Franja

τοῖος 3, τοιόσδε 3 τοιοῦτος, τοιαύτη, τοιοῦτο(ν), okrepljeno τοιουτοσί tak, takšen, tale; pregnant. toliko star, tako lep, izvrsten, zal, okruten itd. ἔλεγον τοιάδε takole, ἐν τῷ τοιούτῳ v takih razmerah, τοιαῦτα taki slučaji (vzroki, odnošaji), ἐν τῷ τοιῷδε v teh razmerah, v takem položaju, κατὰ τοιόνδε na takšen način, takole, iz tega vzroka; τοῖος μέγας tako prostran (velik); adv. τοῖον tako zelo, (prav) tako, θαμὰ τοῖον tako pogosto, σιγῇ τοῖον prav tiho.

τόσος 3, ep. poet. τόσσος; τοσόσδε, τοσήδε, τοσόνδε, ep. τοσσόσδε 3; τοσοῦτος, τοσαύτη, τοσοῦτο(ν), ep. τοσσοῦτος, ojačeno τοσουτοσί, τοσαυτηί, τοσουτονί in τοσοσδί 3 tolik(šen) 1. tako velik, (dolg, širok, globok, močen), tako mogočen, tako star; tako obilen (mnogoštevilen). 2. pl. toliko, τρὶς τόσσοι trikrat toliko a) ravnotoliko, ἄλλους τοσούτους ravno toliko drugih; ἕτερον τοσόνδε ravno toliko; b) le (samo) toliko εἰπεῖν, τοσοίδε ὄντες le malo njih, tako malo njih; včasih odgovarja besedam ὅσος, ὅσοσπερ itd. 3. adv. a) ἐκ τοσοῦδε, ἐκ τόσου iz tolikšne daljave, od tako dolgega časa, od tega časa, tako dolgo, ἐν τοσούτῳ medtem, ἐς τοσόνδε, ἐς τοσοῦτον, ἐπὶ τοσοῦτον tako daleč, tako zelo, τοῦ χρόνου tako dolgo; b) τόσῳ, τοσῷδε, τοσούτῳ (nav. s komp.) toliko, za toliko, tem (več), ὅσῳ … τοσούτῳ čim … tem; c) τόσον, τοσ(σ)όνδε, τοσοῦτον tako zelo, tako daleč, tako dolgo, toliko, tem več (bolj), samo (le) toliko, tako malo; d) τοσούτῳ … ὅσῳ za toliko … kakor, οὐ τοσοῦτον … ὅσον ne tako zelo … kakor.

Τροία, ἡ, ion. Τροίη Troja 1. pokrajina (tudi Τρῳάς, ἡ)v severozapadnem delu Male Azije, tako imenovana po Erihtonijevem sinu (Τρώς, Τρωός); adi. Τρῳός 3 Trojev. 2. Τροία, Τροίη, Τρώων πόλις glavno mesto te dežele; adi. Τρωικός 3 in Τρῳός 3, ion. Τρώιος, fem. Τρωιάς, ἡ trojanski, Τρωιάς ἡ Trojanka; τὰ Τρωικά desetletna trojanska vojska. 3. adv. Τροίηθεν, ἀπὸ, Τροίηθε(ν) iz Troje, Τροίηνδε v Trojo.

