Franja

Zadetki iskanja

  • chiflado moški spol

    es un chiflado ni čisto pri pravi (pameti)
  • chip1 [čip] samostalnik
    drobec, odkrušek, iver, trska; oškrbek; odpadek; igralna znamka; odkrušeno mesto
    pogovorno otrok

    a chip of the old block čisto tak kakor njegov oče
    I don't care a chip for it ni mi do tega
    to carry a chip on one's shoulder rad se prepirati
    potato chips tenke ocvrte krompirjeve rezine
    to buy chips hraniti denar
    ameriško, sleng to hand (ali pass in) one's chips umreti
    dry as a chip nezanimiv, dolgočasen, suhoparen
    such carpenters such chips po delu spoznamo človeka
  • chistar črhniti, ziniti; godrnjati

    nadie chistó nihče ni črhnil besede
    sin chistar (ni mistar) čisto tiho
  • chose [šoz] féminin

    1. stvar, predmet, reč; zadeva; dejstvo; stvarni, dejanski položaj; dogodek, okolnost; okoliščina; lastnina, posest; familier oné, onegá

    2.

    un peu chose, tout chose večali manj zmeden, zbegan, v zadregi, perpleksen, imajoč komičen občutek
    autre chose nekaj drugega
    avant toute chose predvsem, zlasti
    de deux choses l'une ena od dveh stvari ali dveh možnosti
    bien des choses mnogo pozdravov (na koncu pisma)
    chaque chose en son temps vse ob svojem času
    par la force des choses neizogibno, nujno, po sili razmer
    maintes choses marsikaj
    la même chose ista stvar, isto
    pas grand-chose, peu de chose ne mnogo, malo; nič posebnega
    quelque chose nekaj
    quelque chose comme približno, okoli
    quelque chose que kar koli
    choses communes skupno imetje
    chose infaisable nemogoča stvar
    chose jugée dokončno sojena stvar, sodnikova odločitev
    chose sans maître stvar brez gospodarja, brez lastnika
    choses mobilières, immobilières premičnine, nepremičnine
    les choses les plus nécessaires najpotrebnejše
    de prix dragocenost
    chose publique javna, splošna blaginja; država, državne stvari
    état masculin des choses dejansko, stvarno stanje
    leçon féminin de choses nazorni pouk
    M. Chose gospod Ta in ta
    un pas grand chose (familier) ne preveč inteligenten človek
    acquérir l'autorité de la chose jugée dobiti pravnomočje
    aller au fond des choses iti stvarem do dna
    appeler les choses par leur nom imenovati stvari z njihovimi imeni, reči bobu bob
    avoir quelque chose avec quelqu'un jeziti se na koga
    se croire quelque chose imeti se za pomembnega
    dire le mot et la chose odkrito povedati
    dites-lui bien des choses de ma part lepo ga pozdravite v mojem imenu
    être de quelque chose à quelqu'un biti, pomeniti komu kaj
    être pour quelque chose dans biti udeležen, svoje prste pri čem imeti
    être dans l'ordre des choses biti čisto v smislu naravnih zakonov
    être tout chose ne se dobro počutiti, imeti komičen občutek, biti nem (od zmedenosti, osuplosti itd.)
    c'est chose faite stvar je opravljena
    voilà où en sont les choses tako stoje stvari
    les choses n'iront pas loin to ne bo dolgo trajalo
    ne pas faire les choses à moitié ne biti polovičarski
    faire bien les choses ne skopariti pri povabljenih gostih
    faire sa chose de quelqu'un popolnoma si koga podrediti
    parler de choses et d'autres govoriti o tem in onem
    prendre quelque chose (familier) dobiti jih (batine)
    regarder les choses en face stvarem v obraz gledati
    il y a quelque chose comme une semaine tega je kak teden dni
  • cierne moški spol cvet

    en cierne v cvetju
    en ciernes bodoči
    estar en cierne(s) biti čisto na začetku
  • cierto gotovo, seveda

    de cierto čisto gotovo
    por cierto gotovo, seveda
    no, por cierto gotovo ne
    tan cierto como hay Dios, tan cierto como dos y dos son cuatro tako gotovo, kot je dve in dve štiri
  • cinco pet

