Franja

stópa ž, obično mn.
stope stop
1. stupa, sprava u kojoj se ljušti ječam, proso, heljda
2. mlin, vodenica s tučkovima za ljuštenje ječma, prosa i heljde, za tucanje hrastove kore, za mljevenje (mlev-) rudače itd.; noge so mi težke kot -e
noge su mi teške kao olovo

stópati¹ (-am) | stópiti (-im) imperf., perf.

1. camminare; muovere i piedi; ekst. calpestare:
ne stopajte po gredicah non calpestare le aiole

2. andare, camminare, procedere, marciare:
stopati s hitrimi koraki camminare a passi rapidi
pren. stopati po poti napredka procedere, marciare sulla via del progresso

3. mostrarsi, comparire; bagnare:
pot mu je stopal na čelo il sudore gli bagnava la fronte

4. mostrarsi; (za izražanje začetka stanja) andare:
stopati v pokoj andare in pensione
stopati v zakon sposarsi

5. entrare, andare; aderire (a):
stopiti v vojaško službo entrare nell'esercito
stopati v partizane, k partizanom andare partigiano

6. pren. esordire, entrare:
s tem romanom pisatelj stopa v slovensko književnost con questo romanzo lo scrittore entra nella letteratura slovena
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
pren. stopati na plan affermarsi
pren. stopati komu na pot ostacolare qcn., mettere i bastoni fra le ruote a qcn.
kri mu je stopila v glavo arrossì
vino mu je stopalo v glavo il vino gli stava andando, gli dava alla testa
stopati v korak andare a passo d'uomo
pren. stopati v ospredje, v ozadje acquistare, perdere di importanza
pren. utrujenost mu je stopila v noge aveva i piedi di piombo (dalla fatica)
pren. stopiti z oblakov tornare con i piedi a terra
pren. stopiti komu na jezik chiudere il becco a qcn.
stopiti na mesto nekoga sostituire qcn.
pren. stopiti na Parnas salire sul Parnaso
pren. stopiti komu na prste sventare le macchinazioni di qcn.
pren. stopiti pred sodnika presentarsi in tribunale
stopiti pokonci (lasje) rizzarsi
stopati dol, gor discendere, smontare da; salire sopra, montare su
stopati naglo pren. pedalare
pren. stopiti na prestol salire al trono
stopiti čez bregove debordare, straripare
rel. stopiti iz reda sfratarsi, smonacarsi (monaci); deporre, lasciare il velo (suore)
stopiti v samostan prendere il velo, monacarsi
stopiti na stran nekoga schierarsi dalla parte di qcn.
nenadoma stopiti pred koga pararsi innanzi a qcn.
stopiti v sorodstveno zvezo imparentarsi
stopiti vstran tirarsi indietro, da parte

stóžnica ž
1. stožer, ostožje, stožina
2. letva, žioka u sušnici za žito, sijeno i sl. (kozolec)

stráh -u i -a m, mn. strahovi -ov
1. strah, strepnja: prazen strah; smrtni strah; brez -u
bez straha; s svetim -om se bližati
sastrahopoštovanjem se približavati; živeti v večnem strahu
živjeti (-veti) u vječitom (več-) strahu; ves je v strahu
sav je u strahu; vsa je v -eh
sva je u strahu; v -u sem za otroka
bojim se za dijete, dete; otroka ima zelo v -u
dijete drži vrlo strogo, u zaptu; pošteno ga je prijel v strah
oštro ga je pritegnuo; v strah pripraviti koga
utjerati (-ter-) komu strah u kosti; iz -u kaj narediti
od straha što učinuti; paša je bil strah in trepet vse pokrajine
paša bijaše strah i trepet čitave oblasti; strah in groza
strah i užas; biti trd od -u
biti ukočen od straha; strah pred kaznijo, pred smrtjo
strah od kazne, od smrti; strah ga prevzame, obide, spreleti
strah ga obuzme, uhvati; zanjo me je strah
strahujem za nju, strepim za nju; strah je v sredi votel, okoli ga pa nič ni
strah je iznutra šupalj, a spolja od njega ništa nema
2. strava: od velikega -u je prebledel
od strave je problijedio, probledeo
3. zebnja: s -om v glasu je zaklical
sa zebnjom u glasu je viknuo
4. zort: s -om se oziram nanj
sa zortom pogledujem na njega
5. strah in red strah i red; imeti koga v -u
držati koga u zaptu; biti za strah pri hiši
biti za strašilo u kući
6. mn. strahovi
sablast, avet, utvara: bati se -ov
bojati se od aveti; opolnoči se v starem gradu prikazujejo -ovi
oponoći javljaju se u starom zamku sablasti

stremeníca ž obično mn. remeni, kaiši o kojima vise stremena, vesla i sl.: petne, bočne, prstne, nartne -e

stréšica ž
1. krović: nadzidna strešica
2. akcenatski znak za otvoreno o i e; dijakritički znak kod slova č, ž, š

strgár -ja m izrađivač drvenih žlica, kašika i slične robe

stríči (strížem)

A) imperf. tagliare i capelli; tagliare (unghie); tosare (le pecore); (iz papirja) ritagliare:
striči na balin rapare
striči z uhlji, ušesi tendere le orecchie
pog. striči komu peruti tarpare le ali a qcn.
pren. striči proračun fare tagli al bilancio

B) stríči se (strížem se) imperf. refl. tagliarsi i capelli; farsi tagliare i capelli:
že deset let se ne striže da dieci anni non si taglia i capelli
še vedno se striže pri istem frizerju kot pred leti da anni si serve presso lo stesso parrucchiere

strníščnica ž djetelina ili mrkva što se sije, seje u žito i poslije, posle žetve raste na strništu

sublimácija ž sublimacija, pretvaranje čvrste materije u paru i njeno hlađenje u čvrsto tijelo, telo

súhcen -a -o sitan i mršav: -e roke; -o dekle

suhoróbarstvo s suhorobarstvo, suvorobarstvo, kućna radinost u Ribnici u Dolenjskoj, izrađuju se predmeti od drveta, kao kašike, rešeta i sl., te posuđe od gline

suhôta ž
1. suhota, suvota, suhoća, suvoća
2. suša, vrijeme bez kiše: suhota v juliju; suhota tal škoduje rastlinam
3. pejor. mrša, mršavko: ti suhota ti gosposka!
4. pokrivena prostorija zaklonjena od kiše i vlage: hiša z dvema -ama

svísli -i ž mn. tavan iznad gospodarske, privredne zgrade gdje se drži sijeno, seno i slama: seno na -ih; spati na -ih

šabráka ž (t., madž.)
1. šabraka, ukrašen konjski pokrivač što se meće ispod sedla
2. trošna i ruševna zgrada

šánk m (nj. Schank) šank, gostionička tezga s koje se služi gostima piće i drugo

šára ž (nj. Schar)
1. starudija, starež. koještarija: stara šara
2. prosto jelo od povrća i mesa

šentflorjánstvo s kulturna, politička i moralna ograničenost te neiskrenost palanačkih mogućnika u Sloveniji u doba prije Prvog svjetskog rata

šeriát m (t. šeriat < ar. ) šerijat, skup muslimanskih vjerskih (ver-), krivičnih i građanskih zakona, osnovanih na Kuranu

šêrif m (engl. sheriff) šerif, administrativni i sudski činovnik u Sjedinjenim državama i u Velikoj Britaniji