stacioníranje estacionamiento m
stroški stacioniranja gastos m pl de estacionamiento
Zadetki iskanja
- stadium -iī, n (tuj. στάδιον)
1. stádij, dolžinska mera (= 600 grških čevljev, tj. 185 m ali 240 korakov); gen. pl. stadiûm, redkeje stadiōrum: Ci., S. ap. Non., Cu., Col., Plin., Amm. idr.
2. meton. (1 stadij dolgo) dirkališče, dirjališče, tekališče, stádion (štádion): Eutr. idr., qui stadium currit Ci., ut in stadio cursores exclamant Ci., excitavit … stadium et ōdīum Suet.; metaf. pot, tekma, tekmovanje, dirka: in stadium artis rhetoricae prodire Corn., me … in stadio eiusdem laudis exercuit Ci., alter in stadio laudis versabatur Ap. — Soobl. stadius -iī, m: Macr. (z acc. pl. stadios). - stálen permanente ; (neprestan) continuo, incesante; perpetuo ; (dohodek, bivališče) fijo ; (barva) fijo, inalterable ; (vreme) estable
stalna cena precio m fijo
stalna misija misión f permanente
stalni odbor comisión f permanente
stalno se naseliti fijar su residencia (v en) - stán estado m ; rango m
stanovi (Španija) las Cortes
stanu primerno conforme a su rango (ali a su posición social)
civilni stan estado civil
četrti, delavski stan el cuarto estado, la clase obrera, el proletariado
tretji stan Tercer estado
srednji stan clase f media
meščanski stan estado llano, estado común
kmečki stan clase f campesina
duhovniški stan estado sacerdotal; sacerdocio m
samski stan soltería f; estado m de soltero; celibato m
posvetni stan el estado seglar
učiteljski stan magisterio m; profesorado m
uradniški stan los empleados
viteški stan orden f de caballería
vojaški stan estado militar
glavni stan armade Estado Mayor General
zakonski stan matrimonio m
biti v drugem stanu (= noseča) estar en estado (interesante), estar encinta, estar embarazada
živeti svojemu stanu primerno vivir como corresponde a su posición social - stándard norma f ; modelo m ; patrón m ; angl standard m
življenjski standard nivel m de vida, tenor m de vida - stáničen celular
stanično jedro núcleo m celular
stanični sistem sistema m celular - stánje1 estado m ; (položaj) situación f ; posición f ; condición f ; (barometra) altura f ; (vode) nivel m ; (gólov, šp) tanteo m
stanje na tržišču estado del mercado; coyuntura f
stanje blagajne estado de caja
budno stanje estado de vigilancia
duševno stanje estado mental, estado de ánimo (ali anímico)
dejansko stanje estado de cosas
alarmno stanje estado de alarma
agregatno stanje estado de agregación, estado físico
izjemno stanje estado de excepción
naravno stanje estado natural
obsedno stanje estado de sitio
pravno stanje situación jurídica
premoženjsko stanje estado económico, estado de fortuna
prvotno stanje estado primitivo
vodno stanje nivel m del agua
najvišje plovno (vodno) stanje nivel máximo navegable
merilec vodnega stanja indicador m de nivel del agua
vojno stanje estado de guerra
razglasiti vojno stanje poner en pie de guerra
v vojnem stanju en estado de guerra
vremensko stanje estado del tiempo, situación meteorológica
plinsko (tekoče, trdno) stanje estado gaseoso (líquido, sólido)
stanje zalog(e) existencias f pl en almacén
zdravstveno stanje estado de salud, estado sanitario, estado físico
vmesno stanje estado intermediario
pri takem stanju en tal estado de cosas
sedanje, trenutno stanje estado actual
biti v dobrem stanju estar en buenas condiciones (ali en buen estado)
biti v dobrem zdravstvenem stanju estar bien de salud
biti v težavnem stanju estar en una situación difícil
doseči najvišje stanje alcanzar el máximo nivel - stanovánje vivienda f ; alojamiento m ; habitación f ; casa f ; cuarto m
enodružinsko stanovanje vivienda unifamiliar
etažno stanovanje apartamento m; piso m
dvosobno stanovanje vivienda de dos habitaciones
kletno stanovanje sótano m (habitable)
mansardno, podstrešno stanovanje sotabanco m, guardilla f, buhardilla f
prostorno stanovanje vivienda espaciosa
