Franja

védeti (vém) imperf.

1. conoscere, sapere:
vedeti novico, resnico sapere la novità, conoscere la verità
ljudje ne vedo več, kaj je jetika la gente non sa più cosa sia la tubercolosi

2. (z nedoločnikom) sapere:
ni vedela, kaj reči non sapeva cosa dire

3. pren. (navajati, vsebovati kak podatek) narrare, dire, volere:
ljudska pripoved ve, da je tam bilo nekdaj jezero la leggenda vuole che lì vi fosse un tempo un lago

4. kaj vem, kaj se ve, kdo ve (v adv. rabi za izražanje nedoločnosti, precejšnje množine, stopnje):
odšel je, kdo ve kam se ne andò chissà dove
knjige sem posodil kaj vem komu ho prestato i libri a non so chi
imajo kaj vem kaj vse hanno di tutto
iskal sem ga ne vem kje vse l'ho cercato per ogni dove

5. pren. (v adv. rabi v sedanjiku, v zvezi z 'da' pomeni gotovo) certo, certamente:
mi boš kmalu vrnil? Veš da bom mi restituirai presto? Ma certo

6. (v medmetni rabi v drugi osebi; izraža obračanje na ogovorjenega, opozorilo, poudarja trditev) sai, sa:
tiho, oče je bolan, veš zitto, papà sta male, sai
veste kaj vam povem, pojdite k vragu! sa cosa le dico? vada al diavolo!
nesramen si, veš sei proprio sfacciato, sai
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
tako se je zgodilo, Bog že ve zakaj così è successo. Dio solo sa perché
bibl. naj ne ve levica, kaj dela desnica non sappia la sinistra quel che fa la destra
pren. to ve vsak otrok questo lo sanno già i bambini
pren. dežja še ne bo, če kaj vem non pioverà ancora per quel che so
imamo sadja, da ne vemo kam z njim di frutta ce n'è tanta che non sappiamo cosa farcene
dal mu je vedeti, da ga ne mara več videti gli fece capire che non voleva più vederlo
ne vem več za prosti čas non so più cosa sia un minuto di tempo libero
kaznuj ga, da bo vedel za drugič puniscilo severamente, così saprà se farlo un'altra volta
napil se je, da ni vedel zase era completamente ubriaco
vrag vedi, vrag si ga vedi, kdaj bo konec tega chissà quando (ciò) finisce
čas mineva, da sam ne veš kako il tempo passa inesorabile
ne veste, kako sem vesel! quanto sono contento!
pren. ne ve ne kod ne kam non sa che pesci pigliare
ta človek ve, kaj hoče è uno che sa ciò che vuole
pren. vem, kje ga čevelj žuli conosco le sue debolezze
pren. ne ve, kje se ga glava drži non sa dove battere la testa
obljubil si mi. Ne da bi vedel me l'avevi promesso. No, che io sappia
ali misliš tudi ti oditi? Veš da ne (izraža zavrnitev) te ne vai anche tu? No, ma no
pren. ni se vedelo, kdo pije in kdo plača una gestione, a dir poco, caotica
stori, kot veš in znaš fa' come meglio credi
drži se, kot bi bil ne vem kdo ma chi si crede di essere?!
PREGOVORI:
več glav več ve uno solo non può saper tutto

védeti saber (kaj a/c) ; tener conocimiento de (a/c)

vedeti kaj od koga saber a/c por alg
ne vedeti no saber, ignorar, desconocer
vedeti za kaj estar enterado (ali al corriente) de a/c
prav nič ne vedeti no saber absolutamente nada, no saber nada de nada
(prav) dobro vedeti saber (muy) bien, no ignorar, saber perfectamente
vedeti le od drugih/ saber sólo de oídas
vedeti najnovejše estar al corriente, estar al día
na pamet vedeti saber de memoria
dati komu kaj vedeti hacer saber a/c a alg
rad bi vedel desearía saber, quisiera saber
človek nikoli ne ve nunca se sabe
to že vem ya lo sé
ne vem, kaj naj naredim no sé qué hacer, no sé qué partido tomar
ne vem, pri čem sem no sé a qué atenerme
zdaj toliko vem kot prej sigo sin entenderlo
tudi jaz nekaj (precej) vem o tem fam de eso sé yo un rato (largo)
ne da bi jaz prej o tem kaj vedel sin saberlo yo
kolikor (jaz) vem que yo sepa; por lo que yo sé
to ve vsak otrok eso lo sabe todo el mundo
ne, da bi jaz vedel no que yo sepa
vedi si ga bog! ¡sabe Dios!

