Franja

Zadetki iskanja

  • ēns entis, n (prvotno pt. pf. pomožnika esse = τὸ ὄν) reč, stvar: Q., Prisc., Boet.; pl. entia (= τὰ ὄντα): Q.
  • enseigner [ɑ̃sɛnje] verbe transitif učiti (quelque chose à quelqu'un koga kaj), poučevati; familier naučiti; pokazati (pot)

    il enseigne les mathématiques à mon fils mojega sina uči matematiko
    enseigner un moyen pokazati sredstvo
    ce diplôme est requis pour enseigner ta diploma se zahteva za poučevanje
  • entêter [ɑ̃tɛte] verbe transitif iti, stopiti v glavo, omamiti

    ce parfum m'entête ta parfum mi gre v glavo
    s'entêter vbiti, vtepsti si v glavo; trdovratno vztrajati (dans ses opinions pri svojih naziranjih)
    il s'entête on vztraja pri tem
  • entrailles [ɑ̃traj] féminin pluriel drobovje; vieilli črevesje; notranjost; figuré nedra, srcé

    les entrailles de la terre notranjost, nedra zemlje
    sans entrailles brezsrčen
    avoir des entrailles imeti čuteče srce
    il n'a pas d'entrailles on je brez srca, neusmiljen
    ce drame m'a pris aux entrailles ta drama me je globoko pretresla
    être remué jusqu'au fond des entrailles biti pretresen do dna srca
    sentir crier les entrailles čutiti glad, biti zelo lačen
  • entraîner [ɑ̃trɛne] verbe transitif

    1. (po)vleči, potegniti za seboj, zavesti; odvleči, odvesti, imeti za posledico, povzročiti; figuré privlačiti, očarati; technique gnati, poganjati

    2. trenirati, vežbati

    s'entraîner vežbati se, trenirati
    l'alpiniste a entraîné dans sa chute ses compagnons de cordée alpinist je pri padcu potegnil za seboj svoje tovariše v navezi
    cette imprudence entraîna de graves conséquences ta neprevidnost je imela, je povzročila resne posledice
    entraîner quelqu'un à des dépenses povzročiti komu izdatke
    il se laissa entraîner dans cette affaire pustil se je potegniti v to zadevo (afero)
    s'entraîner pour le championnat de tennis trenirati za teniško prvenstvo
  • envie [ɑ̃vi] féminin želja, poželenje; veselje; zavist; materino znamenje; zadirek pri nohtu

    j'ai envie želim, ljubi se mi, hoče se mi
    j'ai envie de pleurer, de rire na jok, na smeh mi gre
    il est dévoré, rongé d'envie zavist ga žre, bled je od zavisti
    crever, sécher d'envie pokati od zavisti
    faire envie zbuditi željo, poželenje
    cette voiture me fait envie želim si ta avto
    faire passer, ôter l'envie de quelque chose komu veselje, željo za kaj vzeti
    passer son envie zadovoljiti svojo željo
    porter envie à quelqu'un zavidati komu
    l'envie me prend (de) zahoče se mi
    mourir d'envie de ... umirati od želje, da ...
    susciter l'envie de quelqu'un zbuditi zavist pri kom
  • envisager [ɑ̃vizaže] verbe transitif gledati v obraz, motriti; smatrati (comme kot); upoštevati, vzeti v obzir; nameravati, načrtovati

    envisager le pire računati z najhujšim
    envisager toutes les conséquences pomisliti na vse posledice
    j'envisage des vacances au bord de la mer za počitnice nameravam iti na morje
    comment envisages-tu ce problème? kako gledaš na ta problem?
  • envoûter [ɑ̃vute] verbe transitif začarati, uročiti; fascinirati; spraviti pod svoj vpliv

