Franja

Zadetki iskanja

  • pribež|ati (-im) bežati sich flüchten, Zuflucht nehmen
  • pribežáti to come running; to flee to; to take refuge; figurativno to have recourse (to)
  • pribežáti se réfugier, recourir, avoir recours, faire appel à
  • pribežáti (-ím) perf. rifugiarsi
  • pribežáti -ím pribjegnuti (-be-), pribjeći (-be-), bježeći (-be-) se skloniti: pribežati kam, pri kom
  • pribežáti refugiarse (h komu en casa de alg) ; acogerse a la protección de alg
  • concurrō -ere, concurrī (redk. concucurrī), concursum

    1. steči (stekati) se, od vseh strani skupaj (pri)hiteti, (pri)vreti, dreviti se, prihrumeti, trumoma se zb(i)rati: L. idr., tantus in curia clamor factus est, ut populus concurreret Ci., concurrite, concurrite, cives! Val. Max., unduque ex agris c. N., concurrunt ex gentibus auxilia Cu., omnes cuncurrerunt ad eum opprimendum N., ad me restituendum Romam c. Ci., omnes in unam navem concurrunt N., unde hospites gratulatum Romam concurrerint Ci. Pogosto brezos.: ad fanum ex urbe tota concurritur Ci., ad arma concurritur C. vse hiti pod orožje; occ. zateči (zatekati) se, pribežati: nulla sedes, quo concurrant, qui rem publicam defendere velint Ci., ad Leonidam c. Iust.

    2. sniti se, shajati se, skupaj priti (prihajati), sreč(ev)ati se, sesta(ja)ti se; (o stvareh) zade(va)ti se, strniti (strinjati) se, skleniti (sklepati) se: ad druidas adulescentes concurrunt C., concurrunt ponto Cyaneae O., ne prorae navium concurrerent L. da ne bi trčile druga ob drugo, concurrentes rami Cu. zadevajoče se, si ossa forte recte concurrerint Cels. če se prav sprijemajo, concurrunt labra Sen. ph., concurrit os Q., ut neve aspere (verba) concurrerent neve vastius diducantur Ci., quia, si ita diceretur, obscaenius concurreret litterae Ci. (cum nobis bi namreč zvenelo kot cunno bis); pesn.: actor in scaena cum stetit, concurrit dextera laevae (dat.) H. se desnica združi z levico = mu ploskajo, est quibus Eleae concurrit palma quadrigae Pr. z nekaterimi se na cilju dirke sreča = nekaterim pripade; occ. v sovražnem pomenu skupaj trčiti, spopasti (spopadati) se, zgrabiti se, udariti se, udariti, navaliti, planiti na koga ali kaj: Lucan., T. idr., maximo clamore infestis signis concurrunt S., utrimque magno clamore concurritur S., concurritur H., priusquam concurreretur L., cum pedes concurrit L., naves concurrunt rostris L., omnia ventorum concurrere proelia vidi V., c. ferro O., acie Vell.; z dat.: Val. Fl., c. equitibus impigre L., comminus hosti O., audet virgo concurrere viris V., abnueram bello Italiam concurrere Teucris V., credas montes concurrere montibus V.; s praep.: concurrunt hastati cum hastatis L., concurrunt equites inter se C., c. rudibus inter se in modum iustae pugnae L., rostris inter se Cu. (o ptičih), c. in aliquem S., Iust., adversus aliquem L., contra aliquem Auct. b. Afr.; (tudi o boju dveh posameznikov): concurrit centurio cum centurione L., cum hoc concurrit ipse N., mutuis vulneribus c. Sen. rh., Brutus consul primus cum Arrunte … in acie … equo concurrit Val. Max.; pren.: concurrentis belli minae T. nastajajoče vojne, c. cum dolore Sen. ph.; inter se c. Q. (o abstr.) navzkriž si biti, nasprotovati si; jur. = poganjati se s kom za kaj (o pravnih zahtevah): c. alicui, alicui in (za) hereditatem ali in pignus Icti.

