubinae addere Pl., custodem assiduum Ioni apponere virgini Acc. fr., virginis abditae custos pavidus H., multae tibi tum officient res, custodes, lectica, ciniflones H., vigil c., c. otiosus puellae, custode amoto O., dure vir, imposito tenerae custode puellae nihil agis O., nimium servat custos Iunonius (od Junone najeti) Io O., quos tibi custodes ponam? Pr.
    č) voj. čuvar α) stalni spremljevalec, sprevodnik, telesni stražar, v pl. tudi = telesna straža; nav. custos corporis, v stiku včasih le custos: qui corporis custos fuerat Alexandri N., inter corporis custodes iter facere N., qui externorum corpori custodes aderant T., rediit iam in cubiculum, unde iam et custodes diffugerant Suet. β) vojaški stražar, stražnik, straža: nullus est portis custos Ci., cubiculi custodes N. sobni stražarji, custodes ponere N., custodes disponere in vallo C., Lentulus Spinther de muro cum vigiliis custodibusque nostris colloquitur C., custodes dividere per domos eorum L., custodes fallere L., imber … custodes vigilesque dilapsos e stationibus suffugere in tecta coëgit L., custodes removere Val. Max., amotis custodibus T., custodes in urbe Suet. γ) v pl. posadka, varstvo, zaščita: custodes dare Ci., N. fr., eius pontis … custodes reliquit principes N., interfectis Novioduni custodibus C., interficere paucos custodes arcis L.
    d) custos armorum orož(nič)ar, vojaški čin v vojski in mornarici: Paul. (Dig.).
    e) jetniški paznik, jetničar: quoi bini custodes semper totis (h)oris occubant Pl., clam se custodibus subduxit N., iugulari a custodibus N., praefectus custodum N. ječar, in manicis et compedibus saevo te sub custode tenebo H., tradi custodibus Auct. b. Afr., corruptis custodibus effugere T.; popolno: custos carceris Pl.
    f) paznik, nadzornik pri oddajanju glasovnic: aliquem suis comitiis praerogativae primum custodem praeficere Ci., custodes tabellarum Ci.
    g) paznik, opazovalec, nadzornik kake osebe, zasledovalec: Ca., numnam hic relictus (es) custos, ne … Ter., „Custodem“, inquit, „Tullio me apponite“ Ci., Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, quibuscum loquatur, scire possit C., Bessus … custos verius quam comes Cu., alium custodem dare, qui attendat Plin. drugega opazovalca dati, inditi custodes T., efflagitare aliquem … custodem factis atque dictis suis Suet.
    h) α) astr. Custos (= Ἀρκτοφύλαξ) ozvezdje Medvedar: Vitr. β) založna vitica na vinski trti: Ca., Col., Plin.

    3.
    a) (o pooseb. abstr.) čuvar, varuh, kot fem. čuvarka, varuhinja: sapientia c. et procuratrix totius hominis Ci., fortitudo c. dignitatis Ci., malus est c. diuturnitatis metus Ci. slab porok trajne posesti je strah, ipsaque (natura) corporis est custos Lucr., leges diligentissime pudoris custodes Q.
    b) met. (o pooseb. konkr.), le pesn. shranilo, shramba: eburnea telorum custos (= pharetra) O., dantque sacerdoti custodem turis acerram O.
  • čistilka samostalnik
    1. (poklic) ▸ takarítónő, bejárónő
    najeti čistilko ▸ takarítónőt vesz fel
    plača čistilke ▸ a takarítónő fizetése
    zaposlena kot čistilka ▸ takarítónőként dolgozik
    od čistilke do direktorja ▸ takarítónőtől az igazgatóig

    2. zdravstvo (rastlina) ▸ salaktalanító, tisztító
    Kopriva je ena najboljših čistilk krvi in zaradi tega vpliva na dobro počutje vsega telesa. ▸ A csalán az egyik leghatékonyabb vértisztító, ezáltal jó hatással van szervezetünk közérzetére.
  • délavec (-vca) | -ka (-e) m, f

