Franja

κακοπαθέω trpim škodo, imam nesrečo, slabo se mi godi, grdo ravnajo z menoj ὑπό τινος; κακοπαθῶν διαζῶ živim neprestano v nesreči.

κακοποιέω delam, ravnam slabo NT, storim komu kaj hudega, grdo ravnam s kom, poškodujem τινά, πολλά storim mnogo hudega; χώραν pustošim.

κακός 3 [comp. κακίων, poet. κακώτερος, sup. κάκιστος gl. χείρων, χερείων, χερειότερος, χείριστος in ἥσσων] 1. telesno: slab, nesposoben ἀλήτης, nezmožen, neraben; plah, bojazljiv, strahopeten πρὸς αἰχμήν; grd εἶδος, siromašen εἵματα; γένος podel, nizek, ubog, neplemenit. 2. nravno: slab, zanikaren, zloben, hudoben, ničvreden, εἰς φίλους nezvest, εἰ μὴ 'γὼ κακὸς γνώμην ἔφυν če prav sodim, ako se ne motim, κακοὶ γνώμαισιν neumneži, κακός εἰμι πρός τινα sovražen sem komu. 3. slab v posledicah, razmere, stanje: nesrečen, poguben, hud, φάρμακον strupen, ὄρνις nesrečo oznanjajoč, λόγοι, ῥήματα psovke, nevaren ἕλκος. 4. subst. a) κακός, ὁ hudobnež, zlobnež, strahopetnež; b) τὸ κακόν, τὰ κακά α.) zlo, nesreča, nezgoda, škoda, beda, nevarnost, hudobija, κακὰ κακῶν najhujše zlo (nesreča), τὰ κάκιστα največja nesreča; β.) psovke, spletke, napaka, κακὰ δίδωμι storim, πάσχω trpim (gl. κακὸν ποιῶ, ἐργάζομαι, δρῶ τινα). 5. adv. κακῶς slabo, hudobno, grdo, zgrda, zlobno, zanikrno, κακῶς ἔχω τι zanemarjam, κακῶς ἔχω slabo se mi godi; κακῶς ποιῶ škodujem komu (τινά), τί (o)pustošim, κακῶς λέγω τινά žalim koga, grdo govorim o kom κακῶς πράττω, ἔχω, πάσχω ὑπό τινος trpim zlo, škodo, nesrečo; κακῶς ἀκούω ὑπό τινος sem pri kom na slabem glasu (gl. ἀκούω).

κακόω (κακός) 1. act. storim kaj hudega (žalega) komu, grdo ravnam s kom, hudo zdelam koga, zatiram, stiskam, mučim, napadam, nadražim (zoper koga), poškodujem τινά, žalostim γέροντα, pustošim (deželo). 2. pass. v stiski sem, zabredem v nesrečo; hudo sem zdelan ὑπὸ τῆς πορείας; ogrdim se ἅλμῃ, žalosten sem γέρων.

κάκωσις, εως, ἡ (κακόω) 1. mučenje, trpinčenje, grdo ravnanje, poškodba, odiranje ἐπαρχίας, ponižanje. 2. trpljenje, stiska, nadloga, beda.

κατ-αικίζω ep. grdo ravnam s kom; grdim, kazim, τεύχεα κατῄκισται orožje je izgubilo svojo bliščobo.

κολαφίζω bijem za uho, klofutam, grdo ravnam s kom NT.

λοξός 3 [Et. iz loq-só-s, gršk. λέχριος] poševen, poprečen, proč obrnjen, nevoščljiv, zaviden, Ζεὺς αὐχένα λοξὸν ἔχει Zevs ima proč obrnjen vrat, je nenaklonjen; adv. λοξόν grdo, postrani.

λῡμαίνομαι d. m. [pr. in pf. tudi s pas. pom.; fut. λυμανοῦμαι, aor. ἐλυμηνάμην, pf. λελύμασμαι, aor. pass. ἐλυμάνθην] 1. delam komu sramoto, sramotim koga, sramotno (grdo) ravnam s kom, grdim τινί, τἆλλα πάντα (o)grdim na vse mogoče načine. 2. delam škodo, škodujem τοὺς πολεμίους, slabim ἐν τῇ πορείᾳ, uničujem, pokvarim, pogubim, opustošim τὰ προάστεια; (raz)rušim, podiram πολιτείαν, zatiram ἐκκλησίαν; (raz)žalim τῇ δόξῃ; zapeljujem, podkupujem.

