Franja

κατα-βαίνω [gl. βαίνω; aor. 2 imp. κατάβα, κατάβηθι; ep. aor. 3 pl. κατέβαν; cj. 1 pl. καταβήομεν (-βείομεν); med. aor. mixtus κατεβήσετο, cj. καταβήσεται, imp. καταβήσεο] 1. intr. a) doli grem, stopam, korakam, skačem, lezem, grem iz mesta ali iz notranje dežele k obrežju, τινός, ἐκ, ἀπό τινος iz, z, ἀπὸ τοῦ ἵππου razjašem, τί, ἐς, ἐπί τι, ἐντός τινος, παρά τινα v, k, εἰς ἀγῶνα odrinem na niže ležeče borišče, grem v boj; θάλαμον v sobo, Ἀΐδαν v Had; κατέβη ἡ βροχή ploha se je usula NT; o govorniku: stopim z govorniškega odra; b) pren. spuščam se v kaj, ponižam se do česa, začnem o čem govoriti, končam govor s čim ἐς λίτας, κατέβαινε αὖτις παραιτεόμενος končal je s tem, da je zopet prosil, začel je zopet prositi. 2. (navidez) trans. κλίμακα grem po stopnicah doli, ὑπερώια iz gornjih sob.

κατα-βάλλω [gl. βάλλω, κάμβαλε in κάββαλε = κατέβαλε] I. act. 1. a) doli mečem, peham δόλον, υἱόν ἀπὸ ἕο κάμβαλεν, ἀπὸ τοῦ ἵππου mečem s konja, ἀπ' ἐλπίδος vzamem, uničim upanje; b) podiram, rušim μέλαθρον, τεῖχος, οἰκήματα; c) pobijem, vržem na tla (v boju) τινά, zakoljem θῦμα δαίμοσιν; d) pustim, da pade υἱόν, da teče δάκρυ, pobešam οὔατα; položim νεβρόν, ἐμαυτόν uležem se; e) raznašam, širim φάτιν; f) vržem na suho, izkrcam Od. 6, 17. 2. a) spravim koga v kako stanje, εἰς συμφοράς v nesrečo, εἰς ἀπιστίαν v dvom; b) spravljam doli (v žitnice) σιτία τινί; c) plačujem (kazen, davke); d) donašam τάλαντον; e) ponižujem, devljem v nič εἰς τὸ μηδέν. 3. mečem od sebe, odklanjam ὃ ἔλαβον. II. med. θεμέλιον polagam temelj, bavim se s temeljnimi nauki NT.

κατα-βιάζομαι d. m. premagam, užugam, ukrotim, potegnem s silo za seboj τινά.

κατα-βυρσόω (βύρσα) prevlečem s kožami.

κατα-δρέπω ion. trgam, τί τινος kaj s česa.

κατα-δυναστεύω nasilno ravnam s kom, zatiram koga τινός; pass. obseden sem ὑπό τινος NT.

κατ-ᾴδω poet, ion. κατ-αείδω pojem (čarodejne pesmi), (o)čaram, pomirjam s petjem βάρβαρα μέλη μαγεύουσα, zagovarjam (s petjem) γόησι τῷ ἀνέμῳ.

κατα-έννῡμι ion. ep. = καθ-έννῡμι [impf. 3 pl. κατα-είνυσαν (-είνυον), pf. pass. pt. καταειμένος] oblačim, pokrivam, τί τινι kaj s čim.

κατα-θέλγω očaram, začaram, s čarom izpremenim (o Kirki).

κατα-θρῴσκω ep. ion. [aor. κατέθορον, tudi v tm.] doli skačem s česa ἀπό τινος, skačem črez kaj, preskočim τί.

κατ-αικίζω ep. grdo ravnam s kom; grdim, kazim, τεύχεα κατῄκισται orožje je izgubilo svojo bliščobo.

κατα-καλύπτω (ep. nav. v tmezi) 1. act. popolnoma zagrnem, zavijem v, ovijem s čim, popolnoma po-, zakrijem. 2. med. zakrijem si (obraz), skrijem se; NT pokrivam se.

κατ-ακοντίζω [fut. -ιῶ] podiram s kopjem na tla, postrelim, dam postreliti τινά.

κατα-κρατέω premagam, obvladam, prevladujem, ὀνόματι s svojim imenom, moje ime se pretežno rabi; πολλὸν κατακρατέω sem mnogo močnejši.

