Franja

Zadetki iskanja

  • Cleobūlus -ī, m (Κλεόβουλος) Kleobul,

    1. gr. zemljepisec in zgodovinopisec: Plin.

    2. Kleobul iz Linda, Evagorov sin, eden sedmerih gr. modrecev: Aus.
  • Cleōnymus -ī, m (Κλεώνυμος) Kleonim, sin špart. kralja Kleomena II.: L.
  • Clymenus -ī, m (Κλύμενος „Slavni“) Klimen,

    1. Plutonov priimek: O.

    2. Finejev tovariš: O.

    3. arkadski kralj: Hyg.

    4. Helijev sin: Hyg.
  • Clytius -iī, m (Κλύτιος) Klitij,

    1. Evritov sin, usmrčen kot argonavt: Hyg.

    2. Finejev tovariš: O.

    3. ime več junakov: V.
  • cocer [cuezo, c/z] kuhati, zavreti; peči; variti; prebaviti; vreti, peči se, žgati se; gnojiti se

    a medio cocer polkuhan, na pol pripravljen
    sin cocer nežgan (glina)
    cocerse od bolečine giniti ali gristi se
  • Co͡eus -ī, m (Κοῖος) Kej, Titan, sin Urana in Gaje, Latonin oče: V., O., Pr., Val. Fl., T.
  • colubra -ae, f (coluber) kačja samica, potem kača sploh: H., O., Plin., Iuv. idr.; o kačastih laseh Meduze, Furij idr.: O., Lucan. idr.; preg.: colubra restem non parit Petr. = jabolko ne pade daleč od drevesa, kakršen oče, takšen sin; quas tu vides colubras? Pl.
  • coma ženski spol vejica (ločilo)

    sin faltar una coma natančno, popolno; petinka tona
  • comentario moški spol komentar, razlaga; kritika

    dar lugar a comentarios dati povod za govorice
    sin más comentarios brez nadaljnjega
  • comer jesti, obedovati, kósiti, použiti; žreti (žival); popasti (popasem); od-, po-jesti; (besede) izpustiti, pogoltniti; zapraviti (premoženje)

    me lo comería vivo od jeze bi ga raztrgal
    con su pan se lo coma to je njegova stvar, on odgovarja za to
    está diciendo comedme (to) je zelo okusno (mikavno)
    sin comerlo ni beberlo ne da bi imel pri tem najmanjšo krivdo
    ¿con qué se come eso? kaj pa naj to pomeni?
    lo que no has de comer, déjalo cocer ne pihaj v nekaj, kar te ne peče!
    comer en el plato s krožnika jesti
    comer a dos carillos opravljati istočasno dve (donosni) službi
    comer como un buitre ko volk jesti
    comer de mogollón jesti na stroške koga drugega, biti prisklednik
    comer de vigilia postiti se, uživati postne jedi
    antes de comer pred obedom
    después de comer po obedu, popoldne
    gana(s) de comer ješčnost
    me come todo el cuerpo po celem telesu me jé (srbi)
    dar de comer jesti dati, krmiti
    ganar de comer služiti si svoj kruh
    comerse pojesti, použiti
    comerse los codos de hambre stradati
    comerse de envidia pokati od zavisti
    comerse las palabras besede požirati
    comerse a los santos biti pobožnjakar
    comerse u/c con los ojos (con la vista) z očmi kaj požirati
    comerse por a/c koprneti po čem
    comerse crudo a uno ugnati koga
  • cómo

    ¿cómo? kako? kaj? zakaj
    ¿cómo así? ¿cómo pues? ¿cómo qué? kako to?
    ¿cómo (le) va (de salud)? kako vam gre? kako je?
    ¿a cómo estamos hoy? katerega (v mesecu) smo danes?
    sin saber cómo, ni cómo no ne da bi vedel, kdaj in kako
    según y cómo kakor se vzame
    ¿tienes cómo comprarlo? (Am) imaš dovolj denarja, da to lahko ku piš?
    ¡cómo! kako (zelo)!
    ¡cómo llueve! kako dežuje!
    ¡cómo que no! kako to, da ne!
    ¡cómo no! (Am) seveda, naravno
    ¡cómo le va! (Am) no! česa ne poveste! neverjetno!
    cómo se conoce que no eres médico takoj se ti vidi, da nisi zdravnik
  • compasión ženski spol sočutje, pomilovanje, usmiljenje

