Franja

Zadetki iskanja

  • мать f mati;
    крёстная м. botra
  • родительница f (zast.) mati
    родительный падеж (gram.) rodilnik
  • abuela ženski spol babica, stara mati

    cuénteselo a su abuela to pripoveduj(te) komu drugemu
  • Addolorata f relig. žalostna Mati božja
  • aïeule [ajœl] féminin, vieilli stara mati, babica, prababica
  • atavia -ae, f (prim. atavus) prapradedova ali praprababičina mati: Icti.
  • ava -ae, f stara mati, babica: Ven.
  • avia1 -ae, f (avus) babica, stara mati: Pl., Ci., Icti., anus avia Cu.; met.: veteres aviae Pers. predsodki, katerih se človek navzame od babic, ukoreninjeni babiški predsodki.
  • bȁba ž
    1. baba, starka, stara ženica: u povorci sami starci, a oko njih djeca, žene i -e
    2. babica, stara mati: rođak po -i
    3. tašča
    4. šalj. žena, soproga
    5. dojilja: tebe je baba dojila
    6. ekspr. baba, ženska
    7. ekspr. strahopetec, mevža, šleva
    8. dati -u za nevjestu komu kaj podtakniti; zadušna baba človek preveč dobrega srca; muška baba star samec; vrag mu -i naj gre k vragu; za čije -e zdravlje zakaj, komu na ljubo; trla baba lan da joj prođe dan ukvarjati se s čim brezsmiselnim, nekoristnim; što je -i milo, to se -i snilo; prevesti -u metati žabico
  • báka ž ljubk. babica, stara mati: evo, to je moja baka
  • bákica ž ljubk. babica, stara mati
  • bìjača ž (t. büjükanne) dial. babica, stara mati: djeca su se obradovala djedu i -i kad su došli
  • bisarcavolo m (f -la) prapradedov oče, prapradedova mati
  • bogòmājka ž, bogòmater -e ž, bogòmati -ere ž božja mati
  • bonne-maman [-mamɑ̃] féminin babica, stara mati
  • creō -āre -āvī -ātum

    1. ustvariti (ustvarjati), roditi (rojevati), obroditi, napraviti (napravljati), v pass. tudi = nasta(ja)ti: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere Ci., ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creari Ci., nec principium exstinctum ex se aliud creabit Ci., cr. genus humanum ali vix animalia parva Lucr. (o zemlji), vermes intus (= in corpore humano) creantur Lucr., terram creari ex igni Lucr., res non posse creari de nilo Lucr., seminibus quia certis quaeque creantur Lucr., quos (flores) Thessala magnis montibus (abl. loci) ora creat Cat., ut plaga (rana) plus carnis creare possit Cels., aliud fimum herbas creat Plin., terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creat Q.; z dvojnim acc.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos Ci., primordia cr. ignes et lignum Lucr.; subst. pt. pf. neutr. pl.: creata servare Lucr.; pren. (kako stanje) povzročiti (povzročati), napraviti (napravljati), roditi, v pass. tudi = nasta(ja)ti: venter creat omnes has aerumnas Pl., nonnumquam etiam errorem creat similitudo Ci., alicui periculum cr. Ci. koga v nevarnost spraviti, in urbe luxuries creatur Ci., notitiam veri quae res falsique crearit Lucr., cr. seditionem Vell., toporem et dolorem, adversam valetudinem Cels., fastidium, vomitum Plin., taedium Q., magnum (maius) odium Auct. b. Afr., familiaritate Romanā odium sibi apud regem Iust.

    2. occ. (otroka, otroke) roditi (rojevati), poroditi (porajati), oče ali mati biti komu; (o očetu in materi): prolem ex se videre creatam Lucr.; (redk. o očetu): patria est antiquior parens, quam qui creavit Ci., is (Silvius) Aeneam Silvium creat L., me creat … Babylonius Horops Horon Pr., quattuor ille iuvenes crearat O., cr. liberos Ph., Val. Max., si dii creare possint Min.; z abl.: fortes creantur fortibus et bonis H.; (večinoma o materi): Dryope quem nympha crearat V., quaeritur argentum puerisque beata creandis uxor H. zmožna poroda, plodna, vestra parens vobis animosa creatis O. ponosna, da sem vaju rodila; s predikatnim nom.: cum crearer masculus Ph.; v kavzativnem act.: patri quos (equos) daedala Circe suppositā de matre nothos furata creavit V. je dala roditi. Pren. (o zemlji, morju, domovini): tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat V., o caeruleo creata ponto (=ποντογενής) Cat. (o Veneri), Sulmone creati quattuor hic iuvenes V. v Sulmoni rojeni. Pogosto pt. pf. creātus (-a) z abl. očeta ali matere: Saturno sancte create Enn. fr. Saturnov častitljivi sin, Erebo creata Nox Enn. fr. Erebova hči, Vulcani stirpe creatus V. Vulkanov potomec, Telamone ali Maiā creatus O. Telamonov, Majin sin, matre servā creatus Fl.

