Franja

elektrofil samostalnik
kemija (delec s primanjkljajem elektronov) ▸ elektrofil

elementáren (-rna -o) adj.

1. (temeljen, osnoven) elementare, essenziale:
elementarno znanje nozioni, conoscenze elementari

2. (errore) madornale

3. (prvinski) elementare:
elementaren vzbruh strasti sfogo di istinti elementari

4. kem. elementare:
elementarne snovi sostanze elementari

5. (ki se tiče naravnih sil) elementare:
elementarna nesreča catastrofe
elementarne sile forze elementari
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
fiz. elementarni delec particella elementare
fiz. elementarni naboj carica elementare
šol. elementarni pouk insegnamento elementare
min. elementarna celica individuo cristallino

elementarn|i (-na, -no) Elementar-, Ur- (delec das Elementarteilchen, doživljaj das Elementarerlebnis, sila die Elementargewalt, die Urgewalt, matematika die Elementarmathematik, znak das Elementarzeichen)
elementarni strah die Urangst
elementarni magnet fizika der Elementarmagnet

fisijsk|i (-a, -o)
fizika fisijski delec das Kernbruchstück

kvark samostalnik
fizika (osnovni delec) ▸ kvark

lambda ženski spol črka: das Lambda
delec lambda das Lambdateilchen

lepton samostalnik
fizika (osnovni delec) ▸ lepton

negatíven (-vna -o) adj.

1. negativo:
negativna sodba giudizio negativo
negativni odgovor risposta negativa

2. (slab, nesprejemljiv) negativo:
negativni pojavi med mladino fenomeni negativi presenti nei giovani

3. (slab, neprijeten) spiacevole, sgradevole, sfavorevole

4. med. negativo:
izid preiskave je bil negativen l'esito dell'esame è negativo

5. ekon. negativo, passivo
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
filoz. negativna definicija definizione per negazione
elektr. negativna elektrina elettricità negativa
šol. negativna ocena insufficiente
šport. negativna razlika v golih quoziente reti negativo
ekon. negativna trgovinska bilanca bilancio commerciale negativo
pog. negativna ocena critica, biasimo, censura
rel. negativna teologija teologia negativa, apofatica
fiz. negativni delec particella negativa
kem. negativni element elemento negativo
fot. negativni film negativa
bot. negativni fototropizem fototropismo negativo
fiz. negativni ion ione negativo
elektr. negativni pol polo negativo
fiz. negativni pospešek accelerazione negativa
mat. negativni predznak segno negativo
med. negativni Rh faktor fattore Rh negativo
negativni tisk (stampa) negativa
fiz. gibanje v negativni smeri moto in senso negativo

nevtrino samostalnik
fizika (osnovni delec) ▸ neutrínóPovezane iztočnice: tauonski nevtrino, elektronski nevtrino, mionski nevtrino

nevtron samostalnik
fizika (delec) ▸ neutron

nukleofil samostalnik
kemija (delec) ▸ nukleofil

nukleon samostalnik
fizika (osnovni delec) ▸ nukleon

osnóven (-vna -o) adj.

1. fondamentale, elementare, basilare; base:
osnovni pojmi neke znanosti i concetti fondamentali di una scienza
osnovna načela principi fondamentali, basilari
osnovna plača salario base

2. principale, primo:
osnovna dolžnost il primo dovere
osnovna naloga il compito principale

3. elementare:
osnovna šola scuola elementare

4. di base, essenziale

5. teh. di fondo:
osnovna barva tinta di fondo
min. osnovna celica cellula base
šport. osnovna črta linea di fondo
lingv. osnovna in določilna beseda zloženke radicale e determinante del composto
ekon. osnovna glavnica capitale sociale
pren. osnovna ideja, načela idea madre, vangelo
osnovna konstanta costante universale
osnovna plača salario base
mat. osnovna ploskev, stranica base
fiziol. osnovna presnova metabolismo basale
lingv. osnovna stopnja pridevnika grado positivo dell'aggettivo
ekon. osnovna sredstva beni fissi
um. osnovna barva mestica
jur. osnovne človekove pravice diritti umani fondamentali
teh. osnovne enote unità fondamentali
tekst. osnovne niti fili dell'ordito
ekst. osnovna pravila decalogo
mat. osnovne računske operacije operazioni fondamentali dell'aritmetica
fiz. osnovni delec particella elementare
fiz. osnovni naboj carica elementare
lingv. osnovni pomen besede significato fondamentale
osnovni podatki estremi
muz. osnovni ton tonica
tekst. osnovni valj subbio di ordito
pren. (ključno) osnovno delo chiave di volta
pren. osnovno znanje alfabeto