    ¡por compasión! za božjo voljo!
    sin compasión neusmiljen, brezobziren
    dar (ali despertar) compasión zbuditi usmiljenje
    tener compasión imeti usmiljenje
  • composición ženski spol sestava; mešanica, zmes, spojina; skladba, kompozicija; spis, šolska naloga; stavek; spodobnost, nravnost

    composición con los acreedores poravnava z upniki
    sin composición pristen, neponarejen
    hacer composición de lugar natančno pretehtati vsa sredstva in okolnosti pri nekem poslu
  • comprender obsegati, obseči, zaje(ma)ti, vsebovati; razumeti, uvideti

    comprender mal napačno razumeti
    sin comprender el seguro izvzemši zavarovalnino
    hacerse comprender sporazumeti se
    comprenderse vsebovan biti (en v)
    se comprende to je razumljivo
  • conciencia ženski spol vest; zavest; vestnost

    caso de conciencia dolžnost vesti
    creer a/c caso de conciencia za pametno (pravilno) smatrati
    me hago de eso caso de conciencia vest me peče zaradi tega
    sin cargo de conciencia s čisto vestjo
    estrecho de conciencia vesten
    libertad de conciencia svoboda vesti
    le acusa (arguye) la conciencia vest ga peče
    descargar la conciencia olajšati si vest; spovedati se
    ser ancho de conciencia imeti kosmato vest
    no tener conciencia biti brez vesti (brezvesten)
    a conciencia vestno
    sin conciencia brezvestno
    en (mi) na (moji) vesti
    el mejor plumón es una buena conciencia čista vest je najboljše zglavje
  • concierto moški spol koncert; soglasje; dogovor, pogodba

    concierto filarmónico filharmonični koncert
    concierto coral, concierto vocal pevski koncert
    de concierto, con concierto enoglasno, soglasno
    sin orden ni concierto brez reda in mere; na slepo, tjavdan
    quedar de concierto (sobre, acerca de) zediniti se (o)
  • condición ženski spol pogoj; stanje, položaj; kakovost, lastnost, stan; obveznost; značaj, narava

    persona de condición oseba visokega stanu
    a (con, bajo la) condición de (que) s pogojem da
    bajo ninguna condición pod nobenim pogojem
    de condición (que) tako da
    sin condición brezpogojno
    cumplir una condición izpolniti pogoj
    estar en condición (šp) biti v dobri formi
    rendirse sin condición predati se na milost in nemilost, brezpogojno kapitulirati
    tener mala condición biti čemerne narave
    condiciones de costumbre običajni pogoji
    condiciones razonables ceneni (ugodni) pogoji
    condiciones de venta prodajni pogoji
    de condiciones acústicas akustično zgrajen (dvorana)
    en buenas condiciones v dobrem stanju, dobro ohranjen
    en estas condiciones v takih pogojih (razmerah)
    estar en condiciones moči (morem)
    hacer condiciones staviti pogoje
    poner a uno en condiciones de hacer a. nekomu kaj omogočiti, olajšati
    poner condiciones equitativas ugodne (cenene) pogoje staviti
  • conocimiento moški spol spozna(va)nje; uvidevnost, vednost; prepričanje; zavest; poznanstvo; presoja, ugotovitev; sodna preiskava

    conocimiento (de embarque) pomorski tovorni list
    sin nuestro conocimiento brez naše vednosti
    dar conocimiento de a/c seznaniti z
    hacer (trabar) conocimiento con alg. seznaniti se s kom, spoznati koga
    ha llegado a mi conocimiento que... zvedel sem, da ...
    poner en conocimiento (de) obvestiti (o)
    recobrar el conocimiento k zavesti priti
    venir en conocimiento de doznati, zvedeti
    tener conocimiento (de) vedeti za, biti poučen o
    venir en conocimiento de a/c nekaj spoznati, zvedeti
    conocimientos pl znanje, vednost
  • cōnstō -āre -stitī -stātūrus

    I.