φύω [Et. lat. sor. fui, futurus, slov. biti (iz by-ti), sem, bivati, nem. (ich) bin, bauen (stvn. būan), gršk. φύσις, φυτόν, φῦλον. – Obl. ῠ pred vok., ῡ pred kons.; fut. φῡ́σω, aor. ἔφῡσα, ep. impf. 3 sg. φύεν; intr. in med. φύομαι, fut. φῡ́σομαι, aor. ἔφῡν, cj. 3 sg. φύῃ, 3 pl. φύωσι, opt. φυίη, φύη, inf. φῦναι, pt. φῡ́ς, pf. πέφῡκα; ep. impf. med. φύοντο, aor. 3 sg. φῦ, 3 pl. ἔφῡν, redupl. aor. ἐπέφῡκον, pf. 3 pl. πεφῡ́κασι, πεφύᾱσι, pt. masc. πεφυῶτες, -ῶτας, fem. πεφυυῖα, plpf. πεφῡ́κεε(ν), NT pt. φυέν, fut. φυήσεσθαι]. I. act. 1. trans. storim, da kaj nastane, storim, da raste ali uspeva; povzročam, pripravljam πόνους τινί, ustvarjam, podelim φρένας τιvί; poganjam, rodim, donašam; ἄδηλα spravljam na dan, πώγωνα puščam si rasti brado, dobivam brado; γλώσσαν dobim, φρένας izpametujem se (Sof. El. 1463 postanem prevzeten), δόξαν napihnem se; ὁ φύσας oče, οἱ φύσαντες starši, ἡ ἡμέρα φύσει σε dan bo pokazal tvoj rod (kdo te je rodil). 2. intr. sem, postanem, rastem Il. I 149, NT Hebr. 12, 15. II. pass. 1. nastanem, rastem, rodim se, sem kakega rodu, izhajam od koga τινος, ἐκ, ἀπό τίνος, τὰ φυόμενα rastline, τὰ ἐκ τῆς γῆς φυόμενα zemeljski pridelki, μέγα πρᾶγμα velika nevarnost nastaja, ἔν τ' ἄρα οἱ φῦ χειρί stisnil mu je roko, ὀδὰξ ἐν χείλεσι vgriznem se v ustnice; aor. ἔφυν postal sem. 2. (pf. πέφυκα) sem od narave tak, sem sposoben za kaj, sem (bistroumen), οἱ τὰ σώματα πρὸς ὥραν (οἱ τὰς ψυχὰς πρὸς τὴν ἀρετὴν) εὖ πεφυκότες od narave bogato obdarjeni z lepimi telesi (z lepim dušami), οὕτως πεφυκότων v teh (takih) razmerah, ἄνθρωπος πεφυκώς človek, kakor je od narave ustvarjen, ὁ ἄνθρωπος πέφυκεν ὑπερφρονεῖν je po svoji naravi nagnjen k ošabnosti, πολὺ ῥᾷον ἔχοντας φυλάττειν ἢ κτήσασθαι πέφυκε πάντα naravno je, da je lažje; δένδρα πεφυκότα čvrsto ukoreninjena drevesa τὰ τοῖς ἵπποις πεφυκότα (ἡδέα) naravi konj (konjem) primerno.

ὡσπερ-αν-εί, ὡσπερ-εί adv. kakor (bi), kakor n. pr., takorekoč, prav kakor.

наряжать, дтиь

1. (na)lišpati, lepo oblačiti, obleči (nevesto);

2. odrejati, odrediti; določati, določiti;
н. на работу pošiljati na delo;
н. следствие odrediti preiskavo

набавлять, набавить doda(ja)ti, prida(ja)ti; povečati;
на дрова набавили drva so podražili;
н. цену več ponuditi (pri dražbi);
н. шагу pospešiti korak

набат m alarm, klic k pripravljenosti; plat zvona; poplah;
бить (ударить) в н. biti plat zvona

набивать, набить nabi(ja)ti (obroče, patrone); nabasati (žepe, pipo, želodec), (na)polniti; zabi(ja)ti (žeblje); utirati, utreti; natiskati (vzorce na tkanino); nastreljati; pobi(ja)ti;
н. кармин obogateti;
н. цены navijati cene;
н. руку (iz)uriti se v čem;
н. много дйчипа nastreljati mnogo divjadi;

набирать, набрать nabirati, nabrati; zb(i)rati; naje(ma)ti; sestavljati, sestaviti; poveč(ev)ati (hitrost); (po)staviti (za tisk);
н. в. армию jemati k vojakom;
н. номер telefonske številke obračati;
н. воды в рот trdovratno molčati;
н. в долг jemati na dolg;

набираться, набраться nab(i)rati se; nakopati si; dobi(va)ti; opi(ja)ti se;
н. духу opogumiti se;
н. ума postati pameten

набитый nabasan, natrpan;
н. обруч nabit obroč;
н. дурак popoln bedak

наблюдать opazovati; proučevati; paziti, nadzorovati; H.
н. правило držati se pravila

набор m sprejem(anje), vpisovanje; najem(anje); nabor; stavljenje, stavek (črk); kovinski okraski; ogrodje ladje;
оттиск с набора krtačni odtisk;
н. крисок garnitura barv;
н. слов gobezdanje;
н. в учебное заведение vpis v.šolo

набрасывать, набросить² metati, vreči na kaj; očitati;
н. тень на кого sum vreči na koga, osumiti koga

наваливать, навалить navaljevati, navaliti na koga kaj, nalagati, naložiti (na kup), (na)kopičiti;
н. на телегу nalagati na voz;
н. на кого работу naprtiti delo komu;
навалило на улице снегу snega se je nakopičilo na ulici;

навалиться navaliti se, nakopičiti se; H.
на еду vreči se na jed; H.
на вёсла zaveslati na vso moč;
н. на след naleteti na sled

навастривать, навострить (lj.) (na)ostriti, (na)brusiti;
н. уши nape(nja)ti ušesa;
н. лыжи pobrisati jo;

навевать/навеивать, навеять nanašati, nanesti; zbujati, zbuditi; navejati (žito);
н. много снегу namesti mnogo snega;
ветерок навевает прохлад veje hladna sapica;
н. сон uspavati

наведение n naravnanje (daljnogleda, topa); graditev;
н. лоску naloščenje;
н. справок zbiranje podatkov, poizvedovanje;
н. моста postavitev mosta