    3. pren. (drž. pr.)
    a) ustanoviti (ustanavljati), utemeljiti (utemeljevati): tribuniciam potestatem L., nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur L.
    b) (oblastnike) (iz)voliti, (iz)voliti da(ja)ti: cr. magistratūs Ci., L., Iust., consules, praetores, censores, tribunos plebis duos Ci., decem praetores N., consules plebeios, interregem, regem sacrificulum, regem, sui corporis regem, augures, pontifices, tribunos militum tres, sibi tres collegas, centum senatores L.; v pass.: quo mense sacerdotem maximum creari oporteat Ci., comitia habere decemviris creandis Ci., ut enim Romae consules, sic Carthagine quotannis annui bini reges creabantur N.; z abl.: comitatu consules rite creare Ci., decem tribuni plebis comitiis curiatis creati sunt Ci., optimā lege creari Ci., magistratus ali consules ali censores vitio creati Varr., Ci., L. po napaki pri avgurjih, lege, non suffragio creatum esse L., plebeius magistratus nullus auspicato creatur L.; s praep.: decem tribunos plebis per pontificem (po pontifiku) creaverunt Ci., si per praetorem consules creantur Ci., toda: consules per vim ac tumultum creantur Plin. iun. nasilno in burno; creare consules ex plebe L., tribunos plebis ex equitibus Romanis Suet.; creatis in annum magistratibus L., summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus C., archontes coeperunt in denos annos creari Vell., prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimo Vell., neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur T.; creari in eo numero S.; creari inter quinque viros Plin. iun.; kam? (z acc.): praefecti Capuam creari coepti sunt L.; z dvojnim acc.: Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit Ci., non praetorem te, sed praedonem creavimus Ci., Ancum Marcium regem populus creavit, dictatorem Albani Mettium Fufetium creant, dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum L.; v pass. z dvojnim nom.: consules creantur Iulius Caesar et P. Servilius C., cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarent C., decem qui postea praetores (za vladarje v Atenah) creati sunt N., rex est creatus L. Tarquinius L., consules creati (sunt) Q. Fabius et P. Decius L.; apud veterrimos … auctores T. Larcium primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenio L.; v absolutnem abl.: magistro equitum creato filio suo L.; z dat. gerundivi (za kaj): me Albani ducem bello gerendo creavere L., cr. decemviros legibus scribundis L.
  • cūnctiparēns -entis, m f (cūnctus in parēns) oče vseh, mati vseh, vesoljni oče, vesoljna mati: Prud.
  • deipara f relig. božja Porodnica, Mati božja, Bogorodica
  • dòhvaćati -ām, dòhvatati -ām
    I.
    1. jemati, prije mati: sve što se djetetu daje da dohvata treba da se bira
    2. segati po, za: ona dohvata, dohvaća kuke i motike
    3. zajemati: dohvaćati vode
    4. dosegati, segati: haljina dohvaća, dohvata do vrata obleka sega do vratu
    5. grabiti: dohvaćati kandžama
    6. dotikati se: sjenka je, sve više rasla, izgledalo je da dohvata, dohvaća nebo
    7. sekati, biti, tolči: dohvaćati sabljom, topovima
    8. dražiti, nagajati: dohvaćati koga zbog kukavičluka
    II. dohvaćati se
    1. spoprijemati se: junački se dohvaćati s neprijateljima
    2. oprijemati se: vojnici se za bedem rukama dohvataju, dohvaćaju
    3. dotikati se: rakija kroz vodu ide, vode se ne dohvata, dohvaća
    4. zadevati: to se ne dohvata, dohvaća tvoga srca
  • Ersatzmutter, die, nadomestna mati