    3. pren. (o abstr.) znajti se, časovno strniti (strinjati) se, hkrati (obenem) dogajati se, nastopiti (nastopati): tot concurrunt veri similia Ter., saepe concurrunt aliquorum contentiones Ci., quae ut concurrant omnia, optabile est Ci., nisi ista casu nonnumquam, forte temere concurrerent Ci.; concurrit aliquid cum aliqua re Dig. se ujema; posl.: Q., Dig., ut non concurrerent nomina (vzajemno plačevanje) Ci. ep.; medic.: accessiones (febrium) … binae pluresve concurrunt Cels.
  • cōnfugiō -ere -fūgī -fugitūrus

    1. kam (z)bežati, pribežati, zateči (zatekati) se: Icti., ad aliquem domum Ter., ad unum aliquem Ci., ad aram Ci., O., ad Iphicratem N., ad te V., in asylum Ci., in aram, in castellum, in aedem Minervae N., in urbem, in montes Cu., in naves C., de amicorum sententia Romam confugit Ci., c. Phylen N., Athenas Val. Max., Alexandria, quo Antonius cum Cleopatra confugerat Suet.

    2. pren.
    a) uteči, zateči (zatekati) se kam, h komu, k čemu, zavetja (po)iskati pri kom, pri čem: haberem, quo confugerem Ci. ep., c. ad alicuius clementiam ali misericordiam, ad philosophiam vitae ducem Ci., ad rem publicam Ci. ep., ad (in) fidem alicuius Ci., ad opem iudicum Ci., ad florentes Etruscorum opes L., ad medicam opem O. (o bolniku), ad unum doloris levamentum studia Plin. iun.
    b) zateči (zatekati) se kam = seči (segati) po čem, poprije(ma)ti se česa: nunc huc confugit, te atque alios partum ut celaret suum Ter., civitates ad vim atque arma confugient Ci., c. ad patrias artes O., ad vota Plin. iun.; (o zdravniku ali bolniku): c. ad cucurbitulas, ad vinum Cels., ut sit, quo confugiat (aeger) Cels.; (o govorniku): Ter., Asc., ad omnia confugi remedia ac perfugia causarum Ci., quo tandem accusator inopiā argumentorum confugiet? Ci., deinde ubi erubuit, confugit illuc, ut neget … Ci., c. ad imprudentiam, stultitiam, adulescentiam Corn.; brezos.: confugitur aliquo Lact.
  • dòbjegnuti -nēm (ijek.), dòbegnuti -nēm (ek.)
    1. pribežati, zateči se: dobjegnuti u varoš, iz zarobljeništva
    2. (o dekletu) uskočiti, zbežati k fantu proti volji staršev in se z njim poročiti
  • dobjèžati -īm (ijek.), dobèžati -īm (ek.) pribežati
  • dotr̀čati -čīm priteči, pribežati, pridirjati
  • dotŕkati dòtr̄čēm pribežati: dotrkale krave same kući
  • istr̀čati -īm
    1. pribežati, priteči: on je iz svoje kolibe istrčao pred nas
    2. pustiti, da se izdirja: istrčati konja
    3. prihiteti: ona istrči na kapiju
    4. naglo vprašati, naglo reči: dok ja govorim, istrča neko s pitanjem; tada istrča njegova žena
  • istŕkati ìstr̄čēm
    1. pribežati, priteči: sve je selo istrkalo da vidi svatove
    2. pustiti, da se izdirja: istrkati konja
  • prìbjegnuti -nēm (ijek.), prìbegnuti -nēm (ek.) pribežati, zateči se h komu: pribjegnuti komu za pomoć; braća koja su pribjegla pod sjen krila toga lava; pošto pravilo nije jasno, treba pribjegnuti tumačenju ker pravilo ni jasno, poglejmo, kaj pravi razlaga
  • pro-fugiō -ere -fūgī (pro in fugere)

    1. intr. (u)bežati, zbežati, pobegniti, potegniti (jo), pobrisati (jo): Ter., Hirt., Iust., Vell. idr., Catilina profugit Ci., pedibus Hadrumetum C., in Britanniam C., ex oppido C., domo Ci., L. ali a domino Ci. uteči, in exsilium Ci.; occ. pribežati, zateči (zatekati) se h komu: ad aliquem Ci., C., S.