    1.
    a) skupaj stati: constant, conserunt sermones inter sese Pl.; (o vojakih) ustaviti se, obstati, stati: multitudinem procul hostium constare viderunt Sis. ap. Non.
    b) (o vodi) stati: in fossis sicubi aqua constat aut aliquid aquae obstat, id emittere oportet Ca.

    2. pren. (posledica) stati (ker stojita posodici na tehtnici v enaki višini), veljati, vedno z določilom cene, večinoma z abl. pretii (včasih poleg dat. personae, v sl. acc. personae pri glagolu stati): Pl., Suet., unae quadrigae Romae constiterunt sestertiis quadringentis milibus Varr., si SH VI milibus D tibi constarent ea Ci., centenis milibus sibi constare servos Sen. ph., fructus …, qui quam minimo inpendio constaturus esset Plin., magno tibi constat Plin. iun., constatura fuit Megalensis purpura centum milibus Mart.; pren.: edocet, quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam C., ubi concipiunt, quantis sit cladibus urbi constatura fides superūm Lucan., hac mercede Fides constet delapsa per auras Sil., pretiosa odia et constantia magno O., parvo constat fames, magno fastidium Sen. Ph.; redk. z gen. pretii: Plin., Stat., (ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco Ci. ep., interrogare, quanti funus et pompa constet Suet., quanti subsellia constant Iuv.; pren.: ne pluris remedium quam periculum constet Sen. ph., quanti mihi constitit, ne malus filius viderer Ps.-Q., tanti constat, ut sis disertissimus Plin. iun.; z adv.: c. carius Luc. ap. Non., Sen. ph., carissime Sen. ph., vilissime Col., gratis Sen. ph., Aug., imperia quolibet pretio constant bene Sen. tr.; pren.: cave, ne gratis hic tibi constet amor O.; posamič s super in acc.: cuius (fori) area super sestertium milies constitit Suet.

    3.
    a) obstajati, biti; lat. pr. se da včasih sloveniti tudi s pf. glag. nastati, nastopiti: antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent, Pericles atque Alcibiades Ci., si ipsa mens constare potest vacans corpore Ci., unde omnis rerum nunc constet summa creata Lucr., severa silentia noctis undique cum constent Lucr.
    b) sestavljen biti, sestajati iz česa, stati, biti v čem, iz česa: ex spiritu atque anhelitu nebula constat Pl., in eo (homine), qui ex animo constet et corpore caduco Ci., ea tanta est urbs, ut ex quattuor urbibus maximis constare dicatur Ci., quo factum est, ut Atheniensium muri ex sacellis sepulcrisque constarent N., Romana acies distinctior, ex pluribus partibus constans L., simplex (ius) e dulci constat olivo H.; o abstr.: eloquentia constat ex verbis et ex sententiis Ci., quattuor partibus constat argumentatio Ci.; redk. (le pri Lucr.) z de: semper partus duplici de semine constat Lucr.; pogosteje s samim abl.: Lucr., Q., non vides, quam multorum vocibus chorus constet? Sen. ph., quidquid auro argentoque constaret Suet., agri … constant campis, vineis, silvis Plin. iun.; occ. sestati iz česa = stati na čem, sloneti na čem, opirati se na kaj, odvisen biti od česa; z ex: quae scientia tota ex rebus fictis commenticiisque constaret Ci., virtus, quae constat ex hominibus tuendis Ci., ex spiritu vigor constat Cu. prihaja; z in in abl.: omnis eius pecuniae reditus constabat in Epiroticis et urbanis possessionibus N., monuit eius diei victoriam in earum cohortium virtute constare C., omnium ordinum partes (vedenje) in misericordia constitisse C.; s samim abl.: domūs amoenitas non aedificio, sed silvā (na gaju) constabat N., exiguo tempore magnoque casu totius exercitus salus constitit C.

