Franja

παλίν-τονος 2 (τείνω) ep. ion. poet. prožen, nazaj napet; o loku, ki je na obeh koncih navzgor zakrivljen.

παλίν-τροπος 2 (τρέπω) poet. nazaj obrnjen, vračajoč se.

παλιρ-ρόθιος 2 (ῥοθέω) ep. nazaj šumeč (tekoč, drveč), nazaj bobneč, hrumeč.

παλίρ-ρυτος 2 παλίρ-ροος 2, skrč. παλίρρους (ῥέω) poet. nazaj tekoč, αἷμα na novo (v maščevanje) prelita kri.

παλίσ-συτος 2 (σεύω) poet. hitro se vračajoč, nazaj hiteč (drveč), δράμημα νωτίσαι naglavce, skokoma pobegniti.

παρα-δίδωμι [gl. δίδωμι, NT pr. cj. 3 sg. παραδιδοῖ, aor. παραδοῖ, impf. pass. 3 sg. παρεδίδετο] 1. (po)dam, predam, izročim τί, τινί τι, θύρσον ἐκ χεροῖν, μέτρῳ γῆν τινι izročim komu prav izmerjeno zemljo, ἐμαυτόν pre-, vdam se, τῇ τύχῃ (preveč) zaupam sreči, ὅπλα vdam se, položim orožje (Ksen. Kir. 4, 4, 6 brez ὅπλα). 2. prepustim τὴν νίκην τινί; dovolim, dopustim ὁ θεὸς οὐ παρεδίδου τοῦτο; abs. τοῦ θεοῦ παραδιδόντος ker ti je bog milosten, ὁ καρπὸς παραδίδωσι ko sad dozori NT; dam nazaj τὸ ἱππικὸν τῇ πόλει. 3. izročim komu v oblast, izročim, izdam, prepustim τί, τινά, τινὰ εἰς τὸν δῆμον izročim v obsodbo, εἰς κρίσιν da ga obsodijo, εἰς σταυρωθῆναι da ga križajo NT. 4. izročim, razširim, razglasim, σύνθημα dam geslo; παρεδίδουν αὐτοῖς φυλάσσειν τὰ δόγματα naročili so jim.

παρα-πέμπω 1. pošiljam (spremljam, vodim) mimo česa, puščam mimo sebe, grem mimo koga, ne oziram se na koga, zaničujem. 2. pošiljam (na pomoč), odpošiljam, nazaj pošiljam στόνον, spravljam kam, prevažam, spremljam, dajem varno spremstvo παραπομπήν.

πελεμίζω ep. [gl. πάλλω. – aor. ep. πελέμιξα, pass. πελεμίχθην] 1. act. vihtim, maham, majam, pretresam, stresam, τόξον prigibljem, zavijam. 2. pass. tresem se, drhtim, opotekam se, (plašno) bežim nazaj.

περι-φέρω 1. act. a) okoli nosim, prenašam τὸν λέοντα (κατὰ) τὸ τεῖχος (ob zidovju), raznašam, dajem okoli κρέα, vlačim, podim okoli στρατιώτας; med. σκέλη εἰς ὀρθὸν περιφερόμενοι ki postavijo pokoncu (stegnejo kvišku) svoje noge; b) spravljam kam, prinašam τοὺς κακῶς ἔχοντας NT, εἰς ταὐτόν prinesem nazaj na isto mesto, εἰς ἐμαυτόν prisvojim si, spravim pod svojo oblast, μνήμη τινὸς περιφέρει με začnem se česa spominjati, οὐδέν με περιφέρει εἰδέναι ne morem se spomniti; c) vztrajam, prenašam do konca. 2. pass. a) nosijo me okoli, gibljem se, sučem se, klatim se, ἀνέμῳ veter me goni semtertja NT; b) o času: potekam, minevam, ἐνιαυτοῦ περιφερομένου ko preteče leto, po preteku leta; c) o govorici: raznašam se, prihajam med ljudi, razglašam se ῥῆμα; d) o bolezni: razširjam se, razsajam, divjam; e) vračam se, εἰς ταὐτό na isto mesto (pogovora); f) v glavi se mi vrti μεγέθει (vsled velikosti) τῶν τολμημάτων; g) dam se zapeljati τινί NT.

