Franja

Aepy, n (τὸ Αἴπυ, εος) Ajpi, mesto v Elidi: Stat.

Aepytius 3 (Αἰπύτιος) epijski ali epitski, poimenovan po mestu Epiju (Aepy) ali po nekem Epitu (Aepytus): agri Stat.

aequābilis -e, adv. aequābiliter (aequāre)

1. ki se more s kom (čim) enačiti, enak, enakomeren: Varr., Sen. ph., Suet. idr., vis hostilis eum istoc fecit meas opes aequabilīs Pl., tributio (ἰσονομία) Ci., aequabilis praedae partitio Ci., partes undique aequ. Ci., aequabilis pulveris vis S., frumentum aequabiliter emere Ci., praedam aequabiliter dispertire Ci., aequabilius et constantius se habere S., aequabilius et constantius provinciae regentur T.; o govoru: aequabile et temperatum orationis genus Ci.

2. occ.
a) nepristranski: ius Ci., nihil ea iurisdictione aequabilius Ci. ep., quod non esset (hic status rei publ.) in omnes ordines civitatis aequabilis Ci.
b) enak = vedno enak, vedno enako mil (priljuden, prijazen): cunctis vitae officiis aequabilis T., aequ. in suos T.

aequābilitās -ātis, f (aequābilis)

1. enakomernost: motūs Ci.; (o govoru) enakomerni tek: elaborant alii in lenitate et aequabilitate Ci.; pren. vedno enako vedenje nasproti drugim, duševno ravnovesje: aequ.universae vitae ali in omni vita Ci.

2. occ. nepristranost: aequabilitate decernendi praetor offensionem vitat Ci., aequ. iuris, communis iuris Ci.; od tod (= ἰσονομία) enakopravnost: Ci. in iz nje izvirajoči občutek za pravičnost: Ci.

aequaevus 3 (aequus in aevum) iste starosti s kom: amicus, rex V., auditor Suet.; z dat.: Cl., lotos aequaeva urbi Plin.; kot subst. masc. vrstnik: Ambr.

aequālis -e, adv. aequāliter (aequus)

I. raven, plan: loca S., gentes ... aequali dorso T., strata aequaliter unda V.

— II. pren.

1. enakomeren, enolik, primeren: Cu., Q. idr., ictus O., terram, ne non aequalis ab omni parte foret ... glomeravit ... O., nihil aequale homini fuit illi H. nikoli ni bil dosleden, imber aequaliter accidens auribus L., aequalissima porticus Tert. kar najbolj sorazmerno, collis aequaliter declivis C., aequaliter distribuere Ci., aequaliter tributum ex censu conferre L., oratio aequaliter constanterque ingrediens Ci. somerno in v trdnem taktu, aequalius duci parēre T.; z dat.: sibi aequalis Plin. vedno enakomernega vedenja, dosleden, aequalem se omnibus exhibens Eutr. vedno priljudnega.

2. enak, enako ustvarjen (naspr. impar): partibus ... imparibus an aequalibus Ci., aequ. tumuli L., linguā et moribus aequales L., aequalis chorus Dryadum V. sestrski zbor, aequali corpore Nyphae V.; z dat.: pars pedis aequalis alteri parti Ci., paupertas aequalis divitiis Ci.; nam. dat. skloni s praep.: virtutes inter se aequales et pares Ci., gloria cum multis viris fortibus aequalis est S. fr., filius cum patre aequalis est Aug.; kot subst. masc. z gen.: creticus et eius aequalis paean Ci.

3. occ.
a) iste starosti s kom (naspr. natu maior ali minor): soror N.; aequali tecum pubesceret aevo V.; cum eā cupressus aequalis Plin.; z dat.: fuit huic aequalis animis et annis O., exercitus aequalis stipendiis suis L. z istim številom službenih let kakor on sam, Deiotari benevolentia est ipsius aequalis aetati Ci. je z njim zrasla, Attalus aequalis sibi Cu.; z gen. (preneseno iz samostalniške rabe): per calonem quendam aequalem Hieronymi L., sacrificium aequale huius urbis Ci.; kot subst. masc. in fem. = vrstnik, vrstnica, družica, tovariš, tovarišica (iz mladih let): Pl., Ter., N., Cu. idr., Orbius meus fere aequalis Ci., ego Q. Maximum ... senem adulescens ita dilexi, ut aequalem Ci., vestitus nihil inter aequales excelens L., inter aequales equitat H., Acca, ex aequalibus una V.; z gen.: aequales aevi Sil.
b) iste dobe, istodoben (naspr. senior ali minor): memoria Ci.; z dat.: cui (Ennio) cum aequalis fuerit Livius Ci., nec quisquam aequalis illis temporibus scriptor exstat L.; z gen.: scriptum apud Philistum est, et doctum hominem ... et aequalem temporum illorum Ci.; memoria aequalis illius aetatis Ci.; studiorum agitatio vitae aequalis Ci. prav toliko trajajoče kakor življenje; kot subst. masc. = sodobnik: (Demosthenes) maximos oratores habuit aequales Ci., eminere inter aequales Trachalus videbatur Q.
c) zavzemajoč enak položaj v državi: aequ. civis (naspr. eminens princeps) Vell.

aequālitās -ātis, f (aequālis)

I. ravnost, ravnina: aequ. illa (maris) Sen. ph., carnes excrescentes ad aequalitatem redigere Plin.

— II. pren.

1. enakost (naspr. inaequalitas): fraterna Ci. enakost mišljenja in ravnanja, in aequalitate omnia ponere Ci. vse za enako imeti, similitudo aequalitasque verborum (= paranomazija) Ci., tanta aequalitate, ut ... T.

2. occ.
a) enakopravnost (ἰσονομία): exutā aequalitate iussa principis adspectare T.
b) enaka starost, vrstništvo: et aequalitas vestra et pares honorum gradus Ci.; met. vrstniki: plausus aequalitatis Ph.
c) gram. analogija: Varr.

3. enakomernost, sorazmerje: Q., congruentia aequalitasque Plin. iun.

aequāmen -inis, n (aequāre) orodje za izravnavanje: Varr. ap. Non.

aequāmentum -ī, n (aequāre) poravnava, povračilo: Non., P. F.

aequanimis -e (aequus in animus) prizanesljiv, spregledljiv: Eccl.; adv. aequanimiter ravnodušno, potrpežljivo: Tert.

aequanimitās -ātis, f (aequanimus = aequus animus)

1. pravšnjost, dobrohotnost, prizanesljivost: Tert.

2. ravnodušnost, potrpežljivost: Sen. ph., Plin., Tert., Lact.

aequanimus 3 (aequus in animus) ravnodušen, potrpežljiv: Aus.; v pl. subst. masc. (naspr. anxii): Boet.

aequātiō -ōnis, f (aequāre) enačenje, izenačevanje: gratiae, dignitatis, fortunae et dignitatis, suffragiorum Ci., bonorum Ci. enaka razdelitev, iuris L.

Aequī -ōrum, m Ekvi, italsko ljudstvo v Latinskih gorah od Tibura do Fucinskega jezera: Ci., L.; met.: transire ex Volscis in Aequos L. v pokrajine Ekvov. Od tod adj. Aequicus 3 ekvovski: bellum L. z Ekvi.

aequiangulus 3 (aequus in angulus) enakokoten: Boet.

aequibilis -e (aequus) v še znosnem stanju: Cael.

Aequīcolī, gl. Aequīculī.

aequicrūrius 3 (aequus in crūs) enakokrak: angulus M.

Aequīculānī, gl. Aequīculī.

Aequīculī (Aequīcolī: Plin.) -ōrum, m Ekvikulci (Ekvikolci), italsko, Ekvom sosednje ljudstvo na severu proti Amiternu: L., Suet. Kolekt. sg. Aequiculus: V., O. Kot adj. Aequīculus 3 ekvikulski: gens V., rura Sil. — Soobl. Aequīculānī -ōrum, m Ekvikulci: Plin.