Franja

πολύς, πολλή, πολύ, ep. tudi πουλύς, πουλύ, ep. ion. πολλός, πολλόν [Et. idevr. polu-, πολλοί iz πολjο-, πολϝjο-; sor. nem. viel (stvn. filu) od kor. pelē, gl. πίμπλημι. – Obl. gen. πολλοῦ, -ῆς, -οῦ, dat. πολλῷ, πολλῇ, πολλῷ, acc. πολύν, πολλήν, πολύ, pl. πολλοί, πολλαί, πολλά itd.; ep. gen. sg. πολέος, acc. πουλύν, πολλόν, pl. nom. πολέες, πολεῖς, neutr. πολέα, gen. masc. πολέων, fem. πολλάων, πολλέων, dat. πολέσσι, πολέσι, πολέεσσι, acc. πολέας, πολεῖς. – comp. πλείων, πλέων, πλεῖον, πλέον, pred ἤ tudi πλεῖν, gen. πλείονος, πλέονος itd., acc. πλείω, πλέω, nom. in acc. pl. πλείους, πλείω, πλέω, ep. pl. nom. πλέες, dat. πλεόνεσσι, acc. πλέας; ion. sg. nom. neutr. πλεῦν, gen. πλεῦνος, acc. πλεῦνα, pl. πλεῦνες, πλεῦνα, πλεύνων, πλεῦνας. – sup. πλεῖστος] A Pozitiv. I. 1. adi. a) mnog, mnogoteren, mogoštevilen, pogosten, v obilici, πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος ta beseda se je pogosto izgovorila, οὔνομα ἦν πολλόν ime se je pogosto omenilo; b) velik, prostoren, obilen, obsežen, širok; dolg, dolgotrajen πόλεμος; c) močan, silen ἀνάγκη, mogočen, glasen θόρυβος, trd σιγή, ὕπνος, drag(ocen). – Raba: α.) z drugimi adjektivi je zvezan s καί: πολέες τε καὶ ἐσθλοί mnogi vrli, πολλά τε καὶ δεινά mnogo nevarnosti, πολλοὶ καὶ καλοὶ χιτῶνες mnogo lepih oblek, μέγας καὶ πολλός velik in močen; β.) predikativno; prevaja se adverbialno: πολλὸς ἦν λισσόμενος prisrčno (silno) je prosil, πολλὸς αἰνεόμενος mnogo (pogosto) hvaljen, πολλὸς ἔκειτο zleknil se je daleč po tleh; πολύς εἰμι pogosto prihajam, sem mnogo pri (v) čem; s pt. λέγων veliko (marljivo) govorim; πολλὴ (ἦν) na mnogih krajih čaščena, zelo slavljena; γ.) s spolnikom pomeni določene (znane) osebe/stvari: ὁ πολὺς τοῦ χρόνου večina časa, ὁ πολὺς βίος dolgo bodoče življenje, τὸ πολὺ πλῆθος glavna četa, ὁ στρατὸς ὁ πολλός velika vojska, večji del vojske, νῆες αἱ πολλαί večina ladij; δ.) brez spolnika pomeni: velik del, πολλαὶ τριήρεις velik del troveslač, πολὺ τοῦ στρατεύματος mnogo vojske, τῆς γῆς πολλή velik del zemlje, πολλὴ τῆς ὁδοῦ velik del pota, πολλή (sc. ὁδός) dolga pot. 2. kot subst. a) οἱ πολλοί večina, množica, narod, ljudstvo, svet, ljudje; b) (τὸ) πολύ velik del, največji del, večina, glavna četa, ὡς τὸ πολύ večinoma. 