Franja

tȕšnuti -nēm ekspr. stisniti, skrivaj kaj dati, poriniti: tušnuti komu što u ruke; tušni to pod krevet; uzevši na stolu stotinarku tušnuo je u džep

tut² [tət]

1. medmet
ah, kaj!; fej

tut! kaj še! nesmisel! neumnost! no, no!

2. neprehodni glagol
reči "fej"

tȕtoljiti -īm ekspr. skrivaj delati kaj, brkljati okoli česa: pogledam tamo i vidim kako ona tutolji oko svojih stvari

twicer [twáisə] samostalnik
oseba, ki kaj dvakrat naredi (zlasti hodi v nedeljo dvakrat v cerkev)
tisk stavec-strojnik

učèstati -ām
1. pogosto kaj storiti: u posljednje vrijeme učestao je da izostane iz škole
2. pogosto se zgoditi: pucnji učestaše

ujàkariti -īm (t. jakalamak)
1. zgrabiti, ujeti
2. s silo komu kaj strpati, naložiti

uklépati ùklēpām, ùklepiti -īm ekspr. stisniti komu kaj v roko

ukóčiti ùkōčīm
I.
1. skrepeniti: mraz sve ukoči
2. zavreti: ukočiti točak kočnicom, papučom; ukočiti posao, promet, saobraćaj
3. zatakniti: ukočiti pušku
4. srepo se zagledati v kaj: ukočiti oči; gledati ukočeno gledati srepo
II. ukočiti se
1. otrpniti: ukočiti se od zime, od straha; vrat mu se ukočio
2. zastati: ukočila se trgovina
3. ukočio mu se pogled srpo gleda

ukopístiti se ukòpīstīm se
1. trmasto se upreti: ukopistio se on i neće da popusti
2. trmasto kaj trditi, kaj hoteti: ukopistio se, dakle, čovjek pa neće iz tvoga stana, iako mu je stambeni biro to naredio

unazáditi unàzādīm narediti, da kaj nazaduje, zavreti napredek: unazaditi kulturu

unimpeachable [ʌnimpí:čəbl] pridevnik (-bly prislov)
neobtožljiv, brezhiben, neoporečen; neovrgljiv, nesporen, ki mu ni kaj očitati

unschön nelep, kaj malo lep

unverrichteter Dinge, unverrichteterdinge ne da bi kaj opravil/dosegel

ùpinjati -njēm (se) napenjati (se), gnati se za kaj

usare

A) v. tr. (pres. uso)

1. rabiti, uporabiti, uporabljati:
usare un abito nositi obleko
usare le mani tepsti
usare gli occhi, usare bene gli occhi pazljivo gledati; razsoditi
usare le orecchie pazljivo poslušati
usare termini letterari, tecnici uporabljati knjižne, strokovne izraze

2. udejaniti, udejanjati; uveljaviti, uveljavljati:
usare le buone maniere biti olikan
usare un diritto uveljavljati pravico

3. poseči, pomagati si:
usare l'astuzia, l'inganno pomagati si z zvijačo, s prevaro
usare molta attenzione biti zelo pazljiv
usare la massima cura zelo paziti, biti zelo skrben

4. storiti, delati (v vljudnostnih izrazih):
usare una cortesia storiti uslugo

5. imeti navado

B) v. intr.

1. uveljaviti, uveljavljati kaj; pomagati si s čim:
usare dei propri diritti uveljaviti svoje pravice

2. ravnati:
usate di una certa comprensione nei suoi confronti ravnajte malo obzirneje z njim

3. biti v modi, moderen:
adesso i tacchi usano meno alti zdaj so v modi nižje pete

C) v. intr. impers. biti navadno, običajno

Č) ➞ usarsi v. rifl. (pres. mi uso) knjižno navaditi, navajati se na

uscire^* v. intr. (pres. ēsco)

1. iti, hoditi ven; stopiti iz:
uscire addosso a qcn. pognati se v napad na
uscire dall'auto stopiti iz avtomobila
uscire dal treno stopiti z vlaka, izstopiti
uscire in auto peljati se kam z avtom
uscire a piedi iti kam peš
uscire da, di casa iti z doma
uscire fuori (podkrepljeno) priti ven
uscire al largo navt. zapluti na odprto morje
uscire dalla nave izkrcati se
uscire in pubblico predstaviti se občinstvu
uscire di scena oditi; pren. izginiti s prizorišča
uscirsene oditi

