Franja

Zadetki iskanja

  • eau [o] féminin voda; sijaj (diamanta); pluriel vode, vodovje; zdravilni vrelci, kopališki kraj; toplice; slatina; studenec; marine vodni razor (za ladjo)

    eau blanche raztopina svinčevega acetata
    eau bénite blagoslovljena voda
    eau de Cologne kolonjska voda
    eau courante, (familier) de robinet tekoča voda
    eau dormante stoječa, mirujoča voda
    eau douce sladka voda, mehka voda
    eau d'égouts odtočna voda
    Eaux et Forêts vodna in gozdna uprava
    eau de fonte des neiges snežnica
    eau gazeuse pokalica, sodavica
    eau glacée ledena voda
    eaux grasses, ménagères pomije
    eaux industrielles industrijske odplake
    eau de lessive pralni lug
    eau lourde težka voda
    eau de mine jamska voda
    eau minérale slatina
    eau oxygénée vodikov peroksid
    eaux de pluie deževnica
    eau (non) potable (ne)pitna voda
    eau de puits voda iz vodnjaka
    eaux résiduaires odplačne vode
    eau salée slana voda
    eau de Seltz sodavica
    eau de source, eau vive studenčnica
    eaux territoriales teritorialne vode
    eau de vaisselle pomije
    adduction féminin d'eau dovod vode
    alimentation féminin en eau oskrba z vodo
    basses eaux nizko vodno stanje; figuré pomanjkanje denarja, stiska za denar
    chasse féminin d'eau izpiranje z vodo, izpiralna cev (v WC)
    chute féminin d'eau slap
    compteur masculin à eau vodni števec
    conduite féminin d'eau vodovod
    con-sommation féminin d'eau poraba vode
    coup masculin d'épée dans l'eau (figuré) udarec v vodo, neuspešno dejanje
    cours masculin d'eau vodni tok
    diamant masculin de la plus belle eau diamant z najčistejšim sijajem
    distribution féminin d'eau razdeljevanje vode, oskrbovanje z vodo
    écoulement masculin d'eau odtok, odtekanje vode
    à fleur d'eau na vodni površini
    infiltration féminin d'eau vdiranje, pronicanje vode
    jet masculin d'eau vodni curek; vodomet, fontana
    jour masculin des grandes eaux dan (delujočih) vodometov (v Versaillesu)
    niveau masculin d'eau vodna gladina, vodno stanje
    prise féminin d'eau priključek na vodo
    rat masculin d'eau vodna podgana
    refroidissement masculin à eau hlajenje z vodo
    trombe féminin d'eau vodna tromba
    usine féminin de distribution des eaux vodovod
    ville féminin d'eaux kopališki kraj
    voie féminin d'eau vodna pot
    aller aux eaux iti v slatinsko zdravilišče
    s'en aller en eau de boudin, à vau-l'eau (figuré) iti po vodi, ne uspeti, ponesrečiti se, spodleteti
    amener de l'eau au moulin de quelqu'un komu vodo na mlin dovajati
    être comme l'eau et le feu (figuré) biti popolnoma različen po značaju, slabo se razumeti
    être à l'eau (familier) biti uničen
    être heureux comme un poisson dans l'eau počutiti se, biti srečen ko riba v vodi
    c'est une goutte d'eau dans la mer (figuré) to je kaplja v morje
    être tout en eau biti ves v znoju, kopati se v znoju, biti ves prepoten
    faire eau, avoir une voie d'eau puščati vodo
    le navire fait de l'eau ladja se oskrbi s pitno vodo
    se fondre en eau (s)topiti se v solzah
    s'imbiber, se gonfler d'eau napojiti se, biti napojen z vodo
    se jeter dans l'eau skočiti v vodo (za kopanje)
    à l'eau utopiti se
    se jeter dans l'eau pour ne pas se mouiller priti z dežja pod kap
    laver à l'eau oprati, umiti z vodo
    mettre à l'eau spustiti v vodo (ladjo)
    mettre de l'eau dans son vin (figuré) ubrati milejše strune, zmanjšati svoje zahteve
    mettre l'eau à la bouche de quelqu'un komu skomine delati
    nager entre deux eaux plavati pod vodo, figuré nobenemu se ne hoteti zameriti
    naviguer, être dans les eaux de quelqu'un (figuré) biti privrženec neke osebe
    se noyer dans un verre d'eau ne si znati pomagati v najmanjši težavi
    d'ici là il passera de l'eau sous le pont dotlej bo minilo še precéj časa
    pêcher en eau trouble v kalnem ribariti
    porter de l'eau à la rivière nositi vodo v Savo
    prendre les eaux jemati zdravilne kopeli
    ne pas prendre l'eau ne prepuščati vode
    se ressembler comme deux gouttes d'eau biti si podoben kot jajce jajcu
    rester le bec dans l'eau ne se znati izvleči iz težave
    revenir sur l'eau zopet priti na površje, figuré spet se postaviti na noge
    rincer à l'eau splakniti z vodo
    suer sang et eau potiti se od strahu, razburjenja, zelo se razburiti
    le temps est à l'eau kaže na dež
    tenir l'eau držati vodo, ne prepuščati vode
    il tombe de l'eau dežuje
    notre projet est tombé à l'eau naš načrt je padel v vodo
    l'eau m'en vient à la bouche sline se mi pocedijo v ustih (ob tem)
    vivre d'amour et d'eau fraîche živeti od ljubezni in zraka
    l'eau va tou-jours à ! a rivière (figuré) denar pride vedno k denarju, k bogatinom
    il n' est pire eau que l'eau qui dort (proverbe) tiha voda globoko dere
    tant va la cruche à l'eau qu'à la fin elle se casse (proverbe) toliko časa se izpostavljati nevarnosti, da jo končno skupimo
  • écrouler, s' [ekrule] po-, zrušiti se, podreti se, sesesti se; figuré propasti; spodleteti, iti po vodi, pasti v vodo (načrt, upanje)

