frīvolus 3 (friāre z vrinjeno Ƒ)
1. zdrobljiv, boren, slab, brez vrednosti, neznaten: „frivola sunt proprie vasa fictilia quassa“ P. F.; sicer le subst. frīvolum -ī, n borna stvarca, malenkost Suet.; v pl. = borno pohištvo, borno (pičlo) imetje ali gospodarstvo: Sen. rh., Sen. Ph., Iuv., Ulp. (Dig.)
2. metaf. nepomemben, neslan, pust, ničev, prazen, bedast: sermo Corn., vanus animus aurā captus frivolā Ph., opus Plin., iocus Plin., frivolum dictu Plin., fr. iactatio Sen. rh., iactantia Q., fr. auspicium Suet., frivolo amentique similis Suet., res taetras et inanes et frivolas Gell.; subst. frīvola -ōrum, n prazne besede, prazni očitki: levibus aut frivolis reum incessere Q.
Zadetki iskanja
- frūmentor -ārī -ātus sum (frūmentum)
1. hoditi po živež, nabavljati žito, preskrbovati z žitom ali živežem, aliquem frumentatum mittere C., S., cum in propinquo agro frumentarentur L., pabulandi aut frumentandi causa discedere C.
2. zalagati z žitom: Tert. - frūmentum -ī, n (iz *frūg-smentum: fruī)
1. žito, žitno zrnje, v pl. žitne vrste: Varr., H., Col. idr. in tuis horreis omne frumentum Siciliae fuit Ci., ut frumenta nata sunt, ita decumae veneunt Ci., frumenta in agris matura non erant C., frumentum de area tollere C. dati mlatiti; meton.: frumento Caesarem intercludere C. ovirati ga pri dobivanju žita, ovirati mu dobivanje žita.
2. occ. pšenica (kot poglavitna žitna vrsta v Italiji) Mart., Ap., Veg., Amm., Vulg.: umor ex hordeo aut frumento … corruptus T. pivo, narejeno iz ječmena ali pšenice.
3. metaf. frumenta smokvine pečke: Plin. - fuga -ae, f (fugere; prim. gr. φυγή, φύζα beg)
1. beg, pobeg, ubeg: ne qua spes in fuga relinqueretur Ci., fugā salutem petere C., N. ali in fuga sibi subsidium ponere C. rešitve si iskati v begu, fugā se recipere ad aliquem C. bežeč umakniti se, toda ex fuga se recipere Ci., C. oddahniti si po begu; esse in fuga N. biti na begu, fugā periculum evitare N., cum plerique ex fuga se in templum Minervae coniecissent N. z bega = na begu, bežeč, reliquos e fuga colligere N., ex fuga (po begu) regem sequi S., si hoc profectio et non fuga est L. S subjektnim gen.: f. hostium Ci., Marii f. N., Antonii a Mutina fuga Vell., equi Iust.; toda: f. Italiae C. beg po Italiji; redko v pl.: fugae proximorum Ci., servorum H., fugae celeres H. bežni brzohodi. Rekla: aliquem in fugam vertere, avertere L. ali convertere, conicere, dare C. ali agere Iust. koga v beg pognati, zapoditi; v pass.: hostium acies in fugam convertitur C., in fugam verti Iust.; refl.: in fugam se conferre Ci. ali se conicere Ci., C. ali se dare Ci. ali se covertere C. ali se fundere, se effundere ali effundi L. v beg se spustiti (obrniti), zbežati, pobegniti = fugae se dare Ci. ep. ali se (membra O.) mandare C. ali se commendare Auct. b. Afr. ali se committere Vell. = fugam capere, petere C. ali fugam dare V. ali (zgledujoč se po reklu hosti terga dare) fugae terga dare, praebere O. ali fugam facere S., L. (fugam facere Ci., L. tudi = v beg zagnati), toda: quas iste tum fugas fecerit Ci. kake bege je povzročil, fugam sistere (ustaviti) L., Val. Max., non posse sisti fugam Cu., fuga passim fieri coepta est. L. beg je začel postajati splošen; pooseb. Fuga -ae, f boginja bega, Fuga, Beža; Mars immisit Fugam Teucris V.; meton. priložnost, prilika ali pripomočki (sredstva) za beg: fugam quaerebamus Ci., alicui fugam dare V., H., Hyg., Dig. dati komu priložnost za beg, fugam reperire V., fugam explicare L., alicui fugam claudere L., O., oravi fugam O.; pren.: alia fuga honoris L., quaere fugam morbi H. glej, da bolezni uideš; meton. v pl. = begun(c)i, ubežniki: signa fugarum Col. poet., plane fugae merae Petr. pravi strahopetci.
2. occ.
a) beg iz domovine (iz dežele), (prostovoljno) pregnanstvo, potovanje v pregnanstvo, sploh pregnanstvo, izgon: Fl., Iust., f. Aristidis, Metelli Ci., Themistocli fuga reditusque Ci., cuius (Marii) fugam pecuniā sublevavit N., semperne in sanguine, ferro, fuga versabimur? S., patuit quibusdam volentibus fuga aut in exsilium acti sunt L. prostovoljno ali pa prisilno pregnanstvo, ultima sed iustae nox erat illa fugae O., adulterosque earum morte aut fuga punivit T., latā fugā damnari Amm. obsojen biti na pregnanstvo v določenem kraju; pl.: quotiens fugas et caedes iussit princeps T., tot nobilissimarum feminarum exilia et fugas vidit T. videl je toliko … žensk, ki so živele v prisilnem ali prostovoljnem pregnanstvu; meton. kraj pregnanstva: mihi quaevis fuga quam illa provincia est optatior Ci., ut propior patriae sit fuga nostra, roga O., exulet et toto quaerat in orbe fugam O.
b) pesn. bežna naglica, hitrost, hiter tek, hitra vožnja: Sen. tr., Lucan., Stat., fuga cervis a patribus datur Lucr., nulla tuos currus fuga equorum prodidit V., exspectat facilem fugam (navium) V., f. temporum H. ali temporis Col. bežni (minljivi) čas, cuius (equi) clara fuga Iuv., tanta fuga est Sil.; tudi = blodnja, tavanje: vita semper iis in fuga est Amm.; v adv. abl. fugā (kakor gr. adv. φυγῇ) = v naglici, z naglico, naglo: fugā secuit … arcum V., ardet abire fugā V., ille volat simul arva fugā, simul aequora verrens V., volucremque fuga praevertitur Hebrum V., sic ipsa fugā secat ultima Pristis aequora V., se concitare fugā Val. Fl.