    2. trans. (z)bežati pred kom ali od koga (česa), ubežati, uiti komu, čemu, (i)zbegniti komu, čemu, (iz)ogníti ((iz)ogíbati) se komu, koga (česa): servi profugiunt dominos Cu., agros H., sedes suas Col., conspectum civium Sen. ph. natos Plin.
  • re-currō -ere -currī -cursum (re in currere)

    1. nazaj teči, nazaj leteti, nazaj hiteti, nazaj dirjati: L., Cu. idr., recipe te et recurre Pl., recurrere ad raedam incipiunt Ci., in suos fontes versa recurrit aqua O., iter recurrere O., rure H.; occ.: sol recurrens V. krožeče = recurrentes anni H.

    2. priti (prihajati) nazaj, vrniti (vračati) se, povrniti (povračati) se: mox bruma (hiems O.) recurrit H., naturam expelles furcā, tamen usque recurret H.

    3. metaf.
    a) ad easdem condiciones recurrere C., uti eo recurrant C.
    b) pribežati, zateči (zatekati) se h komu, iskati pomoči, iskati zavetja pri kom: ad auctores recurrere Q., ad ipsos libros Lact.
    c) raztezati se nazaj, (po)seči ((po)segati, (po)sezati) nazaj na kaj, po čem: cur non retro quoque recurreret aequitas eadem? Plin. iun.

    Opomba: Pf. recucurri: Paul. Nol.
  • refugiá -éz vr. zatekati se, zateči se, pribežati
  • refugiarse zateči se, pribežati, na varno se spraviti
  • re-fugiō -ere -fūgī -fugitūrus (re in fugere)

    I. intr.

    1. (nazaj) (z)bežati, ubežati, uiti (uhajati), uteči (utekati), pobegniti, odnesti jo (glavo, pete), umakniti (umikati) se, izmakniti (izmikati) se: hostes velocissime refugiebant C., acie C. iz bitke, ex caede in castra Hirt., Syracusas Ci., domum Suet., in portum C., ad suos C., ex castris in montem C., in domum atque in tecta L., quadrupes nota intra tecta refugit V.; pesn.: mille fugit refugitque vias V. leta tja in nazaj; metaf.: refugere a consiliis Ci. odstopiti, ab orationis turpidine Ci., timido sanguen refugit Enn., sol medio orbe refugit V. izgine (se skrije) na pol; occ. odmakniti (odmikati) se, umakniti (umikati) se: Col., Mel. idr., visa refugit humus O. se izgublja, refugit a litore templum V., mox zothecula refugit quasi in cubiculum idem atque aliud Plin. iun., quo pridie (sc. mare) refugisset Cu.

    2. pribežati, zateči (zatekati) se, uteči (utekati) h komu, kam, (po)iskati pri kom, kje zavetje: L., Stat. idr., ad legatos Ci., ad carminis tranquillitatem tamquam ad portum Petr., ad naturale bonum Auct. b. Alx.

    II. trans.

    1. bežati pred kom, od česa: H., Suet., Lucan. idr., id refugisti Ci., refugere instantes Auct. b. Afr., attollentem iras (sc. anguem) V.; pren. uiti (uhajati): memoriam alicuius Col.

    2. metaf. bati (plašiti, strašiti) se, (iz)ogibati se koga, česa, umikati se komu, čemu: Sen. ph., Q. idr., foeda ministeria V., viriles contactus, omnem Venerem O., iudicem Ci., a dicendo Ci. ne moči odločiti se, srce komu ne dati, da bi povedal, possum multa referre, ni refugis V.; z inf.: Iust., Sil., Lact. idr., nec te transire refugi O., Lesboum tendere barbiton H.; pesn.: populus vicina iurgia refugit H. (obmejni) topol (meton. = sadilec obmejnega topola) se izogiba prepiru s sosedi.