3. adverb. a) πολύ, πολλά mnogo, pogosto; jako, silno, zelo, daleko, daleč (presegam), močno, τὸ πολύ, τὰ πολλά večinoma, navadno, τὰ πολλὰ πάντα večinoma, povsem; πολύ in πολλῷ pri komp. in sup.: daleko, čim; b) διὰ πολλοῦ v veliki razdalji (oddaljenosti), čez dolgo časa, ἐκ πολλοῦ od daleč, iz (velike) daljave; že dolgo, že zdavnaj, ἐπὶ πολύ, ὡς ἐπὶ τὸ πολύ daleč, daleko, večinoma, dolgo, predolgo, ἐς πολλά v vsakem pogledu (oziru), ἐπὶ πολλῷ za veliko ceno, z mnogimi žrtvami, drago, κατὰ πολλά v marsikaterem pogledu (oziru) μετ' οὐ πολύ ne dolgo potem NT, παρὰ πολύ daleko, odločilno (νικᾶν), πρὸ πολλοῦ pred dolgo časa, περὶ πολλοῦ ποιοῦμαι zelo cenim. B Kompar. πλείων, πλεῖον, πλέων, πλέον I. 1. adi. pogostejši, večji, (mnogo)številnejši, daljši, močnejši, silnejši, mogočnejši, πλείονος ἀποδίδομαι draže, πλείων νύξ večji del noči, αἱ πλείονες νῆες večina ladij, τὸν στρατὸν τὸν πλέω večji del vojske, ἡ πλέων στρατιά glavna vojska, πλείων χρόνος več časa. 2. subst. a) οἱ πλέονες večina, večji del, velika množica, ljudska stranka, narod, demokrati; b) τὸ πλέον večina, večji del, večje število, boljši ali močnejši del, dobiček, korist; πλέον ἔχω imam več (dobiček, prednost); πλέον εἰμί (γίγνομαι) pomagam, koristim komu, πλέον τι ποιῶ izpolnjujem (opravim) kaj, imam uspeh, οὐδὲν πλέον ἐστί nič ne pomaga; οὐδὲν πλέον ἐφέροντο nič niso opravili. 3. adv. a) πλέον več, dalje, οὐ τὸ πλέον … ἤ manj nego; b) τὸ πλέον, τὰ πλέω večinoma, praviloma; c) διὰ πλέονος dalj (časa), ἐκ πλείονος iz večje daljave, περὶ πλείονος ποιοῦμαι bolj cenim, ἐς τὸ πλέον dalje, ἐπὶ πλέον več, bolj, obširneje, πλεόνως (pre)več. C superl. πλεῖστος I. 1. adi. premnog, zelo (mnogo)številen, največ (njih), največji, najdaljši, najnavadnejši, zelo velik del, πλείστη γῆ zelo velik kos zemlje, πλεῖστός εἰμι τῇ γνώμῃ najbolj se nagibljem k temu mnenju; ὡς πλεῖστος kar največ, ὅτι πλεῖστος čim dalje, ὅσοι πλεῖστοι kar največ, ὁ πλεῖστος τοῦ βίου največji del življenskih potreb. 2. subst. (οἱ) πλεῖστοι večina, svet, ljudje; τὸ πλεῖστον največji del, glavna moč. 3. adv. πλεῖστον, (τὰ) πλεῖστα največkrat, večinoma, zelo pogosto, pri sup.: πλεῖστον κάκιστος najslabši izmed vseh, διὰ πλείστου v največji oddaljenosti, εἰς πλεῖστον največ, ἐκ πλείστου najdalje, ἐπὶ πλεῖστον največ, zelo dolgo, za zelo mnogo časa, večinoma, ἐκ τοῦ, ἐπὶ πλείστου od najdavnejših dni, τὸ πλεῖστον kvečjemu, περὶ πλείστου ποιοῦμαι najbolj cenim.

