Franja

gospá (splošno) lady; (v nagovoru) madam; (pred priimkom) arhaično Mistress; (na pismu) Mrs. (izgovorjava misiz); (ako je zakonski stan neznan) Ms. (izgovorjava mèz, miz)

gospá Brown Mrs. Brown; (poročena) married lady
Spoštovana gospá! Dear Madam!
je gosp Brown doma? is Mrs. Brown at home?
gospe in gospodje! Ladies and Gentlemen!
igrati gospo, hoteti biti gospa (figurativno) to act the lady, to put on airs, pogovorno to act posh

gospód (nagovor brez imena) sir; (nagovor s priimkom) Mr. (= Mister) Brown, (za priimkom na naslovu pisma) Esquire ali Esq.

gospód Ta-in-Ta Mr. So-and-So
Spoštovani gospód! (v pismu) Dear Sir
da, gospód yes, sir
gospodje! gentlemen!
gospe in gospódje! Ladies and Gentlemen!
biti sam svoj gospód to be one's own man (ali master); to stand on one's own feet
igrati velikega gospóda to pose as a fine gentleman (ali pogovorno a swell, one of the nobs); to put on airs, to give oneself airs, to ape one's betters
Gospod (bog, religija) Lord
v Gospodu zaspal asleep in the Lord
fevdalni gospód zgodovina feudal lord, seigneur, seignior

gospodár (hiše, stanovanja) householder, landlord; (delodajalec) employer, master, ZDA boss; (kmetovalec) farmer; husbandman, pl -men; (oblast) lord, master, ruler

biti svoj gospodár to be one's own master, to be independent, žargon to be on one's own
brez gospodárja without a master
otroci brez gospodárja waifs and strays pl
stvari brez gospodárja unclaimed (ali unowned, ownerless) property
živali brez gospodárja stray animals, strays pl
neomejen gospodár absolute ruler, despot
on je dober gospodár he manages well
ona je gospodár v hiši, v družini (»nosi hlače«) she wears the trousers
nihče ne more služiti dvema gospodárjema no man can serve two masters
kakšen gospodár, takšen sluga like master, like man

gospodínjski

gospodínjsko delo housework
gospodínjska dela menial tasks pl
opravljati gospodínjska dela to do the housework
gospodínjski aparati domestic (ali household) appliances, labour-saving devices pl

gospóski gentlemanly; lordly; noble; of rank, of quality, of distinction; zgodovina seigneurial, seigniorial; (obleka) stylish, fashionable, smart

gospósko živeti to live in (grand) style

góst gosta, gosto dense; compact; (juha, lasje) thick; (dlaka) bushy; (pisava, vrste, tkivo) close

góst, gosta, gosto gozd dense forest
góst, gosta, gostoa množica dense crowd
v góst, gosta, gostoi megli in a dense fog
góst, gosta, gostoo obljuden densely populated
góst, gosta, gostoo tkan closely woven
postati góst, gosta, gosto to thicken

gòst guest; invited person

gòstje pl guests, social (ali dinner-) party; (gostilniški) customer, (stalen) patron, habitué, regular (customer) of an inn (ali of a public house)
časten gòst guest of honour
dobrodóšel gòst welcome guest
nedobrodóšel gòst a guest welcome as a cold in the head
nepovabljen gòst uninvited guest, intruder, gatecrasher
igralec gòst actor making a guest appearance at another theatre
plačujoči gòst paying guest (krajšava: P.G.)
soba za gòste spare room, guest room
knjiga gòstov visitors' book
večerja z gòsti dinner party
imeti gòste to give (ali pogovorno to throw) a party
imamo gòste pri večerji we have company to dinner
imeti često gòste to entertain a great deal
nepričakovan gòst mora jesti, kar pač je an unexpected guest must take potluck

gostílna inn; public house, pogovorno pub; tavern; restaurant, eating house; ZDA saloon

imeti gostílno to run an inn

gostoljúben hospitable

gostoljúbno (prislov) hospitably
biti gostoljúben to keep open house (ali open door)

gostoljúbnost hospitality

zahvalno pismo za gostoljúbnost bread-and-butter letter
zlorabiti gostoljúbnost kake osebe to trespass on someone's hospitality

