Franja

assitus² (adsitus) 3 (ad in situs) poleg ležeč, stoječ, nahajajoč se: proxime assita cernere Ap., atria viridantibus assita pratis Aus.

Assius 3, gl. Assos.

āssō -āre -āvī -ātum (āssus) (s)peči, cmariti, cvreti: Ap., Vulg.

associetās (adsocietās) -ātis, f (as-, adsociāre) pridruženost, družba: Cod. Th.

associō (adsociō) -āre -āvī -ātum

1. pridružiti (pridruževati): aliquem Cass., aliquem curae Dig.

2. pren. združiti (združevati), (z)vezati kaj s čim, zediniti (zedinjati): Aug., alicui gradūs Stat. iti s kom, cornua mālis (z jadrniki) Cl.

associus (adsocius) 3 pridružen: alicui M., Cass.

assolet (adsolet) in v pl. assolent (ad-solent) (le v teh dveh osebah) običajno, navadno (navada) je; večinoma kot vrinjeni stavek: deinde ita, ut adsolet, suffragia Ci., cum in hortos... commentandi causā, ut adsolet, convenissemus Ci., paratis omnibus, ut adsolet, vocari ad contionem utrumque exercitum iubet L., ut adsolet in amore et ira T.; redko v stavku: ponite hic, quae adsolent Pl., deinde quae adsolent (sc. scribi) Ci., ubi (comitia) adsolent (sc. fieri) L. se navadno dogajajo, ludos tantā pecuniā, quantā adsoleret, faciendos L.; z inf.: quae adsolent... signa esse ad salutem Ter., cum multa adsoleat veritas praebere vestigia sui L. navadno zapusti, rada zapušča. Od tod adj. pt. pf. assolitus (adsolitus) 3 navajen: pozni Eccl.

assolō (adsolō) -āre -āvi (ad in solum) ob tla vreči (metati), ugonobiti (ugonabljati), zatreti (zatirati): Tert.

assonātiō -ōnis, f (assonāre) priglas, prizvok: Cass.

assonō (adsonō) -āre

1. intr. zveneti pri čem, priglašati se, (zveneč) se ujemati: Euhion ingeminat, reparabilis adsonat echo Pers.; z dat.: planxerunt Dryades; plangentibus adsonat Echo O.

2. trans. glasiti, ub(i)rati, zapeti: concentūs suaves ads. Ap.

Assōrus -ī, f (Ἀσσωρός) Asor, mesto na Siciliji: Ci. Od tod adj. Assōrīnus 3 asorski: ager Ci.; subst. Assōrīnī -ōrum, m Asorčani, Asorci, preb. Asora: Ci.

Assos -ī, f (Ἄσσος) As(os), mizijsko mesto v stari Troadi: Mel., Plin. Od tod adj. Assius 3 asovski, aški: lapis Ass. (= sarcophagus) Plin.

assubrigō (adsubrigō) -ere (ad in sub in regere) (polagoma) vzravna(va)ti: paulatim se adsubrigens Plin.

assūdēscō (adsūdēscō) -ere (as-, adsūdāre) spotiti se, oznojiti se: Varr.

assūdō (adsūdō) -āre -āvī spotiti se: adsudassit (= adsudaverit) iam ex metu Pl. (adsudascis [= adsudescis] potiš se, pri drugih: adsultassit [= adsultaverit]; to mesto je sploh zelo sporno).

assuēfaciō (adsuēfaciō) -ere -fēcī -factum (ad, suēre navajen biti in facere) vaditi koga v čem, česa, privaditi (privajati), navaditi (navajati) koga česa, čemu, na kaj ali delati kaj, priučiti (priučevati) koga čemu; z dat. (poklas.): operi aliisque iustis militaribus (pedites) ita adsuefecit, ut... L., ipsi parentes nec probitati neque modestiae parvulos adsuefaciunt, sed lasciviae T., is (corvus) mature sermoni adsuefactus Plin.; klas. le z abl. instrumenti: adsuefacti frigore et fame et siti ac vigiliis perferendis Ci., scelerum exercitatione adsuefactus Ci. hudodelstev vajen, quorum sermone qui adsuefacti erant Ci., nullo officio aut disciplinā assuefacti C., ads. se Persico sermone Val. Max.; z ad: nec suo sanguine ad supplicia patrum plebem adsuefaciant L.; z inf.: ceteras (nationes)... imperio populi Romani parēre adsuefecit (Caesar) Ci., equos eodem remanere vestigio assuefecerunt C., paulatim assuefacti superari C., parva momenta... adsuefaciebant... militem minus iam... fortunae paenitere suae L., admoneri iussit (Sisigambim), ut... conficere eam (vestem) neptes suas adsuefaceret Cu.

assuēscō (adsuēscō) -ere -suēvī -suētum (*as-, adsuēre, prim. sueō)