    cette femme l'a envoûté ta ženska ga je začarala
  • ephēbīa2 -ōrum, n (gr. τὰ ἐφήβεια) kosmato osramje: Cael.
  • epiphanīa -ōrum, n (gr. τὰ ἐπιφάνεια, sc. ἱερά) razglašenje Gospodovo (= praznik sv. treh kraljev, 6. januar): Hier., Amm., Cod. Th. Soobl. epiphanīae -ārum, f: Cod. Th., Isid.
  • épouiller [epuje] verbe transitif odstraniti, ob(i)rati uši (quelqu'un komu)

    ce mendiant s'épouille ta berač si obira uši
  • épuisé, e [epɥize] adjectif izčrpan; usahel (studenec); razprodan (knjiga, zaloga); zdelan, zbit (oseba)

    épuisé de fatigue preutrujen
    épuisé de travail ves izčrpan, zdelan od dela
    notre stock, ce livre est épuisé naša zaloga, ta knjiga je razprodana
  • équivaloir* [ekivalwar] verbe intransitif biti enako vreden, imeti enako vrednost; ustrezati (à quelque chose čemu); pomeniti isto (à kot)

    le mille marin équivaut à 1852 mètres morska milja je enaka dolžini 1852 m
    cette réponse équivaut à un refus ta odgovor je toliko kot odklonitev
    cela s'équivaut (familier) to je (eno in) isto
  • erleben doživeti, doživljati; Der kann was erleben! Ta bo že še videl!
  • éroder [erɔde] verbe transitif ob-, iz-, raz-jedati; glodati; erodirati; odplavljati

    cet acide érode un métal ta kislina razjeda kovino
    l'eau érode le lit des rivières voda izjeda rečno strugo
  • essaimer [ɛsɛme] verbe intransitif rojlti; figuré izseliti se, ustanoviti naselbine; verbe transitif daleč poslati

    cette ruche a essaimé ta panj je rojil
  • et, adv. in conj. (prim. áti = gr. ἔτι, lat. at- v atavus, sl. od).

    I. adv. osnovni pomen tudi; klas. redko in le pred zaimki, posameznimi izrazi in v posebnih obratih, npr. et hic, et ille, et ipse, et alii, et nunc, nam et, sed et, simul et Ci. idr., verum igitur et extremum Ci., et illud videamus Ci., natus et ipse deā V., fecerat et lupam V. tudi še; stopnjevanje = etiam, celo: calamitosus Deiotarus, qui et ab eo, qui in isdem castris fuerit, … accusetur! Ci.; stopnjevanje, dopustno pri participu: timeo Danaos et dona ferentes V. tudi če (celo če) nosijo darila; adv. okrepljen z drugimi členicami: et etiam ali et quoque tudi še: addam et illud etiam Ci., multa quoque et bello passus V.; nec non et Tyrii V. in tudi; et quidem seveda tudi, pa tudi: cruciatus est Trebonius: et quidem a Carthaginiensibus Regulus Ci.