3. metaf. (z objektnim gen.) želja izogniti se čemu, odpor proti, strah pred, izogibanje: f. bellandi, laboris litterae vastioris Ci., turpis fugā mortis omni est morte peior Ci., f. pericli, malorum V., culpae H. - fugitīvus 3 (fugere)
I. adj.
1. ubežen, pobegel, utekel: canis Pl., servi S., L., Iust., scurra, piscis Iuv., neque tam fugitivi illi ab dominis erant quam tu ab iure et ab legibus Ci.; z gen. (odkod?): fugitivae illius loci columbae Plin., fugitivus rei familiaris Plin. iun., finium suorum regnique Fl.
2. metaf. (o stvareh) bežen, ubežen, minljiv: argentum Ter., oblivio Varr., lapis Plin., quies, gaudia Mart., voluptas Aug. —
II. subst.
1. fugitīvus -ī, m begun(ec), ubežnik, uskok;
a) pobegli suženj: Kom., S. fr., Cu. idr., non vident id se cupere, quod … fugitivo alicui aut gladiatori concedi sit necesse? Ci., bellum fugitivorum (z ubežniki) Ci., (Dionysius) vivebat cum fugitivis Ci., fugitivi L. Aemilii C., sacerdotis fugitivus H. suženj, ki uteče svečeniku (ker noče jesti le darilnih kolačev); kot psovka za sužnje: Kom., Ci.; pren.: teque ipsum vitas fugitivus et erro H.
b) = pobegli vojak: Dig., Vop.
2. fugitīva -ae, f pregnanka: si qua peregrino nubit fugitiva marito Sen. tr. - fulgur -guris (-goris), abl. sg. (po domnevi nekaterih) fulgere: Lucr. (4, 190), pl. v enem izmed rokopisov fulgera (fulgēre)
1. blisk, bliskavica: Iuv., Amm., aut monstra aut fulgora Ci., fulgura fiunt Lucr., tonitruque et fulgure terruit orbem O., fulgura (bliskavico) ventis addidit et tonitrūs et inevitabile fulmen (strelo) O., fulguribus praestringentibus aciem oculorum L., emicare fulgura … coeperunt Cu., quod moenibus cingebatur, … fulguribus discretum est T.
2. (= fulmen) strela: Suet., Vop., icti flammas ut fulguris halent pectore perfixo Lucr., caelo acciderunt fulgura V., feriuntque summos fulgura montes H., oculos ingesto fulgore clausit Lucan., publica fulgura condere Iuv. (gl. condō II., 1., occ., b., obr.), fulgur procurare Suet.; pren. o zmaju: ille suis haec vibrat fulgura cristis Val. Fl.
3. metaf. blesk, bleščanje, sij, plamen: flammāï, solis Lucr., Aetnaeo fulgur ab igne O., f. galeae Cl. - fundō2 -ere, fūdī, fūsum (prim gr. χέω [iz *χεƑω]) lijem, χοή in χύσις liv, lat. fūtis, fūtilis; menda sodita sem tudi con-fūto in ef-fūtiō)
I.
1. (o tekočinah) liti, izliti, preliti, vliti, zliti: sucum Lucr., humi merum V. škropiti, purum inter cornua vinum O., lacrimas (točiti) V., L., O. ali fletūs O., fundit Anigros aquas O., f. cruorem O., sanguinem Ci., V., O., Cu., (zevg.) vocem ali vitam cum sanguine V., O. s prelito krvjo prenehati govoriti, dušo izdihniti, f. glandes Auct. b. Afr., aera V. ali aes Plin., Iust. ali vitrum Plin. liti, topiti, taliti; z meton. obj.: duo carchesia Baccho humi f. V. (dve pitni posodi) = tekočino iz dveh pitnih posod), pateram vaccae media inter cornua f. V., Theodorus Sami ipse se ex aere fudit Plin. se je ulil (zlil), cum eius (statuae) membra fudentur Q., fusis omnibus membris Q. Na vprašanje odkod? z abl.: vina pateris V., vina patera in aras O., laticem urnis O., hanc (aquae vim) locis superioribus in Caesaris partem Auct. b. Alx.; s praep.: f. sanguinem e patera Ci., novum liquorem de patera H. Med. liti (intr.), teči, pretakati se, izlivati se, ulivati se (lat. pt. pf. se sloveni večinoma s pt. pr.): funditur ater ubique cruor V., cruor fusus O., sanguis in corporibus fusus Ci., nimbi funduntur ab aethere O., ingentibus procellis fusus imber L. ulivši se, Strymon funditur in sex lacus Plin.; refl. f. se razpliniti (razbliniti) se: litterā fundente se Plin.
2. meton.
a) namočiti, omočiti: tempora multo mero Tib.
b) (kot medic. t. t.) f. aliquem drisko povzročiti komu, dristiti: si compresserit aliquem morbus aut fuderit Cels. —
II. metaf. (o netekočih stvareh)
1. iztres(a)ti, izsuti, sipati, metati, lučati, (za)degati = zagnati: picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant C. so sipali, f. segetem in Tiberim L., nuces fusae (namreč v reko) L., f. odores in pectora O., fundunt simul undique tela V., f. sagittam Sil., rapa funditur Plin.
2. occ.
a) roditi, poroditi, obroditi: quem (Mercurium) candida Maia … fudit V., fudit equum magno tellus percussa tridenti V., tellus hederas fundet V., f. nictum V., quae (terra) … fundit frugem Ci., illa (ova) fetum fundunt Ci., animal prope certo tempore fudit omne Lucr., cunabula tibi flores fundent V., okrog tvoje zibelke bodo cvetlice rastle, Africa asinorum … multitudinem fundit Plin., cum centesimo Leontini campi fundunt Plin., f. infuntem, geminos infantes Hier.
