Franja

Zadetki iskanja

  • in-conveniēns -entis (in [priv.], convenīre)

    1. ne soglašajoč, nesoglasen, nepodoben (naspr. similis): Q., Cass. in Ci. ep., non i. corpus et par est color Ph.

    2. „ne v soglasju“, torej: neprikladen, neprimeren, nespodoben: Ap., Vulg., Ambr., Lact.; adv. inconvenienter neprimerno, nespodobno: Aug.
  • inculper [-pe] verbe transitif obtožiti, obdolžiti

    inculper quelqu'un d'homicide par imprudence obtožiti koga nepremišljenega uboja
  • incursion [ɛ̃kürsjɔ̃] féminin (sovražen) vpad, vdor; poseganje (dans v)

    incursion par voie aérienne letalski vdor
    incursions des barbares sovražni vpadi barbarov
    incursion de troupes parachutées vpad padalskih čet
    les incursions de cars de touristes dans le paisible village vdori avtobusov s turisti v mirno vas
    faire une incursion dans un domaine (za hip) poseči na neko področje
  • indikácija medicina indication ženski spol (thérapeutique)

    indikacije za zdravilo (zdravljenje) indications d'un médicament (d'une cure)
    ugotoviti indikacije in kontraindikacije établir les indications et les contre-indications
    statistične indikacije indications statistiques (ali données par les statistiques)
  • indivis, e [ɛ̃divi, z] adjectif nedeljen

    par indivis nedeljeno, skupno, v celem
  • īnferus 3 ali īnfer 3 (Ca.), k temu īnfrā, komp. īnferior -ius, superl. īnfimus 3 ali īmus 3 spodnji (naspr. super[us]).

    A. poz. īnfer[us] redko v sg.: super inferque vicinus Ca., inferus an superus deus L. Andr., limen superum inferumque Pl.; zlasti mare inferum Ci. Tirensko morje (naspr. mare superum Jadransko morje) Ci., v pismih tudi brez mare: iter ad superum, navigatio infero Ci. ep. Pogosteje v pl.: omnia supera, infera Ci., infera in loca abire Ci. zaiti; poseb. kot evfem. za podzemlje: dii superi inferique Ci., L. nadzemeljski in podzemeljski bogovi, dii deaeque superi atque inferi Pl., Ter., per flumina iuro infera O. Od tod subst. īnferus -ī, m (sc. locus) podzemlje, pekel: porta inferi Vulg.; īnferī -ōrum, m spodnji, podzemljani, pokojniki, podzemlje, podzemeljski (spodnji) svet: impendet apud inferos saxum Tantalo Ci., existimamus illum apud inferos impiorum supplicia perferre Ci., ad inferos poenas parricidii luere Ci., ille prope ab inferis evocavit omnīs Metellos Ci., Sulla ab inferis excitandus est Ci., si ab inferis exsistat Malleolus Ci., inferorum animas elicere Ci., Cerberus apud inferos Ci., ab inferis exsistere L. od mrtvih vstati, inferos fingere Ci., deferre ad inferos Vell., precari superūm inferūmque numina Iust.; tudi nagrobni spomenik: Lact.

    B. abl. sg. f. īnfrā (nam. inferā, sc. parte) stoji

    I. adv. na spodnji strani, spodaj, zdolaj: iumenta in flumine supra atque infra constituta C., partes eae, quae sunt infra, dilatantur Ci., mare quod supra quodque adluit infra V., non seges est infra Tib. (v podzemlju); o mestu v govoru in spisih: paulo infra „saepe quaesivi“ inquit Ci., earum litterarum exemplum infra scripsi Ci., infra scriptum est S.; o mestu za mizo pri pojedini: Nomentanus erat super ipsum, Porcius infra H. (infra = ležeč na desni, supra = ležeč na levi), discubuere in summā Antonius et infra scriba ... Versius S. fr.; pren.: non infra descendunt, ut ad infimos perveniant L. tako nizko, liberos eius ut multum infra despectare T. zaničljivo je gledal na njegove otroke kot globoko pod njim stoječe.