    han dado las cinco ura je bíla pet
    el cinco de mayo 5. maj
    a las cinco ob petih
    no está en sus cinco ni čisto pri zdravi pameti
    tener los cinco muy listos dolge prste imeti
    ¡vengan esos cinco! velja! daj roko (da velja)!
    cinco m petica; kralj pri kegljih; kitara na pet strun
  • citus 3 (adj. pt. pf. glag. ciēre) pognan, pospešen, od tod nagel, hiter, uren. Prvotni deležniški značaj se kaže v zvezah z abl.: naves citae remis T. poganjane = hitre, citus equo Numida T., potem v predik. zvezah, kjer uporabljamo v sl. adv. hitro, urno: equites parent citi Pl., citi ad aedes venimus Circae Naev. fr., citi solvite vela V. hitro odvežite jadra, citus haec subscribe libello H., cita mors venit H., si citi advenissent T. Čisto adj.: citus modo, modo tardus incessus S. zdaj hiter, zdaj počasen, citae horae O. kratke urice, cito pede labitur aetas O., iambus pes citus H., classe citā reparavit oras H. (ker je bila Kleopatra na begu), c. quadrigae V., eques c. L. hitri sel na konju, kurir, cito sermone homo T. ne v zadregi za odgovor; occ. o hitrem marširanju vojaških čet: citum agmen L., Cu., T. s pospešeno hojo, v hitrem pohodu (se pomikajoč), citi equites, citae legiones Cu., prim.: viā citā regionem transgressus L. K temu adv. abl. sg. neutr. citŏ (skrajšano nam. citō), komp. citius, superl. citissimē

    1. naglo, hitro, urno, ročno: quae lege vel cito absolvi vel tarde condemnari licebat Ci., cito discere Ci., nec terras citius passibus peragrari potuisse, quam tuis victoriis lustratae sunt Ci., inde se citissime recipere consueverant C., dicto citius V., H., L. hitreje, kakor se da reči, citius quam dixi Ci., serius aut citius O. prej ali slej.

    2. pren. komp. prej, lažje: tempus, hercule, te citius quam oratio deficiet Ci., quod ni esset patefactum paullo citius, quam vellem Ci.; poseb.: citius dixerim iactasse se aliquos Ci., citius diceres, quam... L.
  • clĭma -atis, n (gr. κλῖμα, κλίμα)

    1. nagnjenost zemlje od ravnika proti tečajema, od tod po tej nagnjenosti se ravnajoča toplota ali vreme, podnebje (čisto lat. caelum): Ap., Tert., Serv., M.; potem kraj sploh: cl. medium ventris P. Veg.

    2. površinska mera = 60 kvadratnih čevljev: Col., Isid.
  • clīmax -acis, f (gr. κλῖμαξ lestev, stopnice) kot govorna podoba postopnost, stopnjevanje (čisto lat. gradatio): Luc. ap. Serv., M., Isid.
  • cloche2 [klɔš] féminin zvon, zvonec; steklen zvon, poklopec; ženski klobuk brez krajevcev; argot glava; populaire slab delavec, nesposobnež; adjectif neroden, bedast

    cloche d'alarme signalni zvonec
    cloche à plongeur potapljaški zvon
    coup masculin de cloche udar zvona
    métal masculin de cloche zvonovina
    son masculin de cloche (figuré, familier) plat zvona
    sonneur masculin de cloches zvonar, zvonikar
    avoir la cloche fêlée (figuré) ne biti čisto pri pravi (pameti)
    je ne l'aurais pas cru si cloche! ne bi si bil mislil, da je tako bedast
    déménager à la cloche de bois skrivaj se izseliti
    donner le même son de cloche (figuré) isti ton ubrati
    fondre la cloche (figuré) vse mostove za seboj podreti
    sonner les cloches à quelqu'un (populaire) ostro grajati, ošteti koga, povedati mu svoje mnenje
    sonner la grosse cloche vse sile napeti
    on ne peut sonner les cloches et aller à la procession nihče ne more služiti dvema gospodarjema
    se taper la cloche (populaire) obilno, dobro jesti
    qui n'entend qu'une cloche, n'entend qu'un son ne moreš soditi o stvareh, če nisi zaslišal vseh prizadetih
  • close2 [klous] prislov
    blizu, pičlo