    la maison s'est écroulée hiša se je zrušila
    mes projets se sont écroulés moji načrti so propadli, so šli po vodi
    il s'écroula dans un fauteuil sesedel se je v naslanjač
    être écroulé (familier) biti uničen, popolnoma zdelan, ubit
  • effondrer [efɔ̃dre] verbe transitif (globoko) preorati, prekopati; vlomiti, nasilno odpreti (vrata ipd.); otrebiti (perutnino); figuré podreti, zrušiti; nadvladati

    s'effondrer zrušiti se, sesuti se
    s'effondrer dans la douleur, dans le désespoir popolnoma se vdati bolečini, biti popolnoma obupan
    s'effondrer dans un fauteuil sesesti se v naslanjač
    les prix s'effondrent cene hitro in močnó padajo
  • egg1 [eg] samostalnik
    jajce
    sleng letalska bomba
    ameriško, sleng neotesanec, fant, dečko

    in the egg v zarodku
    sleng a bad egg pokvarjenec
    sleng a good egg dober dečko
    like a Curate's egg samo deloma dober, v splošnem pa slab
    to have (ali put) all one's eggs in one basket staviti vse na eno karto
    to teach one's grandmother to suck eggs pišče več od koklje ve
    sleng goose egg ničla, nič
    to crush in the egg v kali zatreti
    as full as an egg do vrha poln
    to get eggs for one's money preveč plačati
    to lay eggs nesti jajca
    vojska sl polagati mine
    as sure as eggs is eggs popolnoma gotovo
    to tread upon eggs hoditi zelo oprezno
    hard-boiled egg v trdo kuhano jajce
    soft-boiled egg v mehko kuhano jajce
    poached egg skrknjeno jajce
    wind (ali addle) egg gnilo jajce
    white of egg beljak
    yolk of egg rumenjak
    fried eggs pečena jajca "na oko"
    scrambled eggs cvrtje
  • enfoncer [ɑ̃fɔ̃se] verbe transitif zabiti, zadreti; poglobiti; potisniti, vtakniti; militaire prebiti, predreti; premagati; figuré potisniti v ozadje, prekositi; familier prevarati, oslepariti; verbe intransitif pogrezniti se, udirati se, potopiti se (ladja); zariti se; familier ruinirati se