particēlla f

1. pomanjš. od ➞ parte delček

2. jezik partikula, členek

3. fiz.
particella elementare elementarni delec

4. pravo
particella catastale katastrska parcela

pozitíven (-vna -o) adj.

1. positivo:
pozitivna ocena giudizio positivo

2. positivo; affermativo:
pozitiven odgovor risposta positiva

3. positivo, buono:
imeti pozitiven vpliv na koga influire positivamente su qcn.

4. positivo, vantaggioso; piacevole:
pozitivne posledice effetti positivi
pozitivne (svetle) strani življenja i lati positivi, piacevoli della vita

5. med. positivo

6. positivo, verificabile, dimostrabile
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
elektr. pozitivna elektrina carica elettrica positiva
šol. pozitivna ocena voto positivo
ekon. pozitivna trgovinska bilanca bilancia commerciale positiva
fiz. pozitivni delec particella positiva
kem. pozitivni element elemento positivo
pozitivni film positiva
elektr. pozitivni pol polo positivo
mat. pozitivni predznak segno positivo
med. pozitivni Rh faktor fattore Rh positivo

proton samostalnik
fizika (delec) ▸ proton

tundō -ere, tutudī, tūsum in tūnsum (indoev. *steud- butati, tolči, razširjeno iz indoev. baze *(s)teu̯- tolči, suvati, biti, udarjati [prim. stuprum]; prim. skr. tundatē, tudáti buta, tolče, bode, tustaḥ, tūstam prah, delec, gr. Τυδεύς, Τυνδάρεως, lat. tudēs, tuditāre, tudicula, got. stautan = stvnem. stōzan = nem. stoßen, nem. stutzen z rogovi bosti, naenkrat obstati)

1. suniti (suvati), butniti (butati), udariti (udarjati), dregniti (dregati, drezati), (po)tolči, udrihniti (udrihati) po kom, čem, tolči s kladivom = kovati, biti, (pre)tepsti: Pl., Cat., Stat., Ap., Cl., Lact., Don. idr., pectora manu O., tunsae pectora (gr. acc.) palmis V., tundere pectus palo Lucr., corpus crebro ictu Lucr., converso bacillo oculos misero tundere vehementissime coepit Ci., iacenti latera tundere Ci., rostro iecur V. sekati, lapidem digito Lucr., tympana O., pede terram H. z nogo butati ob tla; abs.: ferrum non aptum tundendo Plin.; pesn.: gens tunditur Euro V. vzhodnik piha (buha) v rod, saxum tunditur fluctibus V. valovi se zaganjajo v skalo, valovi bičajo skalo, saxa Neptunus tundit salo H. obliva z morjem; preg.: eandem incudem tundere Ci. udarjati na isto nakovalo (naklo) = vedno goniti (početi, delati) eno in isto.

2. occ.
a) (s)tolči, (z)meti, (z)mleti, (raz)phati, (z)drobiti, (z)mečkati, (po)teptati, steptati, (po)mlatiti, zmlatiti: aes Plin., aliquid in farinam Plin., linum frangere tundereque Plin., tunsae fruges V. omlateni, tunsum allium Col., tusa herba, tusum marmor Plin., tunsa testa Vitr.
b) tolči s kladivom = s kovanjem upodobiti (upodabljati), (s)kovati: funditur, sculpitur, tunditur Iuppiter Aug.

3. metaf. z besedami koga nadlegovati, glušiti, drnjezgati: aures Pl., assiduis vocibus tunditur V.; absol.: tundendo effecit senex Ter. z mnogim pripovedovanjem in opominjanjem.

valenčni elektron stalna zveza
kemija (atomski delec) ▸ vegyértékelektron
Sopomenke: zunanji elektron

zunanji elektron stalna zveza
kemija (atomski delec) ▸ külső elektron
Sopomenke: valenčni elektron