    close at hand, close by čisto blizu
    close on skoraj, domala; kmalu nato
    he ran me very close kmalu bi me bil dohitel
    to follow close upon s.o. biti komu za petami
    to live close varčno živeti
    to sail close to the wind jadrati tesno ob vetru; figurativno biti komaj še v mejah zakona
    I felt close to tears na jok mi je šlo
  • coa (choa) -ae, f (šalj. iz coīre tvorjena beseda): „quadrantaria Clytaemnestra“, „in triclinio coa, in cubiculo nola“ (šalj., tvorjeno iz nōlle) Caelius ap. Q. (o Klodiji, ženi Kvinta Metela Celera) = ki se prepušča na svojem blazinjaku kot vlačuga vsakemu ljubimcu, v spalnici (= svojemu možu) pa se dela drago (= nedostopno) in čisto.
  • committō -ere -mīsī -missum skupaj da(ja)ti

    I.

    1. stakniti (stikati), zložiti (zlagati), strniti (strinjati), (z)vezati, (z)družiti: ea terra maria, quae nunc dividit, committeret, nisi … Cu., c. opera L., commissis mālis C. zvezavši gredi, plagarum orae committuntur Cels. se strnejo; z dat.: moles urbem continenti committit Cu. veže s … , vir equo commissus O. = Kentaver; pren.: c. ea, quae natura videtur diremisse Cu., nondum commissa inter se munimenta L., (Iuppiter) commisit duas noctes O.; med.: Hydaspes amnis Acesini committitur Cu. se združuje z … , pistrix delphinum caudas utero commissa luporum V. pošast z delfinjimi repi, zraslimi na trebušju morskih psov, commissa in unum crura O. zrasli, toda: dextram dextrae c. O. roko v roko položiti.

    2. occ. (z zunanjim obj.)
    a) k boju zgrniti (zgrinjati), v boj spustiti (spuščati), k boju izz(i)vati, na boj (vz)dražiti koga: infirmas legiones postibus committere non audebat Hirt., pugiles Latinos cum Graecis c., aequales inter se c. Suet., acies commissas solvere Pr.; pesn.: manum c. Teucris V. „roko na Tevkre položiti“ = napasti Tevkre.
    b) vzporediti (vzporejati), primerjati: sua scripta antiquae Corinnae Pr., vates Iuv.

    3. (s proleptičnim obj.) priče(nja)ti, zače(nja)ti, prirediti (prirejati); voj.: Caesar suos cohortatus proelium commisit C. je pričel boj, se je spustil v bitko, equites nostri cum hostium equitatu proelium commiserunt C. so se udarili s … , commissum erat proelium inter Macedones Ariosque Cu., c. certamen, bellum L. ali obsidionem Cu., infausto committitur omine pugna V.; sinekdoha tudi o nadaljevanju boja: pugna cum rege commissa est Ci. se je bíla; abs. = udariti se, bojevati se: priusquam committeretur Suet. pred začetkom boja, parva manu cum copiosissimo hoste Eutr.; pren. v nevojaškem pomenu: longo intervallo iudicium hoc primum committitur Ci. se drži ta sodba, c. rixam L., tuba commissos canit ludos V. naznanja pričetek iger, fausto committitur omine sermo O., c. agona musicum Suet. prirediti glasbeno tekmovanje.

    4. kaj nedopustnega poče(nja)ti, storiti, delati, kaj zagrešiti, zakriviti, abs. = pregrešiti se, biti kriv: Luc. ap. Non., Suet., Icti., multa antea commissa maleficia Ci., tanto scelere commisso Ci., qui tantum facinus commiserunt Ci., c. delictum maius C., facinora S., fraudem H., caedem O., caedes, nefas Cu., incestum cum filia Q., quid Aristides commisisset N., neque a se commissum esse (sc. quidquam), quare timeret C. da ni nič takega zakrivil, zaradi česar bi se mu bilo bati, multa enim et in deos et in homines impie nefarieque commisit Ci., quid meus Aeneas in te committere tantum, quid Troes potuere … ? V., quod secus a me erga te commissum videretur Ci. ep., quae Philippi … bello … adversus populum Romanum commisissent L., c. adversus testamentum Dig., contra legem Ci. ali contra leges Dig. protizakonito (nezakonito) ravnati, c. in legem Iuliam Dig. pregrešiti se zoper … , c. lege censoria Varr. ali lege de sicariis Q. prekršiti zakon … ; čisto abs.: nemo enim committeret Ci., cum verisimile erit aliquem commisisse Ci.