κατα-κρημνίζω doli mečem, doli peham, strmoglavljam, ἔκ τινὸς s česa NT.

κατα-κυλῑ́ομαι pass. doli se valim, kotam, padam s česa ἀπό τινος.

κατα-λαμβάνω [fut. καταλήψομαι, aor. κατέλαβον, pf. κατείληφα, pass. pf. κατείλημμαι, aor. κατελήφθην, ion. fut. καταλάμψομαι, pf. καταλελάβηκα, pass. pf. καταλέλαμμαι, aor. κατελάμφθην] I. act. 1. zgrabim νῶτα, primem, zasedem ἀκρόπολιν, πάντα φυλακαῖς, osvojim, utaborim se στρατόπεδον, dobim, prevzamem (vrhovno poveljništvo v svoje roke) τὰ πράγματα. 2. a) dosežem, zadenem, doidem, ujamem; b) zalotim, zasačim, najdem τινὰ λελυμένον, περιπατοῦντα, ἐπ' αὐτοφώρῳ; μάχην pridem o pravem času k bitki; c) o dogodkih, sreči, nesreči in drugih nezgodah: zgrabi, zadene me kaj, σκοτία με tema me objame, συμφορά, νοῦσος, κίνδυνος, πάθος με καταλαμβάνει zadene, zaloti me nesreča, bolezen, nevarnost, trpljenje, κατειλημμένος εἰμὶ ἐν ἀνάγκαις zabredel sem v stiske in nadloge; pos. intr. pripetim se, dogodim se, nastanem, κατὰ τὴν καταλαβοῦσαν συμφορήν zaradi nesreče, ki jih je zadela, τὰ καταλαβόντα dogodki, nastala nesreča, πόλεμος καταλαμβάνει vojska nastane; pogosto impers. καταλαμβάνει με = συμβαίνει μοί, κατέλαβέ με στρατεύεσθαι slučajno sem šel na vojno, ἕνα κατέλαβε ἀποθανεῖν primerilo se je, da je eden umrl; καταλελάβηκε ἐμέ τοῦτο ἐς ὑμέας ἐκφῆναι čutil sem se prisiljenega, vam to povedati; d) duševno: zgrabim, umevam, razumem NT, spoznam τὶ διά τινος. 3. krepko držim, zadržujem, oviram δύναμιν, πῦρ, διαφοράς poravnam spore ali nasprotja, ἐρίζοντας pomirim, ὁ θάνατος καταλαμφθεὶς ἐσιγήθη vest o umoru se je potlačila in prikrila, ἐμαυτόν krotim, brzdam se, τινὰ ὅρκοις vežem s prisego, σπονδαὶ κατειλημμέναι potrjena zaveza; τὰ ἐν τῷ στρατοπέδῳ ἔτι βεβαιότερον κατέλαβον razmere v vojni (= oligarhijo) so še bolj utrdili. II. med. 1. osvojim si kaj, bavim se poprej s čim, poprej pripovedujem. 2. vem, vidim, spoznam NT.

καταλαμπτέος 3 ion. = καταληπτέος ki se mora ustaviti, ovirati, καταληπτέος ἐστὶ ἡμῖν θανάτῳ moramo ga s smrtjo spraviti s poti.

κατα-λείπω [ep. καλλείπω, fut. καλλείψω, aor. κάλλιπε in κάλλιφ', inf. καλλιπέειν, iter. impf. καταλείπεσκεν, vzp. obl. κατα-λιμπάνω] I. act. 1. puščam za seboj, ostavljam, zapuščam τί, τινά, τινί τι, τινὰ φύλακα, φυλάττειν τὸ στρατόπεδον. 2. puščam komu kaj τινί τι, ἄφοδον τοῖς πολεμίοις pripuščam odhod; puščam pri življenju ὀκτὼ μόνους, puščam v veljavi, ne zavržem τὸ εὐδαίμονας ποιεῖν. 3. zapuščam, odidem, puščam na cedilu, puščam v boju, izgubim πολλούς, τὸν ἵππον stopim s konja. 4. prepuščam kaj komu οἰωνοῖσι ἕλωρ. II. pass. puščajo me zadaj, zapuščajo me, zaostajam, preostajam, καταλελειμμένος τοῦ ἄλλου στρατοῦ ki je zaostal za ostalo vojsko. III. med. zapuščam svoje ali sebi, pridržim si kaj.

κατα-λεύω (tudi v tmezi) (pt. aor. pass. κατελεύσθην) kamenjam, ubijam s kamenjem.