    1. operaio (-a), lavoratore (-trice), lavorante:
    najeti, odpustiti delavca assumere, licenziare un operaio
    cestni delavec stradino
    gozdni delavec boscaiolo
    poljski delavec operaio agricolo, bracciante
    pristaniški delavec lavoratore del porto, portuale
    tovarniški delavec operaio (di fabbrica)
    brezposelni, sezonski delavec operaio disoccupato, stagionale
    kvalificirani, nekvalificirani delavec operaio qualificato, non qualificato
    mezdni delavec salariato
    ročni delavec lavoratore manuale

    2. (kdor poklicno opravlja delo, ki ni fizično) lavoratore; operatore:
    družbeni, javni delavec operatore sociale
    kulturni delavec operatore culturale
    politični delavec politico
    zdravstveni delavec operatore sanitario
    umski delavec lavoratore intellettuale
    znanstveni delavec scienziato

    3. (kdor dela sploh) lavoratore (-trice); pl. pren. braccia

    4. zool. (samec pri termitih) operaio

    5. delavka zool. (pri mravljah) formica operaia; (pri čebelah) ape operaia
    FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
    delavec na riževih poljih risaiolo, mondariso
    delavec pri vagončkih (na gradbišču, v rudniku) vagonista
    delavec v kovinsko-predelovalni industriji metalmeccanico
    delavec v ladijski strojegradnji navalmeccanico
    delavec v obutveni, papirni, sladkorni industriji calzaturiero, cartaio, zuccheriere
    delavec v rudnikih žvepla caruso
    delavec v sirarni casaro
  • denár money; žargon brass, lolly, dough; (kovan) coin, coinage, hard money, hard cash, specie; (papirnati) soft money, paper money, bank notes pl, currency, token money; (drobiž) change; (gotovina) ready money; (v prometu) currency; (ženi za drobnarije) pin-money; (sredstva) pecuniary resources, capital

    ponarejen denár counterfeit money
    razpoložljiv denár disposable funds pl
    presežni denár surplus money
    tuj, inozemski denár foreign money
    lahko zaslužen denár ZDA žargon fast buck
    pri denárju in cash
    brez denárja penniless
    denárja kot smeti loads of money
    lovec na denár (na doto) fortune hunter
    v škripcih za denár short or money, out of cash, in money difficulties, hard up for money
    kovnica denárja mint
    obtok denárja circulation of money
    pomanjkanje denárja lack (ali shortage) of money, financial stringency
    predal za denár money-box, till
    tečaj denárja rate of exchange, value
    posojevalec denárja moneylender
    kopičenje denárja accumulation of money, slabšalno money-grubbing
    denár v obtoku money in circulation
    za denár je trda money is tight
    biti pri denárju to be in the money, to be flush, pogovorno to be quids in
    ne biti pri denárju to be short of money (ali of cash, pogovorno of the ready), to be broke, to be out of cash, to have no money
    biti čisto brez denárja (suh kot poper) to be dead broke
    dobiti denár povrnjen to get (ali to have) one's money refunded
    za noben denár ne morem tega dobiti I can't get it for love or money
    dolgovati denár to owe money
    dvigniti denár to draw money, to withdraw money (iz from)
    denár ne igra vloge money (is) no object
    imeti mnogo denárja to have plenty of money
    ima denárja kot pečká he is rolling in money
    nimam nič denárja pri sebi I have no money on me
    ima denárja kot smeti he has tons of money
    izdati (potrošiti) denár to spend money
    izgubiti denár to lose one's money
    investirati denár to invest money
    hraniti (varčevati) denár to save money
    to gre v denár that's making (real) money
    kovati denár to coin, to mint money
    najeti denár pri banki to raise money at the bank
    z denárjem se da vse napraviti money talks
    denár proč metati to let money go down the drain
    bil je ogoljufan za svoj denár he was cheated (ali swindled) out of his money
    narediti si denar (figurativno) to feather one's nest
    podpirati z denárjem to subsidize (koga someone)
    lahko se pod nosom obrišeš za svoj denár you may whistle for your money
    kopičiti si denár to hoard money
    pobirati denár to raise (ali to collect) money
    posoditi denár to lend out money
    naložíti denár to invest money
    potrošiti denár to spend money
    razsipavati z denárjem to spend money right and left
    prihraniti mnogo denárja to have a nest egg put by
    priti na dan z denárjem to come out with one's money
    spremeniti v denár (vnovčiti) to turn (ali to convert) into cash
    spraviti kaj v denár (vnovčiti) to make money of something, to realize, to convert into money
    lahko in hitro služiti denár (figurativno) to coin money
    prispevati denár to contribute money
    on me stane mnogo denárja he is a heavy burden on my purse
    ta posel me je spravil ob denár this business (ali transaction) has left me out of pocket
    ta posel mi je prinesel denárja this deal has paid off
    zasluži mnogo (kup) denárja he is earning a lot of money
    (po)vrniti denár to refund (ali to reimburse) money
    vložiti denár v to put (ali to deposit) money in
    vnaprej dati, plačati denár to advance money
    valjati se v denárju to be rolling in money, to be as rich as Croesus
    zbirati, zbrati denár to collect money
    to znese mnogo denárja that amounts to a lot of money
    denár je sveta vladar money rules the world
    denár ali življenje! your money or your life!, stand and deliver!
    priti do denárja, podedovati denár to come into money
  • einmieten dati v zasipnico; sich einmieten najeti (sobo, stanovanje)
  • emō -ere -ēmī -emptum (indoev. kor. em vzeti, jemati; prim. umbr. emantur = lat. emantur, umbr. emps = lat. emptus; prvotni pomen „vzeti“, „jemati“ je ohranjen v lat. zloženkah cōmere, dēmere, prōmere, sūmere, immo in v interj. em [= eme] vzemi; prim.: emere, quod nunc est mercari, antiqui accipiebant pro sumere P. F.)