    enfoncer une porte ouverte (figuré, familier) zelo si prizadevati, da bi dokazali očitno stvar
    enfoncer son chapeau sur la tête potisniti si klobuk v čelo
    enfoncer un clou dans le mur zabiti žebelj v zid
    enfoncer à quelqu'un un couteau dans le cœur zabosti koga v srce
    enfoncer quelque chose dans le crâne, dans la tête de quelqu'un (familier) komu kaj v glavo vliti, vbiti
    enfoncer les éperons à un cheval spodbosti konja z ostrogami
    enfoncer une porte vdreti vrata
    s'enfoncer dans l'étude popolnoma se poglobiti v študij
    enfoncez-vous bien ça dans la tête! dobro si to zapomnite!
    s'enfoncer dans de mauvaises habitudes privzeti grde navade
    notre équipe de football s'est fait enfoncer naše nogometno moštvo je bilo pošteno poraženo
  • ensevelir [ɑ̃səvlir] verbe transitif zaviti v mrtvaški prt, pokopati; zasuti; figuré zakopati, skriti

    s'ensevelir dans la retraite, dans la solitude popolnoma se izolirati
    enseveli dans un profond sommeil pogreznjen v globoko spanje
  • enterado poučen, obveščen; bikoborba izkušen

    no darse por enterado de nekaj popolnoma ignorirati
  • entier, ère [ɑ̃tje, ɛr] adjectif cel, ves, popoln; nedotaknjen, nepoškodovan; figuré trmast, svojeglav; (= nombre masculin entier) masculin celo število

    en entier v celoti, popolnoma
    dans, en son entier nezmanjšan, neskrajšan
    dans le monde entier na celem svetu, povsod
    cheval masculin entier žrebec
    avoir des opinions entières imeti trdno mnenje
    écrire son nom en entier izpisati (v celem) svoje ime
    payer place entière (železnica) plačati celo vozovnico
    la question reste entière vprašanje ostane odprto
  • entregar [g/gu] izročiti, dostaviti; predati

    entregar el alma, entregar su alma a Dios umreti
    entregarla umreti
    entregar su mano (a) komu roko podati
    entregar una plaza predati trdnjavo
    (para) entregar a v roke; v izročitev
    entregarse vdati (predati) se, popolnoma se posvetiti
    entregarse en manos de alg. komu se popolnoma zaupati
    entregarse a los placeres (a los vicios) predati se užitkom (pregreham)
    entregarse al sueño zaspati
  • estaca ženski spol kol, palica; zapah

    estar a la estaca stradati
    no dejar estaca en pared vse popolnoma uničiti
  • et, adv. in conj. (prim. áti = gr. ἔτι, lat. at- v atavus, sl. od).

    I. adv. osnovni pomen tudi; klas. redko in le pred zaimki, posameznimi izrazi in v posebnih obratih, npr. et hic, et ille, et ipse, et alii, et nunc, nam et, sed et, simul et Ci. idr., verum igitur et extremum Ci., et illud videamus Ci., natus et ipse deā V., fecerat et lupam V. tudi še; stopnjevanje = etiam, celo: calamitosus Deiotarus, qui et ab eo, qui in isdem castris fuerit, … accusetur! Ci.; stopnjevanje, dopustno pri participu: timeo Danaos et dona ferentes V. tudi če (celo če) nosijo darila; adv. okrepljen z drugimi členicami: et etiam ali et quoque tudi še: addam et illud etiam Ci., multa quoque et bello passus V.; nec non et Tyrii V. in tudi; et quidem seveda tudi, pa tudi: cruciatus est Trebonius: et quidem a Carthaginiensibus Regulus Ci.

