Franja

πάλαι adv. [Et. star. loc. na -αι, sor. τῆλε] že dolgo, (že) davno, zdavnaj, nekdaj, poprej, svoje dni, v starih časih, οἱ πάλαι starodavniki, ὁ πάλαι nekdanji, star (= παλαιός).

παλαι-γενής 2 (γένος) ep. poet. zdavnaj rojen, starodaven, zelo star.

παλαιός 3 (πάλαι) [comp. παλαιότερος in παλαίτερος, sup. παλαίτατος] 1. a) star, mnogoleten, starodaven, ostarel, zastarel; b) zdavni, nekdanji, prejšnji; πράξεις dela iz mladih let. 2. zelo star, prileten, οἱ παλαιοί stari, predniki. – adv. τὸ παλαιόν, ἐκ παλαιοῦ zdavnaj, nekdaj, zdavnaj poprej, ἐκ παλαιτέρου iz prejšnjih dni, od starih časov sèm.

παλαί-φατος 2 (φημί) ep. poet. 1. že davno prorokovan (napovedan, objavljen) θέσφατα, Δῖκη, συννοῶν τε τἀξ ἐμοῦ παλαίφαθ' … primerjajoč (prorokbe) z izreki (katere mi je Fojb že davno dal). 2. o čemer govore stare bajke, star, starodaven, prastar δρῦς, πρόνοια.

παμ-πάλαιος 2 zelo star, prastar.

πεμπταῖος 3 pet dni star, petega dne.

πέρυσι(ν) adv. [Et. dor. πέρυτι(ς), idevr. per-uti-, nem. firn = lanski (got. faírneis = star) iz περ- + uti, iz ϝετ-, gl. ἔτος] pred letom, prejšnje leto, lani, ἀπὸ πέρυσιν od lani NT.

πηλίκος 3 [Et. idevr. qwā-li-ko-s; τηλί-κος iz ta-li-kos, sor. slov. kolik, tolik, lat. qualis, talis] kolik(šen)? kako velik? koliko star? NT.

πολιός 3 siv(kast), belkast; sivolas, star.

πρεσβυ-γενής 2 (γένος) ep. prvorojen(ec), (pra)star, starodaven.

πρέσβυς, ὁ [Et. iz πρεσ-γυς; prv. pom. "ki pred drugimi hodi", πρες, sor. πάρος, -γυς sor. βοῦς. – Obl. samo nom. acc. voc; fem. ep. πρέσβα, ep. poet. πρέσβειρα; pl. πρέσβεις (k πρεσβευτής), comp. πρεσβύτερος 3, sup. πρεσβύτατος 3] 1. star, prileten, postaren; subst. starček, starec; οἱ πρεσβύτεροι starejši ljudje, predniki, NT duhovniki, starejšine. 2. a) častitljiv, spoštovan, čislan; važen, pomemben, mogočen, velik; b) οἱ πρέσβεις poslanci.

προ-γενής 2 (γένος) ep. poet. [comp. προγενέστερος] prej rojen, star, prileten, prastar, starodaven.

πρωτό-γονος 2 ep. poet. prvorojen(ec), zelo plemenit, star, starodaven οἶκος.

συμ-μετρέομαι 1. med. izmerim, od-, premerim, preračunim, τί τινι kaj s čim. 2. pass. izmerjen (odmerjen, dodeljen, določen) sem komu, βίος ujemam se, skladam se s kom τινί, ἔφθιτο συμμετρούμενος τῷ μακρῷ χρόνῳ izenačen dolgemu življenju (= zelo star).

σύμ-μετρος 2 (μέτρον) 1. od-, izmerjen, (so)razmeren, v pravem razmerju, skladen, primeren (po času in prostoru), ὡς κλύειν v primerni bližini, dosti blizu, da se sliši; οὐ ξύμμετρος πορεία razmerno zelo dolga pot; o času: τῷδε ἀνδρί enako star, τύχῃ pravočasno, o pravem času. 2. primeren, prikladen, pripraven.

τηλίκος 3 ep., τηλικόσδε, -ήδε, -όνδε τηλικ-οῦτος, τηλικαύτη, τηλικοῦτο(ν) [Et. iz τᾱ-λικ-ος od kaz. zaimka to-, lat. talis, slov. tolik] 1. tolik(šen), tako velik (važen, mogočen), tako majhen, τηλικοῦτον tako zelo. 2. tako star, v tej starosti, tako izkušen, tako mlad.

τοῖος 3, τοιόσδε 3 τοιοῦτος, τοιαύτη, τοιοῦτο(ν), okrepljeno τοιουτοσί tak, takšen, tale; pregnant. toliko star, tako lep, izvrsten, zal, okruten itd. ἔλεγον τοιάδε takole, ἐν τῷ τοιούτῳ v takih razmerah, τοιαῦτα taki slučaji (vzroki, odnošaji), ἐν τῷ τοιῷδε v teh razmerah, v takem položaju, κατὰ τοιόνδε na takšen način, takole, iz tega vzroka; τοῖος μέγας tako prostran (velik); adv. τοῖον tako zelo, (prav) tako, θαμὰ τοῖον tako pogosto, σιγῇ τοῖον prav tiho.

τόσος 3, ep. poet. τόσσος; τοσόσδε, τοσήδε, τοσόνδε, ep. τοσσόσδε 3; τοσοῦτος, τοσαύτη, τοσοῦτο(ν), ep. τοσσοῦτος, ojačeno τοσουτοσί, τοσαυτηί, τοσουτονί in τοσοσδί 3 tolik(šen) 1. tako velik, (dolg, širok, globok, močen), tako mogočen, tako star; tako obilen (mnogoštevilen). 2. pl. toliko, τρὶς τόσσοι trikrat toliko a) ravnotoliko, ἄλλους τοσούτους ravno toliko drugih; ἕτερον τοσόνδε ravno toliko; b) le (samo) toliko εἰπεῖν, τοσοίδε ὄντες le malo njih, tako malo njih; včasih odgovarja besedam ὅσος, ὅσοσπερ itd. 3. adv. a) ἐκ τοσοῦδε, ἐκ τόσου iz tolikšne daljave, od tako dolgega časa, od tega časa, tako dolgo, ἐν τοσούτῳ medtem, ἐς τοσόνδε, ἐς τοσοῦτον, ἐπὶ τοσοῦτον tako daleč, tako zelo, τοῦ χρόνου tako dolgo; b) τόσῳ, τοσῷδε, τοσούτῳ (nav. s komp.) toliko, za toliko, tem (več), ὅσῳ … τοσούτῳ čim … tem; c) τόσον, τοσ(σ)όνδε, τοσοῦτον tako zelo, tako daleč, tako dolgo, toliko, tem več (bolj), samo (le) toliko, tako malo; d) τοσούτῳ … ὅσῳ za toliko … kakor, οὐ τοσοῦτον … ὅσον ne tako zelo … kakor.

τριταῖος 3 (τρίτος) 1. tretji dan (se vršeč), tridneven. 2. tretji. 3. pred tremi dnevi; tri dni star.

ὑπερ-γήρως 2 (γῆρας) zelo star, prastar.