2. ekst. iti ven, na sprehod

3. ekst. oddaljiti, oddaljevati se, oddvojiti se (od skupine)

4. ekst. priti, prihajati:
dalla catena di montaggio escono giornalmente trecento macchine z naših tekočih trakov pride vsak dan tristo avtomobilov

5. ekst. pojaviti, pojavljati se:
un nuovo Stato esce sulla scena politica nova država se je pojavila na političnem prizorišču

6. pren. vzklikniti, vzklikati; bruhniti v:
uscire a dire reči
uscire in insulti obkladati z žaljivkami

7. ekst. uiti, uhajati:
l'olio esce dalla bottiglia olje teče iz steklenice
uscire dai binari iztiriti; pren. ne spoštovati ustaljenih norm, biti v nasprotju s čim:
il suo comportamento esce dai binari della correttezza njegovo obnašanje ni korektno
uscire di bocca pren. blekniti, izblebetati
uscire di carreggiata, di strada iti s ceste; pren. kreniti z zastavljene poti, odstopiti od zastavljenega programa
uscire dai gangheri pren. pobesneti
uscire di mano pren. uiti, uhajati z vajeti
uscire dalla memoria, di mente, dalla testa pozabiti
uscire di moda priti iz mode, ne biti več v modi
uscire dal seminato pren. oddaljiti se od teme
uscire di sé, di senno ponoreti, zblazneti
uscire di sentimento pren. ponoreti, omedleti

8. ekst. moleti, štrleti iz; ekst. izstopati (barva)

9. biti izžreban

10. ekst. odbiti žogo (pri nogometu):
uscire di pugno odbiti (žogo) z roko

11. pren. priti iz; zapustiti, zapuščati kaj:
uscire dall'adolescenza priti iz pubertete
uscire di carica zapustiti funkcijo
uscire dal convento razmenišiti se
uscire indenne, illeso odnesti jo brez poškodb
uscire di minorità postati polnoleten
uscire dalla mischia zapustiti boj (tudi pren.);
uscire dall'ospedale biti odpuščen iz bolnice
uscire di prigione priti iz zapora, vrniti se na prostost
uscirne per il rotto della cuffia s težavo se dokopati do česa
uscirne con la testa rotta pren. dobiti jih po glavi

12. pren. iztrgati se, rešiti se iz:
uscire dalle grinfie di iztrgati se iz krempljev

13. pren. preseči, presegati; dvigniti, dvigati se nad, biti iznad:
uscire dalle competenze di presegati pristojnosti koga
uscire dalla mediocrità dvigniti se nad povprečje

14. pren. priti iz, izvirati:
molti grandi uomini sono usciti dal popolo mnogo velikih mož je prišlo iz ljudstva

15. ekst. uspeti, uspevati; zmagati:
uscire bene, male uspeti, ne uspeti
uscire vincitore zmagati

16. pren. biti narejen, izdelan; biti v prodaji; iziti (knjiga):
uscire di mano, dalle mani biti narejen, izdelan
sta per uscire il secondo volume pred izidom je druga knjiga

17. alpin. doseči; izstopiti, izstopati:
uscire da una parete stopiti iz stene
uscire in vetta doseči vrh

18. pren. jezik končati, končevati se na, s:
uscire in consonante končati se s soglasnikom

19. pren. začeti, začenjati se (maša)

usufruire v. intr. (pres. usufruisco)

1. pravo
usufruire di uživati kaj

2. ekst. izkoristiti, okoriščati se s čim; izrabiti, izrabljati kaj:
usufruire di un ribasso dei prezzi izkoristiti pocenitev

uzráditi ùzrādīm
1. potruditi se, zavzeti se, da se kaj naredi: moram da uzradim neka te još danas izaberu
2. opraviti, postoriti: kao da je storuka, ona dospije i da namiri djecu, i da izide na njivu, i uzradi sve po kući

vadear (pre)bresti; premagati; domače vleči kaj iz koga, poizvedovati

vagheggiare v. tr. (pres. vagheggio)

1. knjižno zaljubljeno gledati, pogledovati; ekst. knjižno dvoriti, udvarjati komu

2. ekst. pren. hrepeneti po, objokovati kaj, sanjati o kom, o čem