πλάζω ep. poet. [Et. iz πλάνzδω, πλάγ-γjω, lat. plango, planxi, sor. πλήσσω. – Obl. fut. πλάγξω, aor. ἔπλαγξα, fut. med. πλάγξομαι, aor. pass. ἐπλάγχθην]. 1. act. udarim ob kaj, odbijem, porinem, potisnem nazaj ali v stran, odvrnem od pravega pota, zanesem, odganjam, zmedem, podim okrog. 2. pass. zanese me, podi me okrog, blodim, potikam se, klatim se, χαλκός odbije se, odleti, odskoči; τίς πλάγχθη πολύμοχθος ἔξω kdo – poln nadlog – je ušel, se je rešil tega?

πλήν 1. praep. z gen. razen, διαρπάσαι ἐπέτρεψε πλὴν ἀνδραπόδων dovolil je ugrabiti vse razen sužnjev; gl. ἐπιτρέπω in ὑπέγγυος. 2. adv. razen, izvzemši, samo, le; a) v zvezi s posameznimi besedami in za nikalnicami: οὐκ ἆρ' Ἀχαιοῖς ἄνδρες εἰσὶ πλὴν ὅδε ali nimajo torej Ahajci mož razen tega? ἀλλ' οὐ κάτοιδα πλὴν ἐπὶ σμικρὸν φράσαι toda ne vem natančno, razen kar morem na kratko povedati; pogosto stoji za πᾶς, πάντες, ἄλλος in sl: πάντ' ἐκπορίζει πλὴν τὸ μὴ νοσεῖν ἐμέ vse da, le tega ne, da bi bolan ne bil, πάντων ἐρήμους πλὴν ὅσον τὸ σὸν μέρος izvzemši to, kar jima ti daš, νικᾶν πανταχοῦ πλὴν εἰς σέ samo pri tebi ne, ὁρῶ γὰρ ἡμᾶς οὐδὲν ὄντας ἄλλο πλὴν εἴδωλα vidim, da nismo drugega kot prazne sence, πλὴν εἷς τις razen enega, ἀλλ' ἔστι, πλὴν σοί samo pri tebi ne; b) uvaja cele stavke: α.) razen da, samo (da), πλὴν τοὺς φεύγοντας οὐ κατῆγον razen da izgnancev niso poklicali nazaj; β.) toda, pa vendar; πλὴν ὑπ' οὐδενὸς ἐκινήθη toda nobena stvar ga ni vznemirila Plut. Per. 34; c) v zvezi s členicami: πλὴν ἤ, πλὴν εἰ razen ἄδηλον παντὶ πλὴν εἰ τῷ θεῷ; πλὴν ὅτι razen (samo) da πλήν γε δὴ ὅτι φάρμακον πιὼν ἀποθάνοι; πλὴν ὅσον, πλὴν ὅσον Ἕλληνες ἔχουσι izvzemši kraje, kjer stanujejo Heleni, πολλοὺς ἀπέκτεινε πλὴν ὅσον ἐκ τριῶν νεῶν izvzemši moštvo treh ladij.

πλήσσω, at. πλήττω [Et. iz πλᾱκjω, lat. plango, nxi, slov. plakati (= v žalosti se tleči), nem. fluchen. – Obl. act. in med. v at. prozi navadno τύπτω ali παίω, pass. pf. πέπληγμαι, fut. 3 πεπλήξομαι, aor. ἐπλήγην, fut. pass. πληγήσομαι; v sestavlj. -επλάγην, -πλαγήσομαι; ep. fut. πλήξω in -ομαι, aor. ἔπληξα, πλῆξα in ἐπληξάμην; red. aor. ἐπέπληγον, inf. πεπληγέμεν, pf. πέπληγα, πεπληγώς]. 1. act. tolčem, bijem, tepem, udarjam, ranim, teptam, suvam, zadenem, χορὸν ποσίν plešem, udarjajoč z nogami ob tla, κονίσαλον vzdigujem prah, ἵππους ἐς πόλεμον podim z bičem konje v boj; odbijam, nazaj poženem, zaženem κῦμά μιν αὖθις πλῆξεν; oviram, premagam. 2. pass. a) zadenejo me, premagajo me (v boju), sem zadet, tepen, ranjen, ugrizen; b) dam se podkupiti, sem podkupljen δώροισι; c) sem prestrašen, vznemirjen, od nesreče zadet. 3. med. bijem se, tolčem se μηρώ, κεφαλήν (v znak žalosti).