vêja (tanka) rama f ; ramo m (tudi fig) ; (v lesu, deski) nudo m

glavna (stranska) veja rodu línea f principal (colateral)
cepiti se na veje ramificarse
ne priti na zeleno vejo (fig) no tener éxito, no prosperar; no llegar a ser algo (en la vida), fam no hacer carrera

velíko mucho

zelo veliko muchísimo
veliko denarja mucho dinero
veliko judi mucha gente, muchas personas
veliko sreče! ¡buena suerte!
enako veliko la misma cantidad
strašansko veliko fam una enormidad (ali una barbaridad) de
ni veliko manjkalo, da bi ... no hubiera faltado mucho para que (subj)

veljáti valer; costar; ser válido ; (o denarju) tener curso legal ; (zakon) estar vigente, estar en vigor

ne veljati (o denarju) no tener valor
veljati kot (za) zakon (pravilo) servir como ley (como regla ali norma)
veljati za kaj pasar (ali ser tenido) por a/c
veliko veljati valer mucho
veljati (kaj) pri korn valer con alg
veliko veljati pri kom tener mucho valimiento con alg
veljati za dva valer por dos
to ne velja! ¡eso no vale!
to ne velja nič eso no vale nada
koliko velja (stane) to? ¿cuánto vale?
velja! ¡acepto!; ¡conforme!; ¡de acuerdo!
pogodba ne velja el contrato no es válido
veljati mnogo denarja costar mucho dinero
veljati ogromno denarja costar un dineral
to velja tebi! eso va por ti, eso es para ti
isto velja za njega lo mismo puede decirse de él; lo mismo también es válido para él
tu ne veja izgubljati časa aquí no vale perder tiempo
naj velja, kar hoče! cueste lo que cueste; valga lo que valiere
začeti veljati (o zakonu) entrar en vigor
zmeraj mora njegova veljati siempre quiere tener razón

veljáven valedero ; (vizum, vozovnica, potni list) válido ; (zakon) vigente, en vigor ; (kovanec, denar) de curso legal

po veljavnih zakonih según las leyes vigentes
ta vozovnica ni več veljavna este billete ya no es válido
izvolitev je veljavna la elección es válida
proglasiti za veljavno declarar valedero; validar
veljaven za nazaj retroactivo

vencer [c/z] premagati, zmagati; obvladati; zapasti (menica); zastareti

vencer los obstáculos premagati ovire
la pasión le vence strast ga premaguje
vencer a fuerza de ruegos ganiti s prošnjami
no dejarse vencer ne popustiti
vencerse a popustiti
vencerse a sí mismo samega sebe obvladati, premagati se

véndar pero; empero

vendarle no obstante
sedi vendar! ¡pero siéntate!
napravite to vendar! ¡hágalo, pues!
počakaj vendar malo! ¡pero espera un poco!
tega vendar ne misliš resno? no lo dirás en serio, ¿verdad?
ko bi vendar prišel! ¡ojalá viniese!, ¡si viniera!

vender proda(ja)ti; figurativno izdati, predati, izročiti

vender a bajo precio poceni prodati
vender a plazos prodati na obroke
vender (al) por mayor proda(ja)ti na debelo
vender al detalle prodajati na drobno
vender con pérdida, vender perdiendo prodati z izgubo
vender enteramente razprodati
vender humos bahati se, napihovati se
vender salud kipeti od zdravja
difícil de vender težko prodajen
sin vender, no vendido neprodan
venderse prodajati se; dati se podkupiti
estar vendido (fig) biti izdan in prodan

venir* priti, prihajati; voziti se, potovati; pojaviti se; izvirati iz, nastati; zgoditi se; uspevati, rasti; spodobiti se