πολυ-χρόνιος 2 (χρόνος) ki dolgo časa traja (živi), dolgotrajen, trpežen.

τανα-ήκης 2 (ταναός, ἀκή) ep. z dolgo ostjo (ostrino), z dolgim rezilom, dolgokoničast χαλκός; zleknjen, raztegnjen.

τανυ-γλώχῑν, ῑνος, ὁ, ἡ ep. z dolgo ostjo, dolgokoničast ὀιστοί.

τείνω [Et. iz τένjω, lat. tendere, nem. dehnen. – Obl. fut. τενῶ, aor. ἔτεινα, pf. τέτακα, pass. pf. τέταμαι, aor. ἐτάθην, fut. ταθήσομαι, adi. verb. τατός, τατέος; med. fut. τενοῦμαι, aor. ἐτεινάμην; ep. aor. τεῖνα, pass. τάθην, plpf. τετάμην, du. τετάσθην]. A act. I. trans. 1. iz-, raztegnem, napenjam, napnem τόξον, natezam ἡνία, ναὸς πόδα, trdno privežem, obešam τὶ ἔκ τινος, βέλη ἐπί τινι mečem, streljam na; pren. ἶσον τείνω πολέμου τέλος enako (daleč od obeh) napnem ali raztegnem, postavim odločitev (izid) boja, sem nepristran, obema sem enako naklonjen; pos. a) βοήν, αὐδάν zaženem krik, kričim; b) λόγον εἴς τινα merim z besedo na koga. 2. razpenjam, raztegujem, razširjam, λαίλαπα vzdignem vihar, βίον dolgo živim; μακροὺς λόγους imam dolge govore, μακράν dolgo (obširno) govorim. II. intr. 1. stremim za čim ἄγαν, hitim πρός τι, ἄνω; ἐπί τινος grem nad koga. 2. razprostiram se, raztezam se εἴς τινα, segam do, zadevam, tičem se, letim na koga, nanašam se, merim na koga (kaj) πρός τινα (τι), ἐγγύς τι τείνω τινός sličen sem komu, ἑξῆς vlečem se, ležim v pravilnih vrstah. B pass. I. 1. a) sem raztegnjen ali napet ἱστία τέταται, τελαμῶνε, φάσγανον (napet sem in) visim, obešen sem; pren. μάχη ἐπὶ ἶσα τέτατο je bila enako napeta = neodločena, δρόμος ἵπποισι ἐτάθη konji so dirjali na vso moč, ὑσμίνη boj se začenja (se bije); b) napenjam se, trudim se, stremim za čim. 2. a) zleknem se, iztegnem se; pf. zleknjen sem, ležim (mrtev); b) razprostiram se νύξ, obračam se, εἴς τινα proti komu. C med. iztegujem svoje, χεῖρε razprostiram svoje roke.

τέως, ep. τῆος, τεῖος, τείως adv. 1. demonstr. a) dotlej, tako dolgo, do tedaj, tačas, nekaj časa, med tem; b) do sedaj, odslej; nekdaj, sicer. 2. relat. = ἕως dokler, dotlej da, medtemko.

τίς, τί [Et. tesal. κίς, lat. quis, quid? – Obl. gen. τίνος, τοῦ, dat. τίνι, τῷ, pl. nom. τίνες, τίνα, gen. τίνων, dat. τίσι, acc. τίνας, τίνα, ep. ion. gen. τέο, τεῦ, ion. dat. τέῳ, ion. ep. gen. pl. τέων, dat. pl. τέοισι, τοῖσι]. 1. pron. interr. v indir. in dir. vpraš., subst. in adi. kdo? kateri? kakšen? kaj? včasih = πότερος in ποῖος; τίς οὗτος ἔρχεαι kdo si ti, ki sedaj prihajaš? τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν kdo si in odkod prihajaš? τό ὅτι ali ἵνα τί γένηται ταῦτα λέγεις zakaj, čemu? τί μοι ἔριδος kaj me briga prepir? τί παθών (μαθών) gl. πάσχω (μανθάνω); σοὶ δὲ καὶ τούτοισι, τοῖσι πρήγμασι τί ἐστι kaj imaš s temi stvarmi opraviti? τί οὖν οὐ διῆλθες; zakaj nam torej nisi tega povedal = pripoveduj nam vendar, τί ἐμοὶ καὶ σοί kaj imam s teboj opraviti? NT; τί χρῆμα; τί τοῦτο; kaj naj to pomeni? τίς ἐών kaj si, da … ? καταμεμάθηκας τοὺς τί ποιοῦντας τὸ ὄνομα τοῦτο ἀποκαλοῦσιν; ali si opazil, kaj delajo tisti, ki jih nazivajo s tem priimkom? τῶν τί σοφῶν na kaj se nanaša njih znanje? διὰ τί zakaj? čemu? ἐς τί kako dolgo? čemu? πρὸς τί čemu? –. 2. adv. τί kako? zakaj? čemu? kako zelo ? NT; τί γάρ kako (kaj) neki? τί δή zakaj pač? zakaj vendar? τί δῆτα kaj le (neki)? τί νυ zakaj pač? τί δέ kako pa? kako torej?