b) izli(va)ti, razli(va)ti, širiti, razširiti, razprostreti: lumine adempto animam moribundo corpore fudit Lucr. je (izlil =) izdihnil dušo, visus Iuli fundere lumen apex V., fronde fundet virgulta et umbras (arbor) V., navis … latius fundere incendium coepit Cu., f. comas Lucan., Cicero hanc famam latius fudit Q., fundere, quae naturā contracta sunt Q.; pesn.: habenas fluviorum f. Val. Fl. rekam popustiti brzde; refl.: qua se plena per insertas fundebat luna fenestras V. se je mesečina ulivala, agmina se fundunt portis V. ali fundunt se carcere … equi Val. Fl. se usujejo; o govoru in govorniku: ipsa … se cum gestu fundit oratio Ci., tum se latius fundet orator Ci.; med.: ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur Ci. da se preveč ne razplete, da ne gre preveč v vilice, da ne gre preveč na vse strani, da se preveč ne razveji, utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant Ci., semper ex eo, quod … latissime funditur, tota res appellatur Ci., homines fusi per agros vagantur Ci. se razkropljeni, raztreseni klatijo, apes circum lilia funduntur V. se usipljejo, folia circum funduntur V., a vertice flamma funditur V., flamma fusa e capite L.
c) (sovražnike v vojni) razkropiti, razpršiti, poraziti, potolči, premagati: Hirtius hostes fudit Ci., f. hostium copias Ci., C., sat funera fusi vidimus V. kot premaganci, hostes de iugis f. L.; meton. o vojskovodji: quo proelio Mardonius (= Mardonii exercitus) fusus est N. Pogosto v aliter. zvezi s fugare (gl. fugō): copiae fusae fugataeque sunt N., ut Parthos fugaret ac funderet Vell.; v raznih različicah brez aliter., npr.: hostium exercitum caesum fusumque cognovi Ci., omnibus hostium copiis fusis armisque exutis C., fusus pulsusque L., prima nos fundere sternereque T. Med.: fugā fundi L. razkropiti se na begu.
č) izustiti (glas, glasove idr.) od sebe dati, glasiti, (iz)govoriti, iznebiti se besed(e), (besedo, besede) bruhati: mera mendacia Pl., inanes sonos, physicorum oracula, versūs … ex tempore Ci. sipati, verba Ci., O., vox funditur Ci., f. haec dicta, talia, has ore loquelas, preces pectore ab imo V., opprobria rustica, opes H., verba in auras, convicia in aliquem O., voces Sil., preces Ap., Eccl., carmen Ci. spesniti, diras preces T. grozne (za)kletve, iras inanes Val. Fl.
d) (po)tratiti: tu verba fundis hic, sapientia? Ter., incassum fusi labores V. zastonjski trud.
f) na (ob) tla vreči, — treščiti, podreti, zlekniti: nec prius abstitit, quam septem ingentia victor corpora fundat humi V., dicitur (Ascanius) manu fudisse Numanum V., hunc ego … ingenti resupinum pondere fudi O. duos diverso vulnere fudit O., Steropen quod fuderat arcu Val. Fl.; v pass.: corpora ferro fusa iacebant V. — Od tod adj. pt. pf. fūsus 3, adv. -ē
I. lijoč (kot medic. t. t.), ki ima drisko, dristav: alvus fusior Cels. —
II. metaf.
1.
a) o krajih, zraku = razširjen, (na) daleč se razprostirajoč (raztezajoč), prostran: partem fusi monstrantur in omnem ingentem campi V. non fusior ulli terra fuit domino Lucan., aër fusus et extenuatus sublime fertur Ci.
b) o telesu: širok = močan: sunt fusa et candida corpora (Gallorum) L.; o roki: eadem (manus) fusius paulo in diversum resolvitur Q. širše.
2. zleknjen, ležeč: (Cerberus) fusus humi V., corpora fusa per herbam V., fusus in herba, in pellibus ursae O., fusa membra toro O., fusae per colla coronae O.
3. prosto se spuščajoč, padajoč, o laseh tudi razpleten, razpuščen, prost: crines V., fusus in pectore barbam (gr. acc.) V. s prosto na prsi se spuščajočo brado, togae fusae Suet. preohlapne (naspr. restrictae pretesne).
4. (o govoru) obširen, raztegnjen, dolgovezen, gostobeseden, neprisiljen: genus orationis fusum atque tractum Ci., genus sermonis … non fusum ac profluens, sed … Ci., materia abundantior atque ultra quam oportet fusa Q., constricta in latius fusa narratio Q., poëma initio fusum Q., fusi numeri Q., lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra Gell., multa quidem dici quamvis fuse lateque possint Ci., fuse lateque dicendi facultas Ci., quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur Ci., haec uberius disputantur et fusius Ci., fusius et ornatius rem exponere Q.; metaf. (o piscu, govorniku): fusus Herodotus Q., magis fusus Aeschines Q., in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes sumus Q. - furō1 -ere, (pf. nadomešča īnsānīvī) (—) (prim. gr. φύρω mešam, πορφύρω vzkipevam, φυρμός zmešnjava, sl. burja)
I. dirjati, divjati, lomastiti, (pri)hruti, hiteti: Penthesilea furens V., hinc late furentes Barcaei V., virgo furit lymphata per urbem V., pars pedes ire parat, pars … equis furit V., fera contra tela furit V. plane (se zažene) v strelice; z inf.: ecce furit te reperire atrox Tydides H. dirja (divja) po bojišču, da bi …
II. metaf.
1. (pesn. o stvareh) divjati, razsajati, besneti
a) o nevihti, burji, vihri: atra tempestas sine more furit V., loca feta furentibus austris V., venti furentes Cu. (prim.: ἄνεμος σὺν λαίλαπι θύων Hom.)
b) o vodovju: furit aestus harenis V. valovje vzkipeva (divja) s peskom, furit amnis aquāī (= aquae, gen.) V., furens Neptunus H. (prim.: πόντος … ϑύων Hes.), fretum acrius furit Cu.
c) o ognju: ut quondam … sine viribus ignis, incassum furit V., flammae furentes V., furit inmissis Volcanus habenis V.; od tod o hudi lakoti: furit ardor edendi O.
č) o raznih drugih stvareh: (carbasus) interdum perscissa furit petulantibus auris Lucr. hruje, furit mugitibus aether concussus V., procyon furit et stella vesani leonis H., aër furit procellis Plin.
