Franja

vapeur¹ [vapœr] féminin para, hlap

bain masculin de vapeur parna kopel
pression féminin de vapeur parni pritisk
machine féminin; chaudière féminin à vapeur parni stroj, kotel
bateau masculin à vapeur parnik
pommes de terre cuites à la vapeur parjeni, dušeni krompir
à la vapeur naglo, v naglici
à toute vapeur s polno paro, z vso hitrostjo
renverser la vapeur (figuré) popolnoma spremeniti svoje postopanje

vapor moški spol para, hlap; izparevanje, izhlapevanje; gost dim; parnik; muha(vost)

vapor correo poštni parnik
vapor rápido brzi parnik
vapor de ruedas parnik na kolesa
baño de vapor parna kopel
buque de vapor parnik
caballo de vapor konjska sila
caldera de vapor parni kotel
calefacción de (ali por) vapor parna kurjava
máquina de vapor parni stroj
al vapor s polno paro
por vapor s parno silo
vapores pl (živčni, histerični) napadi
le dan vapores dobiva omedlevične napade
compañía de vapores paroplovna družba

vapor -ōris, m (iz indoev. kor. *u̯ēp-, *u̯p- pihati, puhteti (prim. kor. *keu̯ep- kaditi, kuhati, valoviti, kipeti); prim. skr. kúpyati (on) vre, se jezi, gr. καπνός dim, lat. vapidus, vappa, vapiō, sl. kipeti, lit. kvãpas puh, dih, duh, dah, vonj, zadah, let. kùpêt kaditi se)

1. sopuh, hlap, izhlapek, izhlapina, para, sopara, soparica, izpara, izparina, izparica: Lucr., Sen. ph., Aug. idr., vis vaporis O., aquarum quasi vapor quidam aër habendus est Ci., stellae terrae vaporibus aluntur Ci., formidare nocturnos vapores H.; occ. dim, čad, saje: Stat., Sen. tr., volat vapor ater ad auras V., non stultus vapor O. (od kadila).

2. meton. sopara, soparica, toplota, gorkota, vročina, pripeka: Acc. ap. Non., Pac. ap. Varr., Col., Plin., Ap., Val. Fl. idr., solis Cu., Lucr., findit vaporibus arva Phoebus O., tantus siderum vapor H., locus vaporis plenus L., terra semen tepefactum vapore suo diffundit Ci.; occ. ogenj: Hier. idr., lentus carinas ēst (pokončuje) vapor V., tactae vaporibus herbae O., restinctus vapor H.; metaf.: pectus insanum vapor amorque (ἓν διὰ δυοῖν) torret Sen. tr. žar ljubezni. — Star. soobl. vapōs -ōris, m: Acc. ap. Non., Lucr., Q.

vapōrātiō -ōnis, f (vapōrāre) hlapenje, izhlapevanje, izparevanje, hlap(i), para: fluctuantium undarum Sen. ph., urinae, balnearum Plin.; occ. ogrevanje, gretje, segrevanje: Cael.

vapore

A) m

1. kem., fiz. hlap, para:
vapore acqueo vodna para
vapori di iodio, di mercurio jodovi, živosrebrni hlapi

2. vodna para:
a tutto vapore pren. na vso moč, z vso paro
bagno a vapore parna kopel
caldaia a vapore parni kotel
locomotiva a vapore parna lokomotiva

3. navt. parnik

4.
vapori pl. meglica; hlapi:
i vapori del vino vinski hlapi

B) agg. invar. fiz.
cavallo vapore konjska moč

vapóri m pl. para; hlap

vapour ameriško vapor [véipə]

1. samostalnik
para, hlap; izparina; meglica; dim; vlažnost zraka
tehnično plin
figurativno fantom, utvara; muhavost, kaprica; prazno hvalisanje, domišljavost, bahavost, širokoustenje
množina histerija, hipohondrija; melanholija

vapour bath parna kopel
vapour density gostota pare
vapour engine plinski motor
vapour inhaler medicina inhalacijski aparat
vapour pressure, vapour tension pritisk pare
to disappear as vapour izginiti kot kafra

