Franja

τρόμος, ὁ (τρέμω) tresenje, trepet, strah, bojazen, τρόμος ἕλε πάντας vse je obšel strah, vsi so vztrepetali.

τρόπος, ὁ (τρέπω) 1. obrat, okret, mer, smer διώρυχες παντοίους τρόπους ἔχουσιν, πάντα τρόπον na vse strani; pl. udarci usode. 2. način, lastnost; bistvo, značaj, način življenja ali mišljenja, vedenje, navada, običaj, kakovost, posebnost χειμῶνος. – adv. τρόπον λόγχης (na način) kakor sulična ost, τὸν αὐτὸν τρόπον na isti način (= τῷ αὐτῷ τρόπῳ); τίνι τρόπῳ, τίνα τρόπον kako? οὐδενὶ τρόπῳ nikakor ne, na noben način, ἐκ παντὸς τρόπου, παντὶ τρόπῳ na vsak način, (κατὰ) πάντα τρόπον vsekako, τρόπον τινά nekako, v nekem oziru, ἐξ ἑνός γε τρόπου vsaj na en način, μετὰ ὁτουοῦν τρόπου na katerikoli način, οὐκ ἀπὸ τρόπου zelo primerno, πάντας τρόπους na vse mogoče načine, ἀπὸ τρόπου neprimerno, πρὸς τρόπου τινός po njegovem mišljenju (želji, okusu).

ὑπ-έγγυος 2 ion. pod poroštvom, odgovoren, πλὴν θανάτου za vse kazni razen smrtne.

ὑπερ-φιλέω nad vse (neizmerno) ljubim.

ὑπό-κειμαι (tudi v tmezi) ležim pod čim; pren. 1. sem za podlago, tvorim podlago, podpiram kaj. 2. ležim komu pod nogami, sem podložen, pokorim se τινί. 3. ležim pred kom, sem zraven, nahajam se, ἐλπὶς ὑπόκειται πᾶσιν vse navdaja nada. 4. trdno sem sklenjen, določen, τούτων οὕτω ὑποκειμένων; ὑπόκειταί μοι, ὅτι ravnam se po načelu, da.

ὕστερος [Et. iz ὕσ-τερος, got. ūt = stvn. ūz = aus, heraus, lat. us-que] 1. o prostoru in času: bolj zadaj, bolj zadnji, naslednji, drugi, poznejši, pozneje, τινός za kom, γένει mlajši; tudi = δεύτερος Il. 16, 479; ὑστέρῳ pozneje, prepozno; ὑστέρας ἔχω πώλους zadržujem, ὕστερος ἔρχομαι pridem prepozno; ὕστερος ὑπομένω ostanem zadaj, zaostanem, ὕστεροι ἀφίκοντο τῆς συμβολῆς prišli so po bitki, ὕστερος τούτων za temi dogodki. 2. nižji, slabši, zaostajajoč, slabotnejši γυναικός, οὐδενὸς ὕστερος kdor za nikomer ne zaostaja, γνώμῃ v modrosti, πάντα ὕστερά ἐστι vse je manj važno. 3. adv. ὕστερον, ὕστερα, ἐν ὑστέρῳ, ἐς ὑστέρης, ἐς (τὸ) ὕστερον pozneje, v bodoče, potem, zatem, naposled, ὕστερον τούτων za temi dogodki, ἐν ὑστέρῳ τίθεμαί τι manj cenim kaj.