τὶς, τὶ enkl. pron. indef. [gen. τινός, του, dat. τινί, τῳ, neutr. pl. τινά, ἄττα; ep. ion. gen. τεο, τευ, ion. dat. τεῳ, neutr. pl. ἄσσα, gen. pl. τέων, dat. τέοισι.] 1. nekdo, neki, nekak, nekateri, nekaj (včasih se ne prevaja; lat. quidam) θεός τις, θεῶν τις, ἤ τις ἢ οὐδείς skoraj nobeden, οὔ τις nikdo. 2. a) ta in oni, marsikdo, marsikateri ὧδε δέ τις εἴπεσκε, τὶς ἄλλος marsikateri drugi; pl. marsikateri, nekateri; b) vsakdo εὖ μέν τις δόρυ θηξάσθω, τοῦτό τις φρονῶν ἴστω. 3. pri adi., adv., num. in pron. daje besedam splošen pomen: a) docela, izredno, zares, precej, ἐγγύς τι precej blizu, δεινή τις δύναμις izredno velika moč, θαυμαστή τις ἀνδρεία admirabilis quaedam virtus; πολύ τι prav mnogo, οὐ πάνυ τι ne ravno posebno; b) nekako, nekam, v nekem oziru, takorekoč, φαίης κε ζάκοτόν τέ τιν' ἔμμεναι rekel bi, da je takorekoč (pravi) pustež, βλάξ τις nekako neumen; c) nekoliko, le (malo), nekaj, εἶς δέ τις ἀρχὸς ἔστω le eden, ὀλίγοι τινές le malo (njih), οὐ γάρ τινα πολλὸν χρόνον ne ravno dolgo, ἦ ῥά τί μοι κεχολώσεαι ali se boš kaj jezil, παροξῦναί τι (nekoliko) αὐτούς, ἐμπειρότερός τι nekoliko bolj izveden, μᾶλλόν τι nekoliko več, καί τι καὶ ὑποψίᾳ nekoliko tudi zaradi suma; d) morda, približno, pač: οἴει τι, ἧσσόν τι τοῦτο εἶναι αἰσχρόν meniš morda, da je to nekoliko manj grdo? τρεῖς τινες približno trije, ἐνιαυτόν τινα približno eno leto, πολλός τις ἔκειτο kot orjak je ležal; πόσοι τινές koliko (njih) pač, ἕκαστός τις vsak, πᾶς τις vsak posamezen, vsakteri. 4. pregnantno: (= aliquid) važen, znamenit, οἴονταί τι εἶναι ὄντες οὐδενὸς ἄξιοι, σεμνύνονται ὥς τι ὄντες, λέγω τι povem kaj važnega (imenitnega, resničnega), imam prav, πάσχω τι pretrpim nekaj hudega.

τόσος 3, ep. poet. τόσσος; τοσόσδε, τοσήδε, τοσόνδε, ep. τοσσόσδε 3; τοσοῦτος, τοσαύτη, τοσοῦτο(ν), ep. τοσσοῦτος, ojačeno τοσουτοσί, τοσαυτηί, τοσουτονί in τοσοσδί 3 tolik(šen) 1. tako velik, (dolg, širok, globok, močen), tako mogočen, tako star; tako obilen (mnogoštevilen). 2. pl. toliko, τρὶς τόσσοι trikrat toliko a) ravnotoliko, ἄλλους τοσούτους ravno toliko drugih; ἕτερον τοσόνδε ravno toliko; b) le (samo) toliko εἰπεῖν, τοσοίδε ὄντες le malo njih, tako malo njih; včasih odgovarja besedam ὅσος, ὅσοσπερ itd. 3. adv. a) ἐκ τοσοῦδε, ἐκ τόσου iz tolikšne daljave, od tako dolgega časa, od tega časa, tako dolgo, ἐν τοσούτῳ medtem, ἐς τοσόνδε, ἐς τοσοῦτον, ἐπὶ τοσοῦτον tako daleč, tako zelo, τοῦ χρόνου tako dolgo; b) τόσῳ, τοσῷδε, τοσούτῳ (nav. s komp.) toliko, za toliko, tem (več), ὅσῳ … τοσούτῳ čim … tem; c) τόσον, τοσ(σ)όνδε, τοσοῦτον tako zelo, tako daleč, tako dolgo, toliko, tem več (bolj), samo (le) toliko, tako malo; d) τοσούτῳ … ὅσῳ za toliko … kakor, οὐ τοσοῦτον … ὅσον ne tako zelo … kakor.