pritlično stanovanje piso bajo, planta f baja
samsko stanovanje piso de soltero
službeno stanovanje domicilio m oficial, vivienda de servicio
stanovanje s (z vsem) komfortom vivienda (gran) confort
brez stanovanja sin casa, sin domicilio
gradnja (družbenih) stanovanj construcción f de viviendas protegidas
iskanje stanovanja búsqueda f de alojamiento; busca f de piso
menjava stanovanja cambio de domicilio (ali de alojamiento)
pomanjkanje stanovanj escasez f de viviendas
iskati stanovanje buscar piso
menjati (svoje) stanovanje cambiar de domicilio, ir a vivir a otra casa
izseliti se iz stanovanja mudarse (de casa)
vreči iz stanovanja desalojar
vzeti v stanovanje koga alojar a alg - stanovánjski de (la) vivienda
stanovanjsko dirigirano gospodarstvo dirigismo m económico en materia de viviendas
stanovanjska kriza crisis f (ali escasez f) de viviendas
stanovanjska oprema, pohištvo menaje m
stanovanjska politika política f de construcción de viviendas
stanovanjski problem problema m de la vivienda
stanovanjska najemnina alquiler m
stanovanjski urad oficina f (municipal) de la vivienda, (v Španiji) Fiscalía f de la Vivienda, A oficina de ubicación
stanovanjski voz (prikolica) remolque-vivienda m - star viejo ; (že v letih) anciano, de edad avanzada ; (stvar) vetusto ; (antičen) antiguo ; (nesvež) rancio
stoletja star de muchos siglos, secular
po starem običaju a la (usanza) antigua
Stari svet el Viejo Mundo
v starih časih en tiempos pasados, fam en tiempos del rey que rabió, en tiempos de Maricastaña
stari Slovani los antiguos eslavos
star lisjak (fig) perro m viejo
stari testament el Antiguo Testamento
staro in mlado jóvenes y viejos
stara šara (krama) trastos m pl viejos
moj stari! A ¡mi viejo!
5 let star otrok un niño de 5 años
koliko ste stari? ¿cuántos años (ali qué edad) tiene usted?
ni še 20 let star no llega a los veinte (años)
umrl je 80 let star murió a la edad de ochenta años
za kako starega me imate (cenite)? ¿qué edad me echa usted?
toliko je star kot jaz tiene la misma edad que yo
on je dvakrat toliko star kot jaz me dobla la edad
kupiti kaj (že) staro (rabljeno) comprar a/c de segunda mano
vse ostane pri starem todo sigue como antes
star postati hacerse (ali volverse) viejo
zelo stara je postala (zelo se je postarala) ella ha envejecido mucho
videti je manj star, kot je (v resnici) aparenta menos edad de la que tiene - starešína decano m
svet starešin consejo m mayor; senado m - stárosten de vejez
starostna bolezen enfermedad f senil
zdravnik za starostne bolezni geriatra m
starostna meja límite m de edad
starostna podpora socorro m de vejez
starostni pojav síntoma m de vejez
starostna pokojnina pensión f (ali renta f) de vejez
starostno zavarovanje seguro m de vejez - stárši padres m pl
brez staršev sin padres; huérfano m (de padre y madre)
brezsrčni starši padres desnaturalizados
krušni starši padres adoptivos
moževi, ženini starši padres políticos, suegros m pl - stárten de salida; de despegue; de arranque
startni čas (šp) hora f de salida
startno dovoljenje (za letalo) autorización para despegar
startna črta línea f de salida
startni gumb botón m de arranque
startno letališče aeródromo m de salida
startna pista, steza (aer) pista f de despegue
startna platforma (za rakete) platforma f de lanzamiento
startna prepoved (aer) prohibición f de despegue
startni prostor punto m de partida; aer aeródromo m de salida; lugar m de despegue
startni red orden m de salida
startni strel (šp) señal f de salida
startna številka (šp) número m de salida
startni znak señal f de salida - statuō -ere -uī -ūtum (status -ūs : sistere)