    5. pogosto s finalnim stavkom zakriviti, povod da(ja)ti, privesti do tega, da … , napeljati tako, da … : Pl., Ter., Luc. ap. Non., committis, ut verum esse videatur Ci., neque committebant, ut ingrati existimarentur Ci. in niso dajali povoda, ne committeret, ut is locus … ex calamitate populi Romani … nomen caperet C., quos commisimus, ut quisquam ex Cannensi acie miles Romanus superesset L.; pesn. in poklas. z inf.: committit saepe repelli O., non committunt scamna facere Col.

    6.
    a) storiti, da kako pravno ali pogodbeno določilo pride v veljavo, tako določilo izpolniti (izpolnjevati), (iz)vršiti, uresničiti (uresničevati): distulit in seram commissa piacula mortem V. poravnavo storjenih pregreh, sponsio commissa L. prevzeto poroštvo, c. edictum, stipulationem Icti. izvršitev odredbe … dognati, stipulatio (cautio) committitur Icti. dobiva veljavo, dies committendi Icti. dan zapadlosti (dospelosti); pren.: hunc ego devotionem capitis mei convictam esse et commissam putabo Ci. in da je nastopil čas njegove izpolnitve, discrimen omne c. Q.
    b) zaslužiti kazen, zapasti (zapadati) kaj ali čemu: ut illam multam non commiserit Ci., poenam octupli commissam non persequebantur Ci., praedia committuntur in publicum Dig. se zasežejo; od tod pt. pf. commissus 3 zapa(de)l: hypothecae commissae Ci., hereditatem Veneri Erycinae commissam esse dixerunt Ci., hanc fiduciam (nepremičninska zastava, hipoteka) commissam esse dicis Ci. —

    II.

    1. preda(ja)ti, da(ja)ti, izročiti (izročati), prepustiti (prepuščati), zaupa(va)ti, poveriti (poverjati): alicui filiam, liberos suos Ter., gnatam suam alicui uxorem Ter., Africam Varo Ci., iurato aliorum tabellas Ci., locum, bella alicui Ci., imperium alicui N., aliquem fidei potestatique alicuius Ci., aliquem fidei tutelaeque alicuius Cu., salutem suam alicuius fidei Cu., gens … externo commissa duci V., c. semina sulcis V., terrae semina Tib., semen solo Col., collum tonsori Ci., caput tonsori H., qui … commisit pelago ratem H., c. iudici litem Petr., quaedam domestica litteris non c. Ci., c. mihi urbem tuendam Ci. poveriti obrambo mesta, alicui aliquem alendum O.; pogosto refl.: se alicui c. Ci. zaupati se komu, quis navigavit, qui non se mortis periculo committeret Ci. ne da bi se podajal v smrtno nevarnost, semel se ludis commisit Ci. si je upal iti gledat igre, si me huic itineri commisero Ci. če si bom drznil nastopiti to potovanje, c. se urbi Ci. upati si v mesto, se nocti ac solitudini C. upati si iti v noč … , se longius a portibus C., se nusquam proelio L., sese ponto V. upati si na morje, se in populi conspectum Ci. upati si v javnost, se in senatum Ci., se in aciem (v boj) L.; pren.: se civilibus fluctibus c. N. prepustiti se valovom političnega življenja.

    2. occ.
    a) kako zadevo komu poveriti, naročiti (naročati), vele(va)ti komu: cum senatus ei commiserit, ut videret, ne quid res publica detrimenti caperet Ci.
    b) zaupa(va)ti se, razode(va)ti se, odpreti (odpirati) se komu: sanan'es, quae isti committas? Pl., eis commisi et credidi Ter., quibus (ventis) necessario committendum existimabat C., haec cum scirem, commisi tamen Heio Ci., cui denique commisit, quo adiutore usus est? Ci.
    c) v kak položaj spraviti (spravljati), pustiti (puščati), da pride kaj do česa, pritirati kaj do česa: rem proelio C., rem in aciem L., rem in casum ancipitis eventus L. pripeljati do položaja, ko se ne ve, kakšen bo konec, rem publicam in discrimen L., ne rem committeret eo, ubi duae acies timendae essent L. — Od tod subst. pt. pf. commissum -ī, n

    I.

    1. podjetje, početje: supererat nihil aliud in temere commisso L.