    II. conj.

    1. in, ter, pa, in tudi, in hkrati, in vrh tega, in povrh, veže besede in stavke, puščajoč vsakemu delu njegovo vrednost: mater tua et soror a me diligitur (= ta in ona, vsaka zase) Ci., quoad possem et liceret Ci., magnum et grave bellum C., cuius pater regnum in Sequanis … obtinuerat et a senatu populi Romani amicus appellatus erat C., maior et qui prius imperitaret L. Najstarejša vezalna členica que veže dele s celoto ali celoto z deli, povzemajoč skupaj spadajoče vezane pojme v enoto: senatus populusque Romanus Ci. idr. (t.j. iz obeh sestavljena rimska zakonodajna oblast), terra marique, ferro ignique ali igni ferroque, coniuges liberique Ci. idr. Klas. in poznejša lat. te razlike ne poznata več, in in que sta si popolnoma enaka; le v pravkar omenjenih stalnih izrazih (senatus populusque Romanus itd.) je que ohranil prvotni pomen. Za atributi multi, pauci, unus se et ne sloveni: multae et magnae difficultates C. mnoge velike težave, mnogo velikih težav, unus perangustus aditus C. V zvezi hendiady-oin: ratio et cogitatio Ci. pametno mišljenje, ardor et impetus C. ognjevit (silen) napad, poscere et flagitare Ci. odločno zahtevati, relinquere et deserere Ci. nezvesto zapustiti, aequus et par, aequales et pares (virtutes) Ci. čisto enak(e). Za zanikani et se rabi nec (neque), gl. neque; če ni zanikana cela misel, ampak samo ena beseda, se rabi et non: dicam eos miseros, qui nati sunt, et non eos, qui mortui sunt Ci. Ponavljani veznik: et — et in — in, po eni strani — po drugi strani, deloma — deloma, kakor — tako: et discipulus et magister perhibebantur improbi Pl., et in patre et in filio Ci., amicitia et prodest et delectat Ci., quis non dolet interitum talis et civis et viri? Ci., et mari et terrā N. ali (pesn.) multum ille et terris iactatus et alto V. (v teh zvezah je vsak del posebej poudarjen, v zvezi terra marique sta dela povzeta v celoto); v mnogovezju et—et—et in — in — in: quo facilius et huius hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem Ci., at sunt morosi et anxii et iracundi et difficiles senes Ci., et antiquitate generis et gloriā maiorum et summā industriā florebat N. Več kot tročlene zveze se dajo vedno razstaviti v dvočlene. Ret. (redko) et—que in que—et: officia et reservata praetermissaque Ci., laudesque et grates egit L., aliusque et idem H. (drug in vendar) isti; tudi et—et—que ali et—et—atque: V. Če je en člen zanikan, stoji nec (neque) — et ne le ne — ampak, oz. et — nec (neque) ne le — ampak tudi ne: nec miror et gaudeo Ci., amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit Suet., et rem agnoscit nec hominem ignorat Ci., intellegitis Pompeio et animum praesto fuisse nec consilium defuisse Ci. Če je le ena beseda zanikana, stoji et non: Manlius et semper me coluit et a studiis nostris non abhorret Ci.

