Franja

ἐπι-γίγνομαι d. m., ion. ἐπι-γῑ́νομαι 1. nastanem, rodim se pozneje, živim za kom τινί, οἱ ἐπιγενόμενοι potomci (= τὸ ἐπιγενόμενον γένος); τὰ ἐπιγιγνόμενα novejše tvorbe ali uredbe, τοῦ ἐπιγενομένου θέρους sledeče poletje. 2. a) prihajam zraven, približam se, začenjam se, nastopim, pretečem, χρόνου ἐπιγιγνομένου tekom časa, črez nekaj časa, ἔαρος ὥρη se (pri)bliža, νὺξ ἐπεγένετο noč je nastopila, znočilo se je, ὕδωρ, ὑετὸς ἐπιγίγνεται začne deževati, διώξει začenjam zasledovanje, νότος ἐπεγένετο jug je potegnil NT; slično tudi o drugih vremenskih prikaznih; b) o nezgodi, ki koga zadene: dogodim se, pripetim se, zadenem συμφορά, τέρατα, οἷς ἀρχομένοις v začetku; c) sovražno: prihajam nad koga, napadem τινὶ κατὰ νώτου.

καύσων, ωνος, ὁ (καίω) 1. vročina, pripeka. 2. topel veter, jug NT.

μεσ-ημβρία, ἡ, ion. μεσ-αμβρίη [Et. iz μεσ-ημρία, μέσος in ἦμαρ] 1. dnevna doba: poldne, μεσαμβρίης, τῇ μεσαμβρίῃ, ἐν μεσημβρίᾳ opoldne; ἀποκλιναμένης τῆς μεσαμβρίης ko se je nagnilo popoldne. 2. stran sveta: jug, τὰ πρὸς μεσημβρίαν kraji proti jugu, βλέπω πρὸς μεσημβρίαν ležim proti jugu.

μέσος 3, ep. μέσσος [Et. iz μέσσος, lat. medius (gal. Medio-lanum), slov. meja iz medja, idevr. medhjā, med, nem. Mitte, mitten. – comp. μεσαίτερος, sup. μεσαίτατος, ep. μέσ(σ)ατος] I. adi. 1. o prostoru: v sredi, srednji, βάλεν αὐχένα μέσσον zadel je vrat v sredi, ὁ μέσος ποταμός srednja reka, διὰ μέσης τῆς πόλεως skozi sredo mesta, ἡ μέση πόλις srednje mesto, ἡ πόλις μέση ali μέση ἡ πόλις sredina mesta; μέσος τινός v sredi (med). 2. o času: μέσον ἦμαρ poldne, μέσον ἡμέρας, μέσης ἡμέρας opoldne NT, μέσαι νύκτες, μέσον νυκτῶν polnoč, μέσσα ἀκτίς jug. 3. a) srednji, srednjega stanu ἀνήρ, zmeren; b) posredujoč, δικαστής razsodnik; c) nepristranski, nevtralen. II. subst. τὸ μέσον, τὰ μέσα sreda, τὸ μέσον ἡμέρας poldne, νυκτῶν polnoč; pos. a) sredina, središče, centrum τῆς Ἀκροπόλεως; b) razdalja, oddaljenost, razlika τῆς θοίνης; medčasje; τὸ μέσον τῶν τειχῶν prostor med zidoma; c) srednja pot, srednje število τὸ μέσον σκοποῦντι; d) nepristranost, nevtralnost; e) posredovanje, sprava, μέσον οὐδὲν ἔχθρας to sovraštvo se ne da poravnati; f) javnost; g) s predlogi: α.) ἀνὰ μέσον po sredi; β.) διὰ μέσου med tem, v tem času, ἐν τῷ δὰὰ μέσου med tem časom; v sredi, v sredo; διὰ μέσου γίγνομαι pridem (stopim) vmes (v sredo), διὰ μέσου ποιοῦμαι vzamem (postavim) v sredo; τὸ διὰ μέσου srednji čas, οἱ διὰ μέσου πολῖται srednja (državljanska) stranka, οἱ διὰ μέσου nepristranski ljudje; γ.) ἐκ μέσου καθῆστο odšel je iz njih srede, κατέατο ἐκ τοῦ μέσου bili so nevtralni, ἕζομαι ἐκ μέσου sedim daleč od srede, ostajam nad strankama (nepristranski), ἐκ τοῦ μέσου γίγνομαι odidem, umaknem se s poti NT; δ.) εἰς μέσον τινός v sredo med, ἔστη stopil je v njih sredo NT, javno, nepristranski, φέρω, λέγω naznanjam, objavljam, γνώμην izrekam javno svoje mnenje, εἰς μέσον τίθημι položim v sredo (bojno nagrado), τὰ πράγματα κατατίθημι ἐς τὸ μέσον τινί prepustim komu vlado, dam komu nazaj (vlado), ἐς μέσον δείκνυμί τινα pokažem koga javno, εἰς τὸ μέσον πάντων λέγω govorim vpričo vseh, ἐς μέσον ἀμφοτέροις δικάζω sodim nepristranski, συμβαίνω ἐς τὸ μέσον dogovorim se, zedinim se; ε.) ἐν μέσῳ v sredi, na razpolago, vmes med čim, ἐν μέσῳ εἰμί, κεῖμαι sem, ležim v sredi (pred očmi vseh gledalcev kot bojna nagrada), ἐν μέσῳ εἰμί (τοῦ συμμῖξαι) oviram, ἐν τῷ μέσῳ παρέχω ἐμαυτόν vsakemu dovoljujem pristop; ζ.) κατὰ μέσον = ἐν μέσῳ. III. adv. μέσως, μέσον sredi, posredi, srednje, μέσως ἔχω držim se prave mere.

νότος, ὁ [Et. idevr. snot, sor. νάω, νέω] 1. jug, južni veter. 2. jug, južna stran sveta.