Franja

ἀθῡμία, ἡ, ion. η (ἄθῡμος) brezpogumnost, plašljivost, obupanost, nejevolja, strah, žalost.

ἄ-λαστος 2 [Et. ἀ priv + λαθέσθαι] ep. poet. 1. kar se ne da pozabiti ali preboleti; nepozaben, neznosen, zelo neprijeten (ἄχος, κακά), ἄλαστον ὀδύρομαι neprestano (neutolažno) tarnam; πένθος globoka žalost. 2. nesrečen, proklet, zaklet, brezbožen, ἀνήρ.

ἀλγηδών, όνος, ἡ ἄλγημα, ατος, τό ἄλγησις, εως, ἡ (ἀλγέω) bolečina, muka, bol, žalost (nav. pl.).

ἄλγος, ους, τό [Et. iz podstave aleg-, gršk. ἀλέγω, ἀλεγίζω brigam se za kaj, sor. lat. neg-lego, di-ligo, religens bogaboječ, religio vestnost] bol(ečina), bolest, tuga, nadloga, žalost, bridkost.

ᾰ̓νῑ́α, ἡ, ion. ἀνίη [Et. lat. onus (iz enos) breme] muka, nadloga, beda, žalost, bol(ečina), nejevolja.

ἀντίρροπος 2 (ἀντι-ρρέπω) 1. tvoreč protiutež, ravnotežje, enako težak, odtehtajoč, enakotežen; ἄγειν ἄχθος λύπης ἀντίρροπον kos biti, prenašati pretežko žalost. 2. kos, enake vrednosti. – adv. ἀντιρρόπως πράττω τοῖς ἐναντίοις sem kos sovražnikom.

ἄση, ἡ (ἀσάω) prenasičenje, pristud, nejevolja, čemernost, žalost.

ἀχλύς, ύος, ἡ ep. [ῡ v nom. in acc. pri H.] tema, mrak, megla NT, noč, velika žalost.

ἄχος, ους, εος, τό [Et. got. agis, strah, stvn. egisa "Schreckgestalt", odtod Ei-dechse, stvn. egi-dëchsa] ep. tuga, žalost, nevolja, bolest, bolečina (tudi v pl).

βάλλω [Et. iz g^wljō, kor. g^wel, nem. quellen, gršk. βαλεῖν, βέβληκα itd., βλῆμα, βόλος, βολίς. – Obl. fut. βαλῶ (NT βαλλήσω), βαλοῦμαι, aor. ἔβαλον, -όμην, pf. βέβληκα, βέβλημαι, aor. p. ἐβλήθην, fut. pass. βληθήσομαι, fut. 3 βεβλήσομαι; adi. verb. βλητός, -έος – ep. fut. βαλέω, βαλεῦμαι, aor. cj. 2 sg. βάλῃσθα, opt. βάλοισθα, med. iter. impf. βαλλέσκετο, aor. βαλέσκετο; aor. act. v sestavljenkah -βλήτην, -βλήμεναι; med. s pass. pom. ἔβλητο, cj. βλήεται, opt. βλῇο, βλεῖο, inf. βλῆσθαι, pt. βλήμενος, 3 pl. pf. βεβολήαται, pl. βεβολημένος; aor. imp. βαλεῦ]. I. act. 1. trans. a) mečem, lučam, izstrelim βέλος, ἐπὶ σκοπόν streljam v tarčo, streljam na kaj; b) zadenem, pogodim σκοπόν, zadam rano ἕλκος, ranim, τινὰ στῆθος na prsih, κατά τι, πρός τι; c) postavim, denem, spravim v kaj, gonim, podim, obračam, podiram τινὰ ἐν κονίῃσιν; ὄμματα obračam (na drugo stran), νῆας ἐς πόντον spuščam v morje, ἄγκιστρον vržem mreže, ἵππους πρόσθεν podim naprej; ἐς κακόν spravljam v nesrečo; ἐν αἰτίᾳ obdolžim, μῆλα ἐν νηί spravljam na ladjo; μετὰ νείκεα zapletam v prepire, γῆς ἔξω prepodim, iztiram iz dežele; o obleki ogrnem, oblečem, NT ὁ παῖς βέβληται je bolan; d) zadenem, dosežem, dotaknem se česa, poškropim ῥαθάμιγγες; obsevam ἥλιος ἀκτῖσι; κτύπος οὔατα, ὀσμή kaj sega (pride) do mene; e) pustim, da pade, prelivam (solze); ἄθαπτόν τινα ne pokopljem; χεῖρε ἀμφί τινι objemam; f) vdahnem, vlijem kaj komu v srce ἐνὶ θυμῷ, λύπην povzročim žalost, užalostim; φιλότητα sklenem, napravim prijateljstvo. 2. intr. premikam se, εἰς ἅλα izlivam se, iztekam se, περὶ τέρμα tečem okrog; o nevihti nastopim, pridrvim NT. II. med. 1. ogrnem si kaj τόξα ἀμφ' ὤμοις; ἄγκυραν vržem, spustim; εἰς γαστέρα spočnem. 2. premišljam, preudarjam, mislim na νόστον, sklenem drugače ἑτέρωσε; ἐν φρεσίν, ἐν θυμῷ, ἐς, ἐπὶ νοῦν vzamem si k srcu, vtisnem si v srce, zapomnim si; ἐπ' ἐμαυτοῦ vzamem sam nase, sklenem kaj sam zase.

βάρος, ους, τό (βαρύς) 1. teža, breme, tovor, težava. 2. množica. 3. žalost, muka, trud. 4. ugled, dostojanstvo, moč, NT ἐν βάρει εἶναι ponosno nastopati.

