Franja

νοήμων 2, gen. ονος (νοέω) ep. ion. razumen, pameten, previden, moder.

πάν-σοφος 2 zelo moder, čisto pameten.

παραβολή, ἡ (παρα-βάλλω) prilika, primera, zgled, moder izrek, pregovor, prislovica NT.

περί-φρων, ονος, ὁ, ἡ ep. (περι-φρονέω) zelo moder, razumen.

πευκ-άλιμος 3 ep. razsoden, razboren, bistroumen, pameten, moder, preudaren.

πινύσσω ep. izmodrim, spametujem, poučim; πέπνυμαι sem moder gl. πνέω.

πινυτός 3 [Et. sor. νήπιος iz νη-πϝιο-, νη-πύ-τιος] ep. moder, razumen, pameten.

πινυτό-φρων 2 (φρονέω) moder, razumen, pameten.

πνέω, ep. πνείω [fut. πνεύσομαι, aor. ἔπνευσα, pf. πέπνευκα; med. ep. πέπνῡμαι, pt. πεπνυμένος, plpf. 2 sg. πέπνυσο] 1. vejem, piham, ἡ πνέουσα(sc. αὔρα) (ugoden) veter NT. 2. dišim ἡδύ. 3. diham, sopem, sopiham, živim. 4. izdihavam πῦρ, μένεα sem poln srčnosti, πνείων μένεα s pogumom navdahnjen. 5. pf. πέπνυμαι imam pamet, sem pameten (moder); πεπνυμένος pameten, razsoden, preudaren, moder.

πολύ-βουλος 2 (βουλή) ep. zelo razumen (moder).

πολύ-ιδρις, ιος, ὁ, ἡ (ἴδρις) ep. kdor mnogo vé, zelo izveden, prebrisan, moder, razborit.

προνοητικός 3 (προ-νοέω) skrben, oprezen, previden, moder, καὶ τοῦτο προνοητικόν tudi to je dokaz njih (božje) skrbnosti.

πρό-νοος 2, skrč. πρόνους [comp. προνούστερος] ion. poet. previden, oprezen, moder.

σοφίζω (σοφός) [aor. ἐσόφισα, pass. pf. σεσόφισμαι, aor. ἐσοφίσθην, plpf. 3 ἐσεσόφιστο] 1. act. (iz)modrim, spametujem, (po)učim koga NT. 2. med. a) sem pameten ali moder, σοφιζόμεσθα τοῖσιν δαίμοσιν οὐδέν nasproti bogovom je naša modrost ničeva; b) pametno si izmišljam, modro uredim (naredim) τινί τι; modrujem, pametno preudarjam. 3. pass. δεῖ σοφισθῆναι, ὅπως treba je pametno izmisliti (izmodrovati), kako, σεσοφισμένος izmišljen NT.

σόφισμα, ατος, τό (σοφίζω) 1. vse, kar je razumno ali zvijačno izmišljeno, umetna iznajdba, velika znanost; izmišljena stvar, izmišljotina. 2. zvijača, zvit ali moder naklep, prevara, izgovor, lažimodrost; napačni sklep, nespametno postopanje τῆς θεοῦ.

σοφός 3 1. spreten, ročen, okreten, vajen, umetelen. 2. pameten, razumen, moder, previden, izveden, iznajdljiv, vešč; zvit, prebrisan, bistroumen, učen, τὸ σοφόν pametna misel, zvijača, modrost, razumnost, vednost.

σύν-οιδα def. pf. s prez. pom. [gl. οἶδα; 2 sg. σύνοισθα, 1 pl. σύνισμεν, fut. συνείσομαι in συνειδήσω, ion. pf. 1 pl. συνοίδαμεν, plpf. 3 sg. συνῄδεε, 2 pl. συνῃδέατε] 1. vem kaj s kom vred, vem isto (kar ve kdo drugi), τινί τι vem kaj o kom, ἵνα τούτῳ ταῦτα συνειδῶμεν da izvemo, kaj misli storiti; σύνοιδα νόσον poznam bolezen; ἐμοῦ συνειδότος z mojo vednostjo. 2. σύνοιδα ἐμαυτῷ v svesti sem si, zavedam se, dobro vem, ἀμαθίαν poznam svojo nevednost; veže se: a) navadno s pt. α.) v nom. σύνοιδα ἐμαυτῷ σοφὸς ὤν da sem moder, πάντα ἐψευσμένος αὐτόν da sem ga popolnoma prevaral; β.) v dat. συνοίδαμεν ὑμῖν ἐοῦσι προθυμοτάτοισι da ste, μοὶ θνῄσκοντι συνείσῃ boš priča moje smrti, συνῄδη ἐμαυτῷ οὐδὲν ἐπισταμένῳ dobro sem vedel, da nič ne razumem, τοῖς λόγοις ξύνοιδα οὖσιν ἀλαζόσιν vem, da so besede bahave; γ.) v acc. χθόνιον ὄντα, ἄχη πίτνοντα; εἰ τέοισί τι χρηστὸν συνῄδεε πεποιημένον ako je vedel, da je kdo izvršil kak nenavaden čin; b) s ὅτι, ὡς ali indir. vpraš. ξυνίσασ' εὐναί, ὅσα θρηνῶ, εἰ ἐπιορκῶ, ξύνοιδα ἐμαυτῷ, ὅτι οὐκ ἂν καρτερήσαιμι. 3. subst. a) συνειδώς sovedec, sozarotnik οἱ συνειδότες τὴν πρᾶξιν; b) τὸ συνειδός znanje, vednost stvari.

σωφρονικός 3 (σώφρων) razumen, pameten, moder.

τεχνικός 3 (τέχνη) 1. umetniški, umetelen, umeten. 2. vešč, izveden v strokovnjaški umetnosti. 3. pravilen, moder, οὐ τεχνικόν γ' ἂν εἴη bilo bi pač nespametno (nemodro).

ὑακινθινο-βαφής 2 (βάπτω) ὑακίνθινος 3 (ὑάκινθος) hijacintove barve, vijoličast, višnjev, moder, temnordeč NT.