    II. conj.

    1. in, ter, pa, in tudi, in hkrati, in vrh tega, in povrh, veže besede in stavke, puščajoč vsakemu delu njegovo vrednost: mater tua et soror a me diligitur (= ta in ona, vsaka zase) Ci., quoad possem et liceret Ci., magnum et grave bellum C., cuius pater regnum in Sequanis … obtinuerat et a senatu populi Romani amicus appellatus erat C., maior et qui prius imperitaret L. Najstarejša vezalna členica que veže dele s celoto ali celoto z deli, povzemajoč skupaj spadajoče vezane pojme v enoto: senatus populusque Romanus Ci. idr. (t.j. iz obeh sestavljena rimska zakonodajna oblast), terra marique, ferro ignique ali igni ferroque, coniuges liberique Ci. idr. Klas. in poznejša lat. te razlike ne poznata več, in in que sta si popolnoma enaka; le v pravkar omenjenih stalnih izrazih (senatus populusque Romanus itd.) je que ohranil prvotni pomen. Za atributi multi, pauci, unus se et ne sloveni: multae et magnae difficultates C. mnoge velike težave, mnogo velikih težav, unus perangustus aditus C. V zvezi hendiady-oin: ratio et cogitatio Ci. pametno mišljenje, ardor et impetus C. ognjevit (silen) napad, poscere et flagitare Ci. odločno zahtevati, relinquere et deserere Ci. nezvesto zapustiti, aequus et par, aequales et pares (virtutes) Ci. čisto enak(e). Za zanikani et se rabi nec (neque), gl. neque; če ni zanikana cela misel, ampak samo ena beseda, se rabi et non: dicam eos miseros, qui nati sunt, et non eos, qui mortui sunt Ci. Ponavljani veznik: et — et in — in, po eni strani — po drugi strani, deloma — deloma, kakor — tako: et discipulus et magister perhibebantur improbi Pl., et in patre et in filio Ci., amicitia et prodest et delectat Ci., quis non dolet interitum talis et civis et viri? Ci., et mari et terrā N. ali (pesn.) multum ille et terris iactatus et alto V. (v teh zvezah je vsak del posebej poudarjen, v zvezi terra marique sta dela povzeta v celoto); v mnogovezju et—et—et in — in — in: quo facilius et huius hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem Ci., at sunt morosi et anxii et iracundi et difficiles senes Ci., et antiquitate generis et gloriā maiorum et summā industriā florebat N. Več kot tročlene zveze se dajo vedno razstaviti v dvočlene. Ret. (redko) et—que in que—et: officia et reservata praetermissaque Ci., laudesque et grates egit L., aliusque et idem H. (drug in vendar) isti; tudi et—et—que ali et—et—atque: V. Če je en člen zanikan, stoji nec (neque) — et ne le ne — ampak, oz. et — nec (neque) ne le — ampak tudi ne: nec miror et gaudeo Ci., amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit Suet., et rem agnoscit nec hominem ignorat Ci., intellegitis Pompeio et animum praesto fuisse nec consilium defuisse Ci. Če je le ena beseda zanikana, stoji et non: Manlius et semper me coluit et a studiis nostris non abhorret Ci.

