abtragen*
1. (wegschaffen) odstraniti, odstranjevati; (abreißen) ein Haus: porušiti, die Erdoberfläche: denudirati
2. vom Tisch abtragen pospraviti mizo
3. Mathematik Strecken mit einem Zirkel: prenašati, prenesti
4. Kleidungsstücke: ponositi
5. eine Schuld: odplačati, poravnati, povrniti
6. abgetragen haben ein Obstbaum: ne roditi več
Zadetki iskanja
- abtreiben*
1. (wegtragen) odnašati, odnesti (X wird abgetrieben Xa odnaša), Vieh: odgnati, gnati (na), dognati; Jagd narediti pogon; Würmer, Gallensteine: odstraniti, odpraviti, odpravljati; ein Kind: odpraviti, splaviti
2. in der Küche - Eier, Butter usw.: umešati, mešati
3. einen Wald: posekati Metalle: očistiti (primesi); Chemie odstraniti z destilacijo - abziehen*
1. (entfernen) potegniti dol, vzeti z, sneti, Technik odvleči, potegniti stran; Farbe: odbarvati, vzeti barvo, den Glanz: zmanjšati lesk, die Truppen: umakniti, Schlacke: odstraniti, odstranjevati; den Hut abziehen odkriti se; Wein: pretočiti, pretakati, odtočiti, aus dem [Faß] Fass: odtočiti, iztočiti; die Bohnen: odstraniti nitke; den Schlüssel: potegniti (ključ) iz ključavnice
2. (abrechnen) Mathematik odšteti, odštevati, vom Gehalt: odtegniti, odbiti
3. (glätten) brusiti, zbrusiti
4. (übertragen) ein Abziehbild: prenesti, ein Bild: kopirati, (drucken) odtisniti, Fingerabdrücke, Spuren: sneti, snemati
5. ein Tier: odreti
6. eine Sauce: zgostiti
7. eine Party, Schau, Veranstaltung: uprizoriti
8. (ableiten) Begriffe ... aus: izvajati iz
9. intransitiv oditi, odkorakati; Zugvögel: odleteti; Faden: odvijati se, Gewitter: umikati se, Rauch, Gase: odvajati se, Luft: odtekati; Zieh ab! Izgini! - aliēnō -āre -āvi -ātum (aliēnus) „odtujiti“, od tod
1. stran da(ja)ti, odpraviti (odpravljati), odstraniti (odstranjevati), odtujiti (odtujevati), odda(ja)ti, v tuje roke da(ja)ti, v pass. tudi = v tuje roke priti, pod tujo oblast priti (prihajati): Icti, alienare vectigalia Varr., Ci., vēnīre vestras res proprias et perpetuum a vobis alienari Ci., mulier alienata est abs te Pl. ti je oddana, je zate izgubljena (ker jo je oče prodal), reiculae sunt alienandae Varr., urbs alienata S., pars insulae prodita atque alienata L., cum velut occisos alienasset Iust. je bil odstranil (skril); occ.
a) s silo vzeti (jemati): usus fructus... iam mihi harum aedium... alienatus est Pl.
b) (otroka, sužnja) zavreči, dati od sebe, pahniti iz družine, dati v tujo družino: ita nos alienavit Ter., ne quis quem civitatis mutandae causā suum faceret (posinovil) neve alienaret L., an pro non natis sint habendi, qui a familia sunt alienati? Q.; od tod šalj.: tu me alienabis numquam, quin noster sim Pl. nikoli me ne storiš tujca v naši hiši.
c) izpodriniti, zapostaviti: me falsa suspicione alienatum S.