    1. kupiti (kupovati); intr.: emendi et vendendi mercatura Ci., ii, qui emerant C. kupci, neque emundi aut mutandi copia erat S. ni bilo mogoče kupiti; trans.: Varr., O. idr., emere frumentum Ci., C., cum aedīs meas emeret et venderet Ci., emere mancipium, servos, venenum Ci., cum fundum emisset in diem N., aedes emere Iuv. Od kod?: puellam ab eo, aliquem de praeda Pl., mulierem ab sectoribus, aedīs a Sergio, de Papinio turibulum Ci., Tusculanum emisse de libertino homine Ci.; cena, kupčija, denar z abl.: duodeviginti minis emere Pl., agrum suā pecuniā emere T., hoc emisti grandi pecuniā Ci. za drag denar, hoc emerat HS nongentis milibus Ci., magno, parvo emere Ci. drago, poceni, emere compensatione mercium Iust.; ob nedoločeni ceni tudi z gen.: quanti agrum emerat Ter., Ci. po čem, eam domum non minoris, quam emit, redimet Ci. za nič boljšo ceno, pluris emere Ci. dražje; s praep.: per assem et libram emere Suet. = posinoviti; z adv.: male emere Ci. drago, care H., carius Ci., honorem bene vitā V. za ceno; prim. še: Turno tempus erit, magno cum optaverit emptum intactum Pallanta; subst. pt. pf. empta -ae, f sužnja: Pr.; occ. v zakup (najem) vzeti: qui decumas multo pluris voluerit emere Ci.

    2. pren. kupiti si, podkupiti, plačati: emere aliquem beneficiis Pl., spem pretio Ter., fidem, iusiurandum emere Ci., emptos plausus excitare Ci. kupljeno ali plačano pohvalo, ploskanje, emptos iudices habere Ci. podkupljene, Oppianicum iudici ad emendas sententias dedisse pecuniam Ci., percussorem in eum emere Cu. morilca najeti, animos militum T., Suet., dilationem belli Iust., z abl.: Sil., pecuniā emptus Ci. podkupljen, nocet empta dolore voluptas H., pulmenta laboribus empta H., duo consules empti pactione provinciarum Ci., teque sibi generum Tethys emat omnibus undis V., dote emi O. dati se podkupiti, immortalitatem morte emere Q.

