Franja

per-malē, adv. (per in malē) zelo slabo, zelo nesrečno, zelo neuspešno: nam Haedui, fratres nostri, pugnam nuper male (po novejših izdajah malam) pugnarunt Ci. ep. so doživeli hud poraz.

per-maneō -ere -mānsī -mānsum (per in manēre)

1. osta(ja)ti, vztrajati: Auct. b. Afr. idr., Seleucus, in orā maritimā permanens, aliis terrori erat aliis praesidio L., in eo loco p., eodem loco p., in disciplinā p., in armis p. C., in acie p. Hirt., quae mecum seros permansit in annos O., diutissime impuberes permanserunt C. neoženjeni, neporočeni.

2. osta(ja)ti, (ob)držati se, vzdržati, ohraniti (ohranjati) se, trajati, obsta(ja)ti: Ter., O. idr., igitur amicitia Masinissae bona atque honesta nobis permansit S., et Athenis iam ab illo primo rege Cecrope, ut aiunt, permansit hoc ius terra humandi Ci., Persae etiam cerā circumlitos condunt, ut quam maxime permaneant diuturna corpora Ci., cuius (sc. populi Romani) usque ad nostram memoriam nomen invictum in navalibus pugnis permanserit Ci., caro illa insolubilis et permanens in aeternum Lact.

3. osta(ja)ti, vztrajati pri čem, v čem, držati se česa, ne odstopiti (odstopati) od česa: in proposito susceptoque consilio Ci., in suā pristinā sententiā Ci., in officio C., in fide L.; z gen.: si una indepravata virtus est et sola permanet tenoris sui Sen. ph.

per-manō -āre -āvī -ātum (per in manāre)

1. skozi (s)teči: in saxis … permanat aquarum liquidus humor Lucr.; metaf. prodreti (prodirati), šiniti skozi kaj: permanat frigus ad ossa Lucr., anima per membra Lucr., calor argentum Lucr.

2. kam odteči (odtekati), izteči (iztekati), izli(va)ti se, razli(va)ti se, izcediti (izcejati) se: sucus is quo alimur permanat ad iecur Ci., in omnes partes Ci. razteči (raztekati) se.

3. metaf. prodreti (prodirati), seči (segati) do kam, doseči (dosegati) koga, kaj: Pythagorae autem doctrina cum longe lateque flueret, permanavisse mihi videtur in hanc civitatem Ci., p. ad aures alicuius Ci. ali ad aliquem Ter. priti komu na uho, ex quo si qua macula concepta est, non modo elui non potest, verum usque eo permanat ad animum Ci. seže globoko v srce, is usque in pectus permanavit, permadefecit cor meum Pl., minutis conclusiunculis nec ad sensus permanantibus effici volunt Ci. nerazumljiv, nèuméven, neu permanet palam haec nostra fallacia Pl. razvedeti se. Od tod adv. pt. pr. permānanter skozi tekoč(e), pronicajoč(e): usque adeo permananter vis pervalet eius Lucr.

per-mānsiō -ōnis, f (permanēre)

1. neprekinjeno (pre)bivanje (kje, na kakem mestu): quodvis enim supplicium levius est hāc permansione Ci. ep., prima (sc. belli materia tempestiva) quod ex principis diuturna permansione metus augebatur hostilis Amm., statio significat permansionem Aug.

2. ostajanje, vztrajanje: perseverantia est in ratione bene consideratā stabilis et perpetua pemansio Ci., numquam enim [in] praestantibus in re publica gubernanda viris laudata est in una sententia perpetua permansio Ci. ep.

per-marceō -ēre (per in marcēre) biti zelo slab, biti zelo šibek (šibak), biti oslabel: aut permarceret (v starejših izdajah permaceat; gl. per-maceō) paries percussus trifaci Enn.

per-marīnus 3 (per in marīnus) po (na) morju spremljajoč, na morju ščiteč: Lares L. (z gen. pl. permarinûm) pomorski lári, pomorski zaščitniki.