    — II. praep. z acc.

    1. pod: argentum ... infra oppidum exspectabat Ci., infra eum locum C., ut una pars supra Ephesum, altera infra Ephesum navigaret Ci., i. caelum T., i. genua Cu., i. ventriculum Iuv., o te ineptum, qui putas meā interesse, supra terram an infra putrescam Sen. ph.; o mestu za mizo pri pojedini: infra aliquem cubare, accumbere Ci., L., Cu. (prim. I.) na desni strani.

    2. (pri glagolih premikanja) dol k, (dol) do: is ... infra etiam mortuos amandatur Ci. (krajevno ime prolept. amandatur eo, ubi infra mortuos sit!); prim.: delata materia infra Veliam L. na kraj pod Velijo.

    3. metaf.
    a) (časovno) po, za: Homerus infra Lycurgum fuit Ci.
    b) (po velikosti, dostojanstvu, ugledu) pod, za: uri magnitudine sunt infra elephantos C. manjši kot ..., res humanas despicere atque i. se positas arbitrari Ci., qui praegravat artes i. se positas H., i. servos ingenium T., (poetae) secundi vel i. secundos Ci., omnia i. se esse Ci., i. omnes infimos homines Ter., i. censum Ter., i. se collocare Suet., invidia i. tuam magnitudinem iacet T., i. Ventidium deiectus Oriens T., i. se aliquid putare Plin. iun.

    C. komp. īnferior -ius

    1. nižji, niže ležeč, spodnji (naspr. superior): sublicarum pars inferior C., deiectus qui potest esse quisquam, nisi in inferiorem locum de superiore motus? Ci., inferior aedium pars Ci. pritličje, labrum inferius C. spodnja ustnica, Germania superior et inferior T., ex inferiore loco subire C. navzgor se pomikati, ex inferiore loco dicere Ci. z nevzvišenega kraja govoriti (ne z odra), ripa inf. Cu., rami Q., ad inferiora penetrare Cu.; subst.: pondere in inferius ferri O. v globočino, navzdol; acc. n. adv.: altius, inferius egredi O. previsoko, pregloboko, inferius currunt equi suis (equis) O. nižje kot ..., par erat inferior versus O. vsak drugi (spodnji) stih (torej pentameter v distihu); id persequar inferius O. pozneje, bolj spodaj.

    2. metaf.
    a) (časovno) poznejši, mlajši: aetate inferiores Ci., erant inferiores, quam illorum aetas Ci., inferiores quinque dies Varr.
    b) (po številu, stopnji, stanu, časti, lastnosti, kakovosti) manjši, slabši, nižji: H., Prop., Q., erat inferior numero navium C., inferior copiis N., scelere par est illi, industriā inferior Ci., tu cum omnibus rebus inferior sis Ci., inferius est eorum foedus, quam ceterorum Ci., inferius genus hominum Ci., inferior gradus servitutis Ci., homines inferiores loco Ci. nižji sloji, inferioris iuris magistratus L. nižji uradniki, inferiores ordines C. nižja mesta, nižji čini, nižje stopnje, gens nulla Gallicā gente famā inferior L. ni na slabšem glasu kakor ..., Romani inferiores animo C. manj bojaželjni, non inferior quam magister Ci., dignitate non inferior Ci., supplices inferioresque Ci., inferiorem esse fortunā Ci., inferior virtute, velocitate Iust., crudelis in inferiores Ci., inferioribus auxilium ferre Iust., tempora inferiora Suet., inferius maiestate sua rati T., belli laude inf. Ci.; occ. (v boju) slabši = premagan: inferiorem esse podleči (podlegati), obnemoči, omagati: Alexandrum, quibus antea vicisset, inferiorem fore Cu., nostros non esse inferiores intellexit C., nos inferiores in agendo non futuros Ci., in causā pari inferiorem discedere Ci. premagan zapustiti bojno polje.

