Franja

λοισθήιος 2 ep., λοίσθιος 3 in 2 poet., λοῖσθος 2 ep. [Et. iz λοιhισ (iz lois-is) + θϜ-ος (gl. θοός)] zadnji, skrajni, poslednji, ἄεθλον bojna nagrada za poslednjega, τὰ λοισθήια zadnja nagrada. – adv. λοίσθιον naposled, nazadnje, zadnjikrat.

λόφος, ὁ 1. vrat, (za)tilnik. 2. čelada, perjanica, greben, nakit iz perja, griva, čop. 3. grič, hrib.

λυτήριος 2 poet. ki rešuje, oprašča, pomirja, τὸ λυτήριον osvoboditev, odrešitev, (sredstvo za) pomiritev; εὐχαὶ λυτήριοι (δειμάτων) prošnje za osvoboditev.

λύτρον, τό (λύω, nav. pl.) odkup(nina), τινός za koga.

λύω [Et. lat. luo, ere, solvo (iz se-luo), stvn. far-liosan = nem. ver-lieren (r iz s), Verlust, -los, lösen. – Obl. pr. in impf. at. ῡ, ep. ῠ, v ostalih časih ῡ pred σ, sicer ῠ; fut. λύσω itd.; ep. impf. λύον, aor. λῦσα, pf. pass. opt. 3 sg. λελῦτο, pl. λελῦντο; aor. med. 3 sg. λύτο, λῦτο, pl. λύντο, aor. pass. 3 pl. λύθεν]. I. act. in pass. 1. a) odvežem ὄνον, ἱμάντα, θώρηκα, ζώνην, πρυμνήσια, ἱστία, razvozlam, zrahljam, izprežem ἵππους ἐξ ὀχέων, ὑφ' ἅρμασιν, ὑπὸ ζυγοῦ; pass. odvežem se, odtrgam se, λελυμένος odvezan, neuklenjen, prost; b) slečem στολάς, odpnem πέπλον; c) izpustim, oprostim, odkupim, χρημάτων za denar, zamenjam (ujetnike), ἀνὴρ ἀντ' ἀνδρὸς λυθείς mož zamenjan za moža; d) odprem κλῇθρα, στόμα (odkrito) govorim; ἀσκόν razvežem; e) popustim ἡνίαν; f) odrešim, osvobodim, oprostim, rešim ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ, ποδῶν ἀκμάς, ὄκνου strahu, ἔκ τινος, τινά τινος. 2. a) razvežem, razdružim, od-, razpustim ἀγορήν, ἀγῶνα, τάξιν, στρατιάν, γέφυραν poderem; b) zlomim, oslabim μένος, γυῖα, γούνατα; γυῖα λύθεν udje so omlahnili, σὴ βίη λέλυται tvoja moč je zlomljena; c) razrušim, uničim, poderem ναόν, μεσοτείχιον, πόλιν, κάρηνα, πάλαισμα; prelomim, kršim ὅρκον, νόμον, σπονδάς, popačim ἐντολήν NT, uničim, ovržem γραφήν NT, razdenem ἔργα NT; pass. strohnim, razpadem στοιχεῖα, πάντα NT, σπάρτα; d) odstranim, odpravim, razveljavim νόμους, ἄχος ἀπ' ὀμμάτων odvzamem, poravnam νείκεα, spravim, popravim ὅσ' ἐξήμαρτον, φόνον φόνῳ, ἁμαρτίας; e) olajšam, odvzemam, pomirim, potolažim μελεδήματα θυμοῦ, μοχθήματα, odstranim τὸ βάρος τῆς πημονῆς, ἀπορίαν rešim težavno vprašanje, τὸ τέλος τοῦ βίου dovršim tek življenja. 3. a) koristim, τέλη λύει = λυσιτελεῖ, tudi sam λύει koristno je Ksen. An. 3, 4, 26; b) izvršujem svojo dolžnost, plačujem dolg, izpolnim τὰ τοῦ θεοῦ μαντεῖα. II. med. 1. odvežem kaj sebi, izprežem svoje konje ὑπ' ὄχεσφι, ἱμάντα odvežem svoj pas; τεύχεα snamem (zase) opravo (z ram ubitega sovražnika). 2. odrešim, odkupim si, θυγατέρα svojo hčer, osvobodim si kaj (zase, svoje).

μάθησις, εως, ἡ (μανθάνω) 1. učenje, spoznavanje, izkustvo, σοὶ μάθησις οὐ πάρα ti se ne daš poučiti, μάθησιν ποιοῦμαι περί τινος (z)menim se za kaj, vzamem kaj na znanje. 2. nauk, poduk. 3. znanost, veda.

μαίομαι d. m. [Et. iz μάσjομαι; nem. Mut, kor. mō, hrepeneti po čem. – Obl. fut. μᾱ́σ(σ)ομαι, aor. ἐμασ(σ)άμην]. ep. poet. 1. potipam, (tipaje) iščem, preiskujem. 2. trudim se, prizadevam si za kaj, težim, hrepenim po čem.

Μαιῶται, ion. Μαιῆται, οἱ skupno ime za prebivalce ob Azovskem morju, ki se zove Μαιῶτις, ion. Μαιῆτις, ιδος (λίμνη) ἡ; adi. Μαιήτης, ου.

μαντεύομαι d. m. (μάντις) 1. a) prorokujem, vedežujem τί τινι; b) slutim, menim, imam za, imenujem θεόν; c) o psu: čutim, (za)voham. 2. dam si prorokovati, vprašam proročišče (za svet) ὑπέρ, περί τινος, ταῦτα τὸν θεόν.