    2. et v posebnih pomenih in zvezah
    a) in tako, in zato, in torej, in potemtakem: pons est interruptus et reliqua multitudo equitum interclusa C.
    b) in sploh, skratka: studiose ab iis siderum magnitudines, intervalla, cursūs anquirebantur et cuncta caelestia Ci., Chrysippus et Stoici, Pericles et (omnes) Athenienses Ci., pronuntiabat dulci et proprio quodam oris sono Suet.
    c) pojasnjujoč, poseb. kadar se že povedana misel s poudarkom ponovi = in sicer, in to, in posebno, namreč: peto id a tribuno plebis et a Curione tribuno Ci., magna vis est conscientiae et magna in utramque partem Ci., vives, et vives ita, ut vivis Ci., errabas, Verres, et vehementer errabas Ci., loco iniquo et leniter declivi C., id et facile effici posse N., molemque et montes insuper altos imposuit V., sola domum et tantas servabat filia sedes V., audieras, et fama fuit V. namreč, kajti, nullane habes vitia? immo alia et fortasse minora H. in sicer menda manjše, formam aedificiorum novam excogitavit, et ut ante insulas … porticus essent Suet.; iron.: dixit publice data drachmarum CCVI milia et dixit tantum Ci.
    č) potrjujoč = in zares, in v resnici, in seveda: Ci., Suet., ad triumphum decessit Romam Papirius Cursor et fuit vir dignus omni bellica laude L.
    d) predhodni misli pritikajoč nasprotje = in vendar, in pri (vsem) tem, in kljub temu: magister summa iam senectute est et cotidie commentatur Ci., quod (canorum in voce) equidem adhuc non amisi, et videtis annos Ci.; tako tudi pred vprašanji nejevolje, zavzetosti, navdajanja, zlasti v zvezi s quisquam: et mirabimur? Ci. in vendar naj se (pri tem še) čudimo? et quisquam dubitabit, quin huic hoc tantum bellum transmittendum sit … ? Ci., una cum gente tot annos bella gero, et quisquam numen Iunonis adorat? V. in (ker je to tako) kdo bo … častil? et quisquam ingenuas etiamnunc suscipit artes … ? O.
    e) protivno za nikalnim stavkom = sed, ampak, temveč: animo non deficiam et id, quod suscepi, perferam Ci., nulla nobis societas cum tyrannis et potius summa distractio est Ci., id medici non tacuerunt et ad Dionysium sermonem rettulerunt N., populi potentiae non amicus et optimatium fautor erat N.
    f) v silogizmu (logičnem sklepu) = atqui no pa: qui autem in morbo sunt, sani non sunt; et omnium insipientium animi in morbo sunt: omnes insipientes igitur insaniunt Ci.
    g) časovno (= cum inversum), poseb. za predhodnimi iam, nondum, vix ipd. = kar, in že, in takoj, (in) tedaj, tedaj pa: vix prima inceperat aestas et Anchises dare vela iubebat V., straverunt aequora venti et rursus vocat auster in altum V., dixit et refulsit V., dixerat ille et iam auditur V., dic mihi … et eris mihi magnus Apollo H., impinge lapidem et dignum accipies praemium Ph., simul haec effatur, et testatur Lucan., sic fatus, et auras dissipat hasta tremens Stat., Semele vix dona … collo induit, et fallax intravit limina Iuno Stat., nondum quartus a victoria mensis, et libertus … vetera odiorum nomina aequabat T., pauci dies, et liber principis servus Plin. iun., tene hunc cursum, et probabitur experimento Plin. iun.
    h) za besedami, ki izražajo enakost, podobnost ali različnost (npr. aeque, idem, par, similis, alius idr.) = atque (prav tako) kakor, ko: tu mihi es germanus pariter corpore et animo Ter., nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus Ci., omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano Ci., non alia (eadem) causa est aequitatis in uno servo et in pluribus Ci., aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere, aliter doctos et indoctos? Ci., similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum Ci., haec eodem tempore Caesari mandata referebantur, et legati ab Haeduis et a Treveris veniebant C., non eadem nobis et illis necessitudo inpendet S., nota nobilitas viri et virtus omnibus erat Iust.

    Opomba: Veznik et pesn. zapostavljen: fessi et parvae succedimus urbi V., Danaûm et, si fata fuissent, ut caderem meruisse manu V.
  • every [évri] pridevnik
    vsak

    each and every prav vsak, brez izjeme
    all and every vsi po vrsti
    every bit, every whit popolnoma, do skrajnosti
    every here and there tu in tam
    every so often včasih
    on every side na vseh straneh
    every man for himself! naj se reši, kdor se more!
    every other day vsak drugi dan
    every now and again tu pa tam
    every once in a while tu in tam, včasih, redkokdaj
    every right polna, vsa pravica
  • exāmen (st.lat. exāgmen) -inis, n (exigere iz *exagere)

    I. „izgnano“, „kar izleti“, od tod

    1. roj: apum Varr., Ci., V., Col., Plin. idr., apium, locustarum, vesparum L., muscarum Plin.