    2. et v posebnih pomenih in zvezah
    a) in tako, in zato, in torej, in potemtakem: pons est interruptus et reliqua multitudo equitum interclusa C.
    b) in sploh, skratka: studiose ab iis siderum magnitudines, intervalla, cursūs anquirebantur et cuncta caelestia Ci., Chrysippus et Stoici, Pericles et (omnes) Athenienses Ci., pronuntiabat dulci et proprio quodam oris sono Suet.
    c) pojasnjujoč, poseb. kadar se že povedana misel s poudarkom ponovi = in sicer, in to, in posebno, namreč: peto id a tribuno plebis et a Curione tribuno Ci., magna vis est conscientiae et magna in utramque partem Ci., vives, et vives ita, ut vivis Ci., errabas, Verres, et vehementer errabas Ci., loco iniquo et leniter declivi C., id et facile effici posse N., molemque et montes insuper altos imposuit V., sola domum et tantas servabat filia sedes V., audieras, et fama fuit V. namreč, kajti, nullane habes vitia? immo alia et fortasse minora H. in sicer menda manjše, formam aedificiorum novam excogitavit, et ut ante insulas … porticus essent Suet.; iron.: dixit publice data drachmarum CCVI milia et dixit tantum Ci.
    č) potrjujoč = in zares, in v resnici, in seveda: Ci., Suet., ad triumphum decessit Romam Papirius Cursor et fuit vir dignus omni bellica laude L.
    d) predhodni misli pritikajoč nasprotje = in vendar, in pri (vsem) tem, in kljub temu: magister summa iam senectute est et cotidie commentatur Ci., quod (canorum in voce) equidem adhuc non amisi, et videtis annos Ci.; tako tudi pred vprašanji nejevolje, zavzetosti, navdajanja, zlasti v zvezi s quisquam: et mirabimur? Ci. in vendar naj se (pri tem še) čudimo? et quisquam dubitabit, quin huic hoc tantum bellum transmittendum sit … ? Ci., una cum gente tot annos bella gero, et quisquam numen Iunonis adorat? V. in (ker je to tako) kdo bo … častil? et quisquam ingenuas etiamnunc suscipit artes … ? O.
    e) protivno za nikalnim stavkom = sed, ampak, temveč: animo non deficiam et id, quod suscepi, perferam Ci., nulla nobis societas cum tyrannis et potius summa distractio est Ci., id medici non tacuerunt et ad Dionysium sermonem rettulerunt N., populi potentiae non amicus et optimatium fautor erat N.
    f) v silogizmu (logičnem sklepu) = atqui no pa: qui autem in morbo sunt, sani non sunt; et omnium insipientium animi in morbo sunt: omnes insipientes igitur insaniunt Ci.
    g) časovno (= cum inversum), poseb. za predhodnimi iam, nondum, vix ipd. = kar, in že, in takoj, (in) tedaj, tedaj pa: vix prima inceperat aestas et Anchises dare vela iubebat V., straverunt aequora venti et rursus vocat auster in altum V., dixit et refulsit V., dixerat ille et iam auditur V., dic mihi … et eris mihi magnus Apollo H., impinge lapidem et dignum accipies praemium Ph., simul haec effatur, et testatur Lucan., sic fatus, et auras dissipat hasta tremens Stat., Semele vix dona … collo induit, et fallax intravit limina Iuno Stat., nondum quartus a victoria mensis, et libertus … vetera odiorum nomina aequabat T., pauci dies, et liber principis servus Plin. iun., tene hunc cursum, et probabitur experimento Plin. iun.
    h) za besedami, ki izražajo enakost, podobnost ali različnost (npr. aeque, idem, par, similis, alius idr.) = atque (prav tako) kakor, ko: tu mihi es germanus pariter corpore et animo Ter., nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus Ci., omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano Ci., non alia (eadem) causa est aequitatis in uno servo et in pluribus Ci., aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere, aliter doctos et indoctos? Ci., similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum Ci., haec eodem tempore Caesari mandata referebantur, et legati ab Haeduis et a Treveris veniebant C., non eadem nobis et illis necessitudo inpendet S., nota nobilitas viri et virtus omnibus erat Iust.

    Opomba: Veznik et pesn. zapostavljen: fessi et parvae succedimus urbi V., Danaûm et, si fata fuissent, ut caderem meruisse manu V.
  • éteindre* [etɛ̃drə] verbe transitif pogasiti, ugasiti

    él izklopiti, izključiti; gasiti (apno); ugasiti (žejo); iztrebiti (ljudstvo); zatreti (upor); zatemniti (slavo); zabrisati (un souvenir spomin); omiliti (barvo, vnemo, častihlepje, šum)
    s'éteindre ugasniti (tudi figuré); umreti; poiti, prenehati (ogenj); obledeti (barva); figuré izginiti; miniti, iti h kraju, izumreti
    éteindre le feu, un incendie, une bougie pogasiti ogenj, požar, ugasiti svečo
    éteindre une chambre, la radio, la télévision ugasiti luči sobi, zapreti radio, televizor
    éteindre la douleur uspavati bolečino
    éteindre sa soif ugasiti si žejo
    éteindre sa dette odplačati, odpisati svoj dolg
    le feu s'éteint faute de bois ogenj ugaša, ker ni drv
    son souvenir ne s'éteindra jamais spomin nanj ne bo nikoli ugasnil
    cette race s'éteint ta rasa izumira
  • éternuer [-nüe] verbe intransitif kihati, kihniti

    cette poudre, le poivre fait éternuer ta prašek, poper povzroči kihanje
  • étioler [etjɔle] verbe transitif slablti

    s'étioler slabeti, hirati, bledeti
    la sécheresse a étiolé les fleurs suša je oslabila evetlice
    cette plante s'étiole en appartement ta rastlina hira v stanovanju