τόφρα (korel. k ὄφρα) adv. 1. tako dolgo; do tedaj. 2. medtem, ta čas.

χθι-ζός 3 ep. ion. včerajšnji; pogosto adverbialno: χθιζὸς ἔβη včeraj je odšel. – adv. χθιζόν in pl. χθιζά včeraj, χθιζά τε καὶ πρώιζα včeraj in predvčerajšnjim, ne dolgo od tega, nedavno.

χρόνιος 3 in 2 (χρόνος) 1. črez dolgo časa, po dolgem času, pozno ἐλθών, φανείς. 2. dolgo časa, dolgotrajen, dolg πόλεμος.

χρόνος, ὁ čas, doba (življenja), starost; pl. določen čas, doba, rok, οἱ ἄνωθεν χρόνοι prejšnji časi. – adverb. a) βαιοῦ, οὐ μακροῦ χρόνου v malem času, v kratkem; b) (τῷ) χρόνῳ s časom, polagoma, pozno, končno, χρόνῳ ποτέ naposled, ἐν, σὺν χρόνῳ s časom, črez dolgo časa; c) χρόνον nekaj (dolgo) časa, ἕνα χρόνον enkrat, v trenotku, τὸν ἀεὶ χρόνον za vse čase, venomer, οὐδένα χρόνον noben trenotek; d) διὰ χρόνον črez dolgo časa, ἀνὰ χρόνον v teku časa, s časom; e) ἐπὶ χρόνον nekaj časa, ἐπὶ συχνὸν χρόνον črez dolgo časa, ἐφ' ὅσον χρόνον dokler; f) εἰς τὸν ἅπαντα χρόνον za vse čase, za vedno; g) κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον v istem času.