1. (trdno) postaviti (postavljati): navem Pl. ladjo usidrati (zasidrati), signa domi pro supellectile statuere Ca. ap. Prisc., aciem artē statuere S., nec explicare quicquam nec statuere poterant nec quod statutum erat manebat omnia perscindente vento L., equum ita statuit Cu., crateras magnos statuunt V., ubi pro rigidis calamos statuēre columnis O., statuere signum Val. Max. (o praporščaku), boves Pr., errantes aquas Arn. ustaviti; na vprašanje kam? ali kje?: patrem eius ante oculos Ci., bovem ante aram L., ante aras iuvencum V., puer quis … ad cyathum statuetur … ? H., horologium ad aedem statuere Plin., equum Curtius in vado statuit L. je postavil (spravil) na (v) plitvino, captivos montanos vinctos in medio statuit L., statuitur Lollius in illo … convivio Ci. Lolij se privede … , Lolija privedejo … , statuere in terra arcum Cu., ratem in oris Val. Fl., perticam supra praetorium Cu., Aenean … castris statuēre cruentum V. so privedli (pripeljali) nazaj v tabor, ea prima ruentīs pugna loco statuit Teucros V. je ustavila bežeče Tevkre, Marium si quis eo loci statuisset Val. Max.; z dvojnim acc.: (sc. Syrum) capite pronum in terra statuerem Ter.; pesn.: agro qui statuit meo te triste lignum H. ki te je vsadil; occ. (pokonci) postaviti (postavljati), staviti, (z)graditi, (se)zidati, ustanoviti (ustanavljati), utemeljiti (utemeljevati), narediti (delati), izdelati (izdelovati): pali statuti Varr., statuere aram (aras) Pl., Ci., V., O., statuam Pl., Tit. ap. Char., Ci., Plin., tropaeum Ci., rem Ci. podpreti, tabernaculum N. ali tabernacula C., L. razpe(nja)ti, postaviti (postavljati), opera N., tumulum V. narediti, pedamenta iacentia Col., obeliscum Plin., moenia V., urbem, quam statuo, vestra est (attractio inversa) V., regnum Ci., sedes alicui Iust.; kot adj. pt. pf. statūtus 3 veliko (visoko) postavo imajoč, velik (visok) stas imajoč, velike (visoke) postave, velikega (visokega) stasa, postaven, stasít: ad Silanum senem, statutum … Pl.
2. metaf.
a) za gotovo imeti (smatrati, šteti), zatrdno meniti, misliti (si), predstavljati si: z acc.: cuius ego patrem deum ac parentem statuo fortunae ac nominis mei Ci., Pompeius hunc hospitio suo dignissimum statuit Ci., quod si rectum statuerimus Ci., qui summum bonum statuit Ci.; z ACI: nos nostram causam perfacile quoivis (= cuivis) probaturos statuebamus Ci., sic statuo et iudico, neminem omnium tot et tanta … habuisse ornamenta dicendi Ci., Caesar non expectandum sibi statuit, dum … C., statuit sibi nihil agitandum S.; abs.: ut mihi statuo, ut ego mihi statuam Ci.
b) postaviti (postavljati) = določiti (določati, določevati), uvesti (uvajati), vpelj(ev)ati, uravna(va)ti, utemeljiti (utemeljevati), odrediti (odrejati): pretium arti, finem orationi Ter., consilii sibi finem Ci. ep., finem cuppedinis Lucr., modum diuturnitati imperii, modum alienae industriae Ci., modum cupidinibus H., improbis autem poena statuenda est Ci., statuere iura Ci., ius aequabile in omnibus Corn., pacis legem universae Graeciae Iust., earum rerum, quas Caesar statuisset Ci. ep., senatus … ceterae multitudini diem statuit S. je postavil dan, je določil rok (datum), dies insidiis statuitur S., statuere diem comitiis L., dies statutus, die statutā L., diebus statutis Suet., ad statutam horam L., statuto tempore Cu., Iust., quaedam statutum anni tempus habent Plin., ad tempus locumque colloquio statuendum L., statuto loco Ci., statuere documentum, ne … Ci. ep., statuere exemplum (gl. exemplum) Pl., Ter., Ci., Corn. drugim (v opozorilo, opomin, svarilo) postaviti (dati) za zgled; z dvojnim acc.: arbitrum me statuebat Ci. ep., statuere aliquem regem Cu. postaviti koga za kralja, propriae telluris horum natura neque illum nec me statuit H. ni naredila za gospodarja lastnega zemljišča niti njega niti mene; s finalnim stavkom: quā (sc. tabulā) civitates … Cretensium vectigalibus liberantur statuiturque, ne post M. Brutum pro consule sit Creta provincia Ci.; z odvisnim vprašanjem: tot homines … statuere non potuisse, utrum diem tertium an perendinum … dici oporteret Ci., ego vix statuere apud animum meum (sam pri sebi) possum, utrum peior ipsa res an peiore exemplo agatur L.