    2. occ.
    a) prestopek, prekršek, pregrešek, krivda: Pl., Sil., Stat., c. audacius Ci., turpe H., poenā commissa luetis V., praemia commissi O., cum per ignorantium scripturae multa commissa fierent Suet. ker se je pripetilo mnogo prestopkov zaradi nepoznavanja zakonskega besedila.
    b) pripadnost državni zakladnici, zasega: in commissum venire Ps.-Q., in commissum cadere, in commissi causam cadere Icti., commisso tolli, vindicari Icti. —

    II. kar se komu zaupa, skrivnost, tajnost: commissum tegere H.; večinoma v pl.: ab homine propter vim doloris enuntiante commissa Ci., commissa celare N., Iuv., commissa tacere, prodere H.

    Opomba: Sinkop. pf. commīstī (= commīsistī): Ter.
  • compartment [kəmpá:tmənt] samostalnik
    predelek, oddelek, kupé, kabina

    figurativno to live in watertight compartments živeti čisto sam zase
    smoking compartment oddelek za kadilce
  • composition [kɔmpəzíšən] samostalnik
    sestavek, spis; esej; pesem, skladba; delo; odškodnina, poravnava; značaj; zmes, zlitina; sestavljanje, sestavina; umetna snov; dogovor; tiskarski stavek
    vojska sporazum o premirju; kompromis

    composition book vadnica; ameriško zvezek
    to have a touch of madness in one's composition ne biti čisto pri pameti
  • conciencia ženski spol vest; zavest; vestnost

    caso de conciencia dolžnost vesti
    creer a/c caso de conciencia za pametno (pravilno) smatrati
    me hago de eso caso de conciencia vest me peče zaradi tega
    sin cargo de conciencia s čisto vestjo
    estrecho de conciencia vesten
    libertad de conciencia svoboda vesti
    le acusa (arguye) la conciencia vest ga peče
    descargar la conciencia olajšati si vest; spovedati se
    ser ancho de conciencia imeti kosmato vest
    no tener conciencia biti brez vesti (brezvesten)
    a conciencia vestno
    sin conciencia brezvestno
    en (mi) na (moji) vesti
    el mejor plumón es una buena conciencia čista vest je najboljše zglavje
  • conciliō -āre -āvī -ātum (concilium)

    I. skupaj spraviti (spravljati), združiti (združevati), zb(i)rati: dispersa c. Lucr., corpora permota conciliantur Lucr.; occ. zgostiti (zgošč[ev]ati), (z)valjati: vestimentum Varr.

    — II. klas. le pren. (z zunanjim obj.) zediniti (zedinjati), združiti (združevati), sprijazniti, koga pridobi(va)ti; z dat.: parentibus et dis immortalibus et patriae nos primum natura conciliat Ci., legiones sibi pecuniā c. Ci. ep., eam civitatem Arvernis conciliat C., cupiens talem virum sibi conciliari N., deos homini conciliare O., c. sibi iudicem Q., Maurorum animos Vitellio T.; dat. je treba dodati v mislih: aptum ad animos conciliandos Ci., orationem dicitur habuisse ad conciliandos plebis animos compositam L., conciliabat ceteros reges N. skušal je pridobiti, c. accusatorem Q., iudicem ali animum iudicis ali animos iudicum Q., ad conciliandos pollicitationibus militum animos Suet., constat potuisse conciliari animos … liberalitate T.; z inter: res publica nos inter nos conciliatura Ci. ep., feras inter sese natura conciliat Ci.; Čemu? z ad: quo maiore commendatione conciliaretur (Gallia togata) ad consulatus petitionem Hirt. da bi se … pridobila za podpiranje (Cezarja), ko se bo potegoval za konzulstvo; čisto abs.: ut concilies (sc. eum) Pl., conciliare, narrare Q., nihil est ad conciliandum gratius verecundiā Q.; occ.
    a) priporočiti (priporočati): dictis artes conciliasse suas (tyranno) O.
    b) napotiti na kaj, do koga, napelj(ev)ati k čemu: frui iis rebus, quas primas homini natura conciliet Ci., quas res quosque homines quibus rebus aut quibus hominibus vel conciliasset vel alienasset ipsa natura Q.; v pass.: primum sibi ipsum conciliatur animal Sen. ph. naklanja prvo skrb sami sebi, omne animal primum constutioni suae conciliari Sen. ph. da se ravna po svojem naravnem stanju.