λῡ́μη, ἡ (gl. λῦμα) 1. grdo ravnanje, zasramovanje, sramota, ἐπὶ λύμῃ v pogubo, v sramoto, v osramočenje. 2. poguba, škoda, nesreča, pohabljenje, αἰσχρῶς λύμῃ διακείμενος ostudno pohabljen.

λωβάομαι d. m. (λώβη) [fut. λωβήσομαι, aor. ἐλωβησάμην, pf. λελώβημαι (s pas. pom.), aor. pass. ἐλωβήθην, adi. verb. λωβητός] sramotno ravnam (s kom), sramotim, zasramujem koga, grdo ravnam s kom, pohabim, pogubim, trpinčim, ranim, uničim, (po)škodujem, νέους zapeljujem, βίον sramotno končam, λώβην τινά delam komu sramoto ali škodo, grešim proti komu, mučim koga.

μεταχειρίζω (χείρ) in med. [fut. μετα-χειριοῦμαι, aor. μετεχειρισάμην, pass. μετεχειρίσθην] 1. jemljem kaj v roke, imam v rokah, bavim, pečam se s čim τέχνην, ravnam, vodim, oskrbujem, izvršujem, upravljam τὰ περὶ τὰς ναῦς, πόλεμον, πρᾶγμα, χρήματα, τὰ δημόσια. 2. ravnam, postopam s kom, χαλεπῶς τινά grdo, τινὰ ὡς ἀδικοῦντα ravnam s kom kakor z zločincem, ὁ νοῦς τὸ σῶμα μεταχειρίζεται ravna s telesom.

παροινέω (πάρ-οινος) [aor. ἐπαρῴνησα] 1. sem pijan, vinjen, v pijanosti se vedem nedostojno. 2. v pijanosti grdo ravnam s kom τινά.

παροινία, ἡ (πάρ-οινος) nedostojno vedenje, prepir pri vinu, grdo ravnanje, razžaljenje.

περι-έπω [impf. περιεῖπον, fut. περιέψω, aor. περιέσπον, inf. περισπεῖν, pass. περιέφθην] 1. act. ukvarjam se, bavim se s čim τί, upravljam, oskrbujem kaj, strežem komu, gojim, častim, čislam, τινά koga, τρηχέως τινά ravnam s kom grdo; pass. trdo ravnajo z menoj, hudo se mi godi, ὡς ἀνδράποδά τινα postopam s kom kakor s sužnjem; ἀεικείῃ τινά sramotno ravnam s kom, storim komu sramoto. 2. med. obdajam od vseh strani, skrbim za, τινὰ ὡς πολέμιον ravnam s kom kakor s sovražnikom.

περι-υβρίζω ion. zelo grdo ravnam s kom, zelo zasramujem, žalim koga.