    II.

    1. trdno stati, obsta(ja)ti, ne premakniti se, ne premikati se, nepremičen biti: priusquam totis viribus fulta constaret hostium acies L., postquam nullo loco constabat acies L. je povsod omahoval, nec pugna illis constare nec fuga explicari … potuit L. niso mogli niti vztrajati v boju niti …; pren. ostajati v kakem položaju, nespremenjen osta(ja)ti, v dobrem položaju osta(ja)ti: Auct. b. Afr., Val. Max., Plin. iun., ut usque ad alterum R litterae constarent integrae Ci., uti numerus legionum constare videretur C., adeo perturbavit ea vox regem, ut non color, non vultus ei constaret L. da je spreminjal barvo in obraz, non animus nobis, non color constat L. izgubljamo zavest in prebledevamo, constitit in nulla qui fuit ante (prejšnja) color O., Vitruvio nec sana constare mens L. Vitruvij je izgubil zavest, animo sententia constat V. sklep ostane nespremenjen, neomajen, utrimque constitit fides L., unius legionis eam seditionem (esse), ceteris exercitibus constare fidem T., postquam cuncta videt caelo constare sereno V. da ostaja vse v starem redu, neque suppletis constabat flamma lucernis Pr.; si spatia temporum, si personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt Corn. če se bo prav pazilo na …; occ. (poslovno) (o računu) v redu biti, ujemati se: (auri) ratio constat Ci., quibus ratio impensarum constaret Suet.; pogosto pren.: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio constet, quam si uni reddatur T., mirum est, quam singulis diebus in urbe ratio constet aut constare videatur Plin. iun., scietis constare nobis silentii nostri rationem Plin. iun. da imam dovolj vzroka za molk, mihi et tentandi aliquid et quiescendi illo auctore ratio constabit Plin. iun. prav gotovo se bom te stvari lotil ali ne lotil; z in in abl.: in te vero facile ratio (sc. liberalitati) constabit, etiamsi modum excesserit Val. Max. pri tebi ima (darežljivost) pametno osnovo, četudi …

    2. trdno stati, ujemati se, zlagati se: constat idem omnibus sermo L. vsi trdijo isto, considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum Ci., contrariam sententiam aut nullam esse … aut non constare cum superioribus et inferioribus sententiis Corn.; od tod pogosto sibi constare ali alicui rei c. zlagati se sam s seboj ali s kako stvarjo = dosleden si osta(ja)ti, dosleden biti pri čem, v čem: reliqui sibi constiterunt Ci., qui in rebus contrariis parum sibi constent Ci., ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismet ipsis nec in ullo officio claudicare Ci., (iudices) in Oppianico sibi constare … debuerunt Ci., me constare mihi scis H., c. sibi et rei iudicatae Ci., c. humanitati suae Ci. ep., sic fit, ut aut constent sibi (testes) aut … Q.; brez dat. personae: qua in sententia si constare voluissent Ci. ep.