    2. s proleptičnim obj. z zedinjenjem osnovati, pridobi(va)ti, naplesti (napletati), napraviti (napravljati), dognati, doseči, izposlovati: affinitatem et gratiam inter aliquos Pl., pacem Ter., pacem inter se Enn. fr., pacem inter cives Ci. ep., pacem inter duas civitates N., otium totā insulā N., quocum (= cum rege Deiotaro) mihi amicitiam res publica conciliavit Ci., c. nuptias N., Iust. naplesti, iugales toros Stat.

    3. occ.
    a) pridobi(va)ti, priskrbeti (priskrbovati), nakopa(va)ti: quare iste HS tricies uno genere conciliarit et ceperit Ci., pecuniae captae et conciliatae Ci., c. amorem L., O., sibi amorem ab omnibus Ci., conciliandae gratiae causā Ci., c. sibi voluntatem alicuius Ci., artes, quae nobis populi statura concilient Ci., c. favorem L., Suet., sibi favorem Cu., gloriam Ci., famam L., laudem Q., dignitatem T., regnum alicui C., alicui principatum Vell., otii nomine servitutem N., alicui incommoda Lucr., alicui invidiam Vell., alicui odium omnium hominum Plin., odium Q.
    b) osebe pridobi(va)ti, priskrbeti (priskrbovati): si ullo pacto ille (filius) huc conciliari potest Pl. če se da … sem spraviti; z dvojnim acc.: cum ei dignatio Iuliā genitam Atiam conciliasset uxorem Vell.
    c) s kupovanjem nabaviti (nabavljati), priskrbeti (priskrbovati) komu, sebi, kupiti: alicui peregrinum Spartanum Pl., aliquam pulchre Pl., recte (naspr. male) conciliatus Kom.
    č) kako dekle (za)prositi za koga (= da bo komu žena) ali (v slabem pomenu) zvoditi, zapeljati jo (= da bo komu ljubica): aliquam Kom., ut sese ad eum conciliarem Pl., num me nupsisti conciliante seni? O., ut semel es flavo conciliata viro Cat., existimabatur Servilia filiam suam Caesari conciliare Suet. — Od tod adj. pt. pf. conciliātus 3

    1. zvezan s kom = priljubljen, drag komu: Hasdrubal … Hamilcari conciliatus L., legatis comitem Excipinon dedit, adhuc admodum iuvenem, aetatis flore conciliatum sibi Cu., cui iam pridem per communem favorem conciliatus esset Suet.

    2. nagnjen k čemu, vdan (predan) čemu: homo voluptati a natura conciliatus Gell., ut iudex ad rem accipiendam fiat conciliatior Q.
  • conquiēscō -ere -quiēvī -quiētūrus

    I.

    1. umiriti se, upokojiti se: videmus, ut conquiescere ne infantes quidem possint Ci., oportet conquiescere, cubare molliter Cels.

    2. occ.
    a) ležé počivati, mirno ležati: Varr., c. in lecto Cels., necessarium autem est, donec cicatrix sit, conquiescere Cels.
    b) spati in tako počivati, (za)spati, (za)dremati: ut meridie conquieverat C., interdiu vigilare, noctu conquiescere Cels., post cibum meridianum paulisper c. Suet.; preg.: de hac re in oculum utrumvis conquiescito Pl. spi, bodi čisto brez skrbi.
    c) voj. odpoči(va)ti se, počiti, počivati, imeti dan počitka: haec (impedimenta) conquiescere ante iter confectum vetuit C., ibi sub armis proxima nocte conquiescit C., consul respirare et conquiescere paulisper milites iubet L. —

    II. pren.

    1. umiriti se, upokojiti se, odpoči(va)ti si, počivati: pergunt turbare usque ut ne quid possit conquiescere Pl., ita postremo eiciuntur, ut ne ad saxa quidem mortui conquiescant Ci.; s praep.: si … urbs ab armis sine clade Milonis numquam esset conquietura Ci., c. a continuis bellis et victoriis Ci., a diuturnis dissensionibus conquiescamus Ci., nullum esse tempus, quo funestorum principum manes a posterorum exsecrationibus conquiescant Plin. iun., nos ex omnibus molestiis et labo-ribus uno illo in loco conquiescimus Ci. ep., quoniam tu nisi perfectā re de me non conquiesti (gl. opombo) Ci. ep.; ubi … aures convicio fessae conquiescant Ci., postquam satiatus caede animus conquevit Iust.; negativno non (nec) conquiescere ne (in ne) mirovati, ne (in ne) pri miru biti, tudi ne (in ne) miru (pokoja) najti: nec conquiescere ipsa (Tullia) potest L., non manes, non stirpem eius conquiescere viri L., numquam conquiescam … ante, quam illorum ancipites vias … percepero Ci., nec conquiescere socios posse, quoad regia Pergami sit L., nec illam furiam pestemque conquiesse (gl. opombo), donec ipsa manibus suis nefaria sibi arma adversus hospitem atque amicum induceret L.

