Franja

cōnsultātiō -ōnis, f (cōnsultāre)

1. posvetovanje, preudarjanje, premišlj(ev)anje, konzultacija: Suet., nulla tibi … hic iam c. est Ter. tu zdaj nimaš posvetovalnega glasu, deliberatio et c. Ci., venit aliquid in consultationem Ci. ali in deliberationem et consultationem Corn., consultationes prolatare S., coetus et concilia et secretas consultationes esse sinere L., de pace dilata consultatio est in concilium Achaeorum L., consultatio de Macedonico bello integra ad consules … reiecta est L.; z odvisnim vprašanjem: ea modo, quā irent, consultatio fuit L., an omnino mittendus esset, consultatio mota est L.; s finalnim stavkom: per aliquot dies ea consultatio tenuit, ne non reddita bona belli causa … essent L. je trajalo posvetovanje o tem, da ne bi …

2. vpraševanje, povpraš(ev)anje koga (poseb. kakega višjega oblastnika [npr. cesarja], kakega pravnika ali preročišča) za svèt, za mnenje, iskanje nasveta pri kom, vprašanje: Ulp. (Dig.), consultationi alicuius respondere Ci. ep., consultationis aut dubitationis causa Ci., licebit … iuris peritis copiose de consultationibus disputare Ci. o čemer se sprašujejo, o pravnih primerih, o katerih se sprašujejo za svèt, ventitare ad eum nuntios et consultationes T., honesta consultatio, non expedita sententia Plin. iun., oraculorum c. Macr.; prim. Suet. (Tiber. 14).

3. ret. in fil. vprašanje (o katerem naj se razpravlja), stališče, postavka, teza, obči rek: Quaestio quasnam habet partīs? Infinitam (abstraktno postavljeni rek), quam consultationem appello, et definitam (konkretni primer), quam causam nomino Ci., quae de ista consultatione scripta nobis Graeci reliquerunt Ci., consultationem proponere Q., cum apud C. Caesarem consultatio de poena Theodoti ponitur Q.

dēfiniō -īre -īvī (-iī) -ītum

1. mejo delati, mejiti, omejiti (omejevati): orbes, qui … aspectum nostrum definiunt Ci., si res eae, quas gessimus, orbis terrae regionibus definiuntur Ci., is tractus … muri ex omni parte arduis … montibus definitus est Ci.; pren.: pirata non est ex perduellium numero definitus Ci. ne spada med …

2. natančneje določiti (določ[ev]ati), zaznamovati, označiti (označevati): cur eos (agros) non definis neque nominas? definio inquit, Italiam Ci., universam … oratoris vim definire complectique Ci., genus universum brevi circumscribi et definiri potest Ci., unam quamque rem certo naturae termino d. Corn.; occ. (log., ret.) pojmovno določiti (določati), označiti (označevati), opredeliti (opredeljevati): sic definitur ira, ulciscendi libido Ci., quam voluptatem sic definiunt Ci., ii, qui mala dolore, bona voluptate definiunt Ci., placet ante definire, quid sit officium Ci.

3. določiti (določ[ev]ati), nameniti (namenjati): potestatem in quinquennium Ci., cum esset omnibus definita mors Ci., d. consulatum in annos, adeundi tempus, suum cuique locum C., verna opera Plin., annos Q., pro (po) gradu cuiusque et tempora militiae et commoda missionum Suet., iis magna praemia Iust.; z odvisnim vprašanjem: tibi, quid facias, definit Ci.; v pass.: definitum est Pl. določeno (sklenjeno) je; z ACI: non sequitur tamen, ut etiam sedere eos et ambulare principalibus causis definitum et constitutum sit Ci.

4. (do)konča(va)ti, skleniti (sklepati): ut aliquando totam … orationem concludam atque definiam Ci., saepissime similiter extrema definiunt Ci.

5. omejiti (omejevati): amicitiam paribus officiis ac voluntatibus Ci. na enako mero uslužnosti in naklonjenosti omejevati, oratio mea … eis fere ipsis definietur viris, qui hoc sermone continentur Ci. se bo omejeval na … , bo ostajal pri …

6. koga pokončati = usmrtiti: definito iuvene Ap. — Od tod adj. pt. pf. dēfīnītus 3 omejen, določen, poseben: certum esse in caelo ac definitum locum Ci., quaestionem duo sunt genera, alterum infinitum, alterum definitum Ci., de re generales quaestiones sunt et definitae Q. Adv. dēfīnītē določno, izrecno, jasno: quae (lex) definite potestatem Pompeio civitatem donandi dederat Ci., vel separatim (brez posebnega nanašanja, vobče, abstraktno) dicere solemus de genere universo vel definite (s posebnim nanašanjem, konkretno) de singulis temporibus, hominibus, causis Ci., qui nihil (potest) partite, definite, distincte dicere Ci., nec magis (te) distincte definiteque designat Plin. iun., festive magis dixit quam aperte atque definite Gell.