góščar (partizan) partisan, (francoski) maquis

postati góščar to take to the bush

gotovína ready money; cash; (v blagajni) cash in hand, pogovorno the ready

v gotovíni in cash, cash down
za gotovíno for (prompt) cash
cena za gotovíno cash price
plačilo v gotovíni payment in cash, cash payment
plačati v gotovíni to pay (in) cash, to pay cash down, to pay on the nail
imam malo gotovíne I am short of cash
nimam gotovíne I have no ready money
manjka mi gotovíne I am short of cash
prodati za gotovíno to sell for cash

gotóvo certainly; sure, surely; positively

gotóvo! certainly! for sure!, ZDA sure!
popolnoma gotóvo (humoristično) as sure as eggs is eggs; as sure as death and taxes
nekaj je gotóvo one thing remains certain
čisto gotóvo (zanesljivo) without fail, assuredly
tako gotóvo kot živim as sure as I live
to gotóvo ne more biti njen brat it surely cannot be her brother
vrata so gotóvo odprta the door is sure to be open
gotóvo bo prišel prvi he is sure to come first
počasi, a gotóvo slowly, but surely

gotóvo adv. sicuro, sicuramente, di sicuro; certamente:
gotovo pridem vengo di sicuro
'Ali mi boste to naredili do jutri?' 'Gotovo, nič ne skrbite!' 'Me lo fa entro domani?' 'Sicuro, non si preoccupi!'

gotóvo ciertamente, por cierto, cierto; seguramente

čisto gotovo (zanesljivo) sin falta
to vem za gotovo estoy seguro de ello
bo gotovo príšel? ¿es cierto que vendrá?
on je gotovo doma debe estar en casa
gotovo! (končano!) ¡ya está!; ¡listo!

gotóvost certainty; sureness; arhaično surety; (zanesljiva stvar) VB žargon cert, dead cert, ZDA žargon cinch; (pripravljenost) readiness

ne morem trditi z gotóvostjo I cannot state with certainty (ali positively), pogovorno I can't say for sure
ugotoviti gotóvost dejstva to establish the certainty of a fact

gôvor speech; (javen) address; (slovesen) oration; (jezik) language, idiom, tongue; (napitnica, zdravica) toast

gôvor brez priprave extemporaneous speech, spech delivered extempore (ali ad lib)
nagrobni gôvor funeral oration, graveside eulogy
dar gôvora gift of speech
prvi gôvor (poslanca v parlamentu) maiden speech
obrambni gôvor pravo speech for the defence
poslovilni gôvor valedictory (speech)
prestolni gôvor speech from the throne
premi gôvor gramatika direct speech
zavisni gôvor gramatika indirect speech
vezani gôvor metrical language (of poetry, verse)
nevezani gôvor nonmetrical language (prose)
imeti dolgovezen gôvor to make a longwinded speech
izguba gôvora loss of speech
gôvor je o... the subject under discussion (ali in question) is...
o tem ni gôvora, ne more biti gôvora that is out of the question
imeti gôvor to make (ali to deliver) a speech (o on)
o čem je gôvor? what are you talking about?; what's it all about?
ni gôvora vredno it is not worth mentioning
svoboda gôvora freedom of speech
oseba, ki piše gôvore za druge ghost writer, speech writer

govoríca rumour; talk(ing); language; report; (čenče) gossip, tattle, pogovorno blabber; (narečje) dialect

prazne govoríce nonsense, pogovorno poppycock, bosh
govoríca se je izkazala kot lažniva the rumour has proved false
širijo se govoríce rumours have got abroad
govoríca gre the rumour goes, rumour has it, it is rumoured
govoríca se širi it is widely rumoured (da that)
širiti govoríco to spread a rumour
to je samó govoríca this is only a rumour
te govoríce se širijo z namenom, da... these rumours (ali reports) are spread only with the object of...
bile so govoríce o njegovem odstopu (demisiji) there have been rumours (ali reports) of his resigning

govoríti (-ím) imperf.