    2. occ.
    a) α) duševno umiriti (umirjati) se, utešiti se, negativno = ne najti utehe in miru: habebam, quo confugerem, ubi conquiescerem Ci. ep., in nostris studiis libentissime conquiescimus Ci. ep., qui potest esse vita vitalis, ut ait Ennius, quae non in amici mutua benevolentia conquiescat Ci., nec nocte nec interdiu virum conquiescere pati L. pri miru pustiti. β) s čim zadovoljiti (zadovoljevati) se, zadovoljen biti: ambitio non patitur quemquam in eadem mensura honorum conquiescere, quā … Sen. ph.
    b) (o stvareh) umiriti se, mirovati, poneha(va)ti, preneha(va)ti, odleči (odlegati), zasta(ja)ti, izosta(ja)ti: ne umquam possit conquiescere fletus bonorum Ci., conquiescent litterae (dopisovanje), nisi quid novi exstiterit Ci. ep., mercatorum navigatio conquiescit Ci., quando illius postea sica illa … conquievit? Ci., imbre conquiescente L., ubi febris conquieverit, antequam sudor et calor domi conquierint (gl. opombo), ubi bene sanguis conquievit, cum iam bene venae conquieverunt Cels., plurimis dolor cito conquiescit Cael. poneha, fluctūs … conquiescere iussit Lact. poleči se.

    Opomba: Sinkop. obl. iz perfektove osnove: conquiēstī (= conquievisti) Ci., conquiēsse (= conquievisse) L., conquiērint (= conquieverint) Cels.
  • conscience [kɔ̃sjɑ̃s] féminin zavest (= conscience morale), vest; vestnost

    dans ma conscience, en mon âme et conscience po mojem prepričanju
    en (bonne, sûreté de) conscience odkrito; pošteno
    par acquit de conscience za pomirjenje vesti
    sans conscience brezvesten, brezvestno
    sur mon honneur et conscience pri moji časti in vesti
    la main sur la conscience roko na srce, čisto pošteno, iskreno
    conscience du, de son devoir zavest, čut za dolžnost
    conscience collective, de classe kolektivna, razredna zavest
    conscience professionnelle poklicna vestnost
    conscience de soi, du moi samozavest
    cas masculin de conscience stvar, vprašanje vesti
    directeur masculin de conscience (religion) spovednik
    homme masculin de conscience vesten človek
    liberté féminin de conscience svoboda vesti
    objecteur masculin, objection féminin de conscience odklanjalec, odklanjanje služenja vojaščine
    voix féminin de conscience glas vesti
    s'adresser à la conscience de quelqu'un prigovarjati komu, svariti koga
    agir, parler selon (ali: suivant) sa conscience delati, govoriti po svoji vesti
    avoir conscience de quelque chose zavedati se česa
    avoir de la conscience biti vesten
    avoir la conscience nette imeti čisto vest
    avoir la conscience large, élastique imeti kosmato vest
    avoir la conscience en paix, en repos imeti mirno vest
    avoir la conscience tranquille, chargée imeti mirno, težko vest
    décharger, libérer, soulager sa conscience olajšati si vest
    dire tout ce qu'on a sur la conscience ničesar ne prikrivati, povedati vse, kar imamo na vesti
    faire son examen de conscience vest si izprašati
    je (me) fais (une) conscience de quelque chose vest me peče zaradi česa
    je me fais un cas de conscience de quelque chose vest me grize zaradi
    mettre de la conscience vestno delati (à na, pri)
    mettre quelque chose sur la conscience de quelqu'un koga odgovornega delati za kaj; komu kaj na srce položiti
    mettre beaucoup de conscience dans son travail opravljati vestno svoje delo
    perdre conscience izgubiti zavest
    prendre conscience de zavedati se
    il a pris conscience de sa faiblesse zavedel se je svoje slabosti