μάομαι, skrč. μῶμαι (gl. μαίομαι) d. m. [imp. μῶσο, ep. ion. poet. pf. μέμονα, μέμαα (s prez. pom.), inf. μεμονέναι; od μέμαα: μέματον, μέμαμεν, μεμάᾱσι, imper. μεμάτω, pt. μεμαώς, μεμαῶτος (μεμαότος), μεμαότε, μεμαότες, plpf. μέμασαν] 1. grem nad koga, udarim na kaj, naskočim, napadem koga, lotim se česa, hitim πρόσω; μεμαώς hitro, urno. 2. stremim, hrepenim, želim, težim za čim, poganjam se za kaj; hočem, nameravam, skušam (kaj doseči) abs., inf., τινός; μεμαώς željen, pohlepen, vnet, lakomen.

μάρπτω [Et. idevr. mer-qw, srvn. mer-wen, privezati. – Obl. fut. μάρψω, aor. ἔμαρψα]. ep. poet. 1. zgrabim, primem, ποδός za nogo, popadem χερσὶ ἡνίας, ἀγκάς z rokami = objamem; tudi o spanju εὖτε τὸν ὕπνος ἔμαρπτε ko ga je spanec objemal. 2. dotikam se χθόνα ποδοῖιν, dohitim, doidem γῆρας, dobim ὅπλα, zadenem κεραυνός, zadam, ἕλκεα, ἅ κεν μάρπτῃσι κεραυνός rane, ki jih zadaja blisk; ugrabim, pogoltnem πλάκες.

μαρτῡ́ρομαι med. [aor. ἐμαρτυράμην] 1. kličem za pričo, rotim, zaklinjam. 2. trdim, pričam, dokazujem NT.

μαστεύω, ep. in poet. ματεύω (μάομαι) 1. iščem, poiščem, preiskujem, poizvedujem. 2. trudim se, prizadevam si za kaj, težim za čim, želim ζῆν.

μαχήμων 2 ep. μάχιμος 3 in 2 (μάχομαι) 1. bojaželjen, bojevalen, bojevit; vojaški. 2. za boj pripraven, sposoben, οἱ μάχιμοι, τὸ μάχιμον za boj sposobni mladeniči (vojna sila; opp. pratež); οἱ μάχιμοι, τὸ μάχιμον γένος vojaška kasta (razred bojevnikov v Egiptu).

μάχομαι d. m. [Et. kor. māgh. – Obl. fut. μαχοῦμαι, aor. ἐμαχεσάμην, pf. μεμάχημαι, adi. verb. μαχητός, -τέον; ep. pr. μαχέομαι, opt. μαχεοίμην, pt. μαχειόμενος in μαχεούμενος, impf. iter. μαχέσκετο, fut. μαχέσσομαι, μαχήσομαι, μαχέομαι; aor. ἐμαχέσσατο in μαχήσατο; ion. fut. μαχέσομαι, μαχήσομαι. aor. ἐμαχησάμην]. 1. borim se, bojujem se, vojskujem (dvobojujem) se τινί, ἐναντίον τινός, ἐπί τινι, πρός τινα s kom, proti komu, περί τινι, ἀμφί τινι, πρό τινος za koga; ἐν μέρει μαχόμεθα vrstimo se v boju. 2. kregam se, prepiram se τινί, πρός τινα. 3. tekmujem, merim se s kom, upiram se. 4. ugovarjam, očitam komu kaj τινί.

μέγαρον, τό ep. 1. velika soba, dvorana: a) moška soba; b) ženska soba; c) spalnica. 2. nav. pl. cela hiša, dvorišče, stanovanje. 3. ion. notranji del svetišča, najsvetejše, celica v svetišču. – adv. μέγαρόνδε v sobo (za moške ali ženske), v hišo.

μέδιμνος, ὁ, ἡ grška mera za žito, v Atiki (= 48 χοίνικες) = 52,5 l, mernik, vagan; v pregovoru: μεδίμνῳ ἀπομετρέομαι τὸ ἀργύριον merim denar z merniki = imam denarja na mernike.

μέδω in med. ep. poet. [Et. kor. med-, zmeriti; lat. meditor, ari, modus, mo-destus, modius; nem. messen (got. mitan), Maß, ich muß. – Obl. pt. μέδων, μεδέων, fem. μεδέουσα, med. ep. μέδομαι, fut. μεδήσομαι]. 1. mislim na kaj, brigam se, skrbim za kaj; gospodujem, vladam τινός; pt. μέδων, μεδέων gospodar, vladar. 2. nameravam kaj, snujem kaj proti komu, izmišljujem kaj τινί τι.

μεθ-άλλομαι d. m. ep. [pt. aor. μετάλμενος] skočim na koga, za kom, dohitim koga.

μεθ-έπω in med. ep. poet. [ep. impf. 3 tg. μέθεπε, aor. act. pt. μετασπών, med. μετασπόμενος] 1. intr. a) hodim za kom, sledim komu ποσὶ κραιπνοῖσι; b) sem pokoren, pokoravam se τινί; c) pridem h komu, obiščem, νέον μεθέπεις; prihajaš prvič? 2. trans. a) preganjam, zasledujem τινά; b) iščem z očmi, oziram se po kom ἡνίοχον, ἵππους τινά podim konje za kom.