φανερός 3 in 2 (φαίνω) 1. a) viden, očiten, svetel, jasen, razločen; b) javen, pred očmi vseh, znan, οὐσία nepremično premoženje; τὴν ψῆφον φανερὰν διαφέρω javno glasujem, φανερὸν ποιῶ τινα razglasim NT. 2. odličen, ugleden, znamenit, slaven πάντων φανερώτατος ἐγένετο, φανεραὶ πόλεις, φανερὸν μηδὲν κατεργάζεσθαι. 3. s pt. ἐπισπεύδων φανερὸς ἦν očitno je (bilo, da je) delal z vnemo na to, ἐπιβουλεύων φανερός ἐστι očitno je, da zalezuje, θύων φανερὸς ἦν znano je bilo, da je daroval; tudi s ὅτι in ὅπως: φανεροὶ γιγνόμενοι, ὅτι ποιοῦσιν; ὅσα μὴ φανερὸς ἦν, ὅπως ἐγίγνωσκεν o čemer ni bilo znano, kako je mislil. 4. subst. τὸ φανερόν kar je očitno, vidno, plan, javnost, odlično mesto; navadno v zvezi s predlogi: ἐκ τοῦ φανεροῦ (ἀφίσταμαι) iz javnosti, izpred oči ἀποφεύγω; ἐν τῷ φανερῷ εἰμι, παρέχω ἐμαυτόν javno se pokažem (nastopim); ἐς τὸ φανερόν na plan, v javnost, pred oči vseh τὸν σῖτον φέρω, ἀποδύντες vpričo vseh, αἱ ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι javno povedani razlogi, ἐς τὸ φανερὸν ἔρχομαι pridem na svetlo, razglasim se NT, ἐς τὸ φανερὸν ἄγω spravim na svetlo, razglasim, ἐς τὸ φανερὸν καθίστημί τινα postavim koga na odlično mesto; ἐπὶ φανεροῖς ξυνήλθομεν sešli smo se v mnenju, da je vse jasno. 5. adv. φανερῶς javno, očitno, odkrito, vpričo vseh, razločno.

φείδομαι d. m. [Et. kor. bhei, bati se. – Obl. fut. φείσομαι, aor. ἐφεισάμην, pf. πέφεισμαι; ep. aor. φείσατο in πεφιδόμην, opt. πεφιδοίμην, inf. πεφιδέσθαι, fut. πεφιδήσομαι]. 1. vzdržim se česa, opustim kaj, odtegnem se, izognem se čemu κινδύνου; varujem se μή NT, βίου gledam na življenje, μὴ φείδου vse poskusi, nič ne odnehaj, μὴ φείδου διδάσκειν ne obotavljaj se. 2. a) prizanašam, varujem τινός; prizanesljivo (milostno) ravnam s kom; b) varčujem, varčno ravnam s čim, štedim χρημάτων; sem varčen, skoparim.

φύσις, εως, ἡ (φύω) 1. narava = a) naravna (prirojena) lastnost, kakovost, naravno svojstvo, bistvo stvari ali osebe, φαρμάκου lastnost, πέτρου φύσις = πέτρος, Λαίου postava, stas, τόπου lega; Tuk. 2, 45 spol; b) prirojena dušna zmožnost, nadarjenost, značaj, ἰσχὺς φύσεως zavednost duha, φύσιν, κατὰ φύσιν od narave, po naravi, naravi primerno, φύσει po naravi, sam po sebi, po rojstvu; c) naravni (prirojeni) red, ἡ τῶν πάντων φύσις svet, ταύτην βιοτῆς φύσιν ἔχω na ta način živim, κατὰ φύσιν πεφυκώς takšen, kakršen mora biti, naraven, ἡ παρὰ φύσιν ἄνοια protinaravna nespamet (ki presega vse meje), φύσει πέφυκα φωνεῖν po naravi sem tak, da; φύσιν ἔχει τι naravi primerno je kaj, φύσιν οὐκ ἔχει proti naravi je, φύσιν ἔχον kar je naravno, mogoče, κῶς φύσιν ἔχει kako je mogoče. 2. narava kot tvorna sila; rod, rojstvo, pokolenje, izvor, ἣ φύσει μὲν ἦν βασίλεια po rojstvu, φύσει νεώτερος mlajši, πρὸς αἵματος φύσιν rojak po krvi, sorodnik. 3. kar je rojeno, stvar, stvarstvo, vesoljstvo, bitje, zarod, πόντου εἰναλία φύσις (ribe).

φωνή, ἡ (sor. φημί) 1. glas, zvok, šum; pl. vpitje, krik. 2. a) govor, jezik, narečje, φωνῇ po govorici; b) izrek, izraz, beseda, φωνὴν ἵημι govorim, πάσας φωνὰς ἀφίημι razvijem vso govorniško zmožnost, napnem vse govorniške sile, μόνον οὐχὶ φωνὴν ἀφιείς toliko da ne kriči, vpije skoraj na ves glas.