    Opomba: Star. cj. pf. emissim in empsim: Pl.
  • empréstito moški spol posojilo

    empréstito del Estado, empréstito público državno posojilo
    empréstito forzado prisilno posojilo
    empréstito de guerra vojno posojilo
    contraer (hacer) un empréstito najeti posojilo
  • emprunt [ɑ̃prœ̃] masculin posojilo; posojeni denar

    d'emprunt izposojen; nepravi, navidezen
    emprunt forcé, sans intérêts, à court terme prisilno, brezobrestno, kratkoročno posojilo
    emprunt gouvernemental, national, d'Etat državno posojilo
    amortissement masculin d'un emprunt amortizacija posojila
    émission féminin d'un emprunt emisija posojila
    intérêts masculin pluriel sur emprunt obresti na posojilo
    mot masculin d'emprunt izposojena beseda, izposojenka
    nom masculin d'emprunt privzeto ime, psevdonim
    remboursement masculin d'emprunt vračanje posojila
    accorder, émettre un emprunt odobriti, razpisati posojilo
    contracter, faire un emprunt najeti, vzeti posojilo
    faire l'emprunt de quelque chose izposoditi si kaj
    négocier un emprunt posredovati, izposlovati posojilo
    rembourser, restituer un emprunt vrniti posojilo
    souscrire à un emprunt podpisati posojilo
    surpasser la souscription d'un emprunt preseči vpis posojila
    vivre d'emprunt živeti od posojil; figuré krasiti se s tujim perjem
  • extra2 [ɛkstra] familier, adjectif izvrsten, odličen, neprimerljiv, prima; masculin, invariable dodatek; nekaj izrednega; pomožni natakar ali služabnik

    vin masculin extra izredno dobro vino
    engager un extra najeti posebnega, dodatnega služabnika
    il a fait un extra pour ses invités napravil je posebno dober obed za svoje povabljence
    faire des extra le samedi opravljati, posebno, dodatno delo ob sobotah
  • firmus 3, adv. Ci., redkeje firmiter Ci., C. (indoev. kor. *dher(H)- nesti, držati, opirati; prim. stind.. dhāráyati nese, drži, nosi, vsebuje, opira, gr. θρῆνυς podnožnik, gr. θρόνος stol, prestol, lat. ferē, fermē, fornix, frētus, lit. deréti pogoditi se, najeti)

    I.

    1. trden, močen, krepek: rami C., fundamenta firmissima Ci., f. ordo (senatorius) Ci., f. res publ. S., vires O., vires ad dolorem ferendum firmae N., f. robora (podnice, mostnice) V., area L., carina, ianua, obiex, moenia O., firme insistere Suet., firmius durare Plin., munire latera firmius Amm., firmissime statuere aliquid Vitr., firmiter hoc tuo sit pectore fixum Luc. fr., firmiter affigere Varr. firmiter insistere C.; pren.: firmiter stabilire aliquem, firmiter in suo gradu collocari Ci.; pesn. z inf.: fundus nec vendibilis nec pascere firmus H. ki … niti ne more … ; occ. obstojen, trajen, trpežen: acta Caesaris firma erunt Ci. bodo obstale, firmissima vina V. zelo obstojna, zelo stanovitna.

    2. (telesno) trden, močan, krepak, čvrst, jak: corpus Ci. ep., firmus ac valens Ci., vox Corn., iuvenis H., poples O., catuli Ph., credibilius est … occisos … a firmioribus imbecilliores Q., firmius aetatis robur Q., infantes firmiores Suet., remiges firmissimi Vell., aetas firmior Sil. mladost; occ. zdrav, živahen: corpus male firmum O. bolehno, si male firma cubabit O. bolehna, vixdum firmus a gravi valetudine Suet.

    3. (v boju, vojni) močan, trden, odporen: equitatus et peditatus Ci., firmissimum robur copiarum Ci., firmissimum exercitus, legiones, manus, praesidia C., civitas in primis firma C., copiae N., ordines T. trdno strnjene; z ad: firmus ad castra facienda Ci., ad dimicandum C., exercitūs satis firmi ad tantum bellum L., firmior ad resistendum S. fr.; pren.: firmissimus irā O. najmočneje oborožen.