ποιέω [Et. iz ποι-ϝ-έω, kor. qwoi-, slov. činiti (iz qw̲). – Obl. fut. ποιήσω itd., impf. iter. ποιέεσκον, med. ep. ποιεύμην, ep. aor. tιιdi brez augm.; NT plpf. πεποιήκειν] činim, delam, izdelam I. act. in pass. 1. trans. a) naredim, napravim, ustvarim ἕτερον Φίλιππον, posebno o rokodelcih in umetnikih: zgradim δῶμα, sezidam τεῖχος, σάκος, πύλας ἐν πύργοις, δαίδαλα πολλὰ ἔν τινι napravim na čem mnogo umotvorov, βωμὸν καὶ ναόν, ὑποδήματα itd.; ποιῶ τί τινος, ἔκ τινος, ἀπό τίνος napravim kaj iz česa, πλοῖα ἐκ τῆς ἀκάνθης, φοίνικος αἱ θύραι πεποιημέναι; καρπόν donašam, δένδρον κλάδους poganja, ὁ ποιῶν stvarnik NT; b) storim, izdelam, izvršim, priredim, žrtvujem, darujem θυσίαν τῷ θεῷ, ἱρά, τὰ τῷ θεῷ ποιεύμενα kar se stori Bogu v čast, μυστήρια, Πύθια, Ἴσθμια obhajam, ἐκκλησίαν skličem, φυλακήν stražim, δίχα τὸ στράτευμα razdelim, νόμους dajem zakone, ἀγῶνας priredim, μάχην bijem bitko, προσόδους pribavim, priskrbim, κακά, ἀγαθά delam slabo, dobro, τὰ δέοντα, τὰ δίκαια delam, kar je potrebno, kar je prav; ἄριστα πεποίηται največja dobrota se je izkazala, ἅμα ἔπος τε καὶ ἔργον ἐποίεε kakor rečeno tako storjeno, τὰ ποιούμενα čini, dejanja, τὸ προσταχθὲν ποιῶ vršim ukaz, Σπαρτιητικά obnašam se (ravnam) kot Spartanec; τὴν μουσικήν bavim se z glasbo; οὐδὲν ποιῶ nič ne opravim; c) o pesniškem delovanju: zlagam pesmi, pesnim, pojem, Θεογονίην, κωμῳδίας pišem, εἴς τινα zložim pesem na koga, ἔπη ἐν μέτρῳ, slikam, opisujem Ἀγαμέμνονα ἀγαθὸν ἄνδρα, Ὅμηρος βασιλέας τιμωρουμένους opisuje v svoji pesmi kralje, ki, Εὔπολις πεποίηκεν ἐν Δήμοις αὐτὸν οὕτως ἐρωτοῦντα περὶ αὐτοῦ E. pravi v svoji šaloigri, da vprašuje o njem tako; pren. α.) izmišljam μύθους, καινοὺς θεούς; β.) mislim si, vzamem, postavim ποιῶ ὑμᾶς ἐξαπατηθέντας ἥκειν, σφέας ποιέω ἴσους ἐκείνοισι εἶναι; d) o strasteh, čuvstvih in razmerah: povzročam, prizadevam, napravljam, vnemam, zakrivim, vdahnem τέρψιν, φόβον, τελευτήν, νόσους, σιωπὴν παρὰ πάντων, ἄδειαν καὶ κάθοδον pripravim varnost in omogočim povratek, τροπήν, φυγήν τινος zapodim v beg, πόλεμον povzročim vojno, εἰρήνην (σπονδάς) napravljam mir; e) spravim kam, ναῦς ἐπὶ τοῦ ξυροῦ izvlečem na suho, νόημα ἐνὶ φρεσίν dal mi je misel, ἐν αἰσχύνῃ τὴν πόλιν pripravim v sramoto, (o)sramotim, Θετταλίαν ὑπὸ Φιλίππῳ spravim pod Filipovo oblast, ἔξω βελῶν postavim izvun lučaja, ἐν μέσῳ vzamem v sredo, εἰς φυλακήν postavim na stražo; vojaški t. t. λόχον (raz)postavim, λόχους ὀρθίους postavim stotnijo v dolgi vrsti; f) smatram za kaj, δεινὰ ἐποίουν smatrali so to za strašno, so bili zelo nejevoljni; navadno stoji v tem pomenu medij; g) storim (izkažem, prizadenem) komu kaj τινά τι, κακά, ἀγαθά, εὖ, κακῶς ποιῶ τινα kaj dobrega ali slabega, lepo (grdo) ravnam s kom, τινὰ τωὐτό τινι storim komu ravno to, kar komu drugemu, οὐκ ἐμὲ μόνον ταῦτα πεποίηκεν ni samo meni tega storil; o stvareh : ἀργύριον τωὐτὸ τοῦτο ἐποίεε napravil je ravno isto s srebrom; h) naredim koga za kaj τινὰ βασιλῆα, γέροντα, τινὰς πολιήτας, τινὰ δοῦλον zasužnjim, ποιῶ εἶναι storim, da živi, θεὰν ἄκοιτιν θωητῷ dam smrtniku boginjo za ženo, νεώτερόν τι snujem prevrat, upiram se; i) storim (da se kaj zgodi), trudim se, prizadevam si; acc. c. inf.: θεοί σε ποίησαν ἱκέσθαι εἰς οἶκον, αἰσχύνεσθαι, κλαίειν τινά; ὥστε z inf.: ὥστε μή ποτε δύνασθαι, ἐποίησα αὐτόν, ὥστε δόξαι pripravil sem ga do tega, da se je odločil; ὅπως z ind. fut.: ποιῶ, ὅκως ἔσται ἡ Ἰωνίη ἐλευθέρη, πᾶν, ὅπως τοιοῦτος ἔσται, tudi opt.: ἐποίουν (dosegel sem), ὡς ἂν ἀσφαλέστατα εἰδείην; j) o času: bivam, prebijem, pomudim se χρόνον, μῆνας, νυχθήμερον. 