2. pren.
a) (animum) alienare odvrniti (odvračati): noli animos eorum alienare a causa Ci., alienatis a memoria periculi animis L., alienatus ab sensu animus L. neobčutljiv za bolečino.
b) (mentem alicuius) alienare zmotiti, zmešati: vulgo Iunonis iram... alienasse mentem ferebant L. da mu je vzela pamet; abs.: odor sulphuris saepius haustus alienat Sen. ph. spravi (človeka) ob pamet; večinoma pass.: quorum alienatur mens Plin. ki izgubijo pamet, ki zblaznijo, alienatā paene mente C. skoraj iz uma, alienatae discordiā mentes L. zaslepljeni duhovi, signum alienatae mentis Suet. odsotnosti duha, nezavednosti, alienari mente Plin., Cael. priti ob pamet, zblazneti, alienatus mente Plin. = alienatus sensibus L. iz uma, alienatus ad libidinem animo L. iz uma od divje strasti.
c) medic. alienari (o telesu in njegovih delih) odmreti (odmirati): Cels., ubi in corpore alienato (na odmrlem) dolorem tactus expressit Sen. ph.; subst. pt. pr. aliēnāta -ōrum, n odmrli udje: Plin.
č) (aliquem) odtujiti (odtujevati), narediti sovražnega, razdvojiti (razdvajati), izneveriti (izneverjati), k odpadu pregovoriti (naspr. conciliare, reconciliare, allicere); v pass. tudi zasovražiti se, izneveriti se, odpasti: quibus eum eadem res publ. reconciliavit, quae alienarat Ci.; z a(b): omnes a se bonos Ci. ep., omnium suorum voluntatem (sc. a se) C., Cn. Pompei voluntatem a me alienabat oratio mea Ci. s svojim govorom sem se odkupil Gneju Pompeju, neque vero his rebus tam amici Alcibiadi sunt facti quam ab eo alienati N., plane alienari a senatu Ci. izneveriti se senatu, odpasti od njega, alienatus ab senatu Aemilius L.; z dat.: eadem avaritia Gentium regem sibi alienavit L., quae regem socium nobis alienasse... dicatur L., alienati Romanis L.; insulas bene animatas confirmavit, alienatas (odpadle, verolomne) ad officium redire coëgit N., voluntate alienati S., alienato erga Vespasianum animo T. sovražnega duha; non vultu alienatus T. ki na obrazu ne kaže nobenega sovraštva do njega; alienari ab aliqua re sovražiti kaj, (iz)ogibati se česa, čemu: a falsa assensione, ab interitu Ci. - allanar iz-, po-ravnati; podreti (stavbo); pomiriti; odstraniti (ovire), olajšati; premagati
allanar una casa vdreti v hišo, napraviti hišno preiskavo
allanarse podvreči se, vdati se; pobotati se; podreti se - allontanare
A) v. tr. (pres. allontano)
1. oddaljiti; odstraniti, odvrniti, odvračati (tudi pren.):
allontanare un pericolo odvrniti nevarnost
allontanare da se un pensiero otresti se kake misli
2. odpustiti, odpuščati:
fu allontanato dal suo posto di lavoro odpustili so ga z delovnega mesta
B) ➞ allontanarsi v. rifl. (pres. mi allontano) oddaljiti se, oditi (tudi pren.):
allontanarsi da casa oditi z doma
allontanarsi dagli amici zapustiti prijatelje, odtujiti se prijateljem - āmōlior -īri -ītus sum
1. (s trudom in težavo) proč, stran, s poti spraviti (spravljati), odpraviti (odpravljati), odstraniti (odstranjevati): onus Lucan., obiecta onera L., obstantia silvarum T., manibus suis... omnia tyrannidis vestigia L.