1. intr. vaditi se v čem, česa, privaditi (privajati), navaditi (navajati) se česa, čemu, na kaj ali delati kaj (v logičnem pf. = (na)vajen biti), priučiti (priučevati) se čemu: consuetudine oculorum adsuescunt animi Ci., ego servo et servabo — sic enim adsuevi — Platonis verecundiam Ci. ep., adsŭēvī Ph.; z dat.: disciplinā Lycurgi, cui per LXX annos adsueverant, sublatā L., caritas ipsius soli, cui longo tempore adsuescitur L., ass. mori, sermoni Q., ut homines... quieti et otio per voluptates adsuescerent T.; z abl.: Fl., Iust., genus pugnae, quo adsueverant L.; pogosto se ne da določiti, ali je neka oblika v dat. ali abl., npr.: ubi libera colla servitio adsuērint V., quibus (legibus) cum inter bella adsuescere videret non posse L., nec aquis adsuevimus istis O.; s praep.: (uri) assuescere ad homines... ne parvuli quidem excepti possunt C., in hoc (acc.) assuescat (puer) Q.; z inf.: ut fremitum adsuesceret (Demosthenes) voce vincere Ci., quidquid tribunus plebi loquitur... adsuestis quieti audire L., votis iam nunc adsuesce vocari V., quo se demittere rivi assuērant O.; occ. vzljubiti koga: amici, quibus maxime adsueverat, pedites, quibus adsueverat Cu.

2. (pesn. in poklas.) trans. privaditi (privajati), navaditi (navajati) koga česa, čemu, na kaj, uvesti (uvajati) koga v kaj, priučiti (priučevati) koga čemu: ne tanta animis adsuescite bella V., qui pluribus adsuērit mentem corpusque H., navalibus assuescendo certaminibus praefectus Vell., quod adsuescis (me) fatis Lucan., Rhodopen adsueverat umbrā Stat., assueverat Armenios in hoc unum servitutis genus, ut... Fl.; z inf.: rem Quirini assuescit supero pollere... regno Prud. Od tod pt. pf. assuētus (adsuētus) 3
a) vajen česa, privajen, navajen česa, čemu, na kaj ali delati kaj; z dat.: gens umori ac frigori adsueta L., mensae adsuetus herili V., nobiles pueri custodiae corporis eius adsueti Cu.; evfem. (o nenaravnem spolnem občevanju): spado,... cui et Dareus adsuetus fuerat et mox Alexander adsuevit Cu.; z abl.: homines labore... adsueti Ci., Hannibale duce acerrimo adsuetus L., horrida... gens adsuetaque multo venatu nemorum V., praedae assuetus amore O.; včasih ni jasno, ali je oblika dat. ali abl.: vicinitas non adsueta mendaciis Ci., adsuetae ripis volucres V., ea (cohors) adsuetior montibus L., Macedones, adsueti quidem regio imperio Cu., nil pudet adsuetos sceptris Lucan., assueta gymnasiis et oleo corpora Q.; z gen.: Romanis Gallici tumultus adsuetis L.; redkeje s praep.: male assuetus ad omnes vis (acc. pl.) controversiarum S. ap. Prisc., non assuetae ad sceptra manus Sen. tr., iuxta in invia ac devia adsueti L., adsueti inter se hostes L.; z inf.: adsueti longo muros defendere bello V., adsuetus aquae perfundi flumine V., Sardis facile vinci adsuetis L., si Romana fatigat militia adsuetum graecari H., rapto vivere adsueti Cu.; z grškim acc.: non illa colo femineas adsueta manus V. odvajena preslice.
b) kot adj. = navaden, običajen, znan; abs.: portula ads., adsueti collis cultores L., non ille... habebat adsuetos vultus O., adsueto amore Pr., ads. belli mos Sil., otium des corpori, ut ádsŭētam fórtius praestés vicem Ph.; z dat.: adsueta oculis regio L., motus corporum cuique genti adsueti L. Od tod subst.
a) adsuētum -ī, n, le v abl. sg. pri komp.: longius adsueto lumina nostra vident O. dlje kakor navadno, adsueto propior premat orbita terras Stat.
b) adsuētī -ōrum, m navadni tovariši: Cu.

Opomba: Sinkop. obl. (pesn. in poklas.): adsuēsti(s), adsuērit, adsuēram, adsuēsse(m) idr. = adsuevisti(s), adsueverit, adsueveram, adsuevisse(m).

assuētūdō (adsuētūdō) -inis, f (as-, adsuēscere) navajenost, navada: amor assuetudinis Varr., ads. XII annorum, cotidiana, succedendi L., Tiberio seu naturā sive adsuetudine semper obscura verba T.; z objektnim gen. (navajenost na kaj): ads. mali L., voluptatum T.; navajenost na kako ljubico, spolno občevanje z njo, nečista ljubezen do nje: Neronem... adsuetudine Actes devinctum T.

assuētus (adsuētus) 3, gl. assuēscō.

assūgō (adsūgō) -ere (-) -sūctus sesaje pritisniti (pritiskati): Cael., adsuctis labris Lucr. prisesavši se z...