2. neprehodni glagol
izpare(va)ti, oddajati paro, pariti se, (iz)hlapeti
figurativno hvalisati se, bahati se, širokoustiti se

za para; por; a

za danes para hoy
dan za dnem día por día
korak za korakom paso a paso
beseda za besedo palabra por palabra
(v zameno) za a cambio de
knjiga za tebe un libro para ti
sredstvo za glavobol un remedio para (ali contra) el dolor de cabeza
nisem (razpoložen) za šale no estoy para bromas
jaz za svoj del ... por mi parte
jaz za svojo osebo por lo que a mí toca; en cuanto a mí; en lo que a mí respecta (ali concierne)
to je stvar zase esto es cosa aparte
za to ceno (po tej ceni) a ese precio, por ese precio
po 10 peset za kos a diez pesetas por pieza
za koga me (pa) imate? ¿por quién me toma usted?
za primer, da ... (para el) caso de que (subj); por si (ali acaso) (subj)
glasovati za koga votar por alg
vse govori za nas todo habla en nuestro favor
sesti za mizo sentarse a la mesa
prijeti za roko coger (ali tomar) de la mano
smatram za nespametno lo considero desarcetado
zanimam se za ... tengo interés por...
zgrabiti za lase koga coger de (ali por) los cabellos a alg
za in proti el pro y el contra
za domovino por la patria

пар m

1. para, sopara; meglica;
на всех парах z vso paro, na vso moč;
быть под парами biti pripravljen, nared; biti vinjen;
задать пару кому napeti jih komu, ozmerjati koga;

2. praha, nezorana zemlja, ledina;
под паром nezoran

Abdampf, der, Technik odpadna para

apníca poza f para matar la cal

ávtocésta autopista f ; carretera f para automóviles

avtocesta z obvezno pristojbino autopista de peaje

ávtokámp camping m para automóviles

bèspāran -rna -o
1. brezparen, brez para: -a cipela
2. neparen, lih

bezljáti correr de aquí para allá; correr de un lado a otro

brášno provisiones f pl para el viaje (ali para el camino)

cālīgō -inis, f (prim. gr. κηλίς madež, κελαινός črn)

1. tema, temota, temina, mrak: caecis tenebris et caligine Ci., c. obscura Ci. (Arat.), nox ubi terribili terram caligine texit Lucr., caeca c. V., inter caliginis umbras O., caligo ac tenebrae et perpetua nox Cu.; occ. mežurek, tema, ki se komu dela pred očmi, nenadno zatemnjenje, omotica, omedlevica, vrtoglavica: cum altitudo caliginem oculis offudisset L., ego vero non video: nox oboritur et crassa caligo Sen. rh.; v pl. napadi omotice (omedlevice): Cels., oculorum caligines Plin.; medic. o trajnem stanju slabost oči, slabovidnost, slab vid, slabe oči, brljavost v zvezi z gen. oculorum ali brez: Cels., Plin.; pogosto v pl.: Plin.

2. met. gosta para, sopara, megla, gost dim, čad, poltema, polmrak: crassa Lucr., densa V., L., spissa O., a meridie nebula occepit... Noctem insequentem eadem caligo obtinuit L., caligo, immodico terrae fervore excita, lucem tegit Cu., caligo, quam circa humidi effuderant montes Cu., statim concĭdit crassiore caligine spiritu obstructo clausoque stomacho Plin. iun.; quasi per caliginem vidi Gitonem Petr.; v pl.: Col.; pesn.: pingues multa caligine taedae Lucr., c. picea V. oblak dima, nigra V. oblak prahu.

3. pren.
a) tema, zatemnelost, zatemnitev: alicui magnitudine suā inducere caliginem Vell. koga s svojo slavo zatemniti.
b) duhovna tema, megla, noč: discussa est illa caligo Ci. negotovost, haec indoctorum animis offusa caligo est, quod tam longe retro respicere non possunt Ci. nevednost, eademque (philosophia) ab animo tanquam ab oculis caliginem dispulit Ci., res caligine mersae V., caeca mentem caligine consitus Cat.
c) žalostne okoliščine, beda, križi in težave: superioris anni caligo et tenebrae Ci., vide nunc caliginem temporum illorum Ci., caligo bonorum, tenebrae rei publicae Ci., quaedam scelerum offusa c. Q., numquam sibi tantum caliginis... offusum Plin. iun.

cigárnica (etui) cigarrera f ; petaca f para cigarros

čemú? ¿para qué?

čemu delaš to? ¿para qué lo haces?

četvoròvolica ž voz sena, ki ga peljeta dva para volov