2. pren. (kaj škodljivega, kvarnega) odstraniti (odstranjevati), ukloniti (uklanjati), odvrniti (odvračati), odvaliti, odbi(ja)ti: pericula Plin., dedecus T., invidiam crimenque a partibus Vitelii T.; poseb. o govorniku ovreči, izpodbi(ja)ti, odbi(ja)ti, zavrniti (zavračati): Q.; tudi = ne omeniti (omenjati), ne v misel vzeti (jemati): amolior et amoveo nomen meum L. nočem omeniti in upoštevati; koga s poti (izpred oči) spraviti, odstraniti, otresti se ga: hominem ab oculis Cu., donec Octaviam uxorem amoliretur T.; refl.: amoliri se spraviti se, pobrati se: ego cesso me hinc amoliri Pl., proinde hinc vos amolimini Ter., nonne hinc vos propere (a) stabulis amolimini...? Pac. ap. Non. V pass. pomenu: ut a se vis Romani exercitus amoliretur Iul. Val., exuviis amolitis, commixta sive amolita Ap. - āmoveō -ēre -mōvī -mōtum
1. stran spraviti (spravljati), odpraviti (odpravljati), odstraniti (odstranjevati), odtegniti (odtegovati) (naspr. admovēre): eas res, quibus fundi cultura continetur, amovere et vendere Ci., ab his columnis... signa amovit L., sacra... amovimus ab (izpred) hostium oculis L., locus a conspectu amotus L. oddaljen, amovere cotidianum victum ab aliquo N.; o osebah: am. aliquem ex istis locis Ci. ep. ali ab altaribus L., exercitum Rom. ab urbe circumsessa L., custodem Pr., custodes (gledališko stražo) T., amoto patre T. ob nenavzočnosti očeta, ko oče ni bil navzoč, amotis longius ceteris Cu., amovere se finibus Ausoniae Sil. oditi; od tod se amovere v pogovornem jeziku = spraviti se, pobrati se; se hinc Ter., se rus Pl., se e medio Suet.; pren.: Porcia lex virgas ab omnium civium Rom. corpore amovit Ci. je vse rim. državljane osvobodil telesnih kazni, quaecumque vetustate amovet aetas Lucr. karkoli (vse) polagoma vzame čas;
a) (evfem. = furari) vzeti, izmakniti (izmikati), (u)krasti: Icti., boves per dolum amotae H., quod (poculum) amoverant Cu., amotā et pyxide veneni Suet.
b) odpoditi, evfem. = pregnati: suspectos aemulationis, aliquem Cretam T., Suilium quaestorem amovendum in insulam censuit T., amotus Cercinam XIV annis exsilium toleravit T.
c) koga odstaviti iz kake službe, izključiti ga iz česa, izobčiti ga iz česa: Saturnium quaestorem a sua frumentaria procuratione Ci., censor libertinos tribubus amovit Aur.
2. pren. (kaj neprijetnega, škodljivega, kvarnega) odpraviti (odpravljati), odstraniti (odstranjevati), ukloniti (uklanjati), (od)vzeti, odvzemati, (od)jemati, odvrniti (odvračati), izločiti (izločevati), odvaliti, npr. krivdo: metum Ter., Ci., suspicionem ab adulescente Pl., socordiam ex pectore Pl., quis amovet culpam ab eo? Ci., am. a se non crimen, sed culpam ipsam Corn., enixe ab se culpam L., bellum, terrorem L., cupiditates omnes amovere iudicis est Ci. zadrževati, comitas adsit, assentatio... procul amoveatur Ci. se izločuj, se ne pripuščaj, sensum doloris mei a sententia dicenda amovebo Ci. čutu svoje bolečine ne bom dal vplivati na sodbo, čut bolečine mi ne bo vplival na sodbo, metus est nonnumquam amovendus..., nonnumquam adhibendus Q., principio atque studio amotus puerilis est animus Pl. duh je opustil otročje nagibe, amolior et amoveo nomen meum L. (gl. āmōlior), amoto quaeramus seria ludo H. pustimo šalo, brez šale.
Opomba: Fut. I. v preprosti govorici amoveam: Aug., It. - amputare v. tr. (pres. amputo)
1. amputirati, kirurško odstraniti, odrezati:
amputare un arto amputirati ud
2. pren. odstraniti, izločiti, izločati; okrniti - amputírati -ùtīrām (lat. amputare) med. amputirati, odrezati, odstraniti: amputirati prst
- aplanir [aplanir] verbe transitif (z)ravnati, (s)planirati; figuré odstraniti (težave), premostiti (nasprotja); utreti, ugladiti (pot)
aplanir les difficultés, les obstacles odstraniti težave, zapreke
aplanir un terrain splanirati zemljišče
s'aplanir postati netežaven, lahek, gladek
tout s'est aplani après cette franche discussion vse je šlo lahko po tej odkr: iti diskusiji - arredrar nazaj suniti; oddaljiti, odstraniti; oplašiti
arredrarse obupati - asportare v. tr. (pres. aspōrto)
1. odnesti, odnašati:
i ladri asportarono un prezioso quadro tatovi so odnesli dragoceno sliko; izruvati:
asportare una pianta izruvati rastlino
2. odstraniti (s kirurškim posegom), amputirati:
asportare una ciste odstraniti cisto - asportō -āre -āvī -ātum (nam. *absportō) odnesti (odnašati), stran spraviti (spravljati), odpraviti (odpravljati), odstraniti (odstranjevati), odvesti (odvajati), odpeljati (odvažati), (s seboj) vzeti (jemati): vina, ex Sicilia litteras, simulacrum Ci., Ditem patrem ferunt... virginem secum asportasse Ci., sua omnia... partim Salamina, partim Troezena asportant N., asp. vehiculis regum res L., Alexandriam ad virum uxorem, ad patrem filias L., naves paratae erant, quae tollerent atque asportarent (tegulas) L., si qua asportari possent, sibi quemque deducere iubet T.