2. (duševno) divjati, besneti, rohneti; abs.: hominem furentem continui Ci., si non acerrime fureret Ci., si pater furit, avus sapiat Dig., furere coepisse Ulp. (Dig.) zbesneti; z loc.: furens animi V., furens animis aderat Tirynthius V. zbesnel, pobesnel, razsrjen; s praep. z acc.: beluae in suos acrius furunt Cu., adversus liberos Germanici Suet.; z abl. causae: iracundiā furere coepit Ci., Catilina furens audaciā Ci., libidinibus furens Ci., f. dolore O., morbis iraque O.; z notranjim obj.: hunc sine me furere ante furorem V. daj, da … dobesnim to besnost, id furere L. zaradi tega, praecipuum caedis opus Stat. ali vix credenda f. Sil. v besnosti izvršiti; z inf. ali ACI = togotiti se: furit vinci dominus profundi Sen. tr., furebat (Clodius) a Racilio se contumaciter … vexatum Ci., Antonius praelatum sibi Octavium furens Fl.; occ. hrupno kaj razširjati: fama furit versos (esse) hostes Sil. — Od tod adj. pt. pr. furēns -entis, adv. furenter besen: quamvis sis furens Ci., quis beluarum corde furentior? Cl., furenter irasci Ci. ep. besno, furenter agere Amm.
3. occ.
a) blazen, besen, blodnomiseln, nor biti, blazneti, besneti, noreti: furere se simulavit Ci., quin mihi Telamon iratus furere luctu filii videretur Ci., quod eos … furere et bacchari arbitraretur Ci., usque eo commotus est, ut … insanire omnibus ac furere videretur Ci., qui valetudinis vitio furunt Ci., quo genere Alcmaeonem, Orestem furere dicimus Ci., num furis? H. ali se ti blede? ali se ti meša?, aut furit aut patitur soporem O., nostra iuventus furit Vell.
b) strastno ljubiti (deklico), strastno zaljubljen biti (v njo): ex quo destiti Inachiā furere H., f. in aliquā Ps.-Q.
c) zamaknjen, navdušen biti: qui (Coroebus) non sponsae praecepta furentis (sc. Cassandrae) audierit V.
č) prešeren (razposajen) biti, rojiti: recepto dulce mihi furere est amico H.
Opomba: Nenavaden pf. furuī: Serv. idr. pozni pisci; toda pomni: furisti nemo dicit, sed insanisti Prisc. - fūror1 -ārī -ātus sum (fūr)
1. krasti, skrivaj (i)zmakniti, odnesti; abs.: ad furandum venire Pl., in furando manibus suis uti Ci., Verres versatus est in omni genere furandi Ci. kraje (gen.), furandi causā Q., fallere ac furari per iocum Suet. Kje?: an quo furatum (sup.) mox venias vestigas loca? Pl. Kam?: domum Fabii furatum venerunt servi Ci. Z obj.: Ap., qui eorum cuipiam … furatur aliquid aut eripit Ci., solet haec, quae rapuit et furatus est, dicere se emisse Ci., f. pecuniam ex templo Q., tria milia pondo auri e Capitolio Suet.; o književni kraji = prepisati: f. librum ab aliquo Ci. ep., qui eorum scripta furantes pro suis praedicant Vitr., f. verba antiqua Catonis Poeta ap. Q.; pesn. skrivaj vzeti: patri Circe furata equos V.
2. metaf.
a) odtegniti: pone caput fessosque oculos furare labori V., f. se Sil. ali se aegre Ap. ukrasti se, izmuzniti se.
b) po zvijači dobiti, pridobiti si, izmakniti: non enim (L. Cornelius) furatus esse civitatem … dicitur Ci., speciem furabor Iacchi Pr. nadel si bom Jakhovo podobo = veljal bom (= imeli me bodo) za Jakha.
c) skrivati (pred kom, komu): in densis membra maniplis Sil.
č) zakriti, zagrniti: vultūs veste Sen. tr.
d) zvijačno naskočiti sovražnika, zvijačno udariti (nanj): exercitus … furandi melior T. pripravnejša za zvijačne naskoke. — Act. soobl.: furabis It., furaverit (cj. pf.) Symm., furasse Fulg. Pt. pf. furatus s pass. pomenom: Ap. - galea -ae, f (izpos. gr. γαλέη, γαλῆ [iz *γαλέjα] podlasica, kuna, potem čelada iz podlasičje kože; glede pomena prim. gr. κυνέη, κυνῆ pasja koža, potem oglavnica iz pasje kože, naposled oglavnica iz drugih živalskih kož, npr. κτιδέη κυνέη HOM. oglavnica iz podlasičje kože)
1.
a) vsaka usnjena (okovana) oglavnica, usnjena (okovana) čelada, usnjen šlem (cassis je kovinska čelada): g. venatoria N. usnjena lovska čepica, Germanorum vix uni erat cassis aut galea T., cassis de lamina est, galea de corio ISID.
b) sploh čelada, šlem: C., V., O., TIB., PR. idr. in hoc fano galeas aëneas Scipio deposuerat CI.
2. metaf. čop(ek) afriških kokoši: COL. - gemma -ae, f
1. brst, popek, oko (na vinski trti), kolekt. brstje, pop(kov)je: COL., ineunte vere ... existit tamquam ad articulos sarmentorum ea, quae gemma dicitur, a qua oriens uva se ostendit CI., trudit gemmas et frondes explicat omnes V., turgent in palmite (na mladiki) gemmae V.
2.
a) dragulj, poseb. svetel, rezan ali izbrušen drag kamen iz prozorne snovi (medtem ko so lapillus, lapis in margarita iz neprozorne snovi), brušen kamen, dragotina: Q., AP., ISID.: nego in Sicilia ... ullam gemmam aut margaritam (fuisse), ... quin conquisierit CI., pocula ex auro gemmis distincta clarissimis CI., duplex gemmis auroque corona V., non gemmis venale H., positae ex ordine gemmae O., g. vitrea PLIN. steklen ulitek, nepristen dragulj.
b) biser: AMM., gemmae et lapides H. biseri in dragulji, legitur rubris gemma sub aequoribus PR., cedet Erythraeis eruta gemma vadis MART.; metaf. biser, dragotina = (o)kras, dika, lepotičje: multas in digitis, plures in carmine gemmas invenies MART., Hesperius gemma amicorum SID.
3. meton. z dragulji okrašene ali iz njih narejene stvari, npr.
a) z dragulji okrašena čaša ali tak kozarec: bibere gemmā V. ali bibere e gemma PR., in gemma posuere merum O., gemmā ministrare SEN. PH.
b) pečat, pečatni prstan: gemmā signari O. (o pismu), impressā signat sua crimina gemmā O., dat digitis gemmas O., gemmae damnum PLIN.; pren.: ego sub gemmane (pod ključem) abstrusos habeo tuam matrem et patrem? PL.