c) skleniti (sklepati), odločiti (odločati) se, nameniti (namenjati) se: sic habuisti statutum cum animo (sam pri sebi) … , indices reicere Ci., Caesar … proelio supersedere statuit C., statuit cum eis praesens agere S., ferro igitur eam arcere contumeliam statuunt L., statuerunt belli facere finem N., velle mori statuit O.; z odvisnim vprašanjem: ipsi primi statuerent apud animos (sami pri sebi), quid vellent L., nondum statuerat, conseraretne eum necne N.; s finalnim stavkom: Pl. idr., Athenienses cum Persarum impetum nullo modo possent sustinere statuerentque, ut urbe relictā … naves conscenderent Ci., statuunt, ut decem milia hominum … in urbem mittantur Ci., statuisse Vitellium, ut Germanicas legiones in Syriam ad militiam opulentam quietamque transferret T.; occ. (kot sodnik) odločiti (odločati, odločevati), izreči (izrekati) sodbo, razsoditi (razsojati), ukreniti (ukrepati): res privatas O., triste aliquid O. hudo (ostro) sodbo izreči, de capite civis Romani statuere Ci., vos de crudelissimis parricidis quid statuatis cunctamini? Ci., cum de P. Lentulo ceterisque statuetis S., satis visum de Vistilia statuere T., Claudius causis rebellionis auditis ius statuendi etiam de procuratoribus dederat T., ne quid gravius in fratrem statueret C., etiam in Pompeiam Macrinam exilium statuitur T. tudi Pompeja Makrina je obsojena na pregnanstvo, tudi Pompejo Makrino zadene obsodba na pregnanstvo, crudeliter statuere in aliquem Iust., quos contra statuas Ci.; z ACI: statuunt neminem esse potiorem quam Abdalonymum Cu.; evfem.: ii, qui de se statuebant T. ki so si sami sodili = samomorilci. — Od tod subst. pt. pf. statūtum -ī, n odlok, sklep, ukrep: secundum dei statutum Lact., quarum (sc. Parcarum) legibus ac statutis parēre omnes deos necessitas cogit Lact. - státus estado m ; (izvid) hallazgo m , encuentro m ; (inventar) inventario m
status quo (ante) statu quo m - statút estatuto m (zlasti pol)
društveni statut estatutos m pl; reglamento m; constitución f - stávba edificio m ; obra f de arquitectura; construcción f
stavba na koleh (hist) palafito m
lesena stavba construcción de madera, (provizorična) barraca f (de tablas)
monumentalna stavba edificio monumental
stavba na stebrih edificio sostenido por columnas
okrogla stavba rotonda f; construcción de planta circular, (zlasti za razstave) pérgola f
šolska stavba edificio m escolar - stávben de construcción
stavbni les madera f de construcción (ali para construcciones ali de carpintería)
stavbni načrt plan m de construcción
stavbni oder andamio m, andamiaje m
stavbno ogrodje armadura f de edificio
stavbna parcela solar m
stavbni prostor (svet) solar m, A terreno m - stávčen de la oración, de la proposición, de la frase
stavčna analiza análisis m sintáctico
stavčni člen parte f de la oración, miembro m de la proposición
stavčni naglas acento m de la frase
stavčno znamenje (signo m de) puntuación f