ὡς¹ [Et. sor. lat. sīc, si, nem. so] I. adv. načina in primerjanja: kakor, takorekoč, kot, kakor bi (ako stoji za primerjano besedo, se naglaša ὥς) 1. a) pri primerah; v prejšnjem stavku stoji (ali se more dostaviti): οὕτως, ὧδε, ὥς; kakor πάντα ἀγορευέμεν, ὡς ἐπιτέλλω, διατίθει τὸ χωρίον οὕτως, ὡς ἄξιον ᾖ, ἐκινήθη ἡ ἀγορὰ ὡς κύματα μακρὰ θαλάσσης, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, (οὕτω) πειθώμεθα πάντες; b) v omejujočih in pogojnih vmesnih stavkih: ὡς λέγουσι kakor pravijo, ὡς ἐμοὶ (δοκεῖ) po mojem mnenju, kakor sodim, ὡς ἀκούω, ὡς ὁρᾶτε; pogosto je v teh stavkih ὡς (z inf. ali acc. c. inf.) = kolikor, ako, če: ὡς μικρὸν μεγάλῳ εἰκάσαι ako (da) primerjamo majhno z velikim; ὡς ἐμὲ εὖ μεμνῆσθαι kolikor (ako) se prav spominjam, ὡς εἰκάσαι kolikor se dá soditi, bržkone, ὡς ἐμοὶ δοκεῖν po moji sodbi, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ὡς συνελόντι εἰπεῖν gl. ἔπος in εἰπεῖν; ὡς ἂν εἶναι Ῥοδώπιος za Rodopine razmere; ὡς εὑρίσκειν kolikor najdem (ako preudarjam pri sebi); c) z gen.: ὡς ποδῶν εἶχον kakor hitro so mogli = ὡς εἶχε τάχους ἕκαστος. 2. v zavisnih vprašanjih: kako (= ὅπως): μερμήριζε κατὰ φρένα, ὡς Ἀχιλῆα τιμήσειε. 3. pri adi. in adv. a) pri vzkliku: kako (zelo) ὡς ἀθύμως ἔχετε, ὡς ἄνοον κραδίην ἔχει, ὡς ἡδὺς εἶ, ὡς ὑπερδέδοικά σου kako zelo sem v skrbeh zate! ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ kako (mi) pač sledi nesreča za nesrečo; θαυμασίως (θαυμαστῶς) ὡς čudo veliko, ὑπερφυῶς ὡς χαίρω prav izredno se veselim; b) pri sup.: kolikor (je) mogoče, kar: ὡς δύναντο ἀδηλότατα kolikor mogoče skrivaj, ὡς δυνατὸν τάχιστα kar najhitreje, ὡς οἷόν τε ἄριστα kolikor mogoče dobro, kar najbolje; ὡς βέλτιστος kolikor mogoče dober, ὡς ἐς ἐλάχιστον = εἰς ὡς ἐλάχιστον, ὡς οἷόν τε μάλιστα πεφυλαγμένως kolikor mogoče previdno; slično: ὡς ἀληθῶς povsem zares, ὡς ἑτέρως popolnoma drugače, ὡς ἐτητύμως prav zares, ὡς ἠπίως prav tiho; c) pri števnikih: približno, okoli, blizu, pri σὺν ἀνθρώποις ὡς εἴκοσι, ὡς τὸ τρίτον μέρος, παῖς ὡς ἑπταετής; ὡς ἕκαστος skoraj vsak, ὡς τὰ πολλά, ὡς (ἐπὶ) τὸ πολύ, ὡς ἐπὶ πλεῖστον večinoma, večji del, navadno. 4. pri subst. in pronom. a) kakor, kot ὡς θεὸν σέβεται, ὡς ταμιείῳ ἐχρῆτο τῷ οἰκήματι, ἐπίσταμαι ὥς τις καὶ ἄλλος μάλιστα tako dobro kot vsak drug; b) (omejujoč) za, po razmerju: ὡς Λακεδαιμόνιος οὐκ ἀδύνατος εἰπεῖν za Lakedajmonca (= kolikor se more od L. pričakovati), πιστός ὡς νομεὺς ἀνήρ kolikor se more zahtevati od pastirja; φρονεῖ γὰρ ὡς γυνὴ μέγα ako pomislimo, da je ženska, μακρὰν γὰρ ὡς γέροντι ὁδὸν προὐστάλης za svojo starost si prehodil dolgo pot, ὡπλισμένοι ὡς ἐν τοῖς ὄρεσιν ἱκανῶς za gorske prebivalce so bili dobro oboroženi; ὡς ἀπ' ὀμμάτων kolikor se more videti, νέος ἦν ὡς ἐν ἄλλῃ πόλει ako sodimo po drugih državah, ὡς ἐμοί za človeka v mojih razmerah, ὡς ἐκ τῶν δυνατῶν (ὑπαρχόντων) kolikor se dá vsled razmer storiti, ὡς ἐκ τῶνδε pri (v) teh razmerah. 