4. pesn. metaf. v pl. = očesa na pavovem repu: gemmis caudam stellantibus implet O. - generātim, adv. (genus)
1. po rodovih (plemenih, pokolenju, stanovih, razredih, vrstah): VARR., Germani suas copias castris eduxerunt generatimque constituerunt C. po plemenih, Caesar contione habita Cordubae omnibus gen. gratias agit: civibus Romanis, ... Hispanis, ... Gaditanis, ... C., multa praeterea gen. ad avaritiam excogitabantur C. po razredih posestnikov, nulli fuerunt, qui illa artificiose digesta gen. componerent CI., aut publice civitates istos honores habent aut sic gen. homines, ut aratores, ut mercatores, ut navicularii CI., efficis ut cupide gen. saecla propagent LUCR., proprios gen. discite cultus, agricolae V., ne omnia gen. sacra omnesque percenseam deos L.
2. (na)splošno, sploh, obče: COL., Q., quid ego de ceteris civium Rom. suppliciis singillatim potius quam generatim atque universe loquar? CI., non nominatim, sed generatim, informata proscriptio CI. - gēns, gentis, f (genere = gīgnere; prim. gr. γενεά, jon. γενεή rod, pleme, pokolenje)
I. (v družinskopravnem pomenu)
1. rod, pleme, sorodstvo, tj. zveza (skupek) več po skupnem pokolenju ali rodovnem imenu (nomen gentile ali gentis) in po skupnih bogoslužnih obredih združenih družin ali rodbin (familae, stirpes): gens Manlia CI., Iulia gens L., non communiter modo Corneliae gentis, sed proprie familiae suae (= Scipijonov; Kornelijevem rodu so namreč pripadali Dolabellae, Lentuli, Rufini, Scipiones, Sullae idr.) L., Sulla gentis patriciae nobilis fuit S., patriciae gentis vir L.; sprva se je beseda uporabljala le za patricije, ko pa je bil plebejcem dovoljen conubium s patriciji, tudi za plebejce; od tod: quamvis periurus erit, sine gente H. brez prednikov, nizkega rodu; zaničlj.: gens ista Clodia CI. svojat. Najstarejši patricijski rodovi, ki so pripadali trem prvotnim občinam (okrajem), imenovanim Ramnes, Tities in Luceres, so se imenovali maiores gentes starejši rodovi, plebejski, ki jih je šele kralj Tarkvinij Prisk povzdignil v patricijski stan in pozval v senat, minores gentes mlajši rodovi; po tem so se tudi senatorji ločili v patres maiorum gentium in patres minorum gentium sen., ki jih je Romul, in sen., ki jih je Tarkvinij Prisk pozval v senat = sen. prvega in sen. drugega reda: CI., L., T. Od tod metaf.: dii maiorum gentium in dii minorum gentium CI. starejša-mlajša = višja-nižja božanstva; podobno: Cleanthes, qui quasi maiorum est gentium Stoicus CI. izborne -, izbrane vrste.
2. meton. zarod, potomec: heroes, salvete, deûm gens CAT., vigilasne deûm gens, Aenea? V., Tirynthia gens est (= Fabius) SIL. –
II. (v narodnopravnem pomenu)
1. (o narodih) pleme, narod (= skupek več manjših rodov (nationes) istega pokolenja in jezika): g. Allobrogum, Cilicum, Sabina aut Volsca CI., omnes exterae gentes ac nationes CI. plemena in posamezni rodovi, exterae gentes CI. inozemstvo, Athenienses, quae gens Ionum habetur CI. ki veljajo za jonsko pleme, ius gentium CI. mednarodno pravo, g. Nerviorum, Sueborum C., terruit urbem, terruit gentes H., ita nationis nomen, non gentis evaluisse T.; occ. pl. gentes =
a) tujci, inozemci, barbari: AUCT. B. HISP., duretque gentibus ... odium sui T.
b) pogani, neverniki: ECCL., VULG. Pogosto je partitivni gen. pl. v splošnem pomenu „svet“, večinoma v zvezi z besedami ubi, ubinam, ubicumque, (n)usquam, longe, minime idr.: ubi gentium S. kje na svetu, ubinam gentium sumus? CI. kje na svetu (kje zaboga) pa smo? ubicumque terrarum et gentium CI. kjer koli ljudje prebivajo, abesse longe gentium CI. biti pri zelo oddaljenih narodih (= daleč po svetu), usquam gentium PL. nekje, nusquam gentium TER. nikjer, nec usquam gentium AP. in nikjer, minime gentium TER. za ves svet ne, nikakor ne.
2. meton.
a) občina, srenja (kakega mesta): oppidum, quae gens ... C., omnes eius gentis cives N.
b) kraj, (po)krajina, okraj, okrožje: ei Syriam, Babylonem, Persas integerrimas gentes ad diripiendum tradidisti CI., qui Cataoniam tenebat, quae gens iacet supra Ciliciam N., ipsum in eam gentem iturum L., gentes viduatas esse suis cultoribus ARN. –
III. (redko v naravnopravnem pomenu)
1. rod (= genus, več posameznikov, ki po rojstvu in podobnosti spadajo v eno vrsto): gens humana CI., H.
2. (o živalih) pleme, pasma: quos (equos) in spem statues submittere gentis V., utque luat poenas gens haec (vulpium) O., intestino bello totae gentes (apium) consumuntur COL. - genus1 generis, n (genere = gīgnere; prim. skr. jánaḥ = gr. γένος rod, lat. generāre)
1. rod, pokolenje, stan (po rojstvu): genere et nobilitate ... sui municipii facile primus CI., neque genere neque animo regio est CI., qui nobili genere nati sunt CI. ki so plemenitega rodu, clarissimus vir, summo genere natus CI., quidam malo genere natus CI., amplissimo genere natus C., dispari genere S., g. maternum, paternum C. idr. honestum N., patricium, plebeium L., regium VELL., SEN. PH., genere Graeci N. po rodu (narodnosti) generis auctor O. oče, generis socia O. sestra, generis falsa est ea fabula O. o tvojem pokolenju, ab aliquo genus ducere V., O. ali repetere CU. rod izvajati od koga, izhajati od koga, (iz) kakega rodu biti, tako tudi: volucres genus inde trahunt O.; occ. plemenit rod (stan), plemenitost, visokorodnost: pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus ENN. AP. CI., Philodamum esse quendam genere, honore, copiis ... facile principem CI., virtute, non genere populo commendari CI., cui genus et quondam nomen natique fuissent V., iactes et genus et nomen inutile H., non, Torquate, genus, non te facundia, non te restituet pietas H., et genus et formam regina Pecunia donat H., nec genus amborum ... sic placuere illi O.