    2. tolpa, četa, krdelo, kup: Lucr., Pr. idr., examen servorum Ci., vernarum H., iuvenum recens examen H., dux reget examen H., aeratas acies exagmine tanto misceri putet V., examen infantium, piscium Plin., Graiûm vatum Stat., Iudaeûm, Iudaeorum Tert., Lact.; v pozni lat. o abstr.: examen maerorum Arn., dilationum Amm.

    — II. „kar odtehtuje“, od tod

    1. jeziček pri tehtnici: Vitr., Cod. Th. idr., Iuppiter ipse duas aequato examine lances sustinet V. enake teže (gen. sg.), aequali examine undique Plin. na vseh straneh popolnoma enakomerno.

    2. met. preizkušnja, preiskava: iura senes norint … legumque examina servent O., examen improbum in illa castiges trulina Pers., examen vitae Stat.
  • examplexor -ārī popolnoma objeti: Corn.
  • exārdēscō -ere -ārsī ārsūrus

    I. popolnoma vžgati se, vneti se, vzplamteti: Plin., Suet., Vulg., nulla materies tam facilis ad exardescendum est Ci. se ne vname tako lahko; pt. pf. exārsus 3 zgorel, sežgan: Cod. I.; pren.: pro patria solus exarsi Ci. = „je strela mene edinega zadela“; occ.
    a) razgreti se: Lucan., Mart., Amm., aetherioque … exarsit sidere limus O.
    b) zablešč(ev)ati: exardescens fulgor (carbunculi) Plin.

    — II. pren.

    1. (o stvareh)
    a) vneti se, razvne(ma)ti se, vzplameneti, nastati, začeti se: bellum subito exarsit Ci., exarsit intestinum bellum N., novum atque atrox proelium … repente exarsit L., seditio exarserat T., prima inter patres plebemque certamina exarsere T., admirabilis quaedam exardescit benivolentiae magnitudo Ci., ex quo exardescit sive amor, sive amicitia Ci., ira exardescit, libido concitatur Ci., talibus exarsit dictis violentia Turni, Alcidae (dat.) … exarserat atro felle dolor, ignes exarsere animo V. Z določilom proti komu, v koga, kaj, do česa: exarserat in eum iracundia exercitus, (studia militum) prope in proelium exarsere T., brevis altercatio inde ex iracundia muliebri in contentionem exarsit L., etiam ad innocentium periculum tempus illud exarserat Ci.
    b) (o ceni) rasti, poskočiti: vasorum pretia in immensum exarsisse … conquestus Suet.

    2. (o osebah) razvneti se, koga kaj obide, popade, prevzame, koga se kaj poloti: homo … exarsit iracundiā Ci., tota Italia libertatis desiderio exarsit Ci. po vsej Italiji se je pojavilo hrepenenje po svobodi, multo gravius hoc dolore exarsit C. to ga je tembolj razsrdilo (speklo), adeo animis exardescere L., exardescere libidinibus, criminibus T.; dati se zavesti ali zanesti v kaj: exardescere ad spem libertatis Ci., in seditionem L., Alecto dictis exarsit in iras L. se je razjarila; occ.
    a) ujeziti se, razjeziti se, razsrditi se nad čim: graviter exardescere Ci., cuius (Socratis) responso sic iudices exarserunt, ut … Ci., Carneades contra Stoicos exarserat Ci., haud secus exarsit quam circo taurus O.
    b) v ljubezni vzplamteti, vneti se za koga: exarsit conspecta virgine Tereus O., (Messalina) in C. Silium … ita exarserat, ut … T.
  • exārēscō -ere -āruī (—)

    1. docela izsušiti (posušiti) se: exarescunt vestimenta uvida Pl., exarescit frumentum Varr., siti exarescunt fauces Ci.