venir bien pristati (obleka)
no me viene to mi ni prav
viene borracho čisto pijan je
la República por venir bodoča republika
verlas venir (pop) biti strasten kvartopirec
hacer venir dati poklicati (prinesti); povabiti
viene en el diario je v časopisu
ni va ni viene (fig) čisto neodločen je
al venir él ob njegovem prihodu
venga lo que viniere naj pride, kar hoče; na vsak način
ir y venir sem in tja hoditi, sprehajati se
¡ven acá! pridi sem! poslušaj!
¡venga! pridite sem! sem s tem! no prav! zaradi mene!
¡venga esta carta! daj mi to pismo!
¡venga esa mano! udari (sezi) v roko! daj roko!
venir a: venir al mundo na svet priti
le diré lo que viene al caso mu bom že povedal, kar mu gre; fig mu bom odkrito povedal
¡vengamos al caso! preidimo k stvari!
hacer venir al suelo na tla vreči
vino a ello gustoso rade volje je pristal na to
venir a menos zmanjšati se, upadati, pojemati; propasti
por fin vino a conseguirlo končno je to dosegel
viene a ser lo mismo to je (skoraj) isto, to je vseeno
vino a verme bil je pri meni, obiskal me je
venir con: ¡no me vengas con bromas! pustimo šale! z menoj ni šale!
viene con él (on) pride z njim; on je na njegovi strani
venir de: de ello viene iz tega sledi
venir de hacer pravkar napraviti
venir en: venir en ayuda priti na pomoč
no me viene en gana to mi ne pade v glavo, ni govora!
cuando le venga en gana kadar se Vam bo ljubilo
vino en declarar que končno je izjavil, da
vengo por V. prihajam zaradi Vas; prihajam po Vas
¡venga por acá! pridite semkaj!
venir haciendo a/c (že dalj časa) nekaj delati
venir corriendo priteči
venir volando prileteti
viene cansado utrujen je
vengo herido ranjen sem
venir molido do smrti sem utrujen
eso me viene clavado (fig) to mi pride kot poklicano (kot nalašč); pristoji mi kot ulito
venir rodado priti kot poklicano (kot nalašč)
venirse priti, iti; vzhajati, zavreti (mošt)
venirse a alg. napasti koga
venirse a tierra, venirse abajo zrušiti se, sesesti se
la sala se venía abajo (fig) dvorana je bobnela od viharnega odobravanja
venirse a buenas prijateljsko se poravnati (pobotati)
venirse cayendo (durmiendo) skoraj pasti (skoraj zaspati)

venta ženski spol prodaja; točilnica, vinotoč, gostišče, gostilna

venta forzosa, venta forzada prisilna prodaja
venta pública, venta judicial javna, sodna dražba
venta total razprodaja
venta a plazos prodaja na obroke
venta en comisión komisijska prodaja
venta por mayor y por menor prodaja na debelo in na drobno
precio de venta prodajna cena
de venta fácil lahko prodajen
de venta difícil, de poca venta težko prodajen
estar a la venta biti naprodaj
estar de venta biti namenjen za prodajo
no hallarse ya a la venta ne biti več v zalogi
puesto en venta naprodaj
tener (ali ser de) buena venta dobro v prodajo iti
cifra (ali conjunto, suma) de ventas (trg) promet, prodaja

ver* videti, pogledati, pregledati, preiskati; zaznati, spoznati, opaziti; obiskati; pravo obravnavati

ver una causa obravnavati pravdo
ver las estrellas (pop) vse zvezde videti (od bolečine)
no lo veré yo en mi vida tega ne bom več doživel
lo creo como si lo viera (fig) to verjamem na besedo
hacer ver, dar a ver dati videti, pokazati
ver venir videti prihajati, pričakovati kaj; paziti na, na preži biti
verlas venir kartati
¡te veo (ver)! že vem, kam meriš! sem te že spregledal!
tener que ver con imeti zvezo (posla) z
no tiene nada que ver (con ello) to nima s tem nobene zveze! nič za to!
modo de ver stališče, vidik; pojmovanje
¡a ver! da vidimo! pokazati, prosim!; no, česa ne poveste!
allá veremos bomo že videli
¡ya (lo) veremos! bomo videli! počakajmo! ne mudi se toliko!
sería de ver que bilo bi zanimivo, če
bien se echa de ver que takoj se vidi, da
está por ver je še dvomljivo
¡hay que ver! to je komaj verjetno! čujte, čujte!
¡pues tendría que ver! tega bi se še manjkalo!
sin más ver brez podrobnejše preiskave
verse videti se, po-, pri-kazati se; nahajati se; obiskovati se
me veo obligado a ne morem si kaj, da ne bi ..., prisiljen sem
siento verme en el caso de... žal sem prisiljen ...
siempre se le ve a V. con gusto Vi ste vedno dobrodošli
me veo negro para conseguirlo (fig) to bo trd oreh zame!
¡ya se ve! seveda! vsekakor!
verse pobre reven biti, (nenadoma) obubožati
verse con sniti se s kom, pogovoriti se z; biti v posesti česa
te vas a ver con él lahko boš govoril z njim
va a vérselas sólo con él sam bo z njim opravil
¡habráse visto! je to verjetno! nezaslišano!
véase (más) abajo glej spodaj

vera ženski spol rob; obšiv

a la vera de poleg, zraven
a la vera del río na bregu reke
a su vera poleg njega
no se movió de mi vera ni se ganil od mene