- auslöschen1 Spuren, eine Schrift: odstraniti, izbrisati, zabrisati, aus dem Gedächtnis: izbrisati; ein Feuer, Licht: ugasiti, pogasiti; ganze Völker: iztrebiti; ausgelöscht werden figurativ izginiti
- ausräumen einen Raum, Schrank, den Darm: izprazniti; Bücher, Möbel, Bedenken: odstraniti
- ausreiben* otreti, otirati; einen Fleck: odstraniti (z drgnjenjem); sich die Augen ausreiben meti si oči; figurativ jemanden trocken ausreiben pretepsti (koga)
- ausroden izkrčiti; einen Baumstumpf: odstraniti
- āvellō -ere -vellī in -vulsī (-volsī), -vulsum (-volsum)
1. odtrgati, iztrgati, utrgati, izdreti (izdirati): sigillis avulsis argentum reddidit Ci., sibi avelli iubet spiculum Ci., avellere frondes O., Cu., avulsum caput O., avolsa membra V., leporum avulsi armi H., cum ripa simul avolsos ferat Aufidus H.; od kod? z abl.: Plin., T., avulsus radicibus oculus Lucr., avolsum humeris caput V. odsekana, av. templo Palladium V. zmakniti, saxa saxis V. odkrhniti, veste aliquid Pr.; z dat.: avolsa hosti cervix Sil., Euboea avolsa Boeotiae Plin., bitumen non quit sibi avelli Plin.; s praep.: poma ex arboribus cruda si sint, vi avelluntur Ci., hoc (simulacrum) iste e signo Cereris avellendum... curavit Ci., sive secetur aliquid sive avellatur a corpore Ci.
2. pren.
a) iztrgati = (na silo) ločiti, odstraniti (odstranjevati), odpraviti (odpravljati): non potes avelli O., morbus et aegrotatio, quae avelli inveterata non possunt Ci., de matris hunc complexu avellere Ci., ex complexu avelli Ci., avulsus a meis Ci., oriens incendium belli... a portis avellere Ci. odvrniti (odvračati), complexu avolsus Iuli V., filii sinu matris avolsi Sen. tr., ut avellentur castris (veterani) T., gentes avolsae Plin.; med.: servant busta neque avelli possunt V. in se ne morejo ločiti.
b) iztrgati = ugrabiti, vzeti, oteti iz česa: rus ab aliquo Ter., pueros a lacte non subito a consuetudine av. Varr. ne na mah odvaditi, convicio hunc ab errore avellere Ci. iz zmote oteti, avulsum est enim praeter spem, quod erat spe devoratum lucrum Ci., an tibi mavis insidias fieri pretiumque avellier (= avelli) H., liberalitas (darovi) Augusti avulsa T., avellere fundum emptori, nummos alicui Dig. - āverruncō -āre (obr.: Varr., Non., P. F.) = kaj zlega odvrniti (odvračati), odstraniti (odstranjati); abs.: dii, inquis, averruncent Ci. ep.; z acc.: av. prodigia L., mala averruncare, bona prosperare Ap.; v pass.: placuit averruncandae deûm irae victimas caedi L.; pren. prepoved(ov)ati: inita iam consortia vivendi Ambr.
Opomba: Star. obl.: averruncassint (= averruncaverint) Luc. fr., Pac. ap. Varr.; averruncassere (= averruncaturum esse) Pac. ap. Non.