2. meton.
a) rod po času in pokolenju (= 30 let), vek, doba: anticum g. LUCR., tertium sollers g. SEN. TR., Pyrrhae g. VAL. FL.
b) rod le po pokolenju, pleme, rodovina, družina, rodbina: gentum (= gentium) aut generum affinitas ACC. FR., summis gnati generibus PL., auctores generis CI., O. pradedje, cum ex amplissimo genere in familiam clarissimam nupsisses CI., deorum munere datum rei publ. Brutorum genus CI., Cato sui generis initium ab se gigni volebat CI., g. Marcellorum CI., Fabium L., Aeaci H. Ajakovi potomci, Aemilium V., genus alto a sanguine Teucri prodere V. nadaljevati, množiti, antiquitate generis florere N., fama generis et familiae Q.; occ. α) zarod, otroci, potomstvo: nepotum genus omne H., sive neglectum genus et nepotes respicis, auctor H., Danai g. H., huc adde genus, de coniuge tanta tot natos natasque O.; pesn. (o posameznikih) otrok, potomec: (Aeneas) genus deorum V., Augustus Caesar, Divigenus V. = ab alto demissum genus Aenea H., audax Iapeti g. (= Prometheus) H., Tantali g. (= Pelops) H., g. Iovis (= Bacchus) O., g. Adrasti (= Diomedes, Adrastov vnuk) O., Uraniae g. (= Hymenaeus) CAT. β) (o narodih) pleme, rod, narod: Graium g. ENN. FR., totum genus Graecorum CI., quis ignorat, quin tria Graecorum genera sint? CI., (Ubii) paulo sunt eiusdem generis ceteris humaniores C., g. Italicum, Romanum S., Nomadum V., Genauni, implacidum g. H., Hispanum, Aetolorum g. L., ferox g., bellicosum utrumque g. L., pronumque genus regionibus illis in Venerem est O., Scytharum g. IUST. γ) spol (moški in ženski): g. virile, muliebre CI., LUCR., femineum, mixtum V., g. omne virorum L., O.; metaf. spol kot gram. t. t.: Q., P. F.
3. (v širšem pomenu) kolekt. rod, pleme = skupnost istovrstnih živih bitij in stvari: deûm genus ENN. FR., hominum g. CI. ali g. humanum CI., H., L., O. ali g. mortale LUCR., O. človeški rod, človeštvo, ljudje, diûom g. humanumque LUCR., g. animale LUCR., g. immortale V. bogovi, hominum pecudumque g. V., inde g. durum sumus O.; occ.
a) (o ljudeh) skupina, razred, vrsta, razpol: id hominum est genus pessumum TER., genus est lenonium inter homines PL., eius generis homines, omnis generis homines CI., amici, cuius generis penuria est CI. vrsta ljudi, ki je redka, satis dixi de Asiatico genere testium CI., genus hoc universum CI. vsa ta človeška vrsta, ves ta človeški rod, est genus quoddam hominum, quod Hilotae vocatur N., cursorem eius generis, qui hemerodromoe vocantur, Lacedaemonem miserunt N., omne g. copiarum (čet) N., utrumque g. hominum N., cuiusque g. hominum S., g. hominum agreste ali ferum incultumque S., conventus is, qui ex variis generibus constaret C. iz raznovrstnih udeležencev, militare g. L.
b) (o živalih) rod, pleme, pasma, vrsta: g. altivolantum ENN., varia genera bestiarum CI., multa genera ferarum C., g. omne ferarum LUCR., g. alituum LUCR., malefici generis plurima animalia S., g. vipereum V., piscium H., g. omne avium ali volucrum O., g. acre, leones O., confusa genus panthera camelo H. žirafa, ovium summa genera duo PLIN., viginti milia equarum ad genus faciendum in Macedoniam missa IUST. za pleme, za razploditev pasme.
c) (o stvareh) vrsta, zvrst, način, slog: fructuum genera VARR., frugum omne genus L., varia genera mortis, tria genera furtorum CI., cibi C., g. omne genus armorum C., toda: omnis generis arma L. vsakovrstno, g. loricarum N., vitulina et eius modi genera obsonii N., in omni genere vitae N. v vsakem položaju, g. poenae S., leti O., locorum O. kakovost, Doricum g. VITR. stavbni (= arhitekturni) slog, Aesopi g. PH. Ezopov pisateljski slog. Gen. in acc. se pogosto uporabljata atrib. oz. apoz.: cum huius generis (te vrste) copiam tantam habet Antonius CI., si qua sunt alia eius (huius, huiusce) generis CI. če je kaj drugega takega, verba id genus VARR. takšne, quod genus virtus est? CI. kakšna?, id (hoc) genus alia CI. kaj drugega takega, aliquid id genus scribere CI. EP. kaj takega, nugae hoc genus H.
4. (kot fil. t. t.) rod, razpol, splošni pojem (naspr. species ali partes vrsta): harum singula genera minimum in binas species dividi possunt VARR., genus universum in species certas partietur ac dividet CI., genus et speciem cuiusque rei cernere CI., genus est, quod partes aliquas complectitur, ut cupiditas; pars est, quae sub est generi, ut cupiditati amor, avaritia CI., perturbationes sunt genere quattuor, partibus plures CI.
5. metaf. način: quod hoc genus est, quae haec est coniuratio TER., genus ipsum postulandi non est novum CI., hoc praedandi genus ab isto adhibitum CI., mihi supplicatio novo et inaudito genere decreta est CI., novum g. dicendi CI. način govorjenja, slog, g. scribendi H. pisava, alio genere L. na drug način, hoc genere optime etiam olea inseritur COL., prodigia variis generibus inter se et me furentia SEN. RH., omni genere quod des adornandum est SEN. PH., animam variis generibus emittunt SEN. PH., cum maesti deliberaremus, quonam genere praesentem evitaremus procellam PETR., eo genere, quo Galba interemptus est SUET.; occ. ozir, pogled: tota domus in omni genere diligens CI. v vsakem pogledu = na vsako stran povsem natančna, qui in aliquo genere inconcinnus est CI., in omni genere populi consuetudinem imitari CI., te Plancius non solum municipii, verum etiam vicinitatis genere vincebat CI. glede na ..., magnus homo, sed varius in omni genere N., gens naturā ferox, adeo omni genere terribilis fuit, ut ... FL. - gladius -iī, m (domnevno kelt. beseda)
I.