    Č. superl. īnfimus (īnfumus) 3

    1. najspodnejši, najnižji (naspr. summūs): terram esse infimam Ci., cum scripsissem haec infima Ci. nazadnje; večinoma partitivno: infimus collis C. ali mons N. vznožje hriba, gore, nomen infimum in liturā est Ci. konec imena, ab infimā arā anguis emergit Ci. izpod žrtvenika, auricula i. Ci. uhelj, ad infimum Argiletum L. v najnižjem delu Argileta, in infimo foro Pl. na spodnjem koncu trga, ab infimo solo C., infima aequora H.; subst. īnfimum -ī, n najspodnejši del: collis ab infimo acclivis C., angustiis ad infimum (čisto spodaj) fastigium C., collis infima apertus C. na vznožju odprt.

    2. metaf. (po dostojanstvu, stanu itd.) najnižji, najslabši: homo Ter., ex infimo genere et fortunae gradu Ci., homo infimo loco natus Ci., infima multitudo Ci., plebs L., Cu., faex populi Ci., condicio servorum Ci., honorum gradus summis hominibus et infimis sunt pares Ci., cum infimo cive Romano (num) amplissimus Galliae comparandus est? Ci., gens H., genus, fortuna Suet., Italia, infima nationum T., precibus infimis aliquid impetrare ab aliquo, petere, ut ... L. s ponižnimi prošnjami; subst.: felicitate infimis par esse videtur Ci. najnižjim, communis infimis, par principibus N.

    D. superl. īmus 3,

    1. najnižji, najspodnejši: redkeje atrib.: ima sedes Ci., conviva imus H. povsem spodaj ležeč, vox H. diskant (prim. summus), sonus summus, medius, imus Plin., crura Suet., fores V., Manes V.; večinoma partitivno: fundo volvuntur in imo V., ima cauda O. konec repa, ad imam quercum Ph. pri korenini hrasta, bibitur usque eo, dum de dolio imo ministretur Ci. z dna, gurges O. globočina vrtinca, ab imis unguibus (od konca prsta na nogi) usque ad verticem summum Ci. od nog do glave, ab imo pectore V. iz globočine prsi, imae medullae O., sub imo corde V. na dnu srca, pulmonibus imis O. globoko v pljučih, fauces Ci., tellus V., auricula Amm., ima mente formidare Amm., ima cera Suet., valles Val. Fl., mare, aquae, Olympus Val. Fl., ad imos pedes Suet. do peta.

    2. subst.
    a) īmum -ī, n najspodnejši del, dno: Amm., Cl., ima cornuum L. korenine rogov, ima fontis O., fruges iaciantur in ima O., ab imo suspirare O. iz dna pljuč (globoko) vzdihniti, aquae imo perspicuae O. do dna, ab imo ad summum Q., ima summis miscere Vell., Val. Fl. vse narobe postaviti, qui regit ima (podzemlje) O., ima petit vitellus H. docela tone, ima petunt pisces O.
    b) īmī -ōrum, m: maximi imique Sen. ph. najvišji in najnižji.

    3. metaf.
    a) (časovno) zadnji, poslednji: imus mensis O. konec leta, servetur ad imum (do konca) qualis ab incepto processerit H., ad imum Thraex erit H. nazadnje.
    b) (po dostojanstvu) zadnji: superi imique deorum O., valet ima summis mutare (deus) H. = gr. τὰ ἄνω κάτω ποιεῖν.
  • inonder [inɔ̃de] verbe transitif po-, pre-plaviti; na-, pre-močiti

    la sueur inonde son visage pot mu obliva obraz
    j'ai été inondé par une averse ploha me je čisto premočila
    inonder un pays de produits étrangers preplaviti deželo s tujimi proizvodi
    une joie immense inonde mon cœur srce mi je prepolno veselja
    s'inonder les cheveux de parfum namočiti si lase s parfumom, naparfumirati si lase
    Paris est inondé de touristes Pariz je preplavljen s turisti
  • insertion [ɛ̃sɛrsjɔ̃] féminin uvrstitev, uvedba, vložitev; oglašanje, objava oglasa, oglas (v časopisu)