    4. (o jedi in pijači) redilen, močan: cibus Varr., firmius est triticum quam milium, firmior ex frumento potio est Cels., f. vinum Gell. močno. —

    II. metaf. (duševno in nravno)

    1. trden, stanoviten, vztrajen, dosleden, neomajen, odločen: accusator, senatus bene f. Ci., senatum firmum sua sponte firmiorem vestra auctoritate fecistis Ci., animo firmissimo venit Ci., firmior in sententia Ci., vir in suscepta causa firmissimus Ci., f. pectus V., firmus contra pericula S., adversus famam rumoresque hominum L., adversus convicia Suet., adversum fortuita, adversum largitionem, adversum pecuniam T., firmissimus pro veritate Plin. iun.; s samim abl.: f. patria irā O., proposito Vell., mente firmissimus Vop.; firme aliquid comprehendere Ci., firmissime adseverare Ci. ep., graviter et firme respondere Plin., firmiter promittere Pl. ali meminisse Gell.; enalaga: f. opinio, firma praecepta officii Ci., firmissima consolatio Ci. kaj uspešna.

    2. zanesljiv, gotov, zvest: foedus bene f. Enn. fr., fides Pl., gener Ter., amicitia Ter., Cu., amicus Ci., firmissimi amici N., firmissimae amicitiae Ci., f. duces, cives Ci., qui firmior candidatus fore videatur Ci. ki bi imel več upanja (da bo izvoljen), firmissima colonia Ci., auxiliorum firmae copiae, f. auxilium, argumentum, consilium, foedus, f. spes, f. decreta Ci.; z ad: utrum … tibi ad defensionem firmius fore putasti Ci., firmos eos (milites) ad tuendas nostras res efficere Ci.; subst. n: nihil satis firmi video Ter. nobenega zadostnega vzroka.
  • fret [frɛ(t)] masculin tovornina, prevoznina; (ladijski, letalski) tovor

    prendre à fret najeti ladjo ali letalo za prevoz tovora
    prendre du fret vzeti tovor na ladjo ali letalo
    fret aérien letalski tovor ali prevoz tovora
  • hipotéka (-e) f jur. ipoteca:
    vpisati, izbrisati hipoteko iscrivere, cancellare un'ipoteca
    najeti, odplačati hipoteko accendere, spegnere un'ipoteca
  • hire1 [háiə] samostalnik
    najemnina, zakup, najem; mezda
    figurativno nagrada

    for (ali on) hire najemljiv, v najem
    to let on hire dati v najem
    to take on hire najeti
  • imāgō -inis, f (sor. z imitārī, aemulus)

    1. podoba, portret: Plin., Plin. iun., Val. Max., barbam in statuis atque imaginibus antiquis videmus Ci., neque picta neque ficta imago (Agesilai) Ci. niti slika niti (doprsni) kip, Epicuri imaginem in anulo habere Ci. v bunkici prstana, imagines deûm T. kipi, i. solis Cu., cerea i. H. voščen kipec za čaranje; od tod tudi stavbni načrt: Stat.

    2. occ. voščena krinka (naličnica), pradedova podoba (iz voska). Potomci ali sorodniki so smeli tako upodabljati le tiste, ki so bili kurulski dostojanstveniki. Te podobe so stale v omarah (armaria) v atriju, ovenčane z lovorom in med seboj povezane s pletivom iz listja. Pri slovesnih pogrebnih sprevodih so jih najeti ljudje, oblečeni po dostojanstvu posameznega pradeda, dajali na obraz in tako korakali v sprevodu: H., T. (Dig.), Prop., Suet., Plin., Sen. ph., Clodius sine imaginibus amburebatur Ci., obrepsisti ad honores commendatione fumosarum (zakajenih, ker so se hranile v atriju) imaginum Ci., imagines Aeliorum, familiae Ci., imagines maiorum Ci.

    3. metaf.
    a) slika, podoba, par k nečemu, izraz (npr. obraza): Pl., L., Fl., unus aliquis ex barbatis illis, imago antiquitatis Ci., expressa imago vitae cotidianae Ci., hic qui adest imago animi et corporis tui Ci., imago animi voltus est Ci., meorum temporum imaginem video in rebus tuis Ci., facies eloquentiae, non imago T., exprimere imaginem vitae alicuius N. podati natančno sliko življenja, nobis imagines virorum expressas scriptores reliquerunt Ci., imago solis, lunae Lucr., V. odblesk, odsvit.
    b) natančen prepis, posnetek: explicate imaginem tabularum Ci.

