Franja

ἔμπληκτος 2 (ἐμ-πλήσσω) 1. zbegan, presenečen, pobit, osupel. 2. nepremišljen, nespameten, omahljiv, nestanoviten. – adv. -πλήκτως, τὸ ἐμπλήκτως ὀξύ brezumna naglica.

μοῖρα¹, ἡ [Et. iz μορjα, gl. μείρομαι] 1. del (celote), kos, del zemlje, kraj, stran dežele, τριτάτη δ' ἔτι μοῖρα (νυκτὸς) λέλειπται, χώρης ὀλίγην ἔτι μοῖραν ἔχοντες, πατρῴας γῆς, δώδεκα μοίρας δασάμενοι (na dvanajst delov), ἐστρατεύετο ἐς τὴν Περσέων μοῖραν v ozemlje Perzijanov, τῶν πέντε τὰς δύο μοῖρας νέμονται dve petini; Her. 5, 69 stranka, τὸν Ἀθηναῖον δῆμον πρὸς τὴν ἑωυτοῦ μοῖραν προσεθήκατο je spravil na svojo stran; pren. μοῖραν φιλίας οὐδεμίαν παρέχομαι prav ničesar ne nudim glede na prijateljstvo. 2. del, ki komu pristuje, delež μοίρας νέμω, φθίνοντι μοῖραν νέμω storim umirajočemu, kar mu gre, αἰδοῦς μοῖραν ἔχω sram me je, ἑκάστῳ μοῖραν ἐπέθηκαν vsaki stvari so postavili določeno mejo, τὸ ἐμπλήκτως ὀξὺ ἀνδρὸς μοίρᾳ προσετέθη brezumna naglica se je smatrala za korenjaštvo. 3. kar se spodobi, pristojnost, spodobnost, κατὰ μοῖραν (= ἐν μοίρᾳ) ἔειπες povedal si, kakor se spodobi, kakor je prav, παρὰ μοῖραν ἔειπες nič spodobnega nisi povedal. 4. kar je človeku usojeno, usoda, žreb, prisojeni čas življenja, sreča (= ἐσθλὴ μοῖρα, oppos. ἀμμορίη Od. 20, 76), nesreča, smrt (= μοῖρα θανάτου), οὐ γάρ πώ τοι μοῖρα θανεῖν ni ti še usojeno umreti, μοῖρ' ἐστί usojeno je, μοῖρα ἔχει με usojeno mi je, τῇ σεωυτοῦ μοίρῃ περίεις tvoja sreča te je rešila, καθημερία μοῖρα usoda današnjega dne, πρὸς διπλῆς μοίρας po dvojni (smrtni) usodi; θεία μοῖρα božja odredba (volja). 5. čin, dostojanstvo, ugled, spoštovanje, ἐν μοίρᾳ εἰμί sem spoštovan, ἐν οὐδεμιῇ μοίρῃ ἄγω τινά prav nič ne cenim koga.

ὀξύτης, ητος, ἡ (ὀξύς) 1. ostrina, ostrost, bistroumnost. 2. gorečnost, naglost, naglica, prenagljenost, strast. 3. višina glasu.

ῥῑπή, ἡ (ῥίπτω) 1. lučaj, met, strel, vzlet, polet, naglica, moč, sila πυρός. 2. naval, pritisk Βορέαο, vihar; a) παμφεγγεῖς ῥιπαί solnčni žarki; πτερύγων udar, mahanje s perotmi, frfotanje; b) ἐν ῥιπῇ ὀφθαλμοῦ v trenotku NT.

σπουδή, ἡ (σπεύδω) 1. naglica, urnost, brzina, hitrica. 2. a) gorečnost, vnetost, marljivost, težnja, teženje, prizadevanje, trud, napor, delavnost, pridnost, σπουδὴν ἔχω, ποιοῦμαι trudim se, delam z naporom (vneto) na kaj, ἐν σπουδῇ μοί ἐστιν je mi do česa (za kaj); b) vdanost, privrženost, veselje do česa, naklonjenost. 3. resnost, dostojnost, resna volja, važnost, σπουδὴ λόγου važna vest. – adv. σπουδῇ, ἀπὸ σπουδῆς, κατὰ σπουδήν, σὺν σπουδῇ a) v naglici, hitro, z vnemo, vneto, marljivo, s trudom, komaj, ἄτερ σπουδῆς brez truda; b) resno, v resni stvari χαριεντίζομαι, nalašč, hotoma.

σφοδρότης, ητος, ἡ sila, hitrica, naglica, divjost.

τάχος, ους, τό ταχυτής ῆτος, ἡ (ταχύς) brzina, naglica, hitrost, ἀπὸ ποίου τάχους s kakšno hitrostjo, ὡς εἶχε τάχους kakor hitro je mogel. – adv. τάχος hitro, urno (= ἐν, σὺν τάχει, διὰ, μετὰ τάχους); πρὸς, κατὰ τάχος naglo, hitro, jadrno, ὅσον (ὅτι) τάχος kar najhitreje.

ταχυεργία, ἡ naglica (hitrost) pri delu (izvrševanju).