χανδάνω [Et. aor. ἔ-χαδ-ον, lat. pre-hendo, slov. gadati, gadam; uganiti (iz u-gad-niti), nem. ver-gessen (got. bi-gitan, najti). – Obl. fut. χείσομαι, aor. ἔχαδον, χάδον, inf. χαδέειν, pf. κέχανδα, plpf. κεχάνδει] obsegam, držim, imam prostora za ἕξ μέτρα χάνδανε κρητήρ; objemam, χόλον zatajim, prikrijem jezo, τρὶς μὲν ἤυσεν ὅσον κεφαλὴ χάδε φωτός kolikor je mogel usta odpreti (= na vse grlo); ὥς οἱ χεῖρες ἐχάνδανον ἀμφιβαλόντι kolikor je mogel z rokami obseči, οὐδὸς ἀμφοτέρους ὅδε χείσεται bo imel prostora za oba.

χρῆμα, ατος, τό (χράομαι) vse, kar se potrebuje: 1. sg. a) stvar, reč, predmet, kos, nekaj, včasih se ne prevaja: τί χρῆμα δράσεις kaj boš storil? κοῖόν τι χρῆμα ἐποίησας kaj si naredil? τί χρῆμα kaj je to? kaj se je zgodilo? πάντα χρήματά (vse) ἐστι ἐπιστήμη; pos. velik (lep) kos, καλόν τι χρῆμα lep eksemplar (jelen), συὸς χρῆμα μέγα velikanska svinja, χειμῶνος χρῆμα sila nevihte, μέγα χρῆμα πέτρας ogromen kamen; b) dogodek, zadeva, podjetje, κακόν τι χρῆμα nekaj hudega, πρῶτον πάντων χρημάτων najvažnejša izmed vseh zadev, πᾶν χρῆμα κινέω na vso moč si prizadevam; c) veliko število, množica πάμπολύ τι χρῆμα σφενδονητῶν, πολλόν τι χρῆμα τῶν τέκνων; d) cena, vsota NT, ἐπὶ κόσῳ ἂν χρήματι βουλοίατο za kakšno ceno? 2. pl. imetek, imetje, premoženje, denar, blago, posest, moč.

χρόνος, ὁ čas, doba (življenja), starost; pl. določen čas, doba, rok, οἱ ἄνωθεν χρόνοι prejšnji časi. – adverb. a) βαιοῦ, οὐ μακροῦ χρόνου v malem času, v kratkem; b) (τῷ) χρόνῳ s časom, polagoma, pozno, končno, χρόνῳ ποτέ naposled, ἐν, σὺν χρόνῳ s časom, črez dolgo časa; c) χρόνον nekaj (dolgo) časa, ἕνα χρόνον enkrat, v trenotku, τὸν ἀεὶ χρόνον za vse čase, venomer, οὐδένα χρόνον noben trenotek; d) διὰ χρόνον črez dolgo časa, ἀνὰ χρόνον v teku časa, s časom; e) ἐπὶ χρόνον nekaj časa, ἐπὶ συχνὸν χρόνον črez dolgo časa, ἐφ' ὅσον χρόνον dokler; f) εἰς τὸν ἅπαντα χρόνον za vse čase, za vedno; g) κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον v istem času.

банк m banka, denarni zavod; kvartaška igra, igralna miza;
заёмный банк posojilnica;
играть на банк tvegati vse

благой

1. (zast.) blag, dober;

2. (prov.)
закричать (заорать) благим матом zakričati na vse grlo

более = больше bolj, več;
больше всего najbolj;
более или менее več ali manj;
всё больше и больше, vedno bolj in bolj;
больше того še več

брать, взять jemati, vzeti; zbirati; pobirati; kupovati (vstopnice);
ружьё берёт далеко puška daleč nese;
б. малину brati maline;
б. верх premagovati;
б. всем imeti vse prednosti;
б. за сердце/душу ganiti;
наша берёт zmagujemo;
взять в плен ujeti;
б. препятствие premagovati ovire;
тоска меня брала žalost se me je lotevala;
б. себя в руку obvladovati se;

бы bi;
всё бы ему знать vse bi hotel vedeti

бывать dogajati se, biti;
как ни в чём не б. kakor da se ni nič zgodilo;
на свете всяко бывает na svetu se marsikaj dogaja, se vse lahko zgodi;
не б. тому to se ne bo zgodilo;
он у меня более не бывает nič več ne zahaja k meni

везти peljati; iti posreči;
вам по всём везёт vam gre vse po sreči;
ему не везёт nima sreče, ima smolo