    4. occ.
    a) senca —, podoba (mrtvega), prikazen: H., Pr., umbra Creusae … noto maior imago V., in somnis … inhumati venit imago coniugis V., imagines mortuorum Ci.
    b) sanjska podoba, prikazen v snu (sanjah): Tib., (an me) ludit imago vana, quae portā fugiens eburnā somnium ducit? H., decipier imagine somni O., nocturnae quietis imago T.; tudi prikazen (kot strah), bojazen: Plin. iun.
    c) odmev (kot podoba glasu): Varr., vocis resultat imago V., recinit nomen imago H., laus bonorum virtuti resonat tamquam imago Ci.
    č) podoba, prilika, primera (v izrazu), prispodoba, metafora: Sen. ph. hac ego si compellor imagine H., haec imago ad te adludit (non a te abludit) H. meri nate.

    5. (s postranskim pomenom nepomembnega) navidezna podoba, mamilo, slepilo, senca, videz: L., Q., Plin. iun., docebo in iis testibus non esse imaginem testium Ci., imago nulla liberae civitatis relinquetur Ci., Pompeium imagine pacis (s prazno obljubo) decipere T., imagine cognitionis (z navideznim … ) biduum absumere T., umbra et imago equitis Romani Ci.

    6. meton. pogled, prizor, pojav: imago venientis Turni V., exercitus imagine insepultorum tardatus T.; od tod pesn.: plurima mortis imago V. vsakovrstne podobe (oblike) smrti; od tod omni imagine mortium T.; metaf. predstava, predočba, misel na kaj, domišljija: tua, pater Druse, imago T. misel na tebe, imagines extrinsecus in animos nostros per corpus inrumpunt Ci.; (fil.) t. t. epikurejcev za duševne podobe videnega predmeta; pesn.: cum subit … illius noctis imago O. misel na ono noč, i. caedis O., tantae pietatis imago V.
  • kočija samostalnik
    1. (prevozno sredstvo) ▸ kocsi, hintó, lovaskocsi
    vožnja s kočijokontrastivno zanimivo kocsikázás
    prevoz s kočijokontrastivno zanimivo kocsikázás
    potovanje s kočijo ▸ utazás kocsival, utazás hintóval
    dvovprežna kočija ▸ kétlovas hintó
    razkošna kočija ▸ pompás hintó
    starinska kočija ▸ régies lovaskocsi
    kraljevska kočija ▸ királyi hintó
    najeta kočija ▸ bérkocsi
    konjska kočija ▸ lovaskocsi
    zlesti v kočijo ▸ lovaskocsiba bemászik
    sesti v kočijo ▸ hintóba beül
    izdelovalec kočij ▸ kocsikészítő
    muzej kočij ▸ kocsimúzeum, hintómúzeum
    vrata kočije ▸ hintó ajtaja
    kolo kočije ▸ kocsikerék
    voznik kočijekontrastivno zanimivo kocsis
    najeti kočijo ▸ hintót bérel
    vleči kočijo ▸ hintót húz
    voziti kočijo ▸ hintót vezet
    izstopiti iz kočije ▸ hintóból kiszáll
    kočija s konjsko vprego ▸ lovaskocsi
    Pred hišo se je ustavila majhna kočija, ki sta jo vlekla dva konja. ▸ A ház előtt egy apró kocsi állt meg, amelyet két ló húzott.
    Obiskovalci se po mestu lahko zapeljejo tudi s kočijo. ▸ A látogatók kocsikázhatnak is a városban.
    Povezane iztočnice: poštna kočija

    2. (veliko vozilo) ▸ kocsi, szekér
    Nadpovprečno udobna in pregrešno draga limuzina, ki seveda, tako kot se za takšne 'kočije' spodobi, zahteva tudi svojega šoferja. ▸ Egy átlagon felüli kényelmet nyújtó és megfizethetetlenül drága limuzin, ahogy az ilyen „szekerekhez” illik, természetesen saját sofőrt is igényel.