Franja

per-colō² -ere -uī -cultum (per in colere)

1. dobro gojiti, dobro obdelovati (= prebivati kje): Eleusiniam glebam Ap.

2. dobro gojiti ali negovati = (o)čediti, (o)čistiti, (o)snažiti, zelo (na)lišpati, zelo (o)krasiti, zelo olepš(ev)ati: non ullā curā ōs Ap., femina perculta Pl., quae priores … eloquentiā percoluēre T., p. incohata Plin. iun. lepo izvesti, lepo dokončati, lepo dovršiti.

3. (duševno) dobro gojiti = krepiti, razvijati, utrjevati, ukvarjati se s čim: sapientiam, nostras disciplinas Ap.

4. zelo častiti, zelo spoštovati, izkaz(ov)ati komu naklonjenost, odlikovati: patrem Pl., coniugem liberosque eius T., plerosque senatorii ordinis honore T.; occ. (po božje) častiti, moliti koga: dei numen in uxoris honoribus Ap., aliquam (sc. deam) caeremoniis propriis Ap., imagines defuncti divinis honoribus Ap., Iunonem virginem Ap. kot devico.

5. slovesno obhajati, slovesno praznovati, slovesno opraviti (opravljati), vršiti: initia Cereris Aur., funus Aur.

per-cōmis -e (per in cōmis) zelo prijazen: qui (sc. Q. Scaevola augur) peritissimus iuris idemque percomis est habitus Ci.

per-commodus 3, adv. -ē (per in commodus) zelo primeren (prikladen, priročen, ugoden, dober, smotrn): ipsis castris (dat.) percommodum fuit L., tumulus … percommode s[i]tus ad commeatus excipiendos L., acta causa est; dixit heredum advocatus, deinde populi, uterque percommode Plin. iun., percommode cadit (accidit, facis, factum est), quod (da) … Ci.; percommodum est (smotrno je) z inf.: ad natandum exercere percommodum est Veg., ad palum quoque vel sudibus exerceri percommodum est Veg.

per-contumāx -ācis (per in contumāx) zelo trdovraten, zelo uporen: percontumax redisti huc nobis, Pamphile! Ter.

per-cōpiōsus 3, adv. -ē (per in cōpiōsus) zelo obilujoč z izrazi, zelo gostobeseden, zelo mnogobeseden: Sid., legi enim librum tuum, identidem repetens ea maxime (non enim mentiar), quae de me scripsisti, in quibus quidem percopiosus fuisti Plin. iun.

per-crassus 3 (per in crassus) zelo debel: melicera autem mala est multa et percrassa: melior quae et tenuior et minus copiosa est Cels.

per-cupidus 3 (per in cupidus) zelo žêljen (želján): tui Ci. ep. tebi zelo naklonjen.

per-cupiō -ere (per in cupere) zelo želeti, prav rad (kaj storiti): nam me hodie oravit Argyrippus filius, ut[i] sibi amanti facerem argenti copiam: et id ego percupio obsequi gnato meo Pl., TH. Vin interea, dum is venit, domi opperiamur potius quam hic ante ostium? CH. Immo percupio Ter., quas (sc. bonas artes) qui sinceriter percupiunt adpetuntque, hi sunt vel maxime humanissimi Gell., quamquam ego percupiam omnino te nosse Aug.

per-cūriōsus 3 (per in cūriōsus) zelo radoveden: Nicostratus quidam fidelis Oppianici servolus percuriosus et minime mendax multa dicitur domino renuntiare solitus esse Ci.

per-decōrus 3 (per in decōrus) zelo spodoben, zelo lep: facit hoc Homerus multique illius exemplo: est alioqui perdecorum, a me tamen non ideo fiet Plin. iun.

per-dēlīrus 3 (per in dēlīrus) zelo áboten (nespameten, neumen), prav nesmiseln: dicere porro ignem res omnis esse neque ullam rem veram in numero rerum constare nisi ignem, quod facit hic idem, perdelirum esse videtur Lucr.

per-dēnsus 3 (per in dēnsus) zelo gost: perdensam humum caelestis aquas non sorbere nec facile perflari, facillime perrumpi et praebere rimas, quibus sol ad radices stirpium penetret Col.

per-difficilis -e, adv. perdifficiliter (per in difficilis) zelo težaven (têžek, težák): aditus L., perdifficillimum aditum L., manis transitu perdifficilis L., navigatio Ci., quaestio de natura deorum Ci., perdifficiliter internosci Ci., demolitio atque asportatio perdifficilis videbatur Ci., perdifficilis … et lubrica defensionis ratio proponitur Ci., mihi perdifficile esse Ci., nam quae perdifficilia sunt, perinde habenda saepe sunt ac si effici non possint Ci., illa … quae perdifficiliter internoscantur Ci., in decursu ϑέσεις meas commentari non desino; sed sunt quaedam earum perdifficiles ad iudicandum Ci.

per-dignus 3 (per in dignus) zelo vreden: tuā amicitiā Ci. ep.

per-dīligēns -entis, adv. perdīligenter (per in dīligens) zelo marljiv, zelo skrben, zelo natančen: tum ille: nempe eum dicis, inquit, quo iste omnem rerum memoriam breviter et, ut mihi quidem visum est, perdiligenter complexus est? Ci., duabus epistulis tuis perdiligenter in eandem rationem scriptis Ci., sed res operosa est et hominis perdiligentis Ci., Maecius perdiligens carminum fuit aestimator Porph.

per-disertē, adv. (per in disertus) zelo zgovorno: si Philonem illum architectum, qui Atheniensibus armamentarium fecit, constat perdiserte populo rationem operis sui reddidisse Ci.

per-diū, adv. (per in diu) zelo dolgo: faba [et] legumina in oleariis vasis oblita cinere perdiu incolumia servantur Varr., iam vero consilio ac sententia qui regere ac gubernare rem p(ublicam) possent multi nostra plures patrum memoria atque etiam maiorum extiterunt, cum boni perdiu nulli Ci., ego quod per Thessaliam si irem in Epirum perdiu nihil eram auditurus Ci. ep., praeco proconsul(is) et ipse tribunal ascendit, et ipse togatus illic videtur, et quidem perdiu stat aut ambulat aut plerumque contentissime clamitat Ap.

per-diūturnus 3 (per in diūturnus) zelo dolgotrajen: bellum Ci.

per-dīves -itis (per in dīves) zelo bogat: mulier est Segestana perdives et nobilis, Lamia nomine Ci., amici regis duo tresve perdivites sunt, sed ii suum tam diligenter tenent quam ego aut tu Ci. ep.

per-doceō -ēre -cuī -doctum (per in docēre) temeljito (na)učiti, jasno razložiti (razlagati): Lucr., Ap. idr., artes omnes Pl., res difficilis ad perdocendum Ci., si quid Apollo utile mortales perdocet ore meo O., stultitiam suam Q. — Od tod adj. pt. pf. perdoctus 3, adv. -ē dobro (temeljito) poučen (naučen), zelo spreten: Pl., Ter., Lucr., Stat., Amm., usu p. Ci.