Franja

brez prep.

1. (za izražanje odsotnosti, manjkanja) senza:
biti brez dela essere senza lavoro
izginiti brez sledu sparire senza (lasciare) traccia
FRAZEOLOŠKA/TERMINOLOŠKA RABA:
evf. pot ni brez nevarnosti la strada è (piuttosto) pericolosa
pog. čaj brez tè liscio
brez dvoma senza dubbio, indubbiamente, sicuramente
pren. brez števila ljudi moltissima gente
pošta vzorec brez vrednosti campione senza valore

2. (z glagolskim samostalnikom za izražanje dejstva, da se dejanje ni zgodilo) senza:
ubogati brez odlašanja ubbidire senza indugio
oditi brez pozdrava andarsene senza salutare nessuno

3. (za izražanje pogoja, ki preprečuje nastop dejanja) senza:
brez knjig mi je dolgčas senza libri mi annoio

4. (za izvzemanje) senza:
bataljon je imel izgube, čez petdeset brez ranjencev il battaglione subì gravi perdite, più di cinquanta caduti senza (contare) i feriti

5. ('brez' + samostalnik v funkciji pridevnika) bot.
brez cvetnih listov apetalo
brez dlak glabro
gost. brez (dodatkov) liscio
brez državljanstva apolide
pren. brez osebnosti amorfo, anodino
brez osnove inconsistente
brez para scompagnato, spaiato
brez perja implume
brez pomoči inerme
brez prebite pare squattrinato
brez predsodkov disinibito, spregiudicato
brez premoženja nullatenente
brez primere incomparabile, ineguagliabile
brez repa in glave scombinato; a casaccio
knjiž. brez šiva inconsutile
brez teka inappetente
brez volje passivo
brez vonja inodoro
brez glasu afono
brez glave acefalo
brez kofeina decaffeinato
avt. brez koles sgommato
gastr. brez kosti disossato
brez krvi esangue
med. brez vročine sfebbrato, apiretico
brez življenja asfittico; esanime; inanimato; morto
('brez' in samostalnik v funkciji prislova)
brez krivde incolpabilmente
brez mere immoderatamente
brez odlašanja prontamente
brez razlike indifferentemente, indistintamente
brez skrbi, strahu tranquillamente
brez sramu svergognatamente
brez vednosti all'insaputa
brez volje passivamente
brez vodstva allo sbando
PREGOVORI:
brez dela ni jela chi non lavora non mangia

acciarpare v. tr. (pres. acciarpo)

1. krpucati, šušmariti

2. nabirati, zbirati brez reda

acēfalo agg.

1. brezglav, brez glave:
manoscritto acefalo rokopis brez prve (brez začetnih) strani

2. lit.
verso acefalo verz brez prvega zloga (v grški in latinski metriki)

affastellare v. tr. (pres. affastēllo)

1. povezati v svežnje, v snope

2. nakopičiti, zbrati brez reda (zlasti pren.):
affastellare idee kopičiti ideje brez repa in glave

afono agg. brez glasu

amōrfo agg.

1. neizoblikovan, brezobličen, amorfen:
massa amorfa amorfna množica

2. pren. slabš. brezznačajen, brez osebnosti:
individuo amorfo brezznačajen človek

annaspare

A) v. intr. (pres. annaspo)

1. kriliti, grabiti z rokami po zraku

2. truditi se, ukvarjati se s čim brez haska, brkljati

3. pren. zmesti se, zaplesti se:
annaspare nel parlare zmesti se med govorom

B) v. tr. naviti, namotati

anōdino agg.

1. ki lajša bolečine, blažilen

2. neučinkovit, začasen, paliativen:
provvedimento anodino paliativen, neučinkovit ukrep

3. pren. slaboten, nepomemben, brez osebnosti, brezbarven:
un uomo anodino brezbarven človek

apētalo agg. bot. brezlisten; brez cvetnih listov:
fiore apetalo brezlisten cvet

apirētico agg. (m pl. -ci) med. brez vročice

apōlide

A) agg. brez državljanstva, brezdomovinski

B) m brezdomovinec

armeggiare v. intr. (pres. armeggio)

1. pren. kriliti z rokami; onegaviti, brkljati brez haska, mečkati:
armeggia da un'ora attorno ai fornelli že eno uro onegavi okrog štedilnika

2. pren. blesti, fantazirati, sanjariti

3. pren. spletkariti:
armeggiare in segreto na skrivaj spletkariti

asfittico agg. (m pl. -ci)

1. nanašajoč se na asfiksijo:
neonato asfittico novorojenček, ki je umrl zaradi zastoja dihanja

2. pren. medel, brez življenja

burattinesco agg. (m pl. -chi)

1. lutkoven, marioneten

2. pren. nesamostojen, brez lastne volje, marioneten:
azioni burattinesche nesamostojna dejanja

busta f

1. kuverta, pisemska ovojnica:
una busta chiusa, sigillata zaprta, zapečatena kuverta
busta a finestra ovojnica z okencem
busta paga kuverta s plačo; plačilni list

2. tok, etui:
la busta degli occhiali etui za očala

3. ekst. ženska torbica brez ročaja

candido agg.

1. bel, brez madeža

2. pesn. bleščeč, sijajen

3. čist, nedolžen

4. iskren, odkritosrčen, prostodušen

5. preprost, lahkoveren, naiven:
anima candida preprosta duša, naivnež

canottiēra f

1. (spodnja) majica brez rokavov

2. (nizek trd) slamnik

cincischiare v. tr. (pres. cincischio)

1. (tagliuzzare) narobe razrezati
cincischiare le parole pren. nejasno, s težavo govoriti, besede požirati

2. zmečkati

3. pren. mečkati, onegaviti, delati brez volje

decaffeinato agg. brez kofeina

destituito agg. (privo) ki je brez česa:
accusa destituita di fondamento neosnovana obtožba