2. intr. a) delam, ravnam, obnašam se, nav. v zvezi z adv. πῶς, ὧδε, εὖ izkazujem dobrote, ὀρθῶς, καλῶς itd.; učinkujem οὕτως αὐτὸ ποιήσει(sc. τὸ φάρμακον), ἡ εὔνοια μᾶλλον ἐποίει ἐς τοὺς Λακεδαιμονίους je držala bolj z L.; b) s pt. εὖ (καλῶς) ἐποίησας ἀφικόμενος prav si storil (prav je), da si prišel, εὖ γ' ἐποίησας ἀναμνήσας με prav je, da si me spomnil, καλῶς ποιῶν dobro, naj bo; καλῶς ποιοῦντες prav ravnajoči = po pravici. II. med. 1. storim, naredim (zgradim, pripravim, nabavim itd.) kaj sebi (za svoje, iz lastne moči) οἰκία, πέπλον, κλέος ποιεῖται αὐτῇ pripravlja sami sebi slavo, σπονδάς sklenem zavezo, θήραν priredim, φυλακάς razpostavim, παῖδας rodim, παιδίον ἔκ τινος dobim od koga otroka, σύγγραμμα spišem knjigo; tudi: dam si narediti ὅπλα, ἀνάθημα. 2. pogosto se veže medij s samostalniki, da opisuje glagole: ποιέομαι πόλεμον = πολεμέω, συλλογήν = συλλέγομαι, δέησιν = δέομαι, λόγους = λέγω (pa tudi: pogajam se), εἰρήνην sklepam mir, ἁρπαγήν plenim, ἀστραπά sijem, λόγον devam v račun, jemljem v misel, govorim o čem, σύλλογον zbiram si, priredim pohod na koga θωῦμα čudim se, ἐγκλήματα dolžim μάθησιν poučim se, μνήμην omenjam ὀργήν jezim se, βουλήν posvetujem se, ὁδόν hodim, τροπήν zapodim v beg, φυγήν bežim, γνώμην predlagam itd. 3. naredim si koga za kaj, izvolim, proglasim, τινὰ φίλον (ἑταῖρον) naredim si za prijatelja (tovariša) τινὰ ἄκοιτιν (ἄλοχον) vzamem si za ženo, παῖδα posinovim, τινὰ θυγατέρα vzamem za svojo hčer, πάντας σῦς izpremenim vse v svinje, τοὺς συμμάχους προθύμους napravljam svoje zaveznike pogumne, ἀπόρρητα τὰ χρηστήρια skrivam, τὰ κρέα εὔτυκτα dam pripraviti, ἐμαυτοῦ svojim (lastim) si. 4. smatram za kaj, cenim, συμφοράν smatram za nesrečo, δεινόν τι za strašno, μέγα, μεγάλα smatram za najvažnejšo (poglavitno) stvar, ἐν οὐδενὶ λόγῳ ne menim se za kaj, nič mi ni mar, prav nič ne cenim, ἐν κέρδει (ὀνείδει, ἐλαφρῷ, ὀλιγωρίᾳ, ὁμήρων λόγῳ) smatram za, slično παρ' ὀλίγον, (περὶ) πολλοῦ (πλείονος, πλείστου) malo, zelo (bolj, najbolj) cenim. 5. spravim kam, τινὰ ἐς φυλακήν zaprem, postavim pod stražo, ἐς τὸ συμμαχικόν sprejmem v zavezo, ὑπ' ἐμωυτῷ podvržem si, τὸν ποταμὸν ὄπισθεν postavim tako, da imam reko za seboj, ἐν ὀργῇ τινα srdim se na koga.

προ-πηλακίζω teptam koga (v blato), pometam s kom, grdo postopam (ravnam) s kom τινά, sramotim, ponižujem, trpinčim koga.

προπηλακισμός, ὁ grdo postopanje, grdo ravnanje, sramotenje, poniževanje, trpinčenje.

ῥαίω [fut. ῥαίσω, aor. pass. ἐρραίσθην, ep. inf. fut. ῥαισέμεναι] 1. act. razbijem, zdrobim, νῆα potopim ladjo; treščim, (vržem) ob tla; uničim, grdo ravnam s kom. 2. pass. razbijem se, starem se ναῦς, ῥαιομένου ko se mi je ladja razbila; potopim se, razpršim se, brizgnem ἐγκέφαλος; pren. mučim (trudim) se Sof.