    insertion d'une annonce dans un journal objava oglasa v časniku
    insertion d'un jugement rendu par le tribunal objava (raz)sodbe v časopisu
  • insinuer [ɛ̃sinɥe] verbe transitif spretno ustvarjati slabo mnenje o kom, insinuirati; prišepetavati kaj, spretno namigovati na kaj, spretno dati razumeti; podtikati komu kaj

    qu'insinuez-vous par là? kaj hočete reči s tem? na kaj namigujete?
    insinuer une sonde dans une plaie spretno vriniti sondo v rano
    s'insinuer spretno (počasi, neopazno) se vsiliti, se vriniti, se vtihotapiti
    s'insinuer dans la foule vriniti se v množico
    je me suis insinué dans ses bonnes grâces, dans sa confiance posrečilo se mi je pridobiti njegovo naklonjenost, njegovo zaupanje
    le poison s'insinue dans les reins strup počasi prodira v ledvice
  • insister [ɛ̃siste] verbe intransitif vztrajati pri čem, siliti (sur quelque chose na kaj), dajati poudarek čemu, polagati važnost na, vztrajno zahtevati; ne popustiti, ne odnehati

    insister pour la réponse vztrajno zahtevati odgovor
    il insiste pour être reçu par le maire vztraja, da ga sprejme župan
  • inspiration [-sjɔ̃] féminin vdih, vdihovanje; figuré navdih, navdahnjenje, inspiracija; pobuda, nasvet, sugestija; familier domislek

    les rapides inspirations du malade bolnikovo hitro dihanje
    poète masculin sans inspiration pesnik brez inspiracije
    avoir de bonnes inspirations imeti dobre domisleke
    agir par l'inspiration delati na pobudo
    manquer d'inspiration biti brez inspiracije
    suivre l'inspiration d'un ami ubogati prijateljev nasvet
  • instant [ɛ̃stɑ̃] masculin trenutek, hip

    instants pluriel de bonheur srečni trenutki
    à l'instant takoj, v hipu
    dans un instant kmalu
    au même instant v istem hipu
    à chaque instant vsak hip, vsak trenutek, neprestano
    à l'instant où v trenutku, ko
    un instant! trenutek (počakajte), prosim!
    d'un instant à l'autre od trenutka do trenutka
    revenir dans un instant takoj se vrniti
    par instants od časa do časa
    pour l'instant trenutno
  • instinct [ɛ̃stɛ̃] masculin nagon, instinkt

    d'instinct, par instinct nagonsko, spontano
    instinct de la conservation samoohranitveni nagon
    instinct divinateur dar vedeževanja
    instinct grégaire čredni nagon
    instinct sexuel spolni nagon
    instinct infaillible nezmotljiv instinkt
    avoir l'instinct des affaires imeti čut za poslovne zadeve
    pressentir par instinct un danger nagonsko slutiti nevarnost
  • instínkt instinct moški spol

    po instinktu par instinct, d'instinct
    instinkt samoohranitve instinct de conservation
    spolni instinkt instinct sexuel
  • instinktíven instinctif

    to je instinktivno c'est instinctif
    instinktivni odpor antipathie ženski spol (ali aversion ženski spol) instinctive
    (prislov) instinktivno instinctivement, d'instinct, par instinct
  • instruire* [ɛ̃strɥir] verbe transitif (po)učiti, poučevati, dati navodila, instruirati; obvestiti, informirati; preiskovati, voditi preiskavo (sodni proces)

    instruire la jeunesse učiti mladino
    instruire une affaire preiskovati zadevo
    s'instruire izobraževati se; postati pametnejši
    s'instruire auprès de quelqu'un informirati se pri kom
    je suis instruit de toute l'affaire informiran sem o vsej zadevi
    je suis instruit par l'expérience izkušnje so me izučile
    la presse n'a pas été instruite des décisions du gouvernement tisk ni bil obveščen o vladnih sklepih
  • intérêt [ɛ̃terɛ] masculin korist, prid, interes; dobiček; zanimivost, važnost; sebičnost, koristoljubje, egoizem; (večinoma v pluriel) obresti, obrestovanje, koristi, interesi