    2. occ. usahniti (usihati), (o)veneti: si amnes exaruissent Ci., fontes … exarescebant C., exarescunt lacrimae Ci. ep., silva omnis exaruit radicitus Suet.

    3. pren. usahniti = popolnoma izginiti, izgubiti se: nequedum exarui ex amoenis rebus Pl., exustus flos siti veteris ubertatis exaruit Ci., exaruit facultas orationis Ci. ep., quae (opinio) … vetustate exaruit Ci., nondum apud eos penitus exaruit musica Amm.
  • exclu, e [ɛksklü] adjectif izključen

    membre masculin exclu izključen član
    c'est une chose exclue o tem ne more biti govora
    c'est tout à fait exclu to je popolnoma izključeno!
    apprendre le texte jusqu'au vers 20 exclu naučiti se besedila do izključno dvajsetega stiha
  • exināniō -īre -īvī -ītum

    1. popolnoma izprazniti (izpraznjevati): hunc exinani Pl., exinanitatae alvi Varr., in exaniunda nave Ci., exinanire vehicula onusta Plin. raztovoriti (raztovarjati), aciem Cu. zredčiti, hydropicos Plin. vodo jim puščati.

    2. pren. opleniti, oropati, izsesa(va)ti: domos, agros, vectigales Ci., regibus atque omnibus gentibus exinanitis Ci., civitas exinanita C., exinanire regionem frumento Auct. b. Afr., lienem Plin. použiti, exinanitur ubertas Plin., patrimonium donationibus exinanire Dig.; occ. medic. (iz)čistiti, odvajati: alvum, bilem et pituitam Plin.
  • expleō -ēre -plēvī -plētum (ex in *plēre; prim. plēnus)

    I. izpolniti, napolniti (napolnjevati), nasuti (nasipati), zasuti (zasipati): totas ceras quattuor Pl. cele štiri strani napolniti (napisati), fossam aggere, paludem cratibus atque aggere C., locum militibus C. docela zasesti, milites disponit … , ut omnem munitionem expleant C. da bi … zavzeli, explere rimas Ci., bonis explere mundum Ci., fucoque et floribus oras explent V., piscibus … ingluviem ranisque … explet V. si polni … svoj … trebuh, expletus dapibus V., oblivioso levia Massico ciboria exple H., bovem … strictis frondibus exples H. krmiš, sit numquam venter expletus Hier. prenapolnjen.

    — II. pren.

    1. izpolniti (izpolnjevati), izvršiti (izvrševati): Val. Max., Icti., munus (nalogo) Ci., vitam beatam cumulate Ci. popolnoma srečno storiti, poenas sanguine V. pokoriti se s krvjo, officium, munia Cu., mortalitatem T. = svoja leta doživeti; occ. (o času, številu, meri) dopolniti, izpolniti, dovršiti, dokončati, doseči (dosegati): Vell., Q., Vulg., expletis mensibus Ci. poet., expletum annum habeto Ci. polno leto, fatales iam nunc explevimus annos Tib. imamo za seboj, quosdam in Aetolia ducentos annos explere Plin., explere unum et tricesimum aetatis annum T., triginta septem annos explevit T. je doživel 37 let, supremum diem explere T. umreti, explere iustam muri altitudinem C. primerno višino dosegati, quinque orbes cursu V. preleteti, triginta orbes imperio V. 30 let vladati, trecentas urbes erroribus Tib. prebloditi, centurias (tribūs) non explere L. ne dobiti zadostnega števila glasov, aurum summam talenti Attici explet L. zlato je vredno cel atiški talent, copiae explent ducenta milia Cu. čet je celih 200000 mož.