véra religion; faith; creed; belief; persuasion

brez vére irreligious
državna véra established faith
krščanska véra Christian faith
apostolska véra Apostles' Creed, Credo
kriva véra heresy
prazna véra superstition
v dobri véri in good faith
pri moji véri, ne! upon my word, no!
svoboda vére religious liberty, freedom of worship
izgubil sem véro vanj I have lost all faith in him
izpovedovati véro to profess a religion
omajati koga v njegovi véri to shake someone in his belief

vergüenza ženski spol sram, sramežljivost; sramota; plahost, neodločnost; sramotni steber

sin vergüenza brez sramu, nesramen
me da vergüenza su conducta sram me je njegovega vedenja
¡da vergüenza! sramota!
perder la vergüenza znebiti se plahosti; brezobzirno ravnati; predrzen ali nesramen postati
sacar a la vergüenza na sramotni oder postaviti
tener vergüenza sramovati se
no tener vergüenza nesramen biti
las vergüenzas spolovila

verjéten creíble; digno de fe, digno de crédito; probable; plausible

to je malo verjetno! ¡no es probable!
verjeten (je), da pride es probable que venga

verjéti creer; dar crédito

verjeti komu creer (ali dar crédito) a alg
verjeti v kaj creer en a/c
trdno verjeti creer firmemente
slepo verjeti creer a ciegas, creer a ojos cerrados, creer a pie(s) juntillas
verjeti govoricam creerse de habladurías
verjeti komu na besedo creer a alg bajo su palabra
verjemite mi! ¡créame usted!
lahko mi verjamete bien puede usted creerme
to rad verjamem eso creo yo muy bien
verjeti s prevelikim zaupanjem creer(se) de ligero
svojim očem nisem verjel no daba crédito a mis ojos
verjeti v strahove creer en fantasmas
verjeti v svojo dobra zvezdo (fig) creer en su buena estrella
če mu je verjeti si ba de creérsele

Verstand, der, (-/e/s, ohne Plural) razum, intelekt; figurativ pamet; (Sinn) pomen (engster najožji, weitester najširši); den Verstand verlieren znoreti; seinen Verstand zusammennehmen natančno premisliti/pretehtati; bei Verstand sein biti razumen; nicht ganz bei Verstand ne pri pravi (pameti); mit Verstand razumno; da steht der Verstand still tu se človeku pamet ustavi; nimm doch Verstand an! imej no pamet!

ves vsa, vse all; whole; entire; total; complete

mi vsi all of us
vse, razen... all but...
vsa Slovenija all Slovenia
vsa dežela the whole country
po vsej Angliji all over England
vsa Evropa all Europe, the whole of Europe
po vsem svetu all over the world
na vseh straneh on all sides
vsa družba the whole (ali all the) company
vsa moja družina je tu all my family are here
(skozi) ves dan all day long, the whole day long
vsi in vsak all and sundry
vse moje življenje all my life
v vseh ozirih in all respects
po vseh štirih on all fours
vse mogoče all sorts, all kinds (of)
za ves svet ne not for all the world
z vso (možno) hitrostjo with all speed
vse mesto je bilo tam the whole town was there
vse je zaman it is all in vain, it is all to no avail
to je vse, kar lahko storim zate that's all I can do for you
vsi trije so krivi they are all three guilty
delati vso noč to work all night
preživeli smo skoraj ves julij na deželi we spent nearly the whole of July in the country
biti ves iz sebe od jeze to be beside oneself with fury
on je vse prej kot pošten he is anything but honest
hiša je vsa iz kamna the house is entirely of stone
to je vse, kar lahko rečem that is all I can say
prebral sem vso knjigo I have read the book from cover to cover
pripravljeni smo storiti vse zanj we are ready to do anything for him
razpravljati o vsem mogočem, samo ne o politiki to discuss anything but politics
tresti se po vsem telesu to tremble all over
ne delaj si skrbi, vse se bo uredilo! don't worry, it'll be all right!

veselíti to give pleasure (ali joy), to afford joy (ali pleasure), to gladden

to me veseli I am glad of that
veseli me, da te vidim I am glad to see you
glasba me ne veseli I get no joy from music
veselilo me bo, če mi boš kaj pisal I shall be glad to receive your letters
veselíti se česa to delight in something
ne veseli se prezgodaj! don't count your chickens before they are hatched!
veselíti se to be glad of, to be happy (to), to take pleasure (from), to rejoice (at); to be pleased with
(vnaprej) se veselíti to anticipate a pleasure, to look forward to
veselim se že, da te bom zopet videl I am looking forward to seeing you again
zelo me veseli, da vas spoznam (se seznanim z vami) I am very glad to meet you