1. kratek, nožu podoben meč za suvanje (medtem ko je ēnsis daljši meč, pripravnejši za udarec); gladius rim. vojaka je bil 2/3 m dolg, dvorezen in raven: gl. cruentus CI., vaginā vacuus CI. goli meč, gl. quo noxii iugulantur VAL. MAX. rabeljski meč, gladios stringere C., V. ali destringere CI., C., L. ali gladium educere CI. EP., C., S. ali educere e vagina CI. ali nudare gladios O. meč(e) izdreti, potegniti (iz nožnice), gladium recondere in vaginam CI. ali samo condere T. meč vtakniti (v nožnico), gladiis pugnare ali rem gerere C. pilis missis ad gladios redierunt C. so segli po mečih gladio succinctus CORN. ali accinctus L., T.; preg. pren.: suo sibi gladio hunc iugulo TER. pobijam ga z njegovim lastnim orožjem = z njegovimi lastnimi besedami (prim.: quid igitur pugnes adversus eos homines, qui suo sibi gladio pereunt? LACT.), aut tuo, quemadmodum dicitur, gladio (z orožjem) aut nostro defensio tua conficiatur CI., plumbeo gladio iugulari CI. EP. biti pobit s slabimi dokazi, ignem gladio scrutari H. ogenj z mečem prebrskavati = „ogenj z oljem gasiti = prilivati olje na ogenj“, destrictis gladiis fraudium simplicis puellae ... cogitationes invadunt AP. z ostrim orožjem sleparstva.
2. meton. kar se naredi z mečem, umor, uboj, smrt: gladiorum impunitas CI., summa impunitas gladiorum CI. EP., licentia gladiorum CI. EP., sublatus modus gladiis LUCAN., locare ad gladium SEN. PH. ali comparare homines ad gladium LACT. za gladiatorsko borbo, damnari ad gladium ICTI. na gladiatorsko borbo, ius gladii DIG. oblast nad življenjem in smrtjo. –
II. metaf.
1. „Meč“, naslov nekega spisa: SUET.
2. črtalo pri plagu: PLIN. (18, 18, 48).
3. riba sabljak, riba sabljarka = prava mečarica: PLIN.
4. = spatha (pri statvah): ENN. – Soobl. gladium -iī, n meč: LUC. AP. NON., VARR., Q. (ki graja to obliko). - glāns, glandis, f (prim. gr. βάλανος)
I. vsak pečkat ali želodast plod, kakor datelj, kostanj, laški oreh idr. poseb. pa želod, žir (tudi kot živalska, zlasti prašičja hrana): bubus glandem prandio depromere PL., cadunt agitatā ilice glandes O., gl. iligna H., querna TIB., quernea et iliquea COL., fagea ali fagi PLIN. bukvica (= bukov žir), cassa PLIN.; occ. užitni želod, užitni žir, v starih časih človeška hrana: priusquam frumenti usus esset, antiqui homines glande (kolekt.) vixerunt CI., sic odium coepit glandis LUCR., glandibus vesci SERV. –
II. metaf. želodaste stvari,
1. krogl(ic)a iz svinca ali gline, svinčenka, kakršne so lučali pračarji: fusili ex argilla glandes fundis ... iacĕre coeperunt C., plumbea gl. LUCR., Q., pars eminus glande (kolekt.) aut lapidibus pugnare S., ne fluxā habenā volutetur in iactu glans L., pars maxuma glandes liventis plumbi spargit V., ociores ... excussae verbere glandes O., calido liquefactae pondere glandes LUCAN., glandes fundere AUCT. B. AFR., glandes in obsessos iaculari T.
2. glavica na moškem spolovilu: CELS. - glīscō -ere (–) (–)
I. rasti (v ognju), vzplamteti, vžgati se, narasti, (po)množiti se, (po)večati se: ventus gliscens S. FR., copia voluptatum gliscit ille, ignis oleo CI. AP. NON., gliscens labes SIL., eo (stercorando) quasi pabulo gliscit (terra) COL., gliscit asellus, turtur COL. se redi, sanie gliscit cutis STAT. oteka, gliscere numero legiones aut minui T., gliscentibus negotiis T., multitudo familiarum, quae gliscebat immensum T. –
II. metaf.
1. (o strasteh in stanjih) narasti, (po)večati se, (po)množiti se, moč dobi(va)ti, (raz)širiti se: formae conflatus amore ignis, Alexandri Phrygio sub pectore gliscens LUCR., accenso gliscit violentia Turno V., invidiam eam, sua sponte gliscentem, ... unius calamitas accendit L., ne glisceret neglegendo bellum L., bellum, gliscens iam aliquot per annos L., gliscente in dies seditione L., gliscentis discordiae remedium T., fama gliscit gressu SIL.; v dep. obl.: ut maior invidia Lepido glisceretur SEMPRONIUS ASELLIO AP. NON.
2. (o osebah)
a) rasti v bogastvu, bogateti: gliscere singulos T.
b) biti navdan s čim, npr. α) biti vnet od veselja, srčno se veseliti: gliscit tepentis lumina torva videns STAT. β) od kake strasti vnet biti, goreti, plameneti: ferro dulci (od bojaželjnosti) STAT.; z inf.: gliscis regnare superbus STAT. strastno želiš. - glōria -ae, f
1. slava, sloves, čast, hvala, imenitnost, veličastnost, poštenje, dobro ime: gloria est frequens de aliquo fama cum laude CI., gloria est inlustris ... fama meritorum CI., qui bonam famam bonorum, quae sola vere gloria nominari potest, expetunt CI., gl. militaris CI., bello quaeritur gloria CI., qui ... maximam gloriam ceperit CI., sit aeternā gloriā Marius CI., militavi non sine gloria H. slavno, maiore famā quam gloriā CU.; s subjektnim gen.: viri nunc gloria claret ENN., minuis gloriam Pompei CI., cuius excellens in re militari gloria CI.; z objektnim gen.: dicendi gl. CI., Q., gl. iuris civilis CI., doctrinae et ingenii CI., rerum gestarum gl. CI., gl. rei militaris CI. vojna slava, fortitudinis CI. junaška slava, gl. belli atque fortitudinis C. vojna in junaška slava; pl. gloriae = priložnosti za slavo, priložnosti za proslavitev: CORN., penes eosdem ... gloriae triumphique erant S.