    3. dognano biti, gotovo biti, znano biti (večinoma brezos.); abs.: Nympho, antequam plane constitit, condemnatur Ci., quid porro quaerendum est? factumne sit? at constat Ci.; s praep.: cum de Magio constet Ci. ep., de facto constat, de animo (o namenu) quaeri potest Q., ut constabat inter eos Ci.; večinoma z ACI: quem vi fugatum esse constat Ci., constat inter omnes legem Muciam perniciosam fuisse Ci., constat inter omnes, … nihil eo fuisse excellentius N., cum inter augures constet imparem numerum esse debere L., inter Hasdrubalem … et Magonem constabat beneficiis Scipionis occupatos omnium animos … esse L. Hasdrubal in Magon sta se popolnoma ujemala v mišljenju, da …, mihi multa agitanti constabat paucorum civium egregiam virtutem cuncta patravisse S., quod omnibus constabat hiemari in Gallia oportere C. ker so vsi vedeli; z odvisnim vprašanjem: mihi plane non satis constat, utrum sit melius Ci., cur … a Fidenis afuissent, parum constabat L., neque satis constabat animis, … laudarent vituperarentne … L., nec satis certum apud animum constare poterat, utrum … an … L., probarentne tantum flagitium, an decretum consulis subvorterent, parum constabat (sc. patribus) S.; redk. osebno: quod nihil nobis constat C., quae cum constent Ci.; z NCI: quae constant esse peccata Ci., quae praeiudicia de eo facta esse constarent Ci.; occ. alicui constat za trdno se je kdo odločil; z inf.: mihi quidem constat nec meam contumeliam nec meorum ferre Antonius ap. Ci.; z odvisnim vprašanjem: neque satis Bruto vel tribunis militum constabat, quid agerent C. se še niso bili odločili, še niso prav vedeli. — Od tod adj. pt. pr. cōnstāns -antis, adv. cōnstanter

    1. trdno stoječ, trden, stalen, stanoviten, miren: constanti vultu graduque L. z mirnim obrazom in trdnim korakom, constanti vultu potionem veneni … accepit Val. Max., constantissimo vultu … inquit Val. Max., mellis constantior est natura Lucr., cuius in indomito constantior inguine nervus H.; pren.: constans iam aetas Ci. zrela (moška) doba, aetate nondum constanti Suet., pax c. L. stalen, nepretrgan, aequaliter constanterque ingrediens oratio Ci.

    2. stalen, stanoviten = nespremenljiv, vztrajen: omnia, quae cursus certos et constantes habent Ci., stellarum conveniens constansque conversio Ci., constantissimus motus lunae Ci., nihil (mundo) ornatius aspectu motuque constantius Ci., constanter in suo manere statu Ci., stellae eosdem cursus constantissime servantes paribus inter se motibus Ci., constantius sese res humanae haberent S. bi imele več obstanka; tudi o volji in dejanju: voluntas Ci., ratio (naklep) Ci., constans et moderata vitae ratio Ci., c. animus, mens Ci., familiae gravis et constans disciplina Ci., fides H., Val. Max. neomajna, pietas O., utinam (ventus) constans contra mea vela fuisset! O., iudicium c. erga amicum Val. Max., ut eorum (sociorum) animi ad imperium Romanum tuendum constantiores essent Val. Max.; constanter et non trepide pugnare C., aequabilius et constantius provinciae regerentur T., constantissime diligere Ci., ardentius et constantius aliquam amare, constantissime retinere amicitias Suet.

    3. enakomeren, sorazmeren, ujemajoč se, skladen, soglasen, dosleden, ubran: oratio, vox Ci., fama Ci., L., Suet., huius anni parum constans memoria est L., c. opinio Suet., constanter sibi dicere Ci. dosledno, constanter omnes nuntiaverunt manus cogi C.; subst. neutr. pl.: plurimum intererit, … incredibilia dixerit an inter se constantia Q.

    4. (o osebah) stanoviten, nezbegan, vztrajen, dosleden, značajen: homo, amicus Ci., inimicus N. trdovraten, testis Q., senatus numquam fuit gravior, constantior Ci., virum optimum et constantissimum vi depellunt Ci., civis in rebus optimis constantissimus Ci., quanto constantior isdem in vitiis H., c. adversus metus T., ad retinendas amicitias constantissimus Aur.; z gen.: fidei constans T. stanoviten v zvestobi; constanter et sedate dolorem ferre Ci. moško in mirno, constanter acta Ci. možata predavanja, constanter exordiri carmen T. — Kot nom. propr. Cōnstāns -antis, m Konstant; poseb. znan je Flavius Iulius Constans Flavij Julij Konstant, tretji sin Konstantina Velikega: Aur., Eutr.
  • consuelo moški spol tolažba; olajšanje; veselje; upanje

    sin consuelo brez tolažbe, neutolažljiv; brez mere
    recibir los consuelos de la religión prejeti zakrament poslednjega olja