    2. izpopolniti (izpopolnjevati), dopolniti, nadomestiti (nadomeščati): nautarum numerum Ci., legionem S., exercitum, deminutum patrum numerum L., id, quod deperierat C. izgubo nadomestiti, damna L. škodo popraviti, discedam, explebo numerum reddarque tenebris V. bom zopet izpopolnil število senc (= se bom vrnil).

    3. zadovoljiti, pomiriti, utešiti, utolažiti, zadostiti čemu, ugoditi čemu: Ap., me unum explere Ter. željo izpolniti meni edinemu, animum suum Ter., animos invidorum Ci., libidinem Ci., cupidinem Lucr., S. nasititi, cupiditatem L., spem L., iram Cu., sitim Ci. željo ugasiti, famem ex epulo Ci. lakoto utolažiti; z abl.: scribendo te Ci. ep., avaritiam suam pecuniā Ci., odium suum sanguine inimici Ci., odium factis dictisque L., te rapinis explevisti Ci., explere aliquem divitiis S., expleri tuendo nequit V. ne more se nagledati, nullas sibi opes esse, quibus tantum regem expleat Iust.; pesn. (podobno kakor reklo plenum esse) z gen.: animum explesse (= explevisse) iuvabit ultricis flammae V. Adj. pt. pf. explētus 3 dovršen, popoln: expleta et perfecta forma honestatis Ci., quod perfectum expletumque sit omnibus suis numeris et partibus Ci., quae natura desiderat, expleta cumulataque habere Ci., aures, quae … parum expleta desiderant Q.
  • eye1 [ai] samostalnik
    oko; vid; pogled; vidik; popek; ušesce (npr. šivanke); zankica; luknja (v kruhu, siru)
    figurativno namera; blesk diamanta; središče
    ameriško, sleng vohun

    it's all my eye vse to je neumnost
    the apple of one's eye nad vse drag
    black eye modrica, ameriško poraz
    by the eye na oko, po videzu
    to cast sheep's eyes at s.o. zaljubljeno koga gledati
    to clap an eye at s.o. zagledati koga
    to catch the eyes of s.o. s pogledom koga opozoriti
    to close one's eyes to s.th. zapirati oči pred čim
    to come to the eye of s.o. pojaviti se pred kom
    to cry one's eyes out izjokati si oči
    pogovorno to do in the eye oslepariti, ukaniti
    easy on the eye čeden, prijeten
    to feast one's eyes z užitkom gtedati
    to give an eye to pogledati, popaziti
    if you had half an eye ko bi ne bil čisto slep in gluh
    to have eyes at the back of one's head imeti povsod oči, biti bister
    to have in one's eye opazovati
    to have an eye to s.th. paziti na kaj
    to have an eye to the main chance urediti sebi v prid
    in the eyes of vpričo
    to keep an eye on, to keep a close (ali steady, strict) eye on budno opazovati
    to keep one's eyes skinned (ali open) budno paziti
    to keep one's weather eye open oprezovati, budno paziti
    to make eyes at s.o. spogledovati se s kom
    to make s.o. open his eyes hudo koga presenetiti
    mind your eye bodi previden
    my eye! presneto!
    in the eye of the law po zakonu
    with the naked eyes prostim očesom
    quick eye oster vid, dar opazovanja
    vojska eyes right! (left!, front!) desno (levo, naravnost) glej!
    sleng in a pig's eye nikdar
    right in the eye of naravnost proti
    do you see any green in my eye? mar res misliš, da sem tako neumen, da bi ti verjel?
    to see with half an eye takoj opaziti
    to see eye to eye with s.o. popolnoma se strinjati
    to set (ali lay) eyes on s.th. zagledati kaj
    a sight for sore eyes nepričakovano veselje
    to turn a blind eye prizanašati
    up to one's eyes prek ušes
    it strikes the eye pade v oči
    to throw dust in the eyes of s.o. vreči komu pesek v oči, slepiti ga
    with an eye to zaradi
    in the eyes of the world po javnem mnenju
    in the twinkling of an eye kot bi trenil