5. pri part. a) da izraža subjektivni vzrok, domnevek ali mnenje: kakor da, češ da, meneč da, ker, s pretvezo (včasih je treba part. dostaviti): ὡς ἂν στρατηγικῷ(sc. ὄντι) kakor da si izkušen vojskovodja, ὡς βουλόμενος kakor bi nameraval, πολλοὶ τὸν θάνατον δεδίασιν ὡς εὖ εἰδότες, ὅτι μέγιστον τῶν κακῶν ἐστιν kakor bi vedeli. Tako stoji tudi pri abs. gen. in acc. ὡς τοὺς θεοὺς κάλλιστα εἰδότας češ da bogovi to najbolje vedo, ὡς οὕτως ἐχόντων = ἡγούμενος, ὅτι οὕτως ἔχει, ἐρώτα ὅ τι βούλει, ὡς τἀληθῆ ἐροῦντός μου prepričan, da ti bom resnico povedal; κτύπος ὡς τειρομένου του kakor od človeka, ki, ὡς μάχης ἐσομένης ker je bil mnenja, da se bo vnela bitka; b) pri part. fut. izraža namen: ὡς ἀποκτενῶν (z namenom) da bi ga umoril, οἱ Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς μαχούμενοι; c) namesto ὡς s pt. fut. stoji pogosto ὡς s predlogi: ἀνήγοντο ὡς ἐπὶ ναυμαχίαν = ὡς ναυμαχήσοντες, φρύγανα συνέλεξαν ὡς ἐπὶ πῦρ (da bi si zakurili), κατέλαβε τὴν ἀκρόπολιν ὡς ἐπὶ τυραννίδι da bi se polastil; ἐπέκαμπτες ὡς εἰς κύκλωσιν kakor bi hotel obkoliti, ὡς πρὸς τί kaj misliš, da? ὡς πρὸς τί λέξων kaj da pove? πλεῖν ὡς πρὸς οἶκον da ploveš proti domu. II. veznik 1. v povednih stavkih (= ὅτι) da, γνοῖεν, ὡς δὴ ἐγὼ πολέμοιο πέπαυμαι, οἶσθ', ὡς πρεσβυτέροισιν Ἐρινύες ἀεὶ ἕπονται. 2. v posled. stavkih (= ὥστε): (tako) da z inf. ali acc. c. inf.: ὑψηλὸν δὲ οὕτω δή τι λέγεται τὸ οὖρος, ὡς οὐκ οἷά τε εἶναι ἰδέσθαι; posebno za komp. ἢ ὡς: kakor da bi οἱ ἀκοντισταὶ βραχύτερα ἠκόντιζον ἢ ὡς ἐξικνεῖσθαι. 3. v namernih stavkih: da bi (= ἵνα, ὅπως) βουλὴν ὑποθησόμεθα, ὡς μὴ πάντες ὄλωνται, ἐάσομεν ἕκηλον αὐτόν, ὡς ἂν εἰς ὕπνον πέσῃ. 4. v časovnih stavkih: ko, potem ko, brž ko, dokler: ἄσβεστος δ' ἄρ' ἐνῶρτο γέλως μακάρεσσι θεοῖσιν, ὡς ἴδον Ἥφαιστον ποιπνύοντα, Ἕκτωρ ὡς οὐκ ἔνδον τέτμεν ἄκοιτιν. 5. v vzročnih stavkih: ker, ὡς δὲ ἄρα ko pa torej, ὡς δή češ da, χαίρει μοι ἦτορ, ὥς μου ἀεὶ μέμνησαι; pogosto = kajti: ὡς μᾶλλον ἂν ἕλοιτό με kajti raji bi mene ujel, ὡς οὐκ οἶδα kajti ne vem, ὡς ταῦτ' ἐπίστω δρώμενα kajti vedi, da. 6. v želelnih stavkih: o da bi (= εἴθε, εἰ γάρ): ὡς ἔρις ἔκ τε θεῶν ἔκ τ' ἀνθρώπων ἀπόλοιτο; navadno stoji v zvezi ὡς ὤφελον z inf.: ὡς ὤφελες αὐτόθ' ὀλέσθαι o da bi bil tam poginil!

битый pobit, razbit, poteptan;
б. час celo uro, dolgo;
битая дорога shojena pot;
битые сливки stepena smetana;
битая скотина zaklano govedo

велеть veleti, ukazati, naročiti;
не велено prepovedano je;
в. долго жить umreti

взасос ;
целоваться в. na dolgo, strastno se poljubljati

видать videti;
его давно не видать dolgo ga že ni videti;
видал я вашу братью videl sem že dovolj takih, kot ste vi;
видал? ali si videl?, to je nekaj!; (brezos.)
ничего не видать nič ni videti, nič se ne vidi;
от земли не видать zelo majhen (po rasti);

второе druga jed;
вторая (mat.) polovica, drugi del;
до вторых петухов zelo dolgo (po polnoči);
второе число drugega v mesecu

добираться, добраться prihajati do česa, priti do česa, dokopati se do česa;
доберусь я до тебя! ti že pokažem!;
я давно до него добираюсь že dolgo ga imam na piki