βαρυ-πενθής 2 poet. ki povzroča hudo žalost.

δάκρῡμα, ατος, τό poet. solza, povod za solze, δ. πέμπω pošiljam žalost.

δυσθῡμία, ἡ 1. nejevolja, žalost. 2. malosrčnost, boječnost, plašljivost.

δύσ-θῡμος 2 nejevoljen, žalosten, malosrčen; δύσθυμός εἰμί τινι kesam se radi česa, τὸ δύσθυμον pobitost, žalost, malosrčnost, δυσθύμως ἔχω sem ljubosumen.

ἐλαύνω, poet. ἐλάω [att. fut. ἐλῶ, ᾷς, aor. ἤλασα, pf. ἐλήλακα, pass. ἐλήλαμαι, aor. ἠλάθην, adi. verb. ἐλατέος – ep. praes. ἐλόω, inf. ἐλάαν, fut. ἐλάσσω, ἐλάω, aor. ἔλασ(σ)α, cj. 2 sg. ἐλάσῃσθα, iter. ἐλάσασκε, plpf. 3 pl. ἐληλάδατο (-λέδατο, -λέατο), ion. pf. ἐλήλασμαί, aor. pass. ἠλάσθην] I. trans. 1. gonim, ženem, poganjam, premikam ἵππους, ζεῦγος; vodim, peljem στρατόν, jašem ἵππον, vozim ἅρμα; ναῦν ladjam, jadram, ναῦς ἐλαυνομένη ladja, ki plove, οἱ ἐλαύνοντες veslači, κώπην veslam, ὁδόν hodim po poti. 2. a) odpeljem, odvedem βοῦς, μῆλα, λείαν; med. odpeljem zase τὶ ἔκ τινος; b) prepodim, iz-, preženem, odstranim τί τινος, τὶ ἔκ τινος iz česa, τινὰ γῆς, μίασμα χώρας; ἄγος izbrišem, poravnam (krivdo). 3. spravim v zadrego, stiskam, mučim, grdo ravnam s kom τινά τινι, ἄδην πολέμοιο, χεὶρ ὀδύνῃσι ὀξείῃς ἐλήλαται roko prešinjajo bolečine, λύπῃ ἐλαύνομαι žalost me prevzame, ὑπ' ἀνάγκης ἐλαύνομαι. 4. udarjam, sujem, ranim σκήπτρῳ τινά, κάρη τινὸς πρὸς γῆν treščim ob tla, πόντον ἐλάταις udarjam po morju z vesli, veslam, γαλήνην veslam po mirnem morju, τινὰ ξίφει, τινὰ ὦμον ranim koga na rami, δόρυ (ἔγχος) διὰ στήθεσφι porinem sulico skozi prsi, ὀιστός διὰ ζωστῆρος ἐλήλατο je prodrla skozi, οὐλήν vsekam rano, σταυρούς zabijem, τὰ πράγματα tiram državo v propast. 5. raztezam a) kujem ἀσπίδα, πτύχας; b) napravljam, gradim τάφρον, τεῖχος; c) pokosim ὄγμον; d) vzbujam, napravljam κολωόν. II. intr. 1. vozim se, jašem, korakam, potujem, veslam, plovem, jadram (dostaviti se mora namreč ἵππον, ἅρμα, ναῦν, στρατόν) ἀντίον grem nasproti, ἥκω ἐλαύνων prijašem, ἀνὰ κράτος v dir, skokoma. 2. πρόσω τινός napredujem v čem, ἐς πᾶσαν κακότητα pomikam se, grem do skrajne zlobe, ἐς τριβάς zavlačujem, odlašam, ἔξω τοῦ φρονεῖν sem blazen, ἐς κόρον ženem kaj do sita, do naveličanja.

ἐμ-μέμονα poet. pf. sem razdražen ali razburjen; ἐπί μοι ἄπλετον βάρος neizmerna žalost me tare.

θλῖψις, εως, ἡ stiska, nadloga, bridkost, žalost NT.

κακ-άγγελτος 2 (ἀγγέλλω) poet. v nesrečo objavljen, ἄχη povzročen vsled žalostne novice (ali: žalost vsled neugodne novice).

κατα-δύω [trans. fut. καταδῡ́σω, aor. κατέδῡσα, intr. fut. med. καταδύσομαι, aor. κατέδυν, pl. καταδέδῡκα, ep. aor. 2 pt. καδδύς = καταδύς, aor. mixtus κατεδύσετο, imp. 2 sg. καταδύσεο] 1. trans. potisnem v vodo, potapljam τὴν νῆα, pogrezam ali poškodujem (ladjo), da se potopi; pren. pahnem, spravim v žalost τινὰ ἄχει. 2. intr. (med. in κατα-δῡ́νω) a) tonem, potapljam se, pogrezam se ἡ νῆσος κατὰ θαλάττης, ναῦς; zahajam φάος ἠελίοιο, ἐς ἠέλιον καταδύντα do solnčnega zahoda; b) grem, lezem v kaj, vdiram v ὅμιλον, μῶλον Ἄρηος, πόλιν; μάχην spuščam se v bitko, μυῖαι καδδῦσαι κατὰ ὠτειλάς ki so se zalezle v rane, εἰς Ἀΐδαο δόμους grem v podzemlje; c) skrijem se, εἰς ὕλην; pren. ὑπὸ τῆς αἰσχύνης skrivam se, ginem od sramu; d) nadenem si, oblečem si τεύχεα.