Franja

deslizadero gladek; polzek

deslizadero m drsalnica

désni derecho ; (knjižno) diestro

desna roka mano f derecha
desna stran lado m derecho
na desni, na desno a la derecha
biti komu desna roka ser el brazo derecho de alg
držati se desne (strani) mantenerse en (ali llevar) la derecha
iti, voziti po desni ir, conducir por la derecha
prehitevati po desni adelantar (ali pasar) por la derecha
zaviti na desno doblar a la derecha

desníčarski que usa preferentemente la mano derecha ; pol derechista

desničarska stranka partido m derechista

desnudo gol, nag, razgaljen; revno oblečen, beden; jasen, razločen

la verdad desnudo a gola resnica
desnudo de gloria neslaven
desnudo m golota, (slikarstvo) akt
al desnudo gol, neoblečen
poner al desnudo razgaliti

despoblado neobljuden

despoblado m neobljuden kraj

déški pueril

deška doba puericia f, edad f pueril
deški pevski zbor coro m de niños
deški cerkveni zbor escolanía f

detájlen

detajlna cena (prodaja) precio m (venta f) al por menor
detajlna trgovina comercio m (al) por menor

detektívski policíaco

detektivski film película f policíaca; film m policíaco
detektivski roman novela f policíaca
detektivska literatura genero m policíaco
detektivska agencija agencia f de detectives

detenido zaostal; neodločen; natančen, podroben; skop(uški)

estar detenido po pouku biti zaprt v šoli (kazen)
detenido m zapornik, jetnik

detersivo, -sorio čistilen

detersivo m čistilno sredstvo

deudor dolžan

deudor m dolžnik
saldo deudor saldo dolgov
ser deudor de una suma dolgovati vsoto
me es deudor ello za to se mora meni zahvaliti

devêti noveno

9. marec el 9 (nueve) de marzo
Ljubljana, dne 9. marca Lj., 9 de marzo
Alfonz IX. Alfonso Noveno, Alfonso IX
deveta dežela (país m de) Jauja, Utopía
živeti kot v deveti deželi vivir en Jauja; regalarse, vivir ocioso

devízen de divisas

devizna bilanca (zapora) balanza f (bloqueo m) de divisas
devizni režim (trg) régimen m (mercado m) de divisas
devizni prekršek infracción f del régimen legal de divisas
devizni tečaj cotización f de moneda extranjera

dēvorō¹ -āre -āvī -ātum

1. pogoltniti, požreti (požirati): Ca., Cels., Plin., Sen. ph., Eccl., id, quod devoratur Ci., ne (canes) nos vivos devorent Ph., devoravit Neptunus (= mare) trecenties sestertiûm Petr.

2. pren.
a) zažreti (zažirati), zapraviti (zapravljati), potratiti, pognati: omnem pecuniam publicam Ci., beneficia Caesaris Ci., non modo patrimonium, sed urbis et regna Ci., cum partim (= partem) eius praedae profundae libidines devorassent Ci.; occ.: d. aliquem Pl. zapraviti komu imetje, nomen d. Pl. pozabiti.
b) požreti (požirati), pogoltniti, goltati = zadrž(ev)ati, ne (po)kazati, skri(va)ti: vocem lacrimasque devorat dolor O., d. gemitūs Sen. ph., verba Q. požirati = le napol izgovarjati, pudor devoratus Ap. zatrt, potlačen.
c) ”kaj neprežvečeno požreti“ = česa ne razume(va)ti: eius oratio … a multitudine … et a foro … devorabatur Ci.
č) kaj požreti = po čem poželjivo hlastniti (hlastati), seči (segati), kaj poželjivo spreje(ma)ti, po čem hlepeti, za čim poželjivo stremeti, kaj osvojiti si: meretrix mare ut est; quod des, devorat Pl., d. mea dicta, orationem dulcem Pl. hlastno poslušati, librum, illos libros Ci. kar požirati, hlastno prebirati, verbum ipsum omnibus … partibus devorarat Ci., d. spe et opinione praedam, omnium locupletium fortunas spe atque avaritia Ci., regis hereditatem spe devoravisse Ci. ep. misliti, da ima dediščino že v žepu, spe devoratum lucrum Ci. dobiček, o katerem je menil, da ga ima že v žepu, cum hic rapo umbram quoque spei devorasset Varr. fr. ko je bil … celó senco (= zadnjo iskrico) upanja požrl, adeo pertinax spes est, quam humanae mentes devoraverunt Cu.; oculis aliquid d. Iust. z očmi požirati = poželjivo gledati, oculis devorantibus Mart. s poželjivimi očmi.
d) kaj neprijetnega požreti (požirati), voljno (pre)trpeti, potrpežljivo prenesti (prenašati): molestiam paucorum dierum, hominum ineptias ac stultitias Ci., taedium illud Q.
e) (o neživih subj.) požreti (požirati), pogoltniti, goltati, pogrezniti (pogrezati), ugonobiti (ugonabljati), zatreti (zatirati), uničiti (uničevati): me Zanclaea Charybdis devoret O., malae tenebrae Orci, quae omnia bella devoratis Cat., M. Catonem si mare devorasset Sen. ph., aquae devorant terras Plin., aquilarum pinnae mixtas reliquarum alitum pinnas devorant Plin., devorent vos arma vestra Iust.; pass.: devorer telluris hiatu O., rotae devorantur Vitr. se pogrezajo, Myus olim ab aqua est devorata Vitr., quot oppida in Syria, quot in Macedonia devorata sunt Sen. ph. se je pogreznilo, in orchestris … devoratur (vox) Plin. se izgublja, Iuppiter a Claudio Caesare dicatus, qui devoratur Pompeiani theatri vicinitate Plin. ki mu bližina Pompejevega gledališča jemlje veličino.

devoto pobožen, vdan

imagen devota sveta podoba
devoto m pobožen človek; najljubši svetnik
los devotos romarji; pobožneži

dextrōrsum (Acc. fr., H.) ali dextrōrsus (L., Auct. b. Afr., Front.), adv. (kontr. iz dextrōvorsum, dextrōvorsus: dexter in vortere, vertere) na desno (stran): ille sinistrorsum, hic dextrorsum abit H., Sp. Furius (et) M. Horatius dextrorsus … Antium, Q. Servilius et L. Geganius laeva … Ecetram pergunt L.

deziderát desiderátum m

deziderata pl desiderata m pl

dezinfekcíjski

dezinfekcijsko sredstvo desinfectante m; antiséptico m

dèž lluvia f

v dežju bajo la lluvia
droben, pohleven dež lluvia menuda; llovizna f
močan dež chaparrón m
nenaden dež aguacero m
dež gre llueve; está lloviendo
na dež kaže parece que va a llover
priti z dežja pod kap (fig) ir de mal en peor; fam salir de Málaga y entrar en Malagón
za dežjem pride sonce después de la tempestad viene la calma, después de la lluvia viene el buen tiempo

dežêla país m ; tierra f ; (podeželje) campo m

deveta dežela (país m de) Jauja, Eldorado m
na deželi en el campo
neuvrščena dežela país m no compromido (ali no alineado)
obljubljena dežela tierra f de promisión
iti (napraviti izlet) na deželo ir (hacer una excursión) al campo
izgnati iz dežele expulsar del país
iti v krtovo deželo (fig) morder el polvo