1. parlare:
govoriti s piskajočim, kričečim glasom parlare con voce stridula
govoriti skozi nos parlare col naso
govoriti gladko, glasno, hitro, počasi, tiho parlare speditamente, ad alta voce, presto, piano, sottovoce
govoriti s težavo parlare con difficoltà
govoriti z očmi, s pogledom parlare con gli occhi, con lo sguardo
govoriti z rokami, z znaki parlare con le mani, coi gesti
govoriti na pamet parlare a braccio
afektirano govoriti parlare in punta di forchetta, affettatamente

2. (izražati misli z govorjenjem) parlare, dire:
kaj govoriš? cosa dici?
govoriti resnico dire la verità
govoriti brez olepšavanja, brez pomislekov parlare senza mezzi termini; parlare, dire senza guardare in faccia a nessuno
govoriti dvoumno, neumno, vsebinsko prazno parlare in modo equivoco, stupido, a vanvera
govoriti premišljeno, razumno parlare in modo sensato
govoriti spretno saper parlare
govoriti o čem parlare di qcs.
govoriti proti komu criticare qcn.
pren. govoriti čez koga sparlare di qcn.

3. (znati jezik) parlare:
govoriti nekaj jezikov parlare varie lingue
govoriti dobro, slabo slovenščino parlare in un buono, un cattivo sloveno
govoriti (po) italijansko parlare italiano, l'italiano, in italiano

4. (biti s kom v normalnih odnosih) parlarsi, parlare:
pog. soseda ne govorita i vicini non si parlano
z njim ne govorim con lui non parlo, gli ho tolto il saluto

5. pren. (biti zunanji izraz česa) parlare:
številke govorijo o naraščanju proizvodnje i dati alla mano parlano di un aumento della produzione
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
govoriti že več let avere una relazione (amorosa) da vari anni
pren. govoriti gluhim ušesom, stenam, vetru, v prazno parlare al vento, al muro, al deserto
pren. govoriti skupni jezik essere dello stesso parere
pog. sama fovšija govori iz njega parla, dice così per pura invidia
govoriti drug čez drugega parlare confusamente
govoriti drug mimo drugega parlare tra sordi
pren. govoriti komu na srce cercare di convincere qcn.
govoriti za koga adoperarsi per qcn., spezzare una lancia in favore di qcn.
o tem ni da bi govoril, ni vredno govoriti di questo non è il caso di parlare
(za izražanje stopnjevanja z dodatno trditvijo) nad tem so se zgražali celo prijatelji, da ne govorimo o sovražnikih del fatto si scandalizzarono gli amici, per non dire dei nemici
o kom, o čem govoriti samo v superlativih di qcn., qcs. parlare, esprimersi soltanto in termini superlativi, al superlativo
pren. govoriti na dolgo in na široko farla lunga
govoriti tjavendan, tja v tri dni parlare a casaccio, a vanvera
govoriti kakor raztrgan dohtar avere la parlantina sciolta
govoriti kakor bi rožice sadil parlare con slancio, in tono enfatico; parlare sdolcinato, affettatamente
pren. govoriti, kakor bi iz rokava stresal parlare come un libro stampato
to govori vam v prid ciò depone a suo favore
o tem se veliko govori se ne fa un gran discorrere
govoriti nerazumljivo parlare arabo, ostrogoto, turco
govoriti o tem in onem parlare del più e del meno
govoriti s kom na štiri oči parlare con qcn. a quattr'occhi
govoriti na splošno stare, tenersi sulle generali
govoriti nepovezano sconnettere
govoriti o nepravem času, preveč straparlare
govoriti prisiljeno recitare
govoriti prostaško ruttare
govoriti s kretnjami parlare a gesti
govoriti v prispodobah metaforeggiare
govoriti za silo (tolči nek jezik) balbettare
PREGOVORI:
kar trezen misli, to pijan govori in vino veritas; bocca ubriaca scopre il fondo del cuore
česar polno je srce, o tem usta govore la lingua batte dove il dente duole
govoriti je srebro, molčati pa zlato la parola è d'argento, il silenzio d'oro

govorjênje speaking, talking, speech; talk

grdo, umazano govorjênje foul language
prostaško govorjênje bad (ali strong ali abusive) talk
spreten v govorjênju glib
to je pravo govorjênje! (= tako je prav, sedaj se bomo lahko sporazumeli!) now you are talking!