2. meton.
a) slavno dejanje, slavno delo: quā gloriā aequabat se Tiberius priscis imperatoribus T.; pogosto v pl.: gloriae meretricum PL., memorare veteres Gallorum glorias T., quaestu atque compendio gloriarum GELL.
b) (o)kras, dika: Lapithaeae gloria gentis (Caeneus) O., sub ... vallibus Idae candidus, armenti gloria, taurus erat O., tardi pecoris sim gloria taurus TIB., ne armentis quidem suus honor aut gloria frontis (est) T. čelni okras.
3.
a) slavohlepnost, slavohlepje, slavoljubje, častihlepnost, častilakomnost, častiljubje: optimus quisque maxime gloriā ducitur CI., cives vestri maxime gloriā ducuntur CI., illi gloriae causā accusant CI., ne vos titillet gloria H., quem tulit ad scaenam ventoso gloria (Gloria) curru H., non laudis amor, non gloria cessit O.; pesn.: generandi gloria mellis V. prizadevnost, vnema, lautae gloria mensae LUCAN.
b) (v slabem pomenu) nečimrno (puhlo) slavohlepje, bahavost, samohvala: quod genus tandem est istuc ostentationis et gloriae? CI., tollens vacuum plus nimio gloria verticem H., gloria quem supra vires et vestit et ungit H., ab insolentia gloriae abesse N. prost biti nedostojne samohvale; v pl. = neprestano bahanje, bahaštvo: hominem si quis viderit ... gloriarum pleniorem PL., inanes flare glorias GELL. neprestano se širokoustiti s puhlim bahanjem. - glōrior -ārī -ātus sum (glōria) bahati se, ponašati se, hvaliti se, košatiti se, šopiriti se, (široko)ustiti se; abs.: tu ipse mihi gloriari videbare CI., ut tute gloriari solebas CI., defendendi haec causa, non gloriandi eloquor CI., haud negatura, immo etiam gloriatura SUET. Določila: kako? z adv., z abl. modi ali adv. abl.: gl. insolenter CI., C., nimis C., aperte Q., iure CI., quomodo ipse gloriari solet CI., falso gl. AP.; pri (pred) kom?: licet enim mihi apud te gloriari CI., dicitur ... glorians apud suos Pompeius dixisse C.; med kom?: inter suos gl. C., IUST.; proti komu?: ut tu ad amicos tuos gloriaris CI., sed ne adversus te quidem gloriabor L.; ob (pri) čem?: in victoria vel ignavis gloriari licet S., in nostro conspectu gloriari AUCT. B. ALX. pred našimi očmi, vpričo nas. Na vprašanje s čim (s kom)? z abl.: gl. laudatione, legibus, eodem materno genere, nominibus veterum CI., suā victoriā C., vitiis solis T., iisdem amicis PLIN. IUN., Aegyptus alendis augendisque seminibus ita gloriata est, ut ... PLIN. IUN. se je z rastjo in rodovitnostjo svojih setev tako ponašal; z dvojnim abl.: socero quoque glorior illo O. ponašam se z njim tudi kot s svojim tastom, s ponosom ga imenujem tudi svojega tasta; s praep. in abl.: de M. Catone gl. CI., de tuis divitiis intolerantissime gloriaris CI., in virtute recte gloriamur CI. v kreposti iščemo ... slave, krepost si ... štejemo v čast, cupiditas gloriandi de me L.; z gen.: adoriae plenae gloriarer AP.; z acc., toda klas. le z acc. pron. n.: vellem equidem idem posse (po drugih possem) gloriari, quod Cyrus CI. prav s tem, ut de me ipso aliquid more senum glorier CI., in eum haec (s tem) gloriantem impetum facit L.; redko in poklas. tudi s kakim drugim obj.: gl. rem ineptam VOP.; z dvojnim acc.: victorem Pacorum Romanorum gl. IUST. zelo se ponašati s Pakorom kot premagalcem Rimljanov, povelič(ev)ati Pakora kot premagalca Rimlj.; z ACI: TER., CELS., Q., IUST., se similem esse Catilinae gloriatur CI., cum Asselus omnes provincias se peragrasse gloriaretur CI., in eo multum ... gloriari solent, se ... nihil ... didicisse umquam CI. imajo v navadi zelo si šteti v čast, da ..., seque alterum fore Sullam ... gloriatur C., quod ... adversarii gloriarentur L., Lentulum et C. Marcellum consules creatos HIRT., non ego secundis rebus nostris gloriabor duos consules ... ab nobis sub iugum missos L., gloriantis quamlibet mulierculam vincere mollitiā H. ki se sme ponašati; z odvisnim vprašalnim stavkom: gloriatus est expergefactā e somno Caesoniā, quantum egisset, dum ea meridiaret SUET. – V pass. pomenu glōriandus 3 slave (pohvale) vreden: beata vita glorianda et praedicanda CI., nec in misera vita quidquam est praedicabile aut gloriandum CI., tamquam ... inhonesta glorianda (sint) AUG.
Opomba: V pozni lat. tudi segloriari = gloriari: IUL. VAL. - Graecia -ae, f ( Graecī, Γραικοί) Grčija, Grško, in to
1. prava Grčija ( Ἑλλάς Helada) = vse dežele med Jonskim in Egejskim morjem, v katerih so govorili grško: ob defendendam Graeciam CI. POËT., de cuncta Graecia CI., qui deinde status futurus Graeciae ... esset L., vix cuiquam persuadebatur (Romanos) Graecia omni cessuros L., Graecia capta ferum victorem cepit H., concitet et vires Graecia magna suas O.; meton. = Graeci: doctrinā Graecia nos ... superabat CI.
2. magna Graecia: CI. ali Magna Graecia: PLIN., tudi maior Graecia: L., SEN. PH., SIL. ali Graecia maior: O. Velika Grčija = južna Italija, ki so jo naselili Grki, enako tudi samo Graecia: L. ANDR. AP. FEST., cum mediocribus multis ... civitatem in Graecia homines inpertiebant, Reginos credo aut Locrenses aut Neapolitanos aut Tarentinos CI., in (kot besede Grka) Graecia exotica: PL.