πρύμνα, ἡ, ion. -νη, (πρυμνός) zadnji del ladje, krn, krma, πρύμναν ἀναχρούομαι nazaj veslam, se peljem (počasi se umikam, tako, da je prednji del ladje obrnjen proti sovražniku) adv. πρύμνηθεν s krna, na krnu.

σεύω ep. poet. [Et. iz kor. qjeu-, vzbuditi, vzdigniti. – Obl. impf. ἔσσευον, aor. ἔσσευα, med. ἐσσευάμην; ep. impf. σεῦον, aor. σεῦα, σευάμην; σεύομαι: impf. ἐσσευόμην, aor. 2 med. ἐσσύμην, ἔσσυο, ἔσ(σ)υτο, σύτο, pt. σύμενος; pass. ἐσσύθην, pf. ἔσσυμαι, pt. ἐσσυμένος, plpf. ἐσσύμην, ep. med. praes. 3 sg. σεῦται]. I. trans. act. in med. 1. storim, da se kaj hitro giblje; a) zapodim, poženem, tiram pred seboj, gonim, podim, priganjam, ščuvam na ἐπί τινι; b) od-, prepodim, preženem, hitro odpeljem ἀπὸ χθονός; c) storim, da se ulije, izvabim αἷμα. 2. vihtim, mečem, lučam. II. intr. med. in pass. 1. a) hitro se gibljem (premikam), hitim, tečem, derem, drevim (se), vihram, planem iz česa; adv. ἐσσυμένως hitro, urno; b) πάλιν hitim nazaj; odhitim. 2. pren. žene me kaj, prizadevam si, hrepenim, želim, ἐσσύμενος zelo željen česa, pohlepen po τινός.

στρέφω [Et. kor, streb(h)-, vrteti, viti. – Obl. fut. στρέψω, aor. ἔστρεψα, pf. ἔστροφα, pass. pf. ἔστραμμαι, aor. ἐστρέφθην in ἐστράφην, fut. στραφήσομαι, adi. verb. στρεπτός; med. fut. στρέψομαι, aor. ἐστρεψάμην; ep. aor. στρέψα, iter. στρέψασκεν; ion. aor. pass. στράφθην]. 1. act. trans. vrtim, sučem, obračam, pletem, vijem; σπάρτα ἐστραμμένα dobro spletene vrvi; στρέψαν οὖρον obrnili so veter in napravili za vožnjo ugoden veter; pos. a) premikam (vrtim) v krogu, obračam semtertja, podim, vodim ἵππους; b) preobrnem, prekucnem, τὶ ἄνω καὶ κάτω obrnem vse narobe; c) izvinem, izpahnem; d) obračam h komu kaj, nastavljam komu τί τινι NT; e) pregovorim, izpreobrnem, izpremenim τὶ εἴς τι NT. 2. act. intr. in pass. a) obračam se, vrtim se, odvračam se, ἔστρεψε ὁ Θεός Bog se je obrnil (od njih) NT; naredim obrat, obrnem se nazaj, vrnem se; ἐκ χώρης obrnem se in odidem; b) potepam se, pohajkujem, mudim se kje ἀνειμένη; c) stiskam se h komu, čvrsto se zavijem v kaj στρεφθεὶς ἀώτου; d) obračam se h komu, oziram se na kaj, mar mi je česa τινός; e) obračam se semtertja, obotavljam se, delam ovinke, ustavljam se τί ἔχων στρέφει, ἄνω καὶ κάτω; f) izvinem si πόδα; g) izpreobrnem se NT, izpremenim se θυμός. 3. med. obračam kaj od sebe, στράτευμα εἴς τι vrnem se z vojsko kam.

συγ-καταβαίνω grem, stopam s kom vred doli (nazaj), vračam se s kom vred.

συγ-κατάγω (po)peljem s kom vred nazaj.

συγ-κατέρχομαι med. nazaj prihajam, vrnem se skupno (obenem) s kom τινί, μετά τινος.

συν-αναχωρέω d. m. grem skupno s kom nazaj μετά τινος.

συν-απολαμβάνω prejemam, dobivam obenem nazaj (kar imam pravico terjati).