    intérêts arriérés zaostale obresti
    intérêts compensatoires odškodninske obresti
    intérêt(s) composé(s) obrestne obresti
    intérêts courants tekoče obresti
    intérêts créanciers, créditeurs aktivne obresti
    intérêts débiteurs, passifs pasivne obresti
    intérêts dus, échus dolgovane, zapadle obresti
    intérêt de l'Etat državni interes
    intérêts moratoires, de retard zamudne obresti
    intérêt particulier sebičnost
    intérêt public, commun javni, obči interes
    il y a intérêt želeti je
    il a tout intérêt v njegovem interesu je
    c'est dans votre intérêt to je v vašem interesu
    affaire d'intérêt denarna zadeva
    calcul masculin des intérêts obrestm račun
    film masculin sans intérêt nezanimiv film
    paiement masculin des intérêts plačanje obresti
    dommages-intérêts pluriel nadomestilo za škodo, odškodnina
    sans intérêts brez obresti, brezobresten
    prêt masculin à intérêt posojilo proti obrestim
    rapportant des intérêts donašajoč obresti, obrestujoč se
    sphère féminin, zone féminin d'intérêts (politique) interesno področje
    taux masculin d'intérêt obrestna mera
    intérêt(s) simple(s) navadne, enostavne obresti
    intérêt usuraire oderuške obresti
    agir par intérêt delati iz sebičnosti
    agir dans l'intérêt d'un ami delati v prijateljevem interesu
    agir contre ses propres intérêts delati proti svojim lastnim interesom, sam sebi jamo kopati
    avoir des intérêts dans quelque chose biti udeležen pri čem
    bonifier des intérêts poravnati, plačati, povrniti obresti
    concilier les intérêts uskladiti interese
    embrasser les intérêts de quelqu'un zavzeti se za koga, potegniti s kom
    bien entendre ses intérêts dobro se razumeti na svoje koristi
    éveiller l'intérêt zbuditi zanimanje
    faire une déclaration du plus haut intérêt dati nad vse važno izjavo
    joindre l'intérêt au capital, capitaliser les intérêts pridati, pripisati obresti glavnici
    mettre, placer à intérêt obrestonosno naložiti
    prêter à intérêt posoditi proti obrestim
    prendre intérêt à quelque chose zanimati se za kaj
    ressentir un vif intérêt pour quelque chose začutiti, dobiti veliko zanimanje za kaj
    (rap)porter des intérêts donašati obresti, obrestovati se
    susciter de l'intérêt zbuditi zanimanje
    veiller aux intérêts de quelqu'un varovati koristi, interese kake osebe
  • intérim [ɛ̃terim] masculin vmesno razdobje, začasnost, provizorij, interim, meddobje; začasna rešitev, začasna uredba

    par intérim v vmesnem času, provizorno, začasno
    dans l'intérim des vacances v času počitnic
    ministre masculin par intérim začasni, interimski minister, namestnik ministra
    assurer, faire l'intérim, être chargé de l'intérim nadomestovati
    gouvernement masculin par intérim začasna vlada
  • interímen intérimaire, provisoire

    interimno, z interimom par intérim
  • intermédiaire [-medjɛr] adjectif vmesen, srednji; masculin posrednik, posredovalec, posredovanje, srednja pot; commerce posredovalen, prekupčevalen trgovec

    par l'intermédiaire (d'une agence) s posredovanjem (kake agencije)
    commerce masculin intermédiaire posredovalna trgovina, prekupčevanje
    espace masculin, temps masculin intermédiaire vmesni prostor, čas
    couleur féminin intermédiaire entre le rouge et le rose vmesna barva med rdečo in roza
    époque féminin intermédiaire prehodna doba
    membre masculin intermédiaire vmesni člen
    produit masculin intermédiaire vmesni proizvod, polfabrikat
    solution féminin intermédiaire rešitev v zlati sredini
    servir d'intermédiaire biti za posrednika (posredovalca)
    je ne suis que l'intermédiaire entre elle et vous sem le posredovalec med njo in vami