per-mātūrēscō -ere -turuī (per in mātūrēscere) popolnoma dozoreti: nam color in pomo est, ubi permaturuit, ater O., ipse vidi (sc. hoc idem semen) mense Iunio Iulioque conseri et per autumnum, cum permaturuit, tolli Col., eam viciam non convenit ante desecare, quam permaturuerit et aliqua semina subiacenti solo iecerit Col., oleae albae ex dura muria, eaedem aceto intinctae vel nigrae, quae in arbore bene permaturuerunt (po novejših izdajah maturuerunt) Cels.

per-mātūrō -āre -āvī (per in mātūrāre) (popolnoma, povsem) dozoreti: arbori moro similem esse; nam primum album est, deinde rubrum, cum permaturavit nigrum Hyg.

per-mātūrus 3 (per in mātūrus) popolnoma zrel (dozorel): cum iam nigruerint (sc. bacae) nec adhuc tamen permaturae fuerint Col., oleae Cels., pira aut mala non permatura Cels.

per-mediocris -e (per in mediocris) zelo (precej) povprečen: qui tolerabiliores volunt esse et ad veritatem vitae propius accedere, permediocres ac potius leves motus debere esse dicunt Ci.

per-meditātus 3 (per in meditārī) ki se je dobro (na pamet) naučil = dobro (dodobra) pripravljen: eam permeditatam meis dolis astutiisque onustam mittam Pl.

per-medius 3 (per in medius) na sredini se nahajajoč, srednji, sredinski, vmesen: Ven.

per-meō -āre -āvī -ātum (per in meāre)

1.
a) prehoditi (prehajati), (pre)potovati: tot maria ac terras O.
b) (o rekah) teči skozi: Plin.

2. dohajati, prileteti (prilet(av)ati), dospe(va)ti, prodreti (prodirati) kam, do koga (česa), doseči (dosegati) koga, kaj: saxa et sagittae in hostes permeabant T., (o rekah) in nostrum mare Mel.; impers.: iter, quo ab usque Pontico mari in Galliam permeatur Aur.

3. neprestano (kar naprej) hoditi: offenduntur (sc. anates) si non sunt libera spatia quae permeent Col.

per-mereō -ere -ui (per in merēre) služiti vojsko, opravljati vojaško službo: mox innumeris exercita castris occiduas primasque domos et sole sub omni permeruit iurata manus Stat.

per-mētior -īrī -mēnsus sum (per in metīrī)

1. premeriti: vos ergo huius (sc. solis) magnitudinem quasi decempeda permensi refertis Ci.

2. prehoditi, prepotovati, prepluti: campos celeri passu Enn. fr., longum iter Q. (Decl.), viam Pl., permensi classibus aequor V., eum circulum eisdem mensibus semel Vitr., circiter CCCLX diebus singula signa Vitr., Italiae et Siciliae oras errabundus permetiens Sen. ph., saecula Mart. preživeti; pt. pf. permēnsus 3 s pass. pomenom: sola terrarum postquam permensa parumper Enn., sic permensum et perlibratum opus Col., permenso tempore lucis Tib., aliquanto viae permenso spatio Ap.

per-mīlitō -āre (per in mīlitāre) doslužiti kot vojak, dokončati vojaško službo: Icti., si tribunus in cohortibus praetoriis permilitaverit Ulp. (Dig.).

per-mingō -ere -minxī -mi(n)ctum (per in mingere) vsevprek pomokriti (pourinirati), povsem poscati (obscati): Char., Prisc., permixi lectum, imposui pede pellibus labes Luc.; meton. = paedicare posiliti, oskruniti: hunc perminxerunt calones H.

per-minimus 3 (per in minimus) res (zelo, izjemno) majhen: pars Iuvenc.

per-mīrābilis -e (per in mīrābilis) prečudovit: Aug.

per-mīrandus 3 (per in mīrandus) res (nadvse) čudovit, prečudovit: genera Iul. Val.; v tmezi: per hercle rem mirandam Aristoteles in